OPINIA w zakresie warunków bezpieczestwa przeciwpoarowego dla Koncepcji przebudowy I Domu Studenckiego Politechniki Łódzkiej w Łodzi, Al. Politechniki 3B Opracowała: mgr in. Maria Błaek Miller Rzeczoznawca ds. zabezpiecze Przeciwpoarowych nr upr. 165/93 91-328 Łód, ul. Polna 27m21 Kwiecie/Maj 2010
1. Przedmiot i zakres opracowania Opinia niniejsza zwizana jest z koncepcja przebudowy budynku I Domu Studenckiego Politechniki Łódzkiej na dom studencki spełniajcy równie wymogi hotelu dwugwiazdkowego. Koncepcja uwzgldniła take konieczno dostosowania istniejcego budynku do obowizujcych przepisów w zakresie bezpieczestwa przeciwpoarowego a szczególnie w zakresie warunków ewakuacji, które obecnie stwarzaj zagroenie ycia ludzi. Opinia niniejsza zawiera rozwizania majce na celu doprowadzenie obiektu, w miar moliwoci technicznych, do wymogów w zakresie bezpieczestwa przeciwpoarowego z wyeliminowaniem elementów stanowicych zagroenie ycia ludzi. W przypadku braku moliwoci spełnienia wymaga aktualnych przepisów w zakresie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada budynki, w projekcie budowlanym naley przewidzie wystpienie w trybie 2 ust. 2 Rozporzdzenia Min. Infrastruktury z dn. 12.04.2002 (Dz. U. nr 75, poz. 690, z póniejszymi zmianami) do Łódzkiego Komendanta Wojewódzkiego PSP o uzgodnienie rozwiza zamiennych rekompensujcych niezgodnoci z obowizujcymi przepisami (tzw. odstpstwo). Podstaw opracowania s: 1. Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie. Dz.U.2002, nr 75, poz. 690, z póniejszymi zmianami. 2. Rozporzdzenie MSWiA z 21.04.2006r. w sprawie ochrony przeciwpoarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Dz.U.2006, nr 80, poz. 563. 3. Rozporzdzenie MSWiA z 24.07.2009 r. w sprawie przeciwpoarowego zaopatrzenia w wod oraz dróg poarowych. Dz.U. 2009, nr 124, poz. 1030. 4. Rozporzdzenie MSWiA z 16.07.2009 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod wzgldem ochrony przeciwpoarowej. Dz.U. 2009, nr 119, poz. 998. 5. PN-EN 1838:2005 Zastosowanie owietlenia. Owietlenie awaryjne. 6. PN-EN 50172:2005 Systemy awaryjnego owietlenia ewakuacyjnego. 7. PN-N-01256-01:1992 Znaki bezpieczestwa. Ochrona przeciwpoarowa. 8. PKN-CEN/TS 54-15. Systemy sygnalizacji poarowej. Projektowanie, zakładanie, odbiór, eksploatacja i konserwacja instalacji. 9. Pn-EN60849; 2001. Dwikowe systemy ostrzegawcze. 10. PN-N-01256-02:1992 Znaki bezpieczestwa. Ewakuacja. 2
11. PN-N-01256-5:1998 Znaki bezpieczestwa. Zasady umieszczania znaków bezpieczestwa na drogach ewakuacyjnych i drogach poarowych. 12. Instrukcja ITB nr 409/2005 Projektowanie elementów elbetowych i murowych z uwagi na odporno ogniow wraz z PN-EN 1992-1-2:2008/AC. 13. Wytyczne: Projektowanie instalacji wentylacji poarowej dróg ewakuacyjnych w budynkach wysokich i wysokociowych, opracowanie Instytutu Techniki Budowlanej nr 382/2002 2. Ogólna charakterystyka obiektu. Obiekt objty opracowaniem to budynek 9 cio - kondygnacyjny z poziomem podziemnym. Wysoko budynku liczona od poziomu terenu do górnej powierzchni stropu nad ostatni kondygnacj uytkow wynosi 30,14 m. Obiekt zalicza si do grupy budynków wysokich. Powierzchnia zabudowy wynosi 495 m 2. Powierzchnia wewntrzna parteru 418 m 2 Powierzchnia wewntrzna poszczególnych kondygnacji powtarzalnych (od I pitra cz nadwieszona) wynosi 499 m 2. Powierzchnia wewntrzna czci nadziemnej wynosi ogółem ok. 4828 m 2 W budynku wystpuj dwie klatki schodowe łczce wszystkie kondygnacje. Klatka od strony wschodniej jest klatk główn i wyjcie z niej na zewntrz prowadzi poprzez hall. Na zapleczu, od strony wschodniej znajduje si druga klatka schodowa posiadajce wyjcie bezporednie na zewntrz. Obydwie klatki s na poszczególnych kondygnacjach otwarte. Przy klatce głównej zlokalizowano dwig osobowy. 3. Lokalizacja i dojazd poarowy. Budynek zlokalizowany jest przy Al. Politechniki prostopadle do ulicy (zwrócony krótszym bokiem do ulicy) w odległoci 13 m od krawdzi jezdni. Obiekt zblokowany jest z dwukondygnacyjnym budynkiem Społecznego Domu Studenta. Droga poarowa (wymagana szeroko drogi przy budynku 4 m) powinna przebiega wzdłu dłuszego boku budynku w odległoci od 5 do 15 m. Obecnie dojazd poarowy zapewniony jest jedynie od Al. Politechniki, która odległa jest od budynku o 13 m. Od strony zaplecza istniejca droga wewntrzna zostanie poszerzona tak, aby 3
zapewniony był dojazd dla wozów Stray Poarnej nie bliej ni wymagane 5 m. Poniewa dojazdy te znajduj si od strony krótszych boków budynków, w projekcie budowlanym naley wystpi odstpstwo do Komendy Wojewódzkiej PSP w Łodzi proponujc rozwizania zastpcze rekompensujce powysze niezgodnoci z przepisami. 4. Kwalifikacja poarowa budynku. W budynku przewiduje si 199 miejsc noclegowych. Na poziomie parteru znajdowa si bd pomieszczenia uzupełniajce takie, jak: bar kawowy, sala klubowa, recepcja oraz pokój administracji. W piwnicy zlokalizowano pomieszczenia techniczne i gospodarcze oraz sal do wicze fizycznych. Budynek pełnicy funkcj domu studenckiego oraz hotelu, jako obiekt zamieszkania zbiorowego kwalifikuje si do kategorii zagroenia ludzi ZLV, piwnica do kategorii ZL III. 5. Klasa odpornoci poarowej budynku. Wymagan klas odpornoci poarowej dla budynku wysokiego, kategorii ZL V jest klasa B co oznacza, e - główne elementy konstrukcyjne (ciany none, słupy, podcigi) powinny posiada klas odpornoci ogniowej R lub REI 120 minut, - stropy REI 60, - konstrukcja nona dachu R 30, jego przekrycie RE 30. - ciany wewntrzne pomidzy pokojami oraz pomidzy pokojami a korytarzem ewakuacyjnym w klasie EI 60 ale nie dotyczy to przeszklonych cian działowych pomidzy pomieszczeniami, które mog stanowi jednoprzestrzenne pomieszczenie. W strefie ZL V drzwi do pomieszcze w klasie EI 30 (za wyjtkiem pomieszcze higieniczno sanitarnych). - ciany zewntrzne EI 60 dotyczy to pasa nadproowo podokiennego pomidzy kondygnacjami o wysokoci 0,8 m (nie dotyczy to cian holu i dróg komunikacji ogólnej), - obudowa klatek schodowych i przedsionków przeciwpoarowych - REI 60, - biegi i spoczniki schodów w klasie R 60, 4
- obudowa szachtów instalacyjnych EI 60. Wszystkie elementy budynku powinny by nierozprzestrzeniajce ognia. Budynek wykonany jest w konstrukcji elbetowo murowanej. 6. Podział obiektu na strefy poarowe, oddzielenia p. poarowe. Dopuszczalna wielko strefy poarowej dla czci nadziemnej budynku wysokiego wynosi 2500 m 2 (dla czci podziemnej 1250 m 2 ). Poprzez właciwe zamknicie klatki schodowej kada kondygnacja stanowi bdzie mogła oddzieln stref poarow - w budynkach ZL strop konstrukcyjny (REI 60) jest stropem oddzielenia p. po. Ssiedni budynek (dwukondygnacyjny) oddzielony jest cian oddzielenia p. po. (w klasie REI 120) z drzwiami w klasie EI 60. Poniewa okna tego budynku zlokalizowane s pod ktem 90 0 w stosunku do okien klatki schodowej, okna klatki schodowej powinny by w pasie o szerokoci 4 m w klasie EI 60 lub naley je zamurowa. Podział budynku na strefy poarowe o powierzchniach ok 499 m 2 bdzie jednym z argumentów do wystpienia o odstpstwo na wielko zbiornika wody przeciwpoarowej (50 m 3 a nie jak wymagane 100 m 3 ). Kanały wentylacji bytowej i oddymiajcej przy przejciach przez ciany szachtów instalacyjnych naley wyposay w klapy ogniowe w klasie EIS 60. Sterowanie klap od instalacji SSP poprzez centralk poarow. Podobnie, wszystkie przejcia instalacyjne przez ciany i stropy oddziele p.po. naley wyposay w przepusty ogniowe w klasie odpornoci ogniowej wymaganej dla danego elementu. Nie dotyczy to pojedynczych rur instalacji wodnych, kanalizacyjnych i ogrzewczych wprowadzanych przez stropy do pomieszcze sanitarnych. Oddzieln stref poarow stanowi bdzie pompownia wody przeciwpoarowej oraz zbiornik zapasu. Wentylatornie naley wydzieli cianami w klasie EI 60 i zamkn drzwiami w klasie EI 30. 7. Warunki ewakuacji. Przepisy (Warunki techniczne, jakim powinny odpowiada budynki) wymagaj, aby w budynku wysokim pionow ewakuacj zapewniały klatki schodowe, obudowane cianami i oddzielone od korytarzy przedsionkami poarowymi (ciany klatek i 5
przedsionków w klasie REI 60 z drzwiami EI 30). Klatki te, przedsionki oraz korytarze wyposaone powinny by w urzdzenia zapobiegajce zadymieniu (uruchamianie urzdze od czujek dymowych). W budynku przynajmniej jeden dwig powinien by przystosowany dla potrzeb ekip ratowniczych, spełniajc wymagania PN dotyczcej dwigów dla Stray Poarnej (PN EN 81-72; 2005) Dla budynku wysokiego o powierzchni rzutu poziomego budynku poniej 750 m 2 przepisy dopuszczaj stosowanie jednej klatki schodowej. Wystpowanie w budynku dwóch klatek schodowych, pomimo, e rzut poziomu budynku nie przekracza 750 m 2 bdzie rozwizaniem zamiennym, jako wyposaenie ponadstandardowe budynku przy wystpieniu o odstpstwa do Komendy Wojewódzkiej PSP w Łodzi. 8. Proponowane rozwizania w zakresie ochrony przeciwpoarowej. a/ dotyczy klasy odpornoci ogniowej elementów. Naley sprawdzi klas odpornoci ogniowej elementów budynku szczególnie dotyczy to elementów głównej konstrukcji nonej słupów i podcigów. W przypadku braku odpowiedniej otuliny zbrojenia koniecznym bdzie jej uzupełnienie. Proponuje si przyj ogóln zasad, jako optymalne rozwizanie, zabezpieczenia ogniochronnego poszczególnych elementów: - dla słupów i ewentualnie głównych podcigów zastosowa okładziny płytami ogniochronnymi (np. systemu Promat, Rigips, Fermacell i tp); - dla stropów o ile nie posiadaj odpowiedniej otuliny, zastosowanie natrysków masami ogniochronnymi (np. Thermaspray i tp). Wymagane gruboci otulin dla poszczególnych elementów konstrukcji, w zalenoci od funkcji jak pełni, podane s w Instrukcji ITB nr 409/2005. Projektowanie elementów elbetowych i murowych z uwagi na odporno ogniow wraz z PN-EN 1992-1-2:2008/AC. b/ dotyczy warunków ewakuacji. W budynku wystpuj dwie otwarte klatki schodowe, bez przedsionków. Parametry spoczników (1,5 m) i biegów schodów (1,2 m) s zgodne z wymogami. 6
W zwizku z brakiem właciwego zamknicia klatek schodowych, naley: - klatki schodowe zamkn drzwiami w klasie EI 30; - przy klatce schodowej od strony wschodniej, na kadej kondygnacji, utworzy przedsionek przeciwpoarowy zamknity drzwiami w klasie EI 30. Drzwi do pokoi hotelowych wychodzce bezporednio na spoczniki klatki schodowej w klasie EI 60; -przy klatce schodowej od strony zachodniej, na kadej kondygnacji, utworzy przedsionek, które obejmie dwigi. Drzwi do dwigów oraz do pomieszcze, z których wyjcia prowadz do przedsionków przeciwpoarowych w klasie EI 30. - klatka schodowa wschodnia (główna) nie posiada wyjcia bezporedniego na zewntrz. Przepisy dopuszczaj wyjcie z klatki poprzez hall, który jednoczenie moe spełnia funkcje wynikajce z przeznaczenia budynku (np. recepcja, ochrona budynku, kiosk drobnej sprzeday i tp.), ale porednia droga ewakuacyjna musi spełnia warunki obudowy jak dla klatki schodowej a wic ciany w klasie EI 60 z drzwiami EI 30. Wysoko hallu powinna wynosi 3,3 m a szeroko drzwi wyjciowych na zewntrz budynku 1,8 m (uwaga: hall nie posiada wymaganej wysokoci (2,7 m) naley wystpi o odstpstwo do Komendy Wojewódzkiej PSP w Łodzi. c/ dotyczy dwigu przystosowanego dla ekip ratowniczych. Przepisy wymagaj, aby przynajmniej jeden dwig był przystosowany dla ekip ratowniczych. Dwig taki powinien by dostpny poprzez przedsionek przeciwpoarowy. Utworzenie przedsionka wraz z hallem windowym, po zamkniciu wind drzwiami w klasie EI 30 spełnia bdzie te warunek. W budynku przewidziano dwie windy, z których tylko jedna powinna by przystosowana dla ekip ratowniczych. Przedsionek wraz z windami naley obj instalacj nadcinieniow zapobiegajc zadymieniu. d/ dotyczy urzdze zapobiegajcych zadymieniu. Przepisy wymagaj, aby w budynku wysokim klatki schodowe, przedsionki przeciwpoarowe, korytarze oraz dwig dla ekip ratowniczych wyposaone były w urzdzenia zapobiegajce ich zadymieniu. W zwizku z powyszym proponuje si: - w klatkach, ich przedsionkach, w korytarzach oraz w szybie dwigowym zastosowa system zapobiegajcy ich zadymieniu ( np. system tzw. francuski-nawiew do klatek 7
schodowych i dwigów, nawiew pionowym kanałem do przedsionków - kratka nawiewna w klasie EI 60 i wycig z przestrzeni korytarzy - kratka wycigowa - transferowa w klasie EI 60); - poziome i pionowe kanały wentylacji oddymiajcej wycigowej w klasie EIS 60. Wentylatory oddymiajce tej instalacji powinny posiada klas F 600 60. e/ dotyczy instalacji hydrantowej wewntrznej i zbiornika zapasu. - w budynku naley przewidzie instalacj hydrantów wewntrznych ø25 (z wami półsztywnymi) oraz nawodnione piony wyposaone w zawory hydrantowe ø52 (w skrzynkach bez wyposaenia). Lokalizacja nawodnionych pionów - w przedsionkach klatek schodowych. Naley przewidzie na kadym pionie po jednym zaworze hydrantowym na kadej kondygnacji, natomiast na kondygnacji podziemnej i na kondygnacjach powyej 25 m po dwa zawory hydrantowe. Obydwa piony naley połczy ze sob na ostatniej kondygnacji. Hydranty ø25 w całym obiekcie naley lokalizowa w korytarzach przy wejciach do przedsionków przeciwpoarowych. Cinienie na najwyej połoonym zaworze hydrantu wewntrznego ø25 powinno zapewni wydajno 1,0 l/s i by nie nisze ni 0,2 MPa. Cinienie na zaworze hydrantowym ø52 powinno wynosi co najmniej 0,2 MPa. Naley zapewni, na poszczególnych pitrach, jednoczesno działania dwóch ssiednich zaworów hydrantowych ø52, natomiast na kondygnacjach połoonych powyej 25m i w piwnicy czterech zaworów hydrantowych.. Jednostkowe zapotrzebowanie wody dla tej instalacji wynosi 4 x 2,5 l/s = 10 l/s. Instalacja wewntrzna hydrantowa powinna by zasilana poprzez pompowni p. po. ze zbiornika zapasu o pojemnoci 100 m 3, proponuje si wystpi o odstpstwo do Komendy Wojewódzkiej PSP w Łodzi o uzyskanie zgody na wykonanie zbiornika zapasu o pojemnoci 50 m 3. Budynek nie posiada obecnie zbiornika zapasu. Zasilanie zbiornika w wod z miejskiej sieci wodocigowej. f/ inne instalacje zwizane z ochron p. po. - w budynku, dodatkowo wymagane s nastpujce instalacje: 8
- Instalacja samoczynnej sygnalizacji poarowej (SSP) opartej na bazie czujek dymowych. Instalacja ta sterowa powinna urzdzeniami biorcymi udział w akcji ganiczej i powinna powodowa: wyłczenie wentylacji mechanicznej budynku, zamknicie klap poarowych na kanałach wentylacji mechanicznej bytowej w danej strefie poarowej; uruchomienie wentylatora nawiewnego do klatek schodowych, przedsionków i szybów dwigowych, uruchomienie wentylatorów wycigowych (oddymiajcych), otwarcie klap przeciwpoarowych (normalnie zamknitych): nawiewnych do przedsionków na kondygnacji, na której wystpił sygnał od czujki (poar) oraz transferowej do korytarza i kanału wycigowego, zjazd dwigów na parter, uruchamia dwikowy system ostrzegawczy. Instalacja ta podłczona powinna by do monitoringu najbliszej Jednostki PSP. Centralk poarow lokalizuje si zwykle w pomieszczeniu dozoru lub w portierni. - Dwikowy system ostrzegawczy (DSO). System ten (zgodnie z przepisami wymagany dla budynków wysokich uytecznoci publicznej) - umoliwia rozgłaszanie sygnałów ostrzegawczych i komunikatów głosowych dla potrzeb bezpieczestwa osób przebywajcych w obiekcie. Sygnały te mog by nadawane automatycznie po otrzymaniu informacji z instalacji SSP lub przez operatora. Przy zastosowaniu w obiekcie tego systemu, nie mog by stosowane inne przeciwpoarowe urzdzenia alarmowe akustyczne chyba, e dotycz tylko słub dozoru lub ochrony. Wymagania dotyczce tej instalacji zawarte s w normie PN-EN- 60849: marzec 2001. Budynek wysoki, jako cało naley wyposay w t instalacj. - Podrczny sprzt ganiczy. - Przeciwpoarowy wyłcznik prdu. - Owietlenie ewakuacyjne oraz kierunkowe. 9
- Zapotrzebowanie wody do zewntrznego gaszenia poaru wynosi 20 l/s i powinno by zabezpieczone z miejskiej sieci wodocigowej. - Zasilanie w energi elektryczn: zasilanie obiektu, z co najmniej dwóch niezalenych, samoczynnie załczajcych si ródeł energii (jednym ze ródeł moe by agregat prdotwórczy), zasilenie urzdze odpowiedzialnych za bezpieczestwo p. poarowe obiektu (wentylatory oddymiajce i nawiewne dla instalacji zapobiegajcej zadymieniu) odbywa si powinno z obejciem p. poarowego wyłcznika prdu. Urzdzenia te oraz sterowane klapy w instalacji oddymiajcej powinny by zasilane kablami o zwikszonej odpornoci ogniowej; naley przewidzie sterowanie klapami ogniowymi w kanałach wentylacji zapobiegajcej zadymieniu oraz uruchamianie klap ogniowych w kanałach wentylacji bytowej. Reasumujc, w projekcie budowlanym z uwagi na brak moliwoci spełniania wszystkich wymogów przepisów, uwzgldniajc stan istniejcy, naley wystpi o odstpstwa nastpujcych sprawach: - zbiornik wody przeciwpoarowej 50 m 3 zamiast 100 m 3, - drogi poarowe, - zamknicie pokoi hotelowych, z których wyjcia prowadz na spoczniki klatki schodowej (wschodniej), drzwiami w klasie EI 60 (bez przedsionka) oraz brak ochrony tych wydzielonych pokoi instalacj hydrantow wewntrzn, - wysoko hallu wyjciowego przez który prowadzi droga ewakuacyjna z klatki schodowej 2,7 zamiast 3,3 m. Wystpienie w trybie 2 ust. 2 Rozporzdzenia Min. Infrastruktury z dn. 12.04.2002 (Dz. U. nr 75, poz. 690, z póniejszymi zmianami) do Komendy Wojewódzkiej Stray Poarnej powinno by poparte ekspertyz rzeczoznawcy d/spraw zabezpiecze przeciwpoarowych oraz rzeczoznawcy budowlanego, w której podane zostan rozwizania zamienne rekompensujce niezgodnoci z przepisami. 10
9. Uwagi ogólne. a) Drogi i wyjcia ewakuacyjne, lokalizacja hydrantów wewntrznych, rcznych ostrzegaczy poaru, podrcznego sprztu ganiczego, przeciwpoarowego wyłcznika prdu itp. powinny by oznaczane znakami zgodnie z PN - 92/N - 01256. b) Budynek, po dostosowaniu do wymogów przepisów, powinien mie opracowany tzw. scenariusz rozwoju zdarze na wypadek poaru, w którym podana bdzie kolejno działania wszystkich urzdze, odpowiedzialnych za bezpieczestwo przeciwpoarowe budynku. c) Wszystkie urzdzenia zwizane z ochron przeciwpoarow musz posiada wane atesty (aprobaty techniczne) upowanionych instytucji. d) Zarzdca lub właciciel obiektu powinien opracowa instrukcj bezpieczestwa poarowego zgodnie z Rozporzdzeniem Min. Spraw Wewntrznych [2]. 11