Strona1 Agnieszka Świętek Scenariusz zajęć edukacyjnych nr 7.7 Temat zajęć: Dokumentowanie działalności przedsięwzięcia 1. Cele lekcji: Uczeń: zna pojęcie rachunkowość, wymienia podstawowe zasady rachunkowości: kontynuacja działalności, memoriał, współmierność, realizacja, ostrożna wycena, indywidualna ocena, istotność, ciągłość, periodyzacja, wymienia podstawowe funkcje rachunkowości: funkcja informacyjna, kontrolna, dowodowa, sprawozdawczo-analityczna, zna pojęcie kreatywna księgowość, rozumie, że prowadzenie kreatywnej księgowości jest przykładem postępowania nieetycznego w biznesie, a jej wykrycie powoduje konsekwencje prawne, finansowe i negatywnie wpływa na wizerunek firmy, wymienia co najmniej cztery przykłady dowodów księgowych, wskazuje elementy dowodów księgowych na podstawie analizy przykładowej faktury VAT, sporządza prawidłowo fakturę VAT i wystawia rachunek, na podstawie przykładowych danych, jest przekonany o konieczności prowadzenia w przedsiębiorstwie rzetelnej dokumentacji firmowej. 2. Metody i techniki: obserwacja, dyskusja, ćwiczenia praktyczne.
Strona2 3. Środki dydaktyczne: schematy: Funkcje rachunkowości, Zasady rachunkowości, wzory dowodów księgowych: faktury VAT, rachunku dla każdego ucznia. 4. Typ lekcji: realizacja nowego materiału. 5. Formy organizacji pracy: praca: zbiorowa i indywidualna. 6. Literatura, materiały źródłowe, strony internetowe: 1. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., 2003, Ekonomia. Mikroekonomia, PWE, Warszawa. 2. Dziuba-Burczyk A., 1995, Rachunkowość podatkowa, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków. 3. Jarocka E., 2007, Finanse przedsiębiorstw, systemu bankowego, budżetowego, ubezpieczeń, wyd. II, Wydawnictwo Difin, Warszawa. 4. Rachwał T., 2006, Podstawy przedsiębiorczości. Słownik dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum, Nowa Era, Warszawa. 5. Sawicki K. (red.), 1997, Podstawy rachunkowości, wyd. II, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa. 6. Kreatywna księgowość w Dellu: http://wyborcza.biz/biznes/1,101562,4400889.html (data odczytu: 02.05.2013). 7. Kontrola uczniów: Kontroli podlegać będzie: zaangażowanie uczniów w lekcję, poprawność samodzielnego wypełnienia wzoru faktury VAT lub rachunku zgodnie z podanymi przez nauczyciela danymi.
Strona3 8. Nawiązanie do lekcji: Nauczyciel rozpoczyna lekcję od przeczytania fragmentu artykułu Kreatywna księgowość w Dellu: Dell musi skorygować sprawozdania finansowe z czterech lat, podczas których stosował tzw. kreatywną księgowość zawyżającą zyski koncernu. Biorąc pod uwagę skalę działalności firmy, zawyżenie zysków jest bardzo niewielkie wewnętrzne śledztwo, którego wyniki podano w ostatni piątek, oszacowało je w sumie na 50 150 mln dol. (łączny zysk netto Della, drugiego na świecie producenta komputerów po HP, wyniósł w tym okresie 12 mld dol.). Skandal napsuł jednak firmie krwi i nadszarpnął jej wizerunek. Dochodzenie w sprawie kreatywnej księgowości w Dellu rok temu wszczęła amerykańska komisja nadzoru nad rynkiem papierów wartościowych (SEC). Pracowało przy nim 125 prawników i 250 księgowych, przebadano ponad 5 mln dokumentów. Firma uruchomiła też wewnętrzny audyt w tej sprawie. Wiosną tego roku kierownictwo koncernu przyznało, że wykryto błędy w rachunkowości, nie podało jednak szczegółów. Nauczyciel tłumaczy, że sytuacja ta została opisana przez dziennikarzy w 2007 roku, a kreatywna księgowość była prowadzona w firmie w latach poprzedzających rok 2007. 9. Przebieg lekcji: 1. Czynności organizacyjne. 2. Nawiązanie do lekcji, po którym nauczyciel podaje temat lekcji. 3. Nauczyciel pyta uczniów, jak na podstawie odczytanego fragmentu rozumieją termin kreatywna księgowość. Następnie nauczyciel pyta, jakie konsekwencje może mieć taka działalność dla firmy. Uczniowie prowadzą z nauczycielem dyskusję na temat etyczności takiego postępowania i jego konsekwencji finansowych, prawnych i wizerunkowych dla firmy. 4. Nauczyciel tłumaczy, że księgowość jest elementem ważnej dziedziny ekonomii, jaką jest rachunkowość, której elementy poznali już, realizując materiał z działu 5. 5. Nauczyciel prosi uczniów o podanie skojarzeń z pojęciem rachunkowość. Uczniowie podają swoje pomysły, a następnie nauczyciel podaje wspólnie z uczniami definicję pojęcia rachunkowość: Rachunkowość to system obserwacji, pomiaru i ewidencjonowania zdarzeń gospodarczych, ujmujący całokształt działalności danego podmiotu gospodarczego, prowadzony systematycznie, chronologicznie i w sposób uporządkowany w celu rzetelnej i wiarygodnej rejestracji sytuacji majątkowej i finansowej podmiotu gospodarczego.
Strona4 6. Nauczyciel omawia funkcje i zasady rachunkowości, posługując się schematami zawartymi w załącznikach 1 i 2. 7. Nauczyciel przypomina, że podstawowymi dokumentami, jakimi będą się posługiwać uczniowie podczas prowadzenia swojej przyszłej działalności przy dokumentowaniu zakupów i sprzedaży są dowody księgowe. Jeśli jest taka potrzeba, nauczyciel ponownie definiuje pojęcie dowód księgowy: Dowód księgowy jest to dokument stwierdzający fakt dokonania określonej operacji gospodarczej, zgodnie z jej przebiegiem, będący podstawą zapisu zdarzenia gospodarczego w księgach rachunkowych. 8. Nauczyciel przedstawia wybrane rodzaje dowodów księgowych, istotne z punktu widzenia realnego prowadzenia ich działalności. Dowody księgowe wg adresata: dowody wewnętrzne, dowody zewnętrzne. Dowody operacji pieniężnych: KP kasa przyjmie, KW kasa wyda, czeki, weksle, polecenia przelewu, raporty kasowe, wyciągi bankowe. Dowody księgowe ruchu składników majątku: PZ przyjęcie materiałów z zewnątrz, RW pobranie materiałów, WZ wydanie materiałów na zewnątrz. 9. W trakcie wymieniania dowodów księgowych nauczyciel prosi uczniów o podawanie przykładów takich dokumentów, które będą realnie wystawiane przez planowaną przez nich firmę. 10. Nauczyciel prezentuje przykładową fakturę VAT i na jej przykładzie przypomina obowiązkowe elementy dowodu księgowego: określenie jego rodzaju i numeru identyfikacyjnego, nazwa i adres stron umowy,
Strona5 opis operacji, wartość i wielkość operacji, data przeprowadzenia operacji, data sporządzenia dowodu, podpisy i pieczątki. 11. Nauczyciel rozdaje uczniom przykładowe dowody księgowe (rachunek i faktura VAT) do wypełnienia (załącznik 3). Tłumaczy jednocześnie, dlaczego niektóre przedsiębiorstwa wystawiają faktury VAT, a inne tylko rachunki. 12. Uczniowie wypełniają przykładowe dowody księgowe na podstawie podanych przez nauczyciela założeń. Przykładowe polecenia do wypełnienia rachunku i faktury VAT znajdują się w załączniku 4. Uwaga: Należy przekształcić podane polecenia tak, by towary i usługi, których sprzedaży dotyczą, były bezpośrednio związane z planowaną przez uczniów działalnością. 13. Nauczyciel przeprowadza z uczniami dyskusję podsumowującą na temat konieczności prowadzenia rzetelnej dokumentacji jako wprowadzenie do kolejnej lekcji. 10. Zadanie domowe Wypełnij fakturę VAT zgodnie z poleceniem. Uwaga: Nauczyciel połowie klasy daje polecenie 1, a drugiej połowie polecenie 2. Każdemu z uczniów wręcza po jednej fakturze VAT do uzupełnienia wg otrzymanego polecenia (1 lub 2). Polecenie 1 Na początku waszej działalności będziecie musieli ponieść znaczne wydatki na zakup różnych dóbr, np. wyposażenia, komputera, kasy fiskalnej, towarów, lub innych rzeczy potrzebnych do świadczenia usług. Wciel się w rolę dostawcy, od którego kupisz dowolnie wybrany, niezbędny na początku waszej działalności towar. Wystaw waszej firmie (jako dostawca) na ten zakup fakturę VAT, uzupełniając w niej wszystkie dane (wymyśl je!), zgodnie z zasadami, które poznałeś się na lekcji. Polecenie 2
Strona6 W trakcie waszej działalności będziecie wystawiać waszym klientom dowody zakupy w postaci paragonów lub faktur VAT. Zgodnie z informacjami uzyskanymi na lekcji wystaw wymyślonej przez siebie firmie fakturę VAT na dowolny, oferowany przez waszą firmę towar.
Strona7 Załącznik 1 Schemat Funkcje rachunkowości
Strona8 Załącznik 2 Schemat Zasady rachunkowości
Strona9 Załącznik 3 Wzory faktury VAT i rachunku
Strona10
Strona11 Załącznik 4 Polecenia dla uczniów Polecenie 1 Uzupełnij fakturę VAT na podstawie poniższych danych. Pani Anna Nowak jest płatnikiem podatku VAT. Prowadzi hurtownię odzieży damskiej Penelopa. 21.03.2013 r. sprzedała na podstawie faktury VAT nr 1/03 następujące towary: - sukienki 15 sztuk - cena sprzedaży netto 200 zł/szt. ( stawka podatku 23%), - bluzki 20 sztuk cena sprzedaży netto 85 zł /szt. (stawka podatku 23%). Nabywcą jest sklep detaliczny Joanna, którego właścicielem jest Joanna Miłek. Forma płatności : przelew 14 dni. Pozostałe dane uzupełnij dowolnie. Polecenie 2 Uzupełnij rachunek na podstawie poniższych danych. Pani Maria Byrska prowadzi z mężem na targu stoisko z warzywami i owocami. Małżeństwo prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą Frutarz s.c. Maria i Adam Byrscy. Małżonkowie nie są płatnikami podatku VAT. 21.03.2013 r. sprzedali firmie F.H.U Krak-sok następujące towary: - pomidory 15 kg - cena sprzedaży 10 zł/kg, - pomarańcze 10 kg cena sprzedaży 8 zł/kg, - jabłka 20 kg cena sprzedaży 2,5 zł/kg. Forma płatności: gotówka. Pozostałe dane uzupełnij dowolnie.