Makroekonomia. Blok V Cykl koniunkturalny

Transkrypt

1 Makroekonomia Blok V Cykl koniunkturalny

2 Cykl koniunkturalny i jego fazy Cykl koniunkturalny okresowe zmiany poziomu aktywności gospodarczej Fazy cyklu: - Kryzys (A-B) - Depresja (B-C) - Ożywienie (C-D) - Rozkwit (D-E)

3 Fazy cyklu koniunkturalnego (charakterystyka) Kryzys przewaga podaży nad efektywnym popytem (nadprodukcja), spadek wielkości gosp. Depresja stabilizacja gospodarki na obniżonym poziomie ( dolny pkt. zwrotny ) Ożywienie wzrost wskaźników aktywności gospodarczej przechodzą w następną fazę: Rozkwit wzrost wskaźników aktywności gospodarczej (w wolniejszym tempie), aż do górnego pkt. zwrotnego

4 Fazy cyklu koniunkturalnego (współczesne ujęcie) I FAZA RECESJI spadkowa (dawniej: faza kryzysu i depresji) II FAZA EKSPANSJI wzrostowa (dawniej: faza ożywienia i rozkwitu) Modyfikacja cyklu jako skutek interwencjonizmu Recesja traci głębokość ale przedłuża się. Faza ekspansji wydłuża się ale traci dynamikę.

5 Wahania koniunktury RECESJA EKSPANSJA

6 Rodzaje wahań cyklicznych 1. Cykle Kitchina (około 3-4 lat; związane ze zmianami cen hurtowych, zapasów, rozliczeniem operacji bankowych) 2. Cykle Juglara (8 10 lat; związane ze zmianami inwestycji, PKB, inflacją, bezrobociem, ) 3. Cykle Kuznetza (15 23 lat; związane z akumulacją czynników produkcji: inwestycje, budownictwo, migracje) 4. Cykle Kondratiewa (50 60 lat; związane z wielkimi innowacjami technologicznymi oraz procesem ich rozprzestrzeniania)

7 Cykle a wzrost gospodarczy Poziom PKB przemiennie rośnie i spada, ale na ogół po każdym cyklu wchodzi na wyższy poziom, niż poprzednio (tzw. trend wzrostowy) Cykl koniunkturalny okresowe wahania aktywności gospodarczej wokół trendu. Inaczej. Występują cykliczne zmiany stopnia niedopasowania globalnego popytu do globalnej podaży.

8 Cykle a wzrost gospodarczy

9 Teorie wahań cyklicznych Teorie neoklasyczne równowaga jako cecha immanentna czynniki egzogeniczne zakłócają równowagę pochodzą one z zewnątrz systemu gospodarczego Teorie keynesistowskie nierównowaga jako cecha immanentna czynniki endogeniczne zakłócają równowagę pochodzą one z wewnątrz systemu gospodarczego

10 Teorie neoklasyczne Teoria plam na słońcu (W.S. Jevons) Periodyczne pojawianie się większej ilości plam na słońcu powoduje okresy nieurodzaju. Zmiany w produkcji rolnej powodują nie tylko zmiany podaży produktów rolnych, ale również zmiany siły nabywczej rolników. Powoduje to zmiany w rytmie produkcji przemysłowej

11 Teorie neoklasyczne Teoria innowacji (J. Schumpetera) Cykle są przyczyną falowego pojawiania się innowacji techniczno-organizacyjnych. STRUMIEŃ INNOWACJI INNOWATOR ZYSK NADZWYCZAJNY INNI NAŚLADUJĄ ROSPRZESTRZENIANIE SIĘ INNOWACJI (dyfuzja techniki) WZMOŻONE INWESTYCJE i WZROST PRODUKCJI WZROST PODAŻY SPADEK POPYTU i STOPY ZYSKU SPADEK POPYTU INWESTYCYJNEGO ZWOLNIENIE GOSP.

12 Teorie neoklasyczne Teoria cyklu politycznego Rządzący nie kierują się w swoich działaniach strategicznymi, długookresowymi wymogami rozwoju gospodarczego lecz taktycznymi posunięciami mającymi zapewnić im przychylność wyborców Realizacja celów politycznych (zewnętrznych wobec gospodarki) powoduje jej cykliczny rozwój Zob. więcej: paradygmat reelekcji

13 Teorie neoklasyczne Teoria realnego cyklu koniunkturalnego (Kydland a i Prescott a) Fluktuacje gospodarcze swą przyczynę mają po podażowej stronie gospodarki i są one wynikiem szoków zewnętrznych (np. technologicznych) Impuls wyprowadza gosp. ze stanu równowagi Transmisja przenosi efekt wstrząsu na resztę gospodarki i utrwala wahnięcie.

14 Teorie keynesistowskie Cykl koniunkturalny jest immanentnie związany z systemem rynkowym wynika z reguł gry Cykle są przyczyną zmian rozmiarów inwestycji, te z kolei zależą od wahań stopy zysku oraz zmian w dochodzie

15 Jak to działa? Kryzys nadprodukcja spada produkcja (szybciej) i konsumpcja spadają ceny spada stopa zysku bankructwa (zmniejszenie potencjału wytwórczego gosp.) dostosowanie popytu i podaży niskie ceny konieczność wprowadzenie nowych metod produkcji inwestycje wzrost DN (mnożnik) wzrost inwestycji (tzw. Inwestycje indukowane wzrost DN

16 Teorie keynesistowskie Inwestycje indukowane inwestycje spowodowane zmianami dochodu narodowego i konsumpcji Zasada akceleracji zmiana dochodu narodowego powoduje z pewnym opóźnieniem, zwielokrotnione zmiany inwestycji indukowanych Iit = a (Yt-1 Yt-2) = a Yt-1

17 Działanie mnożnika - akceleratora

18 Teorie keynesistowskie Ekspansja kończy się, ponieważ konsumpcja nie rośnie równie szybko jak dochód narodowy Faza spadkowa osiąga kres, gdyż konsumpcja nie spada równie szybko, jak dochód narodowy

19 Oddziaływanie państwa na cykl koniunkturalny Narzędzia fiskalne Narzędzia pieniężne HAMOWANIE KONIUNKTURY POBÓDZANIE KONIUNKTURY Polityka restrykcyjna Polityka stymulacyjna Polityka drogiego pieniądza Polityka taniego pieniądza

20 Kryzys finansowy 1. Sfera realna a sfera finansów. Wzajemna współzależność procesów realnych i procesów pieniężnych. 2. Regulacja i deregulacja rynków finansowych 3. Globalizacja rynków finansowych i koncentracja kapitału bankowego. 4. Wzrost obrotów na rynkach finansowych, pojawienie się nowych instrumentów (tzw. Sekurytyzacja, instrumenty pochodne, derywaty) ich wartość szacuje się na 24 x PKB świata (wszystkie akcje i obligacje to ponad 2 x PKB) 5. Funkcjonowanie giełdy, popyt spekulacyjny i bańki mydlane (spekulacyjne)

21 Sfera finansów Akcje, obligacje, instrumenty pochodne Funkcjonowanie GIEŁDY jakie funkcje spełnia? Oczekiwania graczy i koniunktura (popyt spekulacyjny) Ceny papierów wartościowych Bańka mydlana 21

22 Cena akcji odzwierciedla: CENA AKCJI Ogólną koniunkturę na giełdzie (hossę lub bessę) +? - Kondycję i perspektywy ekonomiczne przedsiębiorstwa 22

23 Objawy przedkryzysowe WYSOKI WZROST GOSPODARCZY TANI i ŁATWY KREDYT WZMOŻONY PROCES KREACJI PIENIĄDZA ZWIĘKSZONA PODAŻ PIENIĄDZA WZROST CEN (np. nieruchomości) WZMOŻONY OBRÓT PAPIERAMI WARTOŚCIOWYMI WZROST CEN AKCJI 23

24 Kryzys finansowy wzrost gospodarczy sfera finansów kryzys sfera realna czas 24