Instytut Transportu Samochodowego ul. Jagiellońska 80, 03-301 Warszawa tel. +48 22 811 09 44; fax. +48 22 811 09 06 e-mail: info@its.waw.pl www.its.waw.pl Raport końcowy dotyczący szkolenia w ramach projektu pn. Wzrost kompetencji kadry ośrodków szkolenia kierowców współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (Temat: CZT/5906) Warszawa lipiec 2011 r. 1
Projekt Wzrost kompetencji kadry ośrodków szkolenia kierowców jest projektem szkoleniowym współfinansowanym przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Instytut Transportu Samochodowego (ITS) jako Projektodawca założył przeszkolenie 5000 osób z terenu całej Polski. Potencjał szkoleniowy w Polsce to 8.600 ośrodków szkolenia kierowców, w tym przedsiębiorstwa mikro stanowią 75%, a małe 24%. Kadrę tworzy ponad 37.000 instruktorów i wykładowców oraz około 4000 osób wykonujących inne zadania. Wśród kadry nauczającej jest 3.600 kobiet 9,7%. Wśród innych pracowników szkół jazdy udział kobiet jest bliski 50%. Z tej grupy zawodowej, w wyniku analizy potrzeb szkoleniowych, do udziału w projekcie wyłoniono 5.000 osób z terenu całej Polski, w tym 750 kobiet (15%). Zgodnie z podziałem na zatrudnienie, założono przeszkolenie 1.750 samozatrudnionych, 2.000 pracowników mikroprzedsiębiorstw oraz 1.250 małych przedsiębiorstw, w tym 100% uczestników to mikro i mali przedsiębiorcy lub ich pracownicy, ponad 50% uczestników miało powyżej 45 lat. Liczba osób objętych wsparciem została osiągnięta i stanowiła 12,2% całej grupy docelowej, w tym aż 21,7% populacji kobiet. Struktura osób objętych projektem to: 65% pracownicy, 35% samozatrudnieni, w tym wykładowcy i instruktorzy 98% oraz inni pracownicy szkół jazdy - 2%. Ze względu na zasięg projektu i specyfikę pracy uczestników projektu, rekrutacja opierała się na: - telemarketingu i wysyłce ulotek do każdego ośrodka szkolenia kierowców - kampanii plakatowej we wszystkich ośrodka szkolenia kierowców, WORD i starostwach - ogłoszeniach w branżowej: prasie, portalach, newsletterach. Rekrutacja odbywała się w całej Polsce w czasie całego czasu realizacji projektu, w tym poprzez ośrodki szkolenia kierowców i WORD-y. Rekrutacja była wspierana organizacyjnie i informacyjnie przez regionalne stowarzyszenia szkół jazdy. Uczestnicy byli kwalifikowani do projektu na podstawie ankiet i zaświadczeń o zatrudnieniu lub samozatrudnieniu. Listy uczestników prowadzone były w układzie regionalnym, aby uczestnicy przypisywani byli do szkoleń jak najbliżej miejsca pracy. Nabór został zakończony, gdy lista osób zakwalifikowanych przekroczyła 5.000 + 1%, w tym 750 + 1% kobiet (listy rezerwowych). Zgodnie z założeniem, wsparciem w ramach projektu została objęta ta część grupy docelowej, która wskazała w swojej pracy na duże trudności związane z psychologią, metodyką, znajomością przepisów, nowymi rozwiązaniami technicznymi w pojazdach, czyli ci, którzy mają wykształcenie średnie o zróżnicowanym profilu lub nie mają specjalistycznego wykształcenia związanego z wykonywaną pracą. Duży nacisk położono na zainteresowanie projektem kobiet instruktorów, a proces rekrutacji prowadzony był zgodnie z polityką równych szans i zrównoważonego rozwoju. 2
Wzrost kompetencji kadry ośrodków szkolenia kierowców to projekt szkoleniowy otwarty ogólnopolski obejmujący 16 województw. Zgodnie z założeniem strategicznym projektu, w każdym województwie został zrealizowany proces szkoleniowy. Również uczestnicy szkoleń pochodzili ze wszystkich województw. Potrzeba realizacji ww. projektu wynikała z przeprowadzonej diagnozy opartej o: 1) Badania ankietowe instruktorów nauki jazdy przeprowadzone w ramach 14 konferencji metodycznych Społeczna misja instruktora nauki jazdy, finansowanych przez Ministerstwo Infrastruktury i Wojewódzkie Ośrodki Ruchu Drogowego (WORD), obejmujących 1500 osób, które wskazały następujące problemy w pracy: niejasne i często zmieniające się przepisy - 79% uciążliwości administracyjne, kłopoty z organizacją pracy - 81% rentowność i konkurencyjność - 84%. 2) Ankietę telefoniczną dot. analizy potrzeb szkoleniowych grupy docelowej w 250 ośrodkach szkolenia kierowców (OSK), w której 73% ankietowanych wskazało potrzebę realizacji projektu, 64% zadeklarowało udział w projekcie. Największe luki kompetencyjne oraz chęć podwyższenia kwalifikacji ankietowani wskazali w 4 blokach tematycznych: przepisy dot. szkolenia, dokumentacji, praw i obowiązków instruktora - 92% zmiany w przepisach ruchu i transportu drogowego - 89% sposoby rozwiązywania sytuacji konfliktowych, panowanie nad stresem, asertywność, przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu - 74% elementy pedagogiki i metodyki prowadzenia zajęć z dorosłymi - 65%. Stosunkowo mały udział (9,7%) kobiet w kadrze szkolącej respondenci uzasadnili małą asertywnością kobiet, małą odpornością na sytuacje konfliktowe i stres, trudnymi warunkami pracy instruktora. 3) Listy referencyjne dla projektu od Polskiej Federacji Stowarzyszeń Szkół Kierowców oraz 7 regionalnych stowarzyszeń. 4) Pismo Sekretariatu Krajowej Rady BRD popierające projekt. 5) Rządowe dokumenty: Krajowy Program Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego GAMBIT 2005 - w strategii na lata 2005-13 w priorytecie 1.3. wskazano konieczność szkolenia instruktorów nauki jazdy. Projekt ustawy o osobach kierujących pojazdami - wskazano w niej konieczność ustawicznego dokształcania instruktorów nauki jazdy. Efektem przeprowadzonej diagnozy była decyzja o realizacji projektu, którego cel główny to wzrost kompetencji instruktorów, wykładowców i osób wykonujących inne zadania związane ze szkoleniem w ośrodkach szkolenia kierowców. Cele szczegółowe projektu to: wzrost poziomu wiedzy o: - przepisach dot. pracy instruktora - zmianach w przepisach ruchu i transportu drogowego - procedurach administracyjnych - nowoczesnych środkach dydaktycznych wzrost kwalifikacji w zakresie: - kształcenia dorosłych 3
- stosowania nowych narzędzi edukacyjnych - techniki prowadzenia pojazdów wzrost umiejętności w zakresie: - rozwiązywania sytuacji konfliktowych - empatii i asertywności wsparcie dla kobiet instruktorów (wyrównanie szans, zwiększenie konkurencyjności na rynku pracy). Na podstawie ww. informacji Instytut Transportu Samochodowego, jako beneficjent projektu, zaplanował osiągnięcie następujących efektów realizacji projektu: 1. Wzrost poziomu wiedzy o przepisach dotyczących pracy instruktora, zmianach w przepisach ruchu i transportu drogowego, procedurach administracyjnych, nowoczesnych środkach dydaktycznych. 2. Wzrost kwalifikacji w zakresie kształcenia dorosłych, stosowania nowych narzędzi edukacyjnych, techniki prowadzenia pojazdów. 3. Wzrost umiejętności w zakresie rozwiązywania sytuacji konfliktowych, empatii, asertywności, wsparcie dla kobiet instruktorów (wyrównanie szans, zwiększenie konkurencyjności na rynku pracy). W ramach modułu prawo uczestnikom przekazywano wiedzę z zakresu: prawa o ruchu drogowym, prawa i obowiązki instruktora, ustawy o kierujących, zdawalności, błędów na egzaminie. W ramach modułu psychologia uczestnikom przekazywano wiedzę z zakresu: wybranych zagadnień psychologii Transportu, percepcji, kształcenie indywidualne i grupowe, przykładowych ćwiczeń. W ramach modułu metodyka uczestnikom przekazywano wiedzę z zakresu: specyfiki nauczania dorosłych, technik efektywnościowych kształtowania postaw, zarządzania czasem, oceny postępów szkolenia. W ramach modułu narzędzia uczestnikom przekazywano wiedzę z zakresu: nowych narzędzi dydaktycznych, techniki jazdy, ekologicznej jazdy, wykorzystania symulatorów, e-learningu. Szkolenie składało się z trzech etapów: 1. Szkolenie stacjonarne Dzień 1 - wykłady z elementami ćwiczeń i dyskusji, cztery moduły, 8 h. 2. Samokształcenie e-learningowe wg indywidualnego harmonogramu 800 slajdów, ekwiwalent 5 dni szkoleniowych. Ten etap kończył się testem sprawdzającym wiedzę 4 moduły x 20 pytań. 3. Szkolenie warsztatowe Dzień 2 - cztery moduły, ćwiczenia, dyskusja, omówienie testu, 8 h. 4
Warunkiem uczestnictwa w etapie trzecim był udział w poprzednich dwóch etapach i pozytywny wynik testu. Wszyscy uczestnicy, którzy ukończyli szkolenie, otrzymali stosowne zaświadczenia. O skali projektu świadczą dane dotyczące liczby podmiotów i osób zaangażowanych w jego realizację. Projekt był wspomagany przez 75 organizacji, w tym: 45 WORD-ów, PFSSK i 14 stowarzyszeń regionalnych, OIG OSK z s. w Koszalinie, Biuro Zarządu Głównego LOK, OZPTD, 12 szkół jazdy oraz Tygodnik Prawo Drogowe @ News. W realizację projektu zaangażowanych było ok. 150 trenerów, wykładowców i konsultantów - prawników, psychologów, metodyków oraz egzaminatorów nadzorujących. Mogą oni stanowić trzon kadry prowadzącej obowiązkowe warsztaty dla instruktorów i wykładowców ośrodków szkolenia kierowców. Ich doświadczenia, nabyte w trakcie realizacji projektu, zagwarantują wysoką jakość programową i metodyczną warsztatów. Rezultaty twarde projektu : liczba przeszkolonych osób 5 000, w tym 787 kobiet, co stanowi 15,7%, liczba uczestników 2 dni szkolenia stacjonarnego 10 000, w tym 1 574 kobiety, liczba uczestników e-learningu 25 000, w tym 3 935 kobiet, liczba uczestnikogodzin - 280 000, w tym 44 072 uczestnikogodziny kobiet, liczba godzin pracy trenerów szkolenia stacjonarnego - 3 540, liczba godzin pracy moderatorów e-learningu - 864, realizacja szkoleń w 16 województwach, liczba dni szkoleniowych dla 1 uczestnika projektu 2 dni stacjonarne + 800 ekranów tj. 5 dni e-learningu, ukończenie szkolenia i złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminu przez 5.000 osób, tj. 100% uczestników, przeprowadzenie szkolenia obejmującego łącznie 55 godzin zajęć (w tym e-learningowego równoważnika): o prawo 15,5 h, o psychologia 16,5 h, o metodyka (andragogika) 15 h, o narzędzia 8 h, o egzamin dla każdej osoby z w/w tematów 1 h. 5