Temat: Stres w moim życiu. KONSPEKT LEKCJI WYCHOWAWCZEJ Cel: Uczeń precyzuje pojęcie stres,odróżnia jego objawy i podaje przyczyny. Metody: pogadanka, burza mózgów. Forma: grupowa, zespołowa. Pomoce dydaktyczne: plansza, instrukcje dla grupy, tablica, flamastry, szary papier I.Organizacja zajęć Dzielimy klasę na 6 osobowe grupy, rozdajemy mazaki, szary papier, zachęcamy do aktywnej pracy. II. Wprowadzenie do zajęć. 1. Nauczyciel informuje uczniów, że każdy doświadcza w swoim życiu trudnych sytuacji. Podaje przykłady: niepowodzenia osobiste, utrata bliskiej osoby itp. 2. Następnie prowadzący prosi uczniów, aby w grupach podzielili się swoimi doświadczeniami związanymi z przeżyciem trudnej chwili. Każdy zespół spisuje na papierze objawy zaobserwowane u siebie. 3. Nauczyciel w tym czasie rysuje na tablicy tabelę sfer : - psychiczna, - fizyczna, - emocjonalna. 4. Na forum klasy uczniowie prezentują swoje listy objawów, które wspólnie z prowadzącym klasyfikują do poszczególnych sfer i zapisują na tablicy. III. Treść nowej lekcji. Uczniowie znają objawy związane z przeżyciem trudnej sytuacji. Klasyfikują objawy do odpowiednich sfer. 5. Nauczyciel kieruje pytanie do uczniów : Co wywołują u was trudne sytuacje? 6. Burza mózgów odpowiedzi uczniów, które grupujemy na tablicy lub szarym papierze, dzieląc je na związane ze szkołą, rodziną, problemami osobistymi itp. 7. Uczniowie pod kierunkiem nauczyciela definiują słowo stres. 8. Wywieszamy planszę z definicją stres. Stres jest to relacja między umiejętnościami radzenia sobie jednostki a wymaganiami stawianymi jej przez otoczenie (definicja Ch. Spielbergera wg. książki Jak żyć z ludźmi ) 9. Analizując powstałe listy czynników stresujących prosimy uczniów o dokonanie indywidualnej refleksji. 10. Po dokonaniu refleksji prosimy, aby uczniowie w grupach narysowali schematyczną postać człowieka. Następnie prowadzący prosi, aby grupy zastanowiły się, w których częściach ciała czujemy napięcie na przykład w sytuacjach tremy. Nauczyciel prosi o zaznaczenie tych miejsc na schemacie kolorowym flamastrem. 11. Przedstawiciele grup prezentują pracę. np. Grupa A Zaznaczyła objawy napięcia odczuwane w okolicach głowy (spocone czoło, zaciśnięte usta, napięte mięśnie żuchwy i policzków, pustka w głowie itp.) Grupa B
Zaznaczyła okolice klatki piersiowej, brzucha, podbrzusza (ból brzucha, kołaczące serce ) Grupa C Zaznaczyła kończyny (ręce i nogi pocenie się rąk, nogi jak z waty, drętwienie rąk, nóg) IV. Podsumowanie Plansze wykonane przez uczniów wieszamy na tablicy. Uczniowie z pomocą nauczyciela stwierdzają, że najczęściej stres blokuje kilka sfer ciała (np. głowę i ręce, głowę i brzuch...) V. Ewaluacja - Rundki zdań niedokończonych : Książka, która mnie odpręża... Muzyka, która mnie odpręża... Film, który mnie odpręża... Tworzymy wspólną listę Katalog książek, filmów i utworów muzycznych, które relaksują - Ankieta sprawdzająca poziom stresu u uczniów. Opracowano na podstawie : 1. Przetacznikowa M, Rozwój psychiczny dzieci i młodzieży, PZWS, Warszawa 1987 2. Żebrowska M. (red) Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży, PWN, Warszawa 1986 3. Gwizdek B, Sołtys E, Gimnazjalny projekt profilaktyczno wychowawczy, WSiP, Warszawa 2002. 4. Skarżyński A., Antystres, Wyd. Alfa, Warszawa 1988. Ankieta sprawdzająca poziom stresu u uczniów Lp Jak często w ciągu ostatnich Nigdy Rzadko Często Stale 3 miesięcy zdarzyły się poniższe sytuacje. 1. Bóle głowy 1 2 3 4 2. Trudności w zasypianiu 1 2 3 4 3. Zmęczenie 1 2 3 4 4. Rozdrażnienie 1 2 3 4 5. Poczucie braku czasu 1 2 3 4 6. Alergie 1 2 3 4 7. Utrata apetytu albo objadanie się 1 2 3 4 8. Trudności w koncentracji uwagi 1 2 3 4 9. Trudności w porozumiewaniu się z 1 2 3 4 innymi ludźmi 10. Ból brzucha lub inne dolegliwości 1 2 3 4 żołądkowe 11. Poczucie bezradności 1 2 3 4 12. Poczucie, że jestem do niczego 1 2 3 4 13. Pojadanie słodyczy 1 2 3 4 14. Smutny nastrój bez wyraźnego 1 2 3 4 powodu 15. Utrata zainteresowania rzeczami 1 2 3 zajęciami, które zwykle sprawiają przyjemność Suma punktów :...
SCENARIUSZ NR 2 Temat : Jak radzić sobie ze stresem Cel : Uczeń potrafi radzić sobie z napięciem pojawiającym się w trudnych sytuacjach. Metoda: pogadanka, odgrywanie scenek, burza mózgów. Forma: grupowa, zespołowa. Pomoce dydaktyczne : plansze, instrukcje dla grup, kolorowe karteczki, mazaki, tablice. I. Organizacja zajęć Uczniowie siadają w kręgu. Wywieszamy plansze (I,II,III). Rozdajemy karteczki, flamastry. Plansza I definicja stresu. Stres jest to relacja między umiejętnościami radzenia sobie jednostki a wymaganiami stawianymi jej przez otoczenie. Plansza II sposoby unikania stresu: q Planowanie czasu pracy, nauki q Realistyczne wymagania q Zdrowy styl życia q Dbanie o przyjaźnie Plansza III metody radzenia sobie ze stresem : q Pozytywne myślenie q Obrócenie trudnej sytuacji w żart q Rozmowa z bliska osobą q Ćwiczenie relaksacyjne (muzyka) q Ćwiczenia fizyczne II. Wprowadzenie do zajęć Mini wykład nauczyciela Jak już wiecie stres jest zjawiskiem naturalnym, które towarzyszy wszystkim ludziom w trakcie ich społecznego życia. Istnieje możliwość kontrolowania stresu tak, aby stał się czynnikiem pomocniczym i mobilizującym, a nie przytłaczającym i utrudniającym społeczne funkcjonowanie. Człowiek najlepiej funkcjonuje przy optymalnym poziomie stresu. Natomiast źle funkcjonuje nie tylko wtedy, kiedy przeżywa napięcie, ale i wtedy, gdy jest znudzony. III. Treść nowej lekcji. Uczniowie znają pojęcie stres, objawy stresu oraz przyczyny. Wiedzą także jakie sfery ciała blokuje stres. Uczniowie znają już sposoby unikania nadmiernego stresu. Dzielimy klasę na grupy. Każdej grupie przydzielamy kartkę z opisem scenki. Zadaniem jest zastanowienie się w jaki sposób bohaterowie scenek mogą poradzić sobie ze zdenerwowaniem, napięciem, stresem. Przedstawiciele grup odczytują scenki i propozycje rozwiązania ustalone przez uczniów. Grupa 1
Przed klasówką z fizyki Michał nie może się skoncentrować, ma wrażenie, że nic nie umie. W jaki sposób mógłby zmniejszyć napięcie? Grupa II Przed uroczystym apelem Kinga, będąca narratorem poczuła wielką tremę. Co może zrobić, aby trochę mniej się denerwować? Grupa III Dawid dostał ocenę niedostateczną z historii. Jest z tego powodu przygnębiony. Co może zrobić, aby poprawić sobie nastrój? Grupa IV Jacek chciałby zaprosić koleżankę na koncert. Jest bardzo zdenerwowany, ponieważ zwykle chodził na koncerty z kolegami. Co Jacek może zrobić, aby mniej się denerwować? Grupa V Kaśka nie była na klasówce z języka polskiego. Nie była dobrze przygotowana w wyznaczonym terminie. Chce poprosić o zmianę terminu, ale boi się reakcji nauczyciela. Co może zrobić, aby zmniejszyć napięcie? IV. Podsumowanie Uczniowie wypisują na kartkach propozycje radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Karteczki przyklejają do tablicy. Wywieszamy planszę III i porównujemy jej treść z propozycjami uczniów. V. Ewaluacja Nauczyciel prosi o dokończenie poniższych zdań : 1) W czasie zajęć nauczyłam(łem) się więcej o... 2) Podobało mi się... 3) Nie podobało mi się... 4) Trudne dla mnie było... 5) Ogólnie sądzę, że zajęcia... Opracowano na podstawie; 1. Skarżyński A., Antystres, Wyd. Alfa, Warszawa 1988. 2. Przetacznikowa M, Rozwój psychiczny dzieci i młodzieży, PZWS, Warszawa 1987 A.J.W