Szkoła Podstawowa nr7 im. Jana Pawła II w Oleśnicy Program adaptacyjny dla uczniów klas czwartych Uczę się z radością Opracował zespół wychowawców klas IV-VI
1. Idea i założenia teoretyczne programu Sytuacja psychospołeczna ucznia rozpoczynającego naukę szkolną w przedziale klas IV-VI jest bardzo złożona i związana z opuszczeniem,,oswojonego świata swojej klasy i pani. Nie wszystkie dzieci są w stanie sprostać wymaganiom, jakie stawia przed nim szkoła i rodzice oraz przystosować się do nowych warunków i obowiązków szkolnych. Dla wielu dzieci przejście na system oceniania wyników swojej pracy jest czynnikiem stresującym i blokującym rozwój poznawczy. Dziecko podlegające prawidłowym procesom adaptacyjnym, po krótkim okresie ostrożnego wchodzenia w życie szkolne, zaczyna zachowywać się w naturalny, typowy dla siebie sposób. Potrafi dostosować się do wymogów środowiska, ale jednocześnie próbuje aktywnie oddziaływać na otaczającą go rzeczywistość. Prawdopodobieństwo zaburzeń procesów przystosowawczych wzrasta w miarę kumulowania się niekorzystnych czynników o charakterze bio-psychospołecznym (np. zaburzenia emocjonalne dziecka, zaburzenia struktury rodziny, niekorzystne warunki materialne i trudności w szkole, wadliwe postawy rodziców). Dzieci mające trudności z przystosowaniem się do środowiska szkoły, klasy często wyróżniają się określonym zespołem zachowań, charakteryzowanym jako nadpobudliwość bądź zahamowanie psychoruchowe. W zachowaniu dzieci zahamowanych zaznacza się obniżenie aktywności objawiające się: małomównością problemami z nawiązaniem kontaktów społecznych brakiem zainteresowania problemem małą ruchliwością powolną reakcją Szkoła Podstawowa nr 7 im. Jana Pawła II Strona 2
apatią Dzieci nadpobudliwe charakteryzuje: impulsywność łatwe wpadanie w gniew skłonność do kłótni i bójek z rówieśnikami niski poziom koncentracji uwagi chaotyczność w działaniu O istnieniu zaburzeń można mówić, gdy dziecko przez dłuższy czas nie jest w stanie przyswoić sobie umiejętności koniecznych do dobrego funkcjonowania w sytuacji szkolnej. Zaburzenia zachowania przejawiają przede wszystkim dzieci: o niskim poziomie zdolności intelektualnych dzieci niedojrzałe społecznie zaniedbanie kulturowo z ukrytymi dysfunkcjami, które ujawniają się dopiero pod wpływem wymagań szkolnych. Ignorowanie pierwszych problemów dziecka może w przyszłości doprowadzić do poważnych trudności wychowawczych, aż do nieprzystosowania społecznego włącznie. Konieczne jest więc objęcie okresem ochronnym i opieką klas IV. 2. Cele programu : Cele główne : Poprawą społecznego i emocjonalnego funkcjonowania dzieci rozpoczynających naukę w klasie czwartej, poprzez nawiązanie Szkoła Podstawowa nr 7 im. Jana Pawła II Strona 3
satysfakcjonujących kontaktów z rówieśnikami i dorosłymi (zmiana sposobu zachowań). Zmniejszenie napięć i niepokojów związanych z nową sytuacją szkolną (odreagowanie emocjonalne). Zapobieganie wadliwej adaptacji dzieci do warunków życia i wymagań otoczenia, poprzez uczenie ich pozytywnego patrzenia na siebie, swoje życie i otoczenie (zmiana sądów o rzeczywistości). Wyrabianie orientacji czasowej w rozkładzie dnia w szkole. Sukcesywne nabywanie umiejętności korzystania z różnych przedmiotów, sprzętów i pomieszczeń. Cele szczegółowe programu : Kształtowanie umiejętności interpersonalnych. Zwiększenie samoświadomości, budowanie poczucia własnej wartości, wzrost samodzielności. Kształtowanie umiejętności efektywnego komunikowania się. Rozpoznawanie emocji własnych i innych ludzi. Kształtowanie tolerancji i akceptacji dla odmienności. Wzmacnianie zaufania do siebie i innych. Budowanie otwartości, umiejętności współpracy. Kształtowanie umiejętności nawiązywania i podtrzymywania pozytywnych relacji rówieśniczych. 3. Sposób realizacji : We wrześniu dla uczniów klas czwartych rozpoczyna się okres ochronny mający na celu wdrożenie dzieci do nowych wymogów, obowiązków, poznania nauczycieli. Okres ochronny zakłada : dwa pierwsze tygodnie września bez ocen Szkoła Podstawowa nr 7 im. Jana Pawła II Strona 4
rozpoczynanie zajęć przez nauczycieli zabawami integracyjnymi, rozluźniającymi stały kontakt dzieci z byłymi wychowawcami mający na celu wsparcie emocjonalne konsultacje z pedagogiem zajęcia w klasach prowadzone przez pedagoga Realizacja programu zakłada współpracę: Pedagoga z wychowawcami uczniów klas czwartych z byłymi wychowawcami w zakresie : konsultacji i spostrzeżeń np.: funkcjonowania dziecka w klasie, grupie rówieśniczej, sytuacjach zadaniowych współpracy przy organizowaniu zajęć w klasach monitorowaniu zmian i postępów dzieci w adaptacji zadaniowej przekazywanie informacji istotnych dla postępowanie korekcyjnego z dzieckiem Z rodzicami uczniów w zakresie : motywowaniu do współpracy przekazywaniu informacji i spostrzeżeń istotnych dla pracy korekcyjnej z dzieckiem na terenie domu 4. Oczekiwane efekty : dziecko bezstresowo staje się uczniem uczeń czuje się bezpiecznie w murach szkolnych swobodnie porusza się po budynku szkolnych wie jak funkcjonuje szkoła poznaje pracowników i pomieszczenia szkoły poznają organizacje życia w grupie będą pozytywnie nastawione do nowego środowiska Szkoła Podstawowa nr 7 im. Jana Pawła II Strona 5
uświadomią sobie, że pobyt w szkole może być dla nich ciekawą i wesołą zabawą oraz formą radosnego działania i nauki. 5. Ewaluacja programu : Formy ewaluacji : obserwacja ucznia rozmowy z dziećmi ocena rodzica ankieta Szkoła Podstawowa nr 7 im. Jana Pawła II Strona 6