Wybieraj spółki o stabilnych fundamentach i unikaj bankrutów Rating stabilności finansowej spółek Opisuje kondycję finansową spółek Pomaga w wyborze spółek o stabilnej sytuacji finansowej Pozwala zidentyfikować spółki bliskie upadłości Opis produktu Rating stabilności finansowej (RSF) jest modelem scoringowym służącym do przewidywania problemów finansowych, ryzyka utraty zdolności kredytowej oraz upadłości przedsiębiorstw. Model jest efektem połączenia tradycyjnej analizy wskaźnikowej i metod dyskryminacyjnych. Ideą tego rodzaju modelu jest uzyskanie syntetycznego wskaźnika w oparciu o wyselekcjonowane pojedyncze wskaźniki fundamentalne. Odbywa się to przy wykorzystaniu danych empirycznych, metod statystyczno-matematycznych oraz ekonometrycznych. Rating stabilności finansowej, dzięki agregacji wskaźników finansowych i przypisanym im wagom umożliwia podział spółek na te, które w dalszej lub bliższej przyszłości są zagrożone upadłością oraz na te, które prezentują dobrą kondycję finansową. Do obliczenia ratingu wykorzystano model Z7 INEPAN, opracowany w Instytucie Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk pod kierunkiem profesor Elżbiety Mączyńskiej. Skuteczność modelu potwierdza weryfikacja empiryczna. Jego zastosowanie umożliwia wczesną identyfikację zagrożeń w działalności gospodarczej, w tym identyfikację zagrożenia upadłością przedsiębiorstw z wyprzedzeniem 1 roku. Średnia sprawność modelu Z 7 INEPAN dla przedsiębiorstw wynosi: - produkcyjnych 92,16% ( E.J. Altman 92,06% ) - handlowych 95,71% ( E.J. Altman 94,29% ) - usługowych 97,92 % ( E.J. Altman 94,29%) (źródło: Antonowicz P. Metody oceny i prognozowania kondycji finansowej przedsiębiorstw, wyd. ODDK, Warszawa 2007, s.168-171) Budowa RSF jest unikatowa, uwzględnia realia polskiej gospodarki, bazuje na zróżnicowanej liczbie ważonych wskaźników uwzględniających specyfikę inwestycyjną w papiery wartościowe. Próby przenoszenia na grunt polski modeli stosowanych w innych krajach, w tym modelu Altmana nie przyniosły satysfakcjonujących rezultatów i uwidoczniły konieczność tworzenia modeli dostosowanych do specyfiki gospodarczej w Polsce (źródło: Ekonomista, 2006, nr 2, Dyskryminacyjne modele predykcji bankructwa przedsiębiorstw, prof. dr hab. E. Mączyńska (SGH, INE PAN), M. Zawadzki (Politechnika Warszawska). 1
Zwracamy uwagę, że rating, mimo że jest liczony dla banków i ubezpieczycieli to jego skuteczność dla tych branż nie została zweryfikowana. Należy brać pod uwagę, że banki, z reguły mają wysoki poziom zadłużenia w relacji do kapitałów własnych, co może zaniżać ratingi. Dlatego w przypadku banków należy brać pod uwagę poziom współczynnika wypłacalności. Model Z7 INEPAN, przyjmuje postać: Z 7 INEPAN = 9,498 * WO/A + 3,566 * KW/A + 2,903 * ( WN +Am )/Z + 0,452 * MO/ZKT 1,498 gdzie: WO/A to rentowność operacyjna aktywów = EBIT Aktywa Kapitał własny KW/A to udział kapitału własnego w finansowaniu aktywów = Aktywa (Zysk netto+amortyzacja) ( WN +Am)/Z to zdolności do spłaty zadłużenia = Zobowiązania MO/ZKT to wskaźnik bieżącej płynności = Aktywa obrotowe Zobowiązania krótkoterminowe Model Z7 INEPAN obliczany na bazie skonsolidowanych lub jednostkowych sprawozdań finansowych (w zależności od tego jakie spółka publikuje) za ostatnie 12 miesięcy. Wartości krytyczna wynosi 0 - Z7 INEPAN 0 oznacza, że spółka jest zagrożona jest upadłością - Z7 INEPAN 0 oznacza, że spółka nie jest zagrożona upadłością Dla potrzeb czytelnej agregacji i łatwości interpretacji wskaźnika, zostały przyjęte wartości graniczne z podziałem na obszar wartości, w których znajdują się spółki bezpieczne oraz spółki zagrożone upadłością, co przedstawia poniższa tabela: 2
Opis Spółki bezpieczne Spółki zagrożone upadłością Wartość wskaźnika stabilności finansowej Oznaczenie symbolem 3,00< AAA 2,80 AA+ 2,60 AA 2,40 AA- 2,20 A+ 2,00 A 1,75 A- 1,50 BBB+ 1,25 BBB 1,00 BBB- 0,50 BB+ 0,00 BB -0,50 BB- -1,00 B+ -1,25 B -1,50 B- -1,75 CCC+ -2,00 CCC -2,25 CCC- -3,00> D Oznaczenie graficzne 3
Jak stosować? Z przedstawionego w sekcji opis produktu opisu wynika, że spółki, których wartość RTS wynosi mniej niż 0 mogą upaść w perspektywie roku. Im niższy RTS tym gorsza stabilność finansowa spółki. Spółki o wysokim zagrożeniu upadłością umiejscowiliśmy w przedziale od BB do D i oznaczyliśmy symbolami od pół gwiazdki do dwie i pół gwiazdki. Z kolei spółki bezpieczne to spółki oznaczone symbolami od BB+ do AAA i oznaczone są symbolem od dwie i pół gwiazdki do pięciu gwiazdek. Należy pamiętać, że RTS jest pewnym modelem, uproszczeniem rzeczywistości. Niejednokrotnie o błędnej interpretacji może zdecydować polityka finansowa oraz zdarzenia o charakterze losowym. Zdarza się, że mimo trudności spółki mogą uniknąć bankructwa i dlatego każdy przypadek należy dodatkowo przeanalizować odrębnie za pomocą analizy wskaźnikowej. Rating stabilności finansowej obliczany jest na podstawie ostatnio publikowanych przez spółki raport finansowych. Oznacza to, że jest to analiza deskryptywna, opisująca obecny stan rzeczy, nic nie mówi natomiast o przyszłości spółki. Do oceny spółki warto brać pod uwagę zmiany ratingu w czasie. Jeśli spółka poprawia RTS w kolejnych kwartałach to znak, że mamy do czynienia z pozytywnymi tendencjami w ocenie fundamentalnej i odwrotnie spadająca tendencja w obszarze spółek zagrożonych upadłością oznacza, że takich spółek należy unikać. Można powiedzieć, że Rating Stabilności Finansowej służy nam do błyskawicznej wstępnej diagnozy kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Jeśli inwestujemy w spółkę w oparciu o kryteria fundamentalne niezbędne jest przeanalizowanie sprawozdań finansowych oraz wskaźników finansowych. Rating stabilności finansowej dostępny jest w dwóch miejscach na portalu. W menu Analiza Fundamentalna/ Ratingi stabilności finansowej oraz w profilu spółki. Najbardziej rekomendowanym przez nas rozwiązaniem jest korzystanie z narzędzia multiskaner inwestycyjny, dzięki któremu oprócz kryterium ratingu możemy zdefiniować więcej kryteriów fundamentalnych oraz dodatkowo opisowych, cyklicznych, technicznych. Przykład: Szukamy spółek o Ratingu Stabilności Finansowej AA- do AAA czyli o najwyższym. W tym celu wybieramy w menu Analiza Fundamentalna/ Rating Stabilności finansowej i przechodzimy do widoku w którym w pierwszym kroku (1) w filtrze wyszukiwania Rating stabilności finansowej wybieramy w polu od AA - i w polu do AAA a następnie wybieramy przycisk szukaj (2). W tabeli wyświetla się 17 spółek spełniających kryteria wyszukiwania. W trzecim kroku (3) klikamy na nagłówek i sortujemy spółki od najwyższego do najniższego ratingu. Aby dalej przyglądać się spółce klikamy na jej nazwę (4) i jesteśmy przenoszeni do profilu spółki gdzie możemy ją bardzo dokładnie przeanalizować. 4
W profilu spółki możemy znaleźć niemal wszystkie informacje w jednym miejscu aby zweryfikować spółkę ORBIS. Poniższy widok zawiera informacje na temat wskaźników finansowych ale w menu pionowym znajdują się również inne niezbędne informacje aby sprawdzić spółkę: sprawozdania finansowe, opis działalności, pełny profil spółki. W tym samym miejscu dostępne są również informacje o spółce, rekomendacje instytucji, analiza techniczna, analiza cykliczna oraz wskazania kompasu inwestycyjnego. Poniższa plansza szkoleniowa pokazuje widok wskaźników rentowności w menu pionowym sprawozdania finansowe. Bardzo szybko obserwując tendencje wskaźników jesteśmy w stanie potwierdzić wiarygodność Ratingu Stabilności Finansowej. Menu pionowe pokazuje inne dostępne funkcjonalności dla spółki ORBIS. 5
Wyszukiwanie spółek o określonym Ratingu Stabilności Finansowej dostępne jest również za pomocą narzędzia Multiskaner inwestycyjny dostępny w menu Analiza kompleksowa. Oprócz kryterium ratingu możemy za jego pomocą określić inne kryteria fundamentalne (rysunek poniżej), ale nie tylko również kryteria opisowe, techniczne, cykliczne, portfelowe. Szczegółowy opis tego narzędzia znajduje się w sekcji Produkty Multiskaner Inwestycyjny. 6
Pytania i odpowiedzi Jakie są wady i zalety Ratingu Stabilności Finansowej (RTS) Zaletą RTS jest możliwość błyskawicznej oceny kondycji finansowej spółki poprzez określenie scoringu punktowego oraz oznaczenie graficzne. Zaleta jest jednocześnie wadą ponieważ jest to ocena oparta o syntetyczny wskaźnik składający się czterech wskaźników fundamentalnych i odpowiednio zważonych. Rating nie uwzględnia różnic w strukturze kapitałowej. Przykładowo zaniża wartości dla banków, które zwykle są bardziej zadłużone od innych przedsiębiorstw np. produkcyjnych, co wcale nie oznacza, ze są w złej kondycji finansowej. W przypadku banków należy dodatkowo oceniać współczynnik bezpieczeństwa. Czy jest możliwe oszacowanie trafności tego typu wskaźników? Trafność tego typu modeli potwierdza weryfikacja empiryczna. Jego zastosowanie umożliwia wczesną identyfikację zagrożeń w działalności gospodarczej, w tym identyfikację zagrożenia upadłością przedsiębiorstw z wyprzedzeniem 1 roku. Średnia sprawność RSF dla przedsiębiorstw (Antonowicz P. Metody oceny i prognozowania kondycji finansowej przedsiębiorstw, wyd. ODDK, Warszawa 2007, s.168-171): produkcyjnych wynosi 92,16% ( E.J. Altman 92,06% ), przedsiębiorstw handlowych 95,71% ( E.J. Altman 94,29%), przedsiębiorstw usługowych 97,92 % ( E.J. Altman 94,29%). Budowa RSF jest unikatowa, uwzględnia realia polskiej gospodarki, bazuje na zróżnicowanej liczbie ważonych wskaźników uwzględniających specyfikę inwestycyjną w papiery wartościowe. Próby przenoszenia na grunt polski modeli stosowanych w innych krajach, w tym modelu Altmana nie przyniosły satysfakcjonujących rezultatów i uwidoczniły konieczność tworzenia modeli dostosowanych do specyfiki gospodarczej w Polsce (Ekonomista, 2006, nr 2,Dyskryminacyjne modele predykcji bankructwa przedsiębiorstw, prof. dr hab. E. Mączyńska (SGH, INE PAN), M. Zawadzki (Politechnika Warszawska). 7