System Przeciwdziałania Agresji i Przemocy w Szkole Podstawowej nr 2 im. Bolesława Prusa w Mysłowicach
& 1 Postanowienia ogólne 1. Społeczność Szkoły Podstawowej nr 2 w Mysłowicach zapobiega zachowaniom problemowym, a w razie potrzeby skutecznie reaguje na wszelkie przejawy przemocy i agresji. 2. Społeczność Szkoły Podstawowej nr 2 w Mysłowicach uczestniczy w programie społecznym dzienników regionalnych, fundacji Orange oraz Wydawnictwa Pedagogicznego Operon Szkoła bez przemocy i przyjmuje jego Kodeks. 3. Niniejszy system obejmuje wszystkie istotne dla szkoły problemy i kwestie dotyczące zjawiska agresji i przemocy, niezależnie od tego, że pojedyncze zapisy znajdują się w innych szkolnych dokumentach w statucie szkoły, programie wychowawczym, programie profilaktyki oraz wszelkich procedurach i regulaminach. 4. System wskazuje cele i działania wspierające eliminowanie zachowań agresywnych i przemocy wśród uczniów naszej szkoły oraz wzmocnienie więzi między uczniami, nauczycielami, pracownikami niepedagogicznymi szkoły oraz rodzicami we wspólnym działaniu. Rozwija i interpretuje poszczególne punkty przyjętego Kodeksu. &2 Cele systemu 1. Eliminowanie zachowań agresywnych i przemocy wśród uczniów naszej szkoły. 2. Wzrost poczucia bezpieczeństwa ucznia w szkole. 3. Integracja uczniów w szkole i wzmocnienie więzi między uczniami, nauczycielami i rodzicami we wspólnym działaniu na rzecz przeciwdziałania agresji.
& 3 Realizacja Kodeksu Szkoły bez przemocy 1. Szkoła jest wspólnotą. Szkoła dąży do stworzenia wspólnoty wszystkich nauczycieli, uczniów, ich rodziców oraz pracowników niepedagogicznych szkoły, opartej o jasny i przejrzysty system norm. Ogólne zasady i normy zachowania w szkole oraz organizacji pracy i nauki w sposób zapewniający bezpieczeństwo a także zadania nauczycieli i wychowawców, prawa i obowiązki uczniów określa statut szkoły, z którym zapoznana jest cała społeczność szkoły wypisy z dokumentów szkoły stanowią załącznik nr 1 do niniejszego systemu. Statut szkoły określa również możliwości wyróżniania i nagradzania zachowań pożądanych oraz karania zachowań niepożądanych uczniów oraz kryteria oceniania zachowania. W szkole funkcjonuje ponadto Karta zachowań pożądanych i Karta zachowań niepożądanych, stanowiące załączniki nr 2 i nr 3 do niniejszego systemu. Nauczyciele wprowadzają informacje na stronie internetowej i dokonują aktualizacji działań celem kształtowania wizerunku szkoły jako wspólnoty nauczycieli, uczniów i ich rodziców. Wychowawcy klas realizują na godzinach z wychowawcą temat: Szkoła jako wspólnota - jak ją tworzyć?. W szkole podejmowane są działania integrujące uczniów w klasach i w szkole (biwaki, ogniska klasowe, akademie i uroczystości szkolne, wspólne projekty, wycieczki edukacyjne i rekreacyjne, koła zainteresowań, dyskoteki i inne). W szkole odbywają się spotkania (imprezy) dla całej społeczności szkolnej. Rodzice uczniów systematycznie kontaktują się ze szkołą i angażują w życie szkoły.
2. Wszyscy się szanujemy. Wspólnota szkolna buduje klimat bezpieczeństwa, szacunku, otwartego dialogu i porozumienia pomiędzy nauczycielami, pracownikami szkoły, uczniami i rodzicami. Wszyscy uczestnicy społeczności szkolnej szanują siebie nawzajem i nie zachowują się wobec siebie agresywnie. W szkole funkcjonuje otwarty dialog na temat problemów szkoły. Nauczyciele pełnią dyżury dla rodziców w określonych terminach (nie tylko wychowawcy klas) oraz każdorazowo na wniosek rodzica udzielają informacji o postępach dziecka w nauce i jego zachowaniu. Konsekwentnie przestrzega się zasady wzajemnego szacunku wychowawcy przeprowadzają także na godzinach z wychowawcą zajęcia związane z kulturą osobistą. W szkole kształtowane są postawy tolerancji i szacunku poprzez zajęcia edukacyjne na temat tolerancji, komunikacji interpersonalnej oraz konstruktywnego rozwiązywania konfliktów prowadzone przez wychowawców i pedagoga szkolnego. W szkole uważnie kontroluje się wzajemne relacje pomiędzy uczniami w klasie - wychowawcy szybko reagują na pojawiające się konflikty i negatywne zachowania, pomagając klasie rozwiązać problemy. W szkole nagradza się pozytywne zachowania i postawy, np. poprzez oceny i ustne pochwały na forum klasy lub podczas apelu, wystosowanie listu gratulacyjnego do rodziców, dyplomy - wg przyjętego systemu nagród w programie wychowawczym szkoły szerzej o promowaniu pozytywnych wzorców w punkcie 10. W szkole wyciągane są konsekwencje za negatywne zachowania w stosunku do innych uczniów, nauczycieli i pracowników niepedagogicznych szkoły według przyjętego systemu kar w programie wychowawczym szkoły szerzej o puli konsekwencji i karaniu negatywnych zachowań w punkcie 3 i 5. 3. Wspólnie działamy przeciw przemocy. W szkole działa system przeciwdziałania przemocy, który jasno określa: obowiązujące normy, procedury działania i współpracy wszystkich zainteresowanych w zakresie rozwiązywania konfliktów oraz reagowania wobec przejawów agresji i przemocy. Jego
zasady obowiązują wszystkich uczestników społeczności szkolnej: nauczycieli, uczniów, pracowników niepedagogicznych oraz wszystkie osoby znajdujące się na terenie szkoły. Szkolny system przeciwdziałania agresji i przemocy jest współtworzony przez rodziców i uczniów (wszelkie zmiany zatwierdza Rada Rodziców i Samorząd Uczniowski). W szkole określone są jasne normy regulujące zachowanie uczniów (statut szkoły, Kodeks Szkoły bez przemocy, klasowe regulaminy zachowania uczniów, karty cech pożądanych i niepożądanych i inne przedsięwzięcia przypominające obowiązujące w szkole normy). Procedury działania w konkretnych sytuacjach wobec uczniów stwarzających problemy wychowawcze oraz wobec uczniów wyróżniających się pozytywną postawą reguluje statut szkoły oraz inne dokumenty stanowiące załącznik nr 4 do niniejszego systemu. Uczniowie są informowani na początku roku szkolnego oraz podczas lekcji wychowawczych o obowiązujących w szkole zasadach. Kodeks Szkoły bez przemocy, będący podstawą niniejszego systemu jest upowszechniany i wywieszony w widocznych miejscach w szkole. Podczas godzin wychowawczych prowadzący zajęcia (wychowawca, pedagog szkolny) omawia każdą z zasad Kodeksu oraz informuje uczniów o formach agresji i przemocy, które podlegają karze: bezpośrednia przemoc fizyczna - bicie, kopanie, plucie, popychanie, szarpanie, wymuszanie pieniędzy, zabieranie przedmiotów, niszczenie własności itp.; bezpośrednia przemoc werbalna i niewerbalna - dokuczanie, przezywanie, wyśmiewanie, wyszydzanie, obrażanie, ośmieszanie, grożenie, rozpowszechnianie plotek i oszczerstw (również poprzez sms-y i Internet wysyłane na terenie szkoły lub podczas zajęć lekcyjnych), pokazywanie nieprzyzwoitych gestów itp.; pośrednie formy przemocy i przemoc psychiczna - namawianie innych do ataków fizycznych lub słownych, naznaczanie, wykluczanie i izolowanie z grupy itp.. Rodzaj zastosowanej kary jest zawsze dostosowany do rozmiarów negatywnych zachowań oraz szkód zarówno fizycznych, jak i psychicznych wyrządzonych innym - wyznaczanie kary podlega zasadzie stopniowania, adekwatności i ponoszenia odpowiedzialności.
W szkole nie akceptuje się ponadto postawy bierności uczniów wobec aktów agresji i przemocy, których są świadkami. 4. Niczego nie ukrywamy. Szkoła prowadzi regularną diagnozę problemu przemocy w szkole, a efekty działania systemu przeciwdziałania przemocy podlegają monitoringowi oraz ewaluacji. W szkole rokrocznie przeprowadza się diagnozę potrzeb opiekuńczo wychowawczych (na podstawie badań ankietowych uzyskuje się informacje na temat rozmiaru i rodzajów form agresji i przemocy stosowanych wśród uczniów w danym roku szkolnym). Na podstawie wyników diagnozy opracowuje się działania zaradcze i profilaktyczne na kolejny rok szkolny. Szkoła systematycznie przygląda się problemowi agresji w szkole i sprawdza, czy stosowane metody profilaktyki sprawdzają się. O wynikach diagnozy sytuacji w szkole informowana jest Rada Rodziców. Organizowane są także spotkania przedstawicieli klas z pedagogiem szkolnym i / lub innym koordynatorem programu Szkoła bez przemocy w szkole, na których poruszane są tematy dotyczące zjawiska agresji i przemocy w szkole. Wychowawcy klas starszych na bieżąco i regularnie przeprowadzają również anonimowe badania ankietowe diagnozujące wzajemne relacje i postawy uczniów wobec siebie. Podczas godzin wychowawczych omawiane są problemy dotyczące całej klasy - wspólnie poszukuje się rozwiązań i poprawy zaistniałego stanu rzeczy. Organizuje się ponadto spotkania Samorządu Uczniowskiego z Dyrektorem Szkoły oraz pedagogiem czy koordynatorami programu Szkoła bez przemocy, na których poruszane są tematy dotyczące zjawiska agresji i przemocy w szkole. 5. Zawsze reagujemy. Szkoła reaguje na każdy przejaw agresji i przemocy oraz zapewnia długofalową, odpowiednią pomoc zarówno ofiarom, jak i sprawcom przemocy. Szkoła nie pozostawia bez reakcji żadnego przypadku przemocy w razie potrzeby zwraca się po pomoc do specjalistów lub prosi o interwencję odpowiednich instytucji.
Z uczniami przejawiającymi agresję prowadzone są indywidualne zajęcia (pedagog szkolny). Nauczyciele pozostają w stałym kontakcie z pedagogiem szkolnym i przekazują informacje na temat niepokojących zjawisk. W szkole nie akceptuje się postawy bierności uczniów wobec aktów przemocy, których są świadkami. W szkole szybko i skutecznie reaguje się na zauważone formy agresji i przemocy wśród uczniów. W szkole funkcjonuje patrol uczniowski na przerwach międzylekcyjnych wpływa to na poprawę bezpieczeństwa dzieci na korytarzu w czasie przerw. Następuje uspołecznienie uczniów sprawiających problemy wychowawcze poprzez powierzenie im odpowiedzialnej funkcji i uświadamia uczniom "trudnym" niebezpieczeństw wynikających ze złego zachowania. Na korytarzu szkolnym funkcjonuje tablica Proszę, dziękuję, gratuluję - uczniowie zauważają pozytywne zachowania rówieśników i ich nagradzanie w formie podziękowania. Wzbudza to refleksję nad własnym postępowaniem w stosunku do kolegów, koleżanek i pracowników szkoły oraz wdraża do ponoszenia odpowiedzialności za swoje postępowanie. W szkole w sposób szczególny dba się o kulturę języka uczniów i prawidłową komunikację działania szkoły w tym zakresie reguluje osobny dokument stanowiący załącznik nr 5 do niniejszego systemu. 6. Nauczyciel nie jest sam. Szkoła podejmuje działania, by nauczyciele mieli odpowiednią wiedzę i umiejętności z zakresu rozwiązywania konfliktów i radzenia sobie z przejawami agresji i przemocy. Wiedza i umiejętności nauczycieli mają zasadnicze znaczenie dla przeciwdziałania przemocy i odpowiedniego reagowania, gdy występuje dlatego też wszyscy nauczyciele są edukowani w tym kierunku na terenie szkoły. Ponadto mogą uzupełnić swą wiedzę korzystając indywidualnie z pomocy pedagoga szkolnego. Nauczyciele są informowani na zebraniu Rady Pedagogicznej o celach i sposobach realizacji programu: Szkoła bez przemocy w danym roku szkolnym.
Nauczyciele korzystają z gotowych materiałów informacyjnych dotyczących przejawów agresji i przemocy oraz przykładowych scenariuszy zajęć do przeprowadzenia we własnych klasach. Nauczyciele korzystają z materiałów informacyjnych dotyczących zapobiegania i radzenia sobie z przejawami agresji. 7. Uczniowie wiedzą, jak działać. Szkoła organizuje regularne zajęcia profilaktyczne dla uczniów (dostosowane do ich wieku) w szczególności takie, które pomagają im radzić sobie z własną złością i reagować w przypadku pojawienia się agresji i przemocy. Uczniowie są informowani o zasadach Kodeksu Szkoła bez przemocy obowiązującego w szkole i podejmują z wychowawcą klasy i rówieśnikami dyskusje na jego temat. Pedagog szkolny, wychowawcy i inni nauczyciele prowadzą zajęcia socjoterapeutyczne dla uczniów (godziny wychowawcze, świetlica socjoterapeutyczna). Pedagog szkolny i wychowawcy klas IV - VI przeprowadzają zajęcia dotyczące umiejętności radzenia sobie z agresją i przemocą, umiejętności zachowań asertywnych, komunikacji interpersonalnej jej warunków i barier, konstruktywnego rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie ze stresem itp.. W ramach możliwości organizowane są spotkania z policją lub strażą miejską na temat skutków prawnych zachowań agresywnych dzieci i młodzieży. 8. Rodzice są z nami. Szkolny system przeciwdziałania przemocy powstaje i jest modyfikowany przy współudziale rodziców. Szkoła edukuje rodziców w kwestiach związanych z przemocą i agresją. Szkoła rozmawia z rodzicami, w przypadku gdy przemoc się pojawia i rodzice mogą liczyć na pomoc szkoły w takiej sytuacji. Rodzice są informowani o zasadach Kodeksu, warunkach i sposobie realizacji programu Szkoła bez przemocy w danym roku szkolnym. Rodzice są informowani na bieżąco o pojawiających się problemach i negatywnych zachowaniach ich dzieci.
Rodzice mogą wówczas korzystać z pomocy pedagoga szkolnego, wychowawców oraz szkolnych koordynatorów programu Szkoła bez przemocy. Rodzice są edukowani, jak rozpoznać, że dziecko stało się ofiarą przemocy w szkole rodzice zostają poinformowani, jak powinni w takiej sytuacji postępować wobec dziecka, sprawców przemocy oraz szkoły. Rodzice korzystają z dostarczonych im materiałów edukacyjnych oraz z informacji na stronie internetowej szkoły i programu Szkoła bez przemocy. 9. Mamy sojuszników. Szkoła współpracuje ze środowiskiem pozaszkolnym przy podejmowaniu działań profilaktycznych i interwencyjnych dotyczących agresji i przemocy, gdy potrzeby przekraczają możliwości lub kompetencje szkoły. W razie potrzeby szkoła współpracuje z Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną w Mysłowicach i innymi instytucjami wspierającymi jej działania, tj. policją, strażą miejską, sądem, kuratorami, poradniami specjalistycznymi, organizacjami pozarządowymi, pełnomocnikiem ds. profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych itp.. 10. Nagradzamy dobre przykłady. Szkoła promuje wzorce zachowań oparte na poszanowaniu godności każdego człowieka. Szkoła przeciwdziała przemocy nie tylko karząc za zachowania łamiące przyjęte normy i zasady. Nagradza również zachowania pozytywne także takie, które pośrednio przyczyniają się do zmniejszania skali występowania agresji i przemocy - np. zaangażowanie w działania, które budują społeczność szkolną. Zachowanie ucznia jest sprawiedliwie oceniane - brane są pod uwagę m. in. następujące formy zachowań i postaw: czy uczeń wykazuje się respektowaniem zasad współżycia społecznego i ogólnie przyjętych norm etycznych, wyraża szacunek wobec osób z najbliższego otoczenia, odznacza się uczciwością, zawsze reaguje na przejawy zła, szanuje godność osobistą własną i innych osób, posiada szacunek dla pracy swojej i innych, chętnie pomaga innym, potrafi współdziałać w grupie.
W szkole przyznaje się tytuły i odznaczenia uczniom, którzy cieszą się szacunkiem kolegów i są dla nich wzorcem godnym naśladowania. Szkoła promuje pozytywne wzorce osobowe i wartości ważne w życiu człowieka. Działania podejmowane przez szkołę wobec uczniów wyróżniających się pozytywną postawą reguluje statut szkoły oraz system promowania pozytywnych postaw stanowiący załącznik nr 6 do niniejszego systemu. & 4 Postanowienia końcowe 1. Wszelkie kwestie dotyczące zjawiska agresji i przemocy w szkole, których nie obejmuje niniejszy system podlegają przepisom zawartym w statucie szkoły, programie wychowawczym i programie profilaktyki oraz w poszczególnych procedurach i regulaminach. 2. System przeciwdziałania agresji i przemocy zostaje przyjęty do realizacji i zatwierdzony przez Dyrektora szkoły, Radę Pedagogiczną, Radę Rodziców oraz Samorząd Uczniowski.