Co z dostępnością leków dla pacjenta? Stanisław Kasprzyk, Senior Manager, IMS Health, Polska 1
Dystrybucja w oczach pacjenta Uproszczony schemat dystrybucji produktów farmaceutycznych APTEKA PACJENT HURTOWNIA PRZEDHURT PRODUCENT SZPITAL Źródło: Opracowanie własne
Podstawowe informacje na temat rynku dystrybucji Wymagania logistyczne (koniec 2011 r.): blisko 14 tys. aptek; ponad 30 tys. produktów farmaceutycznych; dostawy: 2-3 razy dziennie do aptek miejskich, 1 raz dziennie do aptek wiejskich, dostawy na ratunek, czas realizacji zamówienia do 2 godzin. Fakty Liczba opakowań/rok Ilość km/rok Liczba dostaw/rok Dane z największych hurtowni 300 500 mln 40 60 mln 2 3 mln Do dnia 01/01/2012 działał niezwykle sprawnie funkcjonujący nowoczesny system dystrybucji, którego beneficjentem był pacjent. System ten gwarantował powszechny dostęp (logistycznie) do szerokiego asortymentu produktów farmaceutycznych.
Zasadnicze pytania 1. Na czym oparty jest system dystrybucji leków? Bezpieczny system dystrybucji leków oparty jest o adekwatny do zadań poziom marży (marża detaliczna + marża hurtowa). 2. Czy koszty dystrybucji w Polsce są wysokie? 3. Jak kształtuje się marża apteczna i hurtowa kwotowo?
Koszty dystrybucji w Polsce są niskie w porównaniu z innymi krajami europejskimi Porównanie podstawowych wskaźników w 2011 roku Kraj Marża procentowa Cena/ opak. ( ) Marża/ opak. ( ) Opak./ osobę Marża/ osobę ( ) Irlandia 54,55 % 20,13 9,33 14,68 137,00 Norwegia 52,04 % 25,79 10,35 8,67 89,70 Włochy 51,72 % 6,89 3,37 23,35 78,73 Hiszpania 46,76 % 9,00 3,91 22,98 89,92 Finlandia 44,09 % 20,98 8,93 10,10 90,16 Grecja 42,19 % 9,88 3,9 30,93 120,59 Austria 42,12 % 13,61 5,22 17,02 88,83 Holandia 41,84 % 11,2 4,57 15,18 69,38 Szwajcaria 40,98 % 33,2 12,89 9,31 120,05 Portugalia 38,89 % 10,48 3,67 18,39 67,49 Francja 34,89 % 11,77 3,81 23,36 88,98 Belgia 31,03 % 21,04 6,10 11,72 71,46 Polska 29,55 % 4,92 1,32 16,97 22,43 Rumunia 26,35 % 5,63 1,35 14,80 19,95 Węgry 19,57 % 7,06 1,31 18,50 24,15 Źródło: IMS Pricing Database; opracowanie na podstawie obliczeń marży aptecznej i hurtowej, leki na receptę w 2011 r
Konsekwencje nowej ustawy refundacyjnej na rynku dystrybucji Zmniejszenie sumarycznej marży w łańcuchu dystrybucji, a w konsekwencji konieczność redukcji kosztów: Ograniczenia logistyczne (częstotliwość dostaw); Ograniczenia magazynowe (redukcja liczby magazynów, stanów magazynowych w aptece i hurtowni, zmniejszenie oferty). A także: Skrócenie terminów płatności, obniżenie limitów kredytowych i zmiana warunków handlowych; Zwolnienia pracowników.
Konsekwencje nowej ustawy refundacyjnej z punktu widzenia pacjenta Utrudnienie w zakupie leków: niepełna oferta apteki, konieczność ponownej wizyty / odwiedzenia innej apteki, realizacja recepty następnego dnia; braki produktów związane z ograniczeniem zapasów w hurtowni i aptece, limitami zmieniającymi się co 2 miesiące oraz eksportem równoległym; pierwsze przypadki poważnych problemów pacjentów (zakup insulin!). Rosnące wydatki pacjenta (droższe produkty nierefundowane).
Spojrzenie w przyszłość... W kolejnych latach zapowiadana jest dalsza redukcja marży hurtowej na leki refundowane, a w rezultacie zmniejszenie sumarycznej wartości marży w łańcuchu dystrybucji. Fundamentalne pytania: Jakie będą tego konsekwencje dla pacjenta? Czy uwzględniono trendy na rynku dystrybucji leków? wzrost znaczenia dystrybucji bezpośredniej (producent apteka: obecnie ok. 5%; producent szpital: obecnie ok. 20%); nowe systemy dystrybucji drogich leków specjalistycznych; konieczność inwestycji związanych z systemem monitorowania przepływu leków (dyrektywy UE). => Efekt: znacząca erozja marży w łańcuchu dystrybucji, a co za tym idzie konieczność kolejnej redukcji kosztów Rok Marża na Rx ref. Do 2012 9,78 % 2012 7,00 % 2013 6,00 % 2014 5,00 % Źródło: Obliczenia własne, NFZ
Czy można redukować marżę dystrybucyjną nie naruszając dobra pacjenta? Zmniejszenie sumy marży w łańcuchu dystrybucji Ograniczenie kosztów w łańcuchu dystrybucji Braki na rynku; Zakłócenia logistyczne Kłopoty pacjenta Źródło: Opracowanie własne