PROJEKT UTRZYMANIA ZABYTKOWEGO DREWNIANEGO SPICHLERZA W RACHOWICACH Inwentaryzacja AUTORZY OPRACOWANIA: Grupa TiZwB Rok Akademicki 2014/15 OPIEKUN: dr inż. Antonina ŻABA
Plan prezentacji. 1. Historia obiektu. 2. Karta ewidencyjna zabytku nieruchomego. 3. Opis techniczny. 4. Działania inwentaryzacyjne. 5. Ocena stanu technicznego. 6. Możliwe zagospodarowanie. 2
1. Historia obiektu. 1305 rok założenie Rachowic, W XIV i XV wieku wioska ta należała do górnośląskiego rodu rycerskiego Bierawów, 1730 własność hrabiego von Hoditz, właściciela Ziemi Sośnicowickiej. 1945 majątek przekształcony w PGR i stał się własnością państwową, Po 1991 własność Agencji Nieruchomości Rolnych w Opolu. POWSTANIE SPICHLERZA: od I połowy XVII wieku do I połowy XIX wieku. 3
1. Historia obiektu. Rok 1937 Fot. 1. Zdjęcie spichlerza z roku 1937. Helmigk, H.-J.: "Oberschlesische Landbaukunst in Oberschlesien 4
1. Historia obiektu. Rok 2000 Fot. 2. Zdjęcie spichlerza z roku 2000. Brygida Kicińska, www.polskiekrajobrazy.pl. 5
1. Historia obiektu. Rok 2004 Fot. 3. Zdjęcie spichlerza z roku 2004. Piotr Słanina, www.jaktrafic.org. 6
1. Historia obiektu. Rys. 1. Spichlerz w Gorzowie Śląskim. Dumnicki J. Spichlerze polskie. Fot. 4. Posadowienie na peckach. 7
2. Karta ewidencyjna zabytku nieruchomego. Fot. 5. Karta ewidencyjna zabytku nieruchomego. 8
2. Karta ewidencyjna zabytku nieruchomego. 1. Nazwa. 2. Czas powstania. 3. Miejscowość. 4. Adres. 5. Przynależność administracyjna. 6. Współrzędne geograficzne. 7. Poprzednie nazwy miejscowości. 8. Właściciel i jego adres. 9. Użytkownik i jego adres. Fot. 6. Mapa miejscowości Rachowitz. http://igrek.amzp.pl/ 9
2. Karta ewidencyjna zabytku nieruchomego. 10. Formy ochrony. 11. Materiały graficzne. 12. Historia. 13. Opis. 14. Kubatura. 15. Powierzchnia użytkowa. 16. Przeznaczenie pierwotne. 17. Użytkowanie obecne. 18. Stan zachowania. Fot. 7. Plan orientacyjny. http://geoportal.gov.pl/ 10
2. Karta ewidencyjna zabytku nieruchomego. 19. Istniejące zagrożenia, najpilniejsze postulaty konserwatorskie. 20. Akta archiwalne (rodzaj akt, numer i miejsce przechowywania). 21. Uwagi. 22. Adnotacje o inspekcjach, informacje o zmianach (daty, imiona i nazwiska wypełniających). 23. Bibliografia. 24. Opracowanie karty ewidencyjnej (autor, data i podpis). 25. Źródła ikonograficzne (rodzaj, miejsce przechowywania). 26. Załączniki. 11
3. Opis techniczny. Fot. 8. Elewacja wschodnia. Fot. 9. Źródło: maps.google.com 12
3. Opis techniczny. Fot. 10. Elewacja wschodnia. 13
3. Opis techniczny. Fot. 11. Elewacja południowa. 14
3. Opis techniczny. Kubatura i powierzchnie wg normy PN-ISO 9836:1997 Kubatura brutto budynku K [m 3 ] 1233,1 Powierzchnia całkowita budynku Pc [m 2 ] 430,9 Powierzchnia użytkowa Pu [m 2 ] 291,8 parter 160,1 piętro (Pu + P pomocnicza ) 92,4+30,1 poddasze (Pu + P pomocnicza ) 39,3+41,9 Powierzchnia zabudowy Pz [m 2 ] 179,1 Ilość pomieszczeń 4 Tabela 1. Kubatura i powierzchnie obiektu. 15
3. Opis techniczny. Rys. 2. Podział budynku. 16
3. Opis techniczny. Posadowienie Fot. 12. Podwalina podłużna oraz pecki. 17
3. Opis techniczny. Posadowienie Fot. 13. Posadowienie budynku. 18
3. Opis techniczny. Ściany Fot. 14. Fragment ściany zewnętrznej. 19
3. Opis techniczny. Ściany Fot. 15. Rama podłużna parteru. 20
3. Opis techniczny. Ściany Fot. 16. Fragment piętra. 21
3. Opis techniczny. Ściany Fot. 17. Poddasze. 22
3. Opis techniczny. Stropy Fot. 18. Belki podłogowe. 23
3. Opis techniczny. Stropy. Fot. 19. Strop nagi. 24
3. Opis techniczny. Komunikacja. Fot. 20. Schody zewnętrzne. Fot. 22. Schody prowadzące na poddasze. Fot. 21. Schody prowadzące na piętro. 25
3. Opis techniczny. Dach: -dwuspadowy, -jętkowo-stolcowy, -pokryty gontem, z przypustnicami. Fot. 23. Pokrycie dachowe. Fot. 24. Poddasze. 26
3. Opis techniczny. Elewacje Frontowa - od strony południowej. Fot. 25. Elewacja południowa. 27
3. Opis techniczny. Elewacje Szczytowa - od strony wschodniej. Fot. 26. Elewacja wschodnia. 28
3. Opis techniczny. Elewacje Tylna - od strony północnej. Fot. 27. Elewacja północna. 29
3. Opis techniczny. Elewacje Szczytowa - od strony zachodniej. Fot. 28. Elewacja zachodnia. 30
3. Opis techniczny. Instalacje. Fot. 29. Pozostałości instalacji elektrycznej. Fot. 30. Pozostałości instalacji odgromowej. 31
4. Działania inwentaryzacyjne. Narzędzia pomiarowe: -miara taśmowa, -metr składany, -dalmierz laserowy, -pion, -niwelator. Fot. 31. Narzędzia pomiarowe. www.mierzymy.pl. 32
4.1. Rzut parteru. 33
4.2. Rzut piętra. 34
4.3. Rzut poddasza. 35
4.4. Rzut dachu. 36
4.5. Przekrój poprzeczny AA. 37
4.6. Przekrój podłużny BB. 38
4.7. Elewacja południowa. 39
4.8. Elewacja wschodnia. 40
4.9. Elewacja północna. 41
4.10. Elewacja zachodnia. 42
4.11. Stolarka okienna i drzwiowa. 43
4.12. Węzły. Fot. 32. Węzły w konstrukcji drewnianej. 44
4.12. Węzły - parter. 45
4.12. Węzły - piętro. 46
4.12. Węzły - poddasze. 47
4.15. Model 3D Fot. 33. Model 3D spichlerza. 48
4.15. Model 3D Fot. 34. Model 3D spichlerza. 49
5. Ocena stanu technicznego. Gatunki drewna użyte do budowy obiektu: Dębina podwaliny, kętnary. Fot. 35. Podwalina ścienna - dębina. 50
5. Ocena stanu technicznego. Sosna zwyczajna - ściany. Fot. 36. Ściana zewnętrzna - otwór wentylacyjny. 51
5. Ocena stanu technicznego. Sosna zwyczajna - ściany. Fot. 37. Ściana zewnętrzna. 52
5. Ocena stanu technicznego. Sosna zwyczajna - szkielet konstrukcji. Fot. 38. Węzeł konstrukcyjny. 53
5. Ocena stanu technicznego. Sosna zwyczajna - krokwie. Fot. 39. Więźba dachowa. 54
5. Ocena stanu technicznego. Sosna zwyczajna - gont. Fot. 40. Pokrycie dachowe gont. 55
5. Ocena stanu technicznego. W obiekcie stwierdzono występowanie grzybów: grzyb domowy biały- podskórnik zatokowaty, grzyb domowy właściwy-stroczek domowy. Fot. 41. Ściana zewnętrzna grzyb. 56
5. Ocena stanu technicznego. Obiekt jest również porażony owadami: spuszczel pospolity, wykaracz sosnowiec, zmorsznik czerwony. Fot. 42. Ściana zewnętrzna porażenie owadami. Fot. 43. Ściana zewnętrzna porażenie owadami. 57
5. Ocena stanu technicznego. Korozja biologiczna. Fot. 44. Belka stropowa - korozja biologiczna. Fot. 45. Belka stropowa - korozja biologiczna. 58
Podział obiektu na potrzeby oceny stanu technicznego. RZUT PARTERU 59
5. Ocena stanu technicznego. Kryteria oceny. 60
5.1. Główna konstrukcja nośna. Stan zachowania elementów głównej konstrukcji nośnej PRZEKRÓJ C-C 61
5.1. Główna konstrukcja nośna. Stan zachowania elementów głównej konstrukcji nośnej PRZEKRÓJ F-F 62
5.1. Główna konstrukcja nośna. Fot. 46. Układ konstrukcyjny. Fot. 47. Podwalina pod słupami konstrukcji stropu. 63
5.2. Ściany. Fot. 48. Zawilgocenie ściany zewnętrznej. 64
5.2. Stropy. STAN ZACHOWANIA BELEK STROPOWYCH NAD PARTEREM 65
5.2. Stropy. STAN ZACHOWANIA PODŁOGI - PIĘTRO 66
5.2. Stropy. Fot. 49. Strop nad parterem korozja biologiczna. Fot. 50. Belka stropowa korozja biologiczna. 67
5.2. Stropy. STAN ZACHOWANIA BELEK STROPOWYCH NAD PIĘTREM 68
5.2. Stropy. Fot. 51. Strop nad piętrem. 69
5.3. Dach. Fot. 52. Więźba dachowa. 70
5.3. Elewacje. STAN ZACHOWANIA ELEWACJI ZACHODNIEJ 71
5.3. Elewacje. Fot. 53. Podwalina ścienna. 72
5.3. Elewacje. STAN ZACHOWANIA ELEWACJI PÓŁNOCNEJ 73
5.3. Elewacje. Fot. 54. Elewacja ubytek. 74
5.4. Zalecenia. Zalecenia naprawcze: wymienić tylko te elementy lub fragmenty elementów całkowicie zniszczonych (przegniłych), miejsce uszkodzenia należy naprawić przez flekowanie, pozostałe elementy lub fragmenty elementów, będące częściowo zmurszałe i lokalnie spękane o zmniejszonej nośności, należy wzmocnić drewnianą pośrednią konstrukcją wsporczą. Wszystkie drewniane elementy konstrukcyjne oraz wykończeniowe, które nie uległy jeszcze korozji biologicznej lub są jej poddane w nieznacznym stopniu, należy koniecznie osuszyć i zabezpieczyć poprzez impregnację specjalistycznymi środkami grzybo i owadobójczymi oraz przeciwogniowo. Dodatkowo ściany zewnętrzne oraz pokrycie dachowe należy zaimpregnować specjalistycznym preparatem wodochronnym. 75
6. Możliwe zagospodarowanie. Przykłady wykorzystania: Restauracja LOFT Centrum edukacji historycznej i ekologicznej. Fot. 55. Restauracja starym spichlerzu w Gliwicach. www.trattoriacastello.pl Fot. 56. Spichlerz w Rzeszynku. www.drewno.pl. Fot. 57. Lofty w Gliwicach. http://lofty.gliwice.pl/. 76
6. Możliwe zagospodarowanie. Propozycje dla Spichlerza w Rachowicach: Świetlica, Muzeum regionu. Fot. 58. Elewacja frontowa. 77
Dziękujemy za uwagę! Kierownik projektu: Małgorzata SZMAJDUCH Kancelaria: Joanna SOBCZYK Grupa inwentaryzacyjna: Marta KALLA, Joanna FROŃ, Michał GROCHLA, Anna KAJDA, Małgorzata SZMAJDUCH, Bartosz KWIECIEŃ, Joanna UJEJSKA, Patryk DAŃCZAK, Marcin GRONOWSKI, Elżbieta JURCZYŃSKA Opis techniczny: Aleksandra JABŁONKA, Martyna PUSZEK, Sebastian LAZAR Ocena stanu technicznego: Marcin DYRSZKA, Marcin GRONOWSKI, Krzysztof JEŻEWSKI Karta ewidencyjna zabytku: Emilia BURDA, Patryk DANIELSKI Historia obiektu oraz artykuł: Małgorzata GOŁASZEWSKA, Roksana SIEMIENIAKA Wizualizacje: Anna KAJDA Dokumentacja fotograficzna oraz opracowanie prezentacji: Jan KOZIOŁ 78
Dziękujemy za uwagę! 79