SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI Szkoły Podstawowej nr 1 w Ostrowie Wielkopolskim Rok szkolny 2015/2016 Prawo do włączenia w wychowanie programów profilaktycznych dają szkole następujące rozporządzenia i ustawy. W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31.01.2003r., które wprowadza zmianę w ramowym statucie szkół publicznych. 2, ust.1 pkt.1 1. Cele i zadania szkoły wynikające z przepisów prawa oraz uwzględniające program wychowawczy szkoły i program profilaktyki dostosowany do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska, o których mowa w odrębnych przepisach. 2. Program Wychowawczy i Program Profilaktyki, o których mowa w ust. 1 pkt. 7 uchwala rada iczna po zasięgnięciu opinii rady rodziców i samorządu uczniowskiego. Ponadto podstawą prawną do wprowadzenia Programu Profilaktycznego jest: 1. Ustawa z dnia 19.08.1994r. o ochronie zdrowia psychicznego. 2. Ustawa z dnia 26.10.1989r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. 3. Ustawa z dnia 24.04.1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii. 4. Ustawa z dnia 09.11.1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. 5. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2002r. Nr 11, poz.109). Zgodnie z podstawą prawną treści szkolnego programu profilaktyki dostosowują do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska. Program profilaktyki opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniami całego środowiska szkolnego. Obok działań wychowawczych i profilaktycznych wykonują także
działania opiekuńcze odpowiednio do istniejących potrzeb, a także działania mające na celu wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów. Działania profilaktyczne Szkoły Podstawowej nr 1 w Ostrowie Wielkopolskim zostały zmodyfikowane w związku z wprowadzonym Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-icznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Na wszystkich poziomach nauczania realizuje się zadania wynikające z tego dokumentu. Począwszy od diagnozy, przez umożliwienie zdolnym uczniom właściwego rozwoju, objęcie uczniów ze specyficznymi potrzebami edukacyjnymi właściwą pomocą, monitorowanie i koordynowanie działań aż do ewaluacji podjętych działań i wprowadzania ewentualnych modyfikacji. Szkoła Podstawowa Nr 1 w Ostrowie Wielkopolskim w swojej pracy profilaktycznej szczególną uwagę kieruje na czynniki chroniące, które powinny zwiększyć odporność młodego człowieka na sytuacje zagrażające jego bezpieczeństwu fizycznemu i zdrowiu. Działania szkoły zmierzają również do uświadomienia uczniom potrzeby prowadzenia zdrowego stylu życia. Na wszystkich poziomach nauki podejmuje się działania, mające na celu promocję zdrowia. Stosując hierarchię Hawkinsa za najważniejsze czynniki uważamy: 1. Silną więź emocjonalną z rodzicami. 2. Zainteresowanie nauką szkolną. 3. Regularne praktyki religijne dla uczniów uczęszczających na zajęcia o tej tematyce. 4. Uwewnętrzniony szacunek do norm, wartości i autorytetów. Dlatego za podstawę działania uważamy ścisłą współpracę ze środowiskiem rodzinnym uczniów. Integracja rodziców, nauczycieli i uczniów wobec wspólnie wytyczonych celów. Do tradycji szkoły należą wspólne spotkania klasowe uczniów, nauczycieli, rodziców, które pozwalają na zacieśnienie więzi i budzenie pozytywnych, silnych emocji. Natomiast prowadzone na wszystkich poziomach kształcenia różnego rodzaju konkursy pozwalają na rozbudzenie potrzeb poznawczych.
I. Wstęp. Szkolny Program Profilaktyki to skuteczne działania podejmowane na rzecz maksymalnej eliminacji i redukcji czynników destrukcyjnych oraz nastawienie na wzmocnienie czynników chroniących całą społeczność uczniowską w Szkole Podstawowej Nr 1. Program powstał w oparciu o wstępną diagnozę, którą objęto rodziców, nauczycieli i uczniów odnośnie zagrożeń negatywnymi zjawiskami, takimi jak: - uzależnienia - agresja - łamanie prawa (niedostosowanie do obowiązujących norm społecznych) - wulgaryzmy Szkoła dysponuje odpowiednią bazą do realizacji programu w zakresie profilaktyki pierwszorzędowej to: a) wykwalifikowana kadra nauczycielska b) szkolny c) pielęgniarka szkolna d) logopeda e) technologie informacyjne f) sale gimnastyczne g) świetlica socjoterapeutyczna h) pracownie komputerowe i) biblioteka z centrum multimedialnym II. Cele i zadania programu. Nadrzędnym celem Programu Profilaktycznego są działania zapewniające bezpieczny, harmonijny rozwój wszystkich uczniów naszej szkoły. Dlatego Program Profilaktyki jest skorelowany z Programem Wychowawczym realizowanym w szkole. Zadania to: Aktywizacja i integracja uczniów przy realizacji wspólnych zamierzeń. Rozwój aktywności uczniów poprzez udział w planowaniu, organizowaniu i przygotowaniu wydarzeń ż życia szkoły tj. imprez klasowych, szkolnych, wycieczek, wyjść itp. Podejmowanie działań na rzecz środowiska szkolnego poprzez udział w pracach zainicjowanych przez samorząd uczniowski, współorganizowanie imprez ogólnoszkolnych i charytatywnych.
Uwrażliwienie na dostrzeganie potrzeb innych dzieci i dorosłych. Współdziałanie z rodzicami przy realizacji zadań wychowawczych. Promocja szkoły poprzez udział w konkursach, prezentowanie dorobku na forum szkoły i w środowisku lokalnym. Stworzenie warunków do rozwoju indywidualnych zainteresowań i uzdolnień uczniów. Dalsze diagnozowanie potrzeb uczniów i wspieranie ich indywidualnych dążeń i aspiracji. Dalsze monitorowanie zachowania i przeciwdziałanie przejawom niepożądanych zachowań. Wspieranie rozwoju społecznego dzieci 6- letnich w klasach pierwszych. Przygotowanie uczniów do przejścia na następny etap rozwoju ( II etap edukacji, gimnazjum). Cele szczegółowe programu Zwiększenie bezpieczeństwa uczniów na terenie szkoły i poza nią - Tworzenie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu i bezpieczeństwu dzieci na drodze i w szkole. - Zapoznanie uczniów z regulaminem szkoły oraz szczegółowymi kryteriami ocen zachowania. - Bezpieczeństwo uczniów podczas przerw i imprez szkolnych. - Uwrażliwienie uczniów na zagrożenia podczas drogi do i ze szkoły. - Systematyczne uwrażliwianie uczniów na sytuacje stwarzające zagrożenie. - Uczenie zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia: powódź, pożar, zachowanie na szkolnym korytarzu, szatni, klasie szkolnej, sali gimnastycznej, boisku szkolnym. - Uwzględnienie profilaktyki uzależnień: problem narkotyków, dopalaczy, palenie papierosów, picie alkoholu, zachowania agresywne. - Ukazywanie zagrożeń związanych z korzystaniem z komputera, Internetu oraz telefonii komórkowej. Ograniczenie zachowań agresywnych i przemocy w szkole - Diagnoza poziomu bezpieczeństwa w szkole. - Uświadamianie uczniom, czym jest agresja i przemoc oraz jak sobie z nimi radzić. - Wdrażanie działań na rzecz ograniczania agresji i przemocy, kształtowanie umiejętności asertywnych.
- Kształtowanie umiejętności zastępowania agresji, wnioskowania moralnego oraz kontroli emocji. - Kształtowanie postaw troski o bezpieczeństwo własne i innych. -Wzbudzanie empatii, tolerancji, zachowań prospołecznych i antydyskryminacyjnych. Rozwijanie umiejętności współżycia społecznego - Przedstawienie zasad i reguł współżycia w klasie i szkole. - Edukacja prawna uczniów. - Uwrażliwianie uczniów na potrzeby innych. - Uwrażliwienie uczniów na akceptację odmienności. - Integrowanie społeczności klasowej i szkolnej. Rozszerzenie działań na rzecz propagowania zdrowego trybu życia - Propagowanie zdrowego trybu życia. - Popularyzacja aktywnych sposobów spędzania wolnego czasu. - Uświadomienie konieczności zachowania higieny i ergonomii pracy. - Kształtowanie nawyków dbania o zdrowie i higienę osobistą. - Poszerzanie zainteresowań i wiedzy ucznia. Profilaktyka uzależnień - Asertywność. - Profilaktyka palenia papierosów. - Profilaktyka picia alkoholu. - Profilaktyka narkomanii, lekomanii, uzależnienia od komputera. - Rozpoznawanie sytuacji domowej wychowanków. Podejmowanie działań mających na celu wzmocnienie motywacji do własnego rozwoju - Uświadomienie uczniowi jego mocnych stron i możliwości. - Rozwijanie indywidualnych zainteresowań uczniów. - Wskazywanie pożądanych wzorców zachowań. - Zapobieganie nadmiernej absencji uczniów - Pomoc uczniom w przezwyciężaniu własnych trudności i ograniczeń. - Pomoc uczniom w organizowaniu i planowaniu swojej pracy. - Rozwijanie umiejętności rozpoznawania i ujawniania swoich uczuć i emocji. Wdrażanie metod radzenia sobie w trudnych sytuacjach
- Poszerzenie wiedzy dotyczącej sytuacji trudnych. - Wdrażanie metod asertywnych. - Pomoc uczniom w radzeniu sobie ze stresem. - Pomoc uczniom w radzeniu sobie z własnymi ograniczeniami. - Umiejętne szukanie pomocy. Zadania profilaktyczne nauczycieli szkoły podstawowej. zwracanie podczas dyżurów szczególnej uwagi na miejsca tzw. podwyższonego ryzyka: toalety, schody, szatnie, miejsce przy sklepiku szkolnym itp., informowanie na bieżąco wychowawców o niewłaściwym zachowaniu ich wychowanków zarówno przez nauczycieli dyżurujących jak pozostałych nauczycieli i pracowników szkoły, obserwacja zachowania uczniów w miejscach publicznych i zwracanie uwagi na przejawy agresji, palenia papierosów, spożywania alkoholu czy niszczenia mienia. wdrażanie do świadomego unikania zagrożeń oraz kształtowanie umiejętności odmawiania i negocjacji, dawanie przykładów odpowiedzialności, sumienności, umiejętności rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Zadania profilaktyczne wychowawców klasowych: pomoc uczniom w rozwiązywaniu trudności życiowych i rodzinnych, uruchomienie akcji informacyjnej mającej na celu uświadomienie uczniom możliwości zwrócenia się z problemem do konkretnej osoby w szkole:, a, psychologa, dyrektora szkoły, podnoszenie poziomu kultury osobistej uczniów- godziny wychowawcze dotyczące zachowania się w stosunku do rówieśników, osób dorosłych, w miejscach publicznych (kino, teatr, itp.), współpraca z rodziną- inicjowanie spotkań mających na celu omawianie problemów wysuwanych przez rodziców, np. wywiadówki profilaktyczne, realizacja programów profilaktycznych dotyczących palenia tytoniu i picia alkoholu, rozwijania umiejętności interpersonalnych, wprowadzanie zajęć redukujących napięcie, relaksacyjnych, zajęć śródlekcyjnych, organizacja koleżeńskiej pomocy w nauce, kształtowanie postaw poszanowania mienia wspólnego, dbałości o estetykę klasy, szkoły i otoczenia,
systematyczne informowanie rodziców o postępach w nauce i zachowaniu ich dzieci, pomoc w poznawaniu samego siebie i kształtowaniu pożądanego systemu wartości. Zadania profilaktyczne a szkolnego: pomoc w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, wprowadzanie zewnętrznych programów profilaktycznych organizowanie pogadanek, prelekcji dla uczniów z udziałem policji, psychologa, lekarza, współpraca z rodzicami Zadania profilaktyczne rodziców Mając na uwadze, że wychowanie dzieci to główne zadanie rodziców, a wspierają ich w dziedzinie wychowania, ustalono następujące zadania profilaktyczne dla rodziców : każdy rodzic czuwa nad tym, aby jego dziecko wykazywało właściwą kulturę osobistą oraz sumiennie realizowało obowiązek szkolny. rodzice utrzymują regularny kontakt z wychowawcą klasy, a w razie potrzeby z iem szkolnym, bądź Dyrektorem /zastępcą/ Szkoły w celu zapobiegania niewłaściwym zachowaniom. rodzice biorą udział w przedsięwzięciach organizowanych przez szkołę mających na celu doskonalenie metod wychowawczych. rodzice uczniów sprawiających szczególne trudności wychowawcze winni kontaktować się ze szkołą w każdym przypadku stwierdzenia naruszenia obowiązujących norm i zasad oraz wspólnie znajdować sposoby rozwiązywania problemów. Formy realizacji programu profilaktycznego W realizacji programu łączącego wychowanie, nauczanie i rozwijanie umiejętności psychospołecznych oraz wspieranie wszechstronnego rozwoju uczniów wykorzystuje się: a) przedmioty nauczania, b) godziny do dyspozycji klasy, c) zajęcia sportowe, d) zajęcia pozalekcyjne, e) uroczystości klasowe, szkolne,
f) imprezy ogólnopolskie i regionalne, g) spotkania z iem h) zajęcia indywidualne i grupowe (zajęcia wyciszające dla dzieci z klas pierwszych) Metody np.: ankiety, rozmowy, obserwacje, wykorzystane w ewaluacji wynikać będą z charakteru działań, warunków i okoliczności w których te działania są realizowane. III. Sposoby monitorowania i ewaluacji. Sposoby monitorowania: 1. Pytanie otwarte zadane uczniom na koniec zajęć, a dotyczące tematyki i sposób prowadzenia zajęć. 2. Ankiety badające znajomość podstawowej treści dotyczącej problemu uzależnień, przemocy. 3. Rozmowy przeprowadzone po zajęciach z uczestnikami. 4. Ankiety kierowane do rodziców i nauczycieli. Sposoby ewaluacji: 1. Wybór nowych zagadnień zgłaszanych przez uczniów, rodziców, nauczycieli. 2. Opracowanie nowych cyklów zajęć dotyczące zgłaszanych zagadnień.
IV. HARMONOGRAM DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Działania profilaktyczne dla klas I III Zadania Profilaktyczne I. Akceptacja siebie i innych. Sposoby Realizacji 1.Zajęcia integracyjne dla uczniów. 2. Udział w zajęciach pozalekcyjnych. Odpowiedzialny wychowawca Termin Realizacji Uwagi wrzesień II. Zapobieganie agresji. 3.Udział w warsztatach profilaktycznych, prowadzonych przez pracowników OPiTU dotyczących przeciwdziałania agresji. we współpracy z pracownikiem z OPiTU wg ustalonego harmonogramu 4. Zajęcia wyciszające dla klas I. wrzesień III. Tolerancja. 5. Uczenie tolerancji i akceptacji szczególnie w klasach integracyjnych Wychowawcy we współpracy z iem, rodzice wrzesień/październi k IV. Poznanie środowisk rodzinnych. 1. Rozmowy indywidualne z rodzicami. 2. Wywiady środowiskowe 3. Ankiety. 4. Rozmowy z dziećmi. 5. Obserwacja Wrzesień, na bieżąco
V. Bezpieczeństwo na drodze. - zapoznanie z podstawowymi zasadami bezpieczeństwa na drodze. 1. Spotkanie z policjantem i pracownikiem Straży Miejskiej 2. Przyprowadzenie i odebranie dziecka ze szkoły. zespół wychowawców rodzice wg ustalonego harmonogramu wrzesień VI. Bezpieczeństwo w Sieci 1. Międzynarodowy Dzień Bezpiecznego Internetu Zespół wychowawców, Luty 2. Zapoznanie z zasadami bezpiecznego korzystania z Internetu informatyki VII. Wzmocnienie więzi rodzinnej. Dbałość o tradycję i obrzędowość rodzinną (dzień matki, dzień ojca, dzień babci, dzień dziadka, dzień dziecka)., Rada Rodziców wg ustalonego harmonogramu VIII. Wulgaryzmy Mówimy czarodziejskie słowa zamiast wulgaryzmów na bieżąco
IX. Ostrożność w kontaktach z obcymi. Budowanie ograniczonego zaufania w stosunku do osób obcych na podstawie filmów edukacyjnych. rodzice Na bieżąco X. Dobre koleżeństwo dobra przyjaźń. Na podstawie literatury dziecięcej, filmu. Na bieżąco XI. Promowanie zdrowego stylu życia. Uczestniczenie w przedsięwzięciach związanych z promocją zdrowia. Uczestniczenie w programie owoce, warzywa, mleko. Zespół promocji zdrowia,,, pielęgniarka Według ustalonego harmonogramu
Działania profilaktyczne dla klas IV VI Zadanie profilaktyczne I.Zajęcia integracyjne Poznajmy siebie Kl.IV Sposoby realizacji Odpowiedzialny Termin realizacji uwagi 1.Narady klasowe wychowawca Wrzesień 2.Zajęcia integracyjne październik II.Zapoznanie z systemem oceniania z poszczególnych przedmiotów 1.Nauczyciel przedmiotu zapoznaje uczniów z przedmiotowym systemem oceniania przedmiotów Wrzesień III.ABC asertywności 1.Narady klasowe 2.Filmy 3.Dramy Wychowawcy, Według harmonogramu IV. Sposoby uczenia się 1.Pogadanki 2.Zajęcia warsztatowe, Listopad V. Wychowanie komunikacyjne 1.Przygotowanie uczniów do zdobycia karty rowerowej Cały rok VI. Zapobieganie przemocy i agresji 1.Spotkania z iem 2. Lekcje wychowawcze 3. Spotkanie z psychologiem z Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. Na bieżąco Wg ustalonego harmonogramu VII. Podstawowe wiadomości o chorobie alkoholowej 1.Narady klasowe 2.Zajęcia z przyrody przyrody Według ustalonego harmonogramu VIII. Promowanie zdrowego stylu życia 1.Udział w konkursach dotyczących promocji zdrowia, przeciwdziałanie cywilizacyjnym (choroby układu Zespół promocji zdrowia,,, pielęgniarka szkolna Według ustalonego harmonogramu.
krążenia, cukrzyca, nadwaga) Uczestniczenie w przedsięwzięciach związanych z promocją zdrowia. IX. Nie uzależnieniom - komputer - papierosy - narkotyki - alkohol - dopalacze 1.Pogadanki dla rodziców 2.Zajęcia warsztatowe dla uczniów Zaproszeni goście klas, informatyki, szkolny Na bieżąco X. Przeciwdziałanie przestępczości wśród nieletnich 1.Spotkanie z policjantem. Policjant Wg harmonogramu XI. Więzi emocjonalne - w rodzinie - w grupie rówieśniczej uczenie tolerancji i akceptacji innych 1.Pogadanki dla rodziców 2.Ankiety 3. Zajęcia WDZ WDZ Wg harmonogramu XII. Ja i rodzina bez tajemnic 1.Zajęcia z wychowania do życia w rodzinie Nauczyciele WDZ Podczas lekcji XIII. Bezpieczeństwo w Sieci. 1. Międzynarodowy Dzień Bezpiecznego Internetu Luty 2. Zapoznanie z zasadami bezpiecznego korzystania z Internetu. przedmiotu Wrzesień XIV. Środki masowego przekazu. 1. Umiejętne dobieranie programów telewizyjnych, audycji radiowych, czasopism. Przeciwdziałanie informatyki i j. polskiego Wg harmonogramu
niekorzystnemu wpływowi mediów. XV. Poznajemy siebie w okresie dorastania 1.Zajęcia z wychowania do życia w rodzinie rodzice WDŻ Podczas lekcji XVI. Dojrzewanie bez tajemnic czas wielkich przemian 1.Zajęcia dla dziewcząt i chłopców 2. Zajęcia WDZ pielęgniarka szkolna WDŻ Wg harmonogramu