1 Dane empiryczne wiczenia 5 i 6 Krzysztof Makarski Szoki popytowe i poda»owe jako ¹ródªa uktuacji. Wspóªczynnik korelacji Odchylenie standardowe (w stosunku do PKB) Cykliczno± Konsumpcja 0,76 75,6% procykliczna Inwestycje 0,83 469,2% procykliczne Poziom cen -0,26 57,6% acykliczny Poda» pieni dza 0,38 77.9% procykliczna Zatrudnienie 0,81 59,3 procykliczne ródªo: Stephen D. Williamson, Macroeconomics, 2nd edition, 2005. 2 Model neo-keynsistowski (ze sztywnymi cenami). 2.1 Wyprowadzenie modelu. 2.1.1 Wyprowadzenie krzywej IS. Funkcja konsumpcji (patrz Rys. 6.4) gdzie C konsumpcja, Y dochód (= PKB). Funkcja inwestycji (patrz Rys. 7.1) C = a + b(1 t)y I = e dr gdzie I inwestycje, R realna stopa procentowa (zwana w ksi»ce stop procentow ), tak naprawd w ksi»ce dla uproszczenia traktuje si je jako to samo. Funkcja eksportu netto X = g my nr gdzie X eksport netto. Krzywa IS (patrz Rys. 7.3) Korzystaj c z równania równowagi na rynku dóbr podstawiaj c otrzymujemy przeksztaªcenia daj nam krzyw IS Y = C + I + G + NX Y = a + e + g + [b(1 t) m]y ()R + G R = a + e + g Przesuni cia krzywej IS (patrz Rys. 7.2) Wzrost G przesuwa krzyw IS w prawo. 1 b(1 t) + m 1 Y + 1 G
2.1.2 Wyprowadzenie krzywej LM (patrz Rys. 7.5) Popyt na pieni dz M D = (ky hr)p gdzie M D popyt na pieni dz (nominalny), P poziom cen. Poda» pieni dza Poda» pieni dza jest dan decyzj wªadz monetarnych i wynosi M S pieni dza. Krzywa LM Korzystaj c z równania równowagi na rynku pieni dza podstawiaj c otrzymujemy przeksztaªcaj c otrzymujemy krzyw LM M P M S = M D = ky hr R = k h Y 1 M h P Przesuni cia krzywej LM (patrz Rys. 7.4) Wzrost M przesuwa krzyw LM w prawo. = M, gdzie M volumen 2.1.3 Wyprowadzenie krzywej AD (patrz Rys. 7.4) Korzystaj c z krzywej IS i LM mo»emy wyprowadzi krzyw AD Przeksztaªcaj c a + e + g Y = 1 b(1 t) + m 1 1 b(1 t)+m d+n + k h Y + 1 G = k h Y 1 M h P [ a + e + g + 1 G + 1 M h P ] 2.1.4 Okre±lanie wielko±ci produkcji i bezrobocia (patrz Rys. 8.1,8.2,8.4) Zaªo»enie Keynesowskie: W krótkim okresie ceny s staªe i popyt wyznacza produkcj (w dªugim okresie gospodarka opisana jest modelem Keynesowskim). A zatem produkcja w krótkim okresie na przeci ciu krzywej poziomu cen i AD. Patrzy Rys. 8.1-2. Bezrobocie jest dane z prawa Okuna. Patrz Rys. 8.4. 2.1.5 Dostosowywanie cen Ceny reaguj zgodnie z krzyw Phillipsa π = π e + f Y 1 Y Y gdzie π inacja, π e oczekiwana inacja, Y 1 PKB w poprzednim okresie, Y potencjalny PKB oraz f staªa. Na naszym kursie zaªo»ymy sobie (dla uproszczenia, standardowym zaªo»eniem w literaturze s racjonalne oczekiwania),»e π e = 0, 6π 1 (gdzie π 1 przeszªa inacja), co daje π = 0, 6π 1 + f Y 1 Y 2 Y
2.1.6 Reakcja na bodziec pieni»ny (Rys. 8.7) PKB na poziomie potencjalnym i nast puje wzrost poda»y pieni dza. 2.1.7 Reakcja na bodziec skalny PKB na poziomie potencjalnym i nast puje wzrost wydatków rz dowych. 2.1.8 wiczenia algebraiczne (kompilacja z zada«ze zbioru zada«). 1. Zaªó»my, ze gospodarka ma nast puj c krzyw ª cznego popytu: Y = 3401 + 2, 887 M P i funkcj dostosowania cen w postaci: ( Y 1 6000 ) π = 1, 2 6000 Poda» pieni dza wynosi M = 900. (a) Narysuj krzywa ª cznego popytu i lini potencjalnego PKB. Wyja±nij, dlaczego linia ª cznego popytu nie jest lini prost. (b) Je±li P 0 = 0, 5, to jakie b dzie Y 0? Czy b dzie to wywieraªo nacisk na wzrost, czy na spadek cen? (c) Wyznacz ±cie»k, jak b dzie pod»a gospodarka - tzn. oblicz PKB, poziom cen, inacj - w ka»dym roku, dopóki PKB nie b dzie si ró»ni od potencjalnego o mniej ni» 1%. (d) Nanie± ±cie»k, jak pod»a b dzie gospodarka na wykres krzywej ª cznego popytu narysowanej w p. (a). Nast pnie, zakªadaj c,»e pocz tkowa inacja wynosiªa zero π 0 = 0, narysuj przebieg zmian na wykresie z poziomem cen na osi pionowej i PKB na osi poziomej. Odczytuj c przebieg zmian sprawd¹, czy gospodarka przesuwa si za daleko, czy utrzymuje si dokªadnie w stanie równowagi? (e) Zaªó»my teraz,»e inacja jest równa: ( Y 1 6000 ) π = 0, 6π 1 + 1, 2 6000 Wyznacz ±cie»k, jak pod»a b dzie gospodarka przez pierwsze 5 lat, i narysuj j tak jak w p. (c). Czy teraz wyst puje przestrzelenie? (f) Co przedstawia wyra»enie 0, 6π 1 w równaniu dostosowania cen z p. (e).? Wyja±nij zale»no± mi dzy tym wyra»eniem a przestrzeleniem stanu równowagi. 2. Maj c dane: C = 400+0, 9(1 0, 5)Y, I = 300 2000R, X = 100 0, 05Y 1000R, M D = (0, 4Y 1000R)P oraz π = 0, 6π 1 + Y 1 Y Y, π 0 = 0. (a) Wylicz i wyprowad¹ gracznie krzyw IS i LM. IS : Y = 1333, 3 + 10 6 G 5000R LM : R = 1 1000 (0, 4Y M P ) 3
(b) Wylicz i wyprowad¹ krzyw AD, co stanie si z krzyw AD je»eli M lub G wzro±nie (wskazówka nie podstawiaj pod M lub G podczas wyprowadzenia). AD : Y = 444, 4 + 10 6 G + 5 M 3 P (c) Zakªadaj c M = 150, G = 450, P 0 = 1, Y = 1500, wylicz π, P, Y w okresie 0,1,2,3,4,5. Wylicz C, I, NX, R w okresie 0,1. (d) Zakªadaj c,»e w okresie zero faktyczny PKB jest równy potencjalnemu i Y = 1444, 4, P 0 = 1, oblicz ±cie»k π, P, Y je»eli G wzro±nie w okresie 1 do 500. (e) Zakªadaj c,»e w okresie zero faktyczny PKB jest równy potencjalnemu i Y = 1444, 4, P 0 = 1, oblicz ±cie»k π, P, Y je»eli M wzro±nie w okresie 1 do 180. 4
2.2 Porównanie modelu z danymi. 2.2.1 Szoki poda»owe jako ¹ródªo cyklu koniunkturalnego. Szok poda»owy opisujemy tutaj jako egzogeniczn zmian wzrost cen. PKB na poziomie potencjalnym i nast puje przesuni cie krzywej poziomu cen. 2.2.2 Szoki popytowe jako ¹ródªo cyklu koniunkturalnego. Szok popytowe opisujemy tutaj jako egzogeniczny wzrost popytu. PKB na poziomie potencjalnym i przesuwa si krzywa AD. 2.2.3 wiczenia algebraiczne. 1. Przypu± my,»e funkcja ª cznego popytu jest postaci: Y = 667 + 1, 11G + 1, 11 M P z potencjalnym PKB Y = 1500 mld dol., wydatkami pa«stwowymi G = 200 mld dol. i poda» pieni dza M = 550 mld dol. Wychodz c od potencjalnego PKB przy ustalonym z góry poziomie cen P = 1, przypu± my,»e bank centralny chce obni»y PKB w krótkim okresie do 1400 mld dol. Jaki poziom poda»y pieni dza jest niezb dny do tego celu? 2. Zaªó»my, ze gospodarka ma nast puj c funkcj ª cznego popytu: Y = 667 + 1, 11G + 1, 11 M P + Z d i funkcj dostosowania cen w postaci: π = ( Y 1 Y Y ) gdzie Z d oznacza szok ª cznego popytu. Potencjalny PKB Y rz dowe G = 200 mld dol., a poda» pieni dza M = 550 mld dol. = 1500 mld dol., wydatki (a) Pocz tkowa produkcja jest na poziomie potencjalnym przy poziomie cen P = 1 i inacji p = 0. W pierwszym roku wyst puje szok ª cznego popytu Z d = 150 mld dol. Nie wyst puj dalsze szoki (Z d = 150 mld dol. we wszystkich nast pnych latach). Przedstaw ±cie»k jaka pod»a gospodarka, dopóki odchylenie od dªugookresowego PKB nie zmniejszy si poni»ej 1%. (b) W jaki sposób bank centralny mo»e skompensowa zakªócenia ª cznego popytu i utrzyma produkcj równ potencjalnemu PKB? 3. Zaªó»my, ze gospodarka ma nast puj c funkcj ª cznego popytu: i funkcj dostosowania cen w postaci: Y = 667 + 1, 11G + 1, 11 M P π = ( Y 1 Y Y ) +Z p gdzie Z p oznacza szok cenowy. Potencjalny PKB Y = 1500 mld dol., zakupy pa«stwowe G = 200 mld dol., a poda» pieni dza M = 550 mld dol. 5
(a) Pocz tkowo produkcja jest na poziomie potencjalnym przy poziomie cen P = 1 i inacji p = 0. W pierwszym roku wyst puje szok cenowy wynosz cy 15% (Zp = 0, 15). Nie wyst puj dalsze szoki (Zp = 0 we wszystkich nast pnych latach). Przedstaw ±cie»k jaka pod»a gospodarka, dopóki odchylenie od dªugookresowego PKB nie zmniejszy si poni»ej 1%. (b) Zaªó»my,»e pocz wszy od pierwszego roku, bank centralny zwi ksza poda» pieni dza o 4%. Porównaj now ±cie»k cen i produkcji z pocz tkow ±cie»k. 3 Dyskusja dlaczego brak jest konsensusu co do modelu cyklu koniunkturalnego. Nowo keynesowski model vs. model realnego cyklu koniunkturalnego. Krótka charakterystyka modelu realnego cyklu koniunkturalnego. Wady i zalety modelu nowo keynesowskiego. 6