Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy OŜywienie i recesja w gospodarce Wahania koniunktury gospodarczej prof. ElŜbieta Adamowicz Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 9 października 2012 r.
Program wykładu Co to jest koniunktura gospodarcza? W jaki sposób ją mierzyć? Dlaczego w gospodarce nie występują same wzrosty? W jaki sposób państwo moŝe wpływać na koniunkturę gospodarczą Czy kryzys gospodarczy moŝe być szansą?
Koniunktura gospodarcza w astrologii-korzystne lub niekorzystne wzajemne połoŝenie planet, któremu przypisywano wpływ na losy jednostek i całych narodów. w ekonomii zmiany obserwowane w szeroko rozumianej aktywności gospodarczej. istotnym elementem badania koniunktury są wzajemne związki między zmianami, zachodzącymi we wszystkich sektorach gospodarki waŝna jest dynamika zachodzących zmian wzrosty czy spadki aktywności gospodarczej
Mierzenie zmian aktywności gospodarczej Do badania zmian aktywności gospodarczej wykorzystuje się zmienne makroekonomiczne: ilościowe: PKB, konsumpcja, inwestycje, produkcja przemysłowa, sprzedaŝ detaliczna jakościowe: wskaźniki nastrojów gospodarczych, barometry koniunktury, wskaźniki koniunktury
Zmiany koniunktury Wahania aktywności gospodarczej: wzrost, poprawa koniunktury: rośnie PKB, konsumpcja, produkcja, zatrudnienie, dochody gospodarstw domowych spadek, pogorszenie koniunktury: wymienione wyŝej zmienne maleją
Cykl koniunkturalny wzrosty i spadki poziomu aktywności gospodarczej w stosunku do długookresowego trendu wzrostowego w gospodarce ekspansja to wzrost produktu w gospodarce trwający 6 miesięcy lub dłuŝej recesja to spadek produktu w gospodarce trwający 6 miesięcy lub dłuŝej kryzys to drastyczny spadek całkowitego produktu w gospodarce, któremu towarzyszy wzrost bezrobocia
Fazy cyklu koniunkturalnego WyróŜniamy następujące fazy cyklu: cykl klasyczny przyspieszenie (oŝywienie) ekspansja spowolnienie recesja(depresja) Inna klasyfikacja faz cyklu: cykle wzrostowe spowolnienie (spadek aktywności gospodarczej) przyspieszenie (wzrost aktywności gospodarczej)
Model cyklu koniunkturalnego ekspansja spowolnienie Punkt zwrotny - szczyt przyspieszenie recesja Punkt zwrotny - dno Czas
Punkty zwrotne w cyklu koniunkturalnym Informują o zmianie dynamiki aktywności gospodarczej Oddzielają poszczególne fazy cyklu koniunkturalnego Wyznaczają czas trwania poszczególnych faz Górny punkt zwrotny - szczyt aktywności gospodarczej Dolny punkt - jej dno, najniŝszy poziom
Przyczyny wahań koniunkturalnych zmienność świata pory roku kalendarz przyczyny wewnętrzne zmiany zachowań konsumentów i producentów wyczerpanie zapasów szoki zewnętrzne
1 8 0 Zmiany PKB w nowych krajach członkowskich UE 1 6 0 1 4 0 1 2 0 1 0 0 8 0 6 0 1 9 9 6 1 9 9 8 2 0 0 0 2 0 0 2 2 0 0 4 2 0 0 6 2 0 0 8 2 0 1 0 E A _ G D P C Z _ G D P H U _ G D P P L _ G D P S K _ G D P
Wahania PKB w Polsce 0,0 3 G DP_ PL _ S A _ L _ CHFC: O r ig in a l S e r ie s + Tu r n in g Po in t 0,0 2 5 0,0 2 0,0 1 5 0,0 1 0,0 0 5 0-0,0 0 5-0,0 1-0,0 1 5-0,0 2 1-1 9 9 5 3-1 9 9 6 1-1 9 9 8 4-1 9 9 9 3-2 0 0 1 2-2 0 0 3 1-2 0 0 5 4-2 0 0 6 3-2 0 0 8 2-2 0 1 0 1-2 0 1 2
Zmiany konsumpcji w Polsce
Wahania konsumpcji w Polsce
Zmiany produkcji przemysłowej w Polsce
Wahania produkcji w Polsce
Przewidywanie zmian badanie koniunktury Gospodarkę moŝna opisać dwojako: korzystając z danych statystycznych (dane ilościowe) prowadząc badania koniunktury (dane jakościowe) Badając koniunkturę szybciej pozyskujemy dane od bezpośrednich uczestników procesów gospodarczych Przedsiębiorstw Gospodarstw domowych konstruujemy wskaźniki koniunktury i barometry koniunktury, które mają charakter wyprzedzający
Wahania produktu i barometru nastrojów gospodarczych w Polsce.05.04.03.02.01.00 -.01 -.02 -.03 96 98 00 02 04 06 08 10 15 10 5 0-5 -10-15 -20-25 GDP_PL_SA_CHFC (L) ESI_PL_SA_CHFC (R)
Zmiany konsumpcji i wskaźnika nastrojów konsumentów w Polsce.05.04.03.02.01.00 -.01 -.02 -.03 -.04 96 98 00 02 04 06 08 10 16 12 8 4 0-4 -8-12 -16-20 CONS_PL_SA_CHFC (L) CS_PL_SA_CHFC (R)
Zmiany produkcji i wskaźnika koniunktury w przemyśle.15 30.10 20.05 10.00 0 -.05-10 -.10-20 -.15 96 98 00 02 04 06 08 10-30 CP_PL_SA_CHFC (L) C C I _PL_SA_C H F C ( R )
Zapobieganie zmianom koniunktury Pobudzanie aktywności gospodarczej w fazie spadkowej poprzez odpowiednią politykę pienięŝną Polityka fiskalna: zwiększanie wydatków rządowych zmniejszanie podatków Polityka pienięŝna zwiększanie podaŝy pieniądza obniŝanie stóp procentowych
Zapobieganie c.d. Hamowania aktywności gospodarczej w fazie ekspansji Polityka fiskalna: zmniejszanie wydatków rządowych zwiększanie podatków Polityka pienięŝna zmniejszanie podaŝy pieniądza podwyŝszanie stóp procentowych
Kryzys jako zagroŝenie i szansa Dla wielu uczestników działalności oznacza wzrost niepewności i ryzyka, związanego z działalnością gospodarczą, moŝe prowadzić do bankructwa. Dla innych moŝe być szansą na nowy początek, rozwój nowych metod czy bardziej innowacyjne działania, pobudzające rozwój gospodarki i przyspieszające wychodzenie z kryzysu
Jak wykorzystać kryzys Szansą na zmianę sytuacji gospodarczej w warunkach kryzysowych moŝe być: likwidowanie administracyjnych barier działalności gospodarczej pobudzanie inwestycji poprzez rozwój infrastruktury inwestowanie w kapitał ludzki wprowadzanie innowacji technologicznych, produktowych, procesowych
Jak sądzisz 1. Czy wahania aktywności gospodarczej są nieuchronne? 2. Czy moŝna je przewidzieć? 3. Czy moŝna im przeciwdziałać?