Kierunek myślenia Działalno alność poznawcza człowieka Zmiana perspektywy Źródła a poznania Cechy wiedzy potocznej vs cechy nauki Zastanówmy się nie tylko nad tym co wiemy, ale W JAKI SPOSÓB POZNAJEMY? Przedmiotem zainteresowania uczyńmy to, w W JAKI SPOSÓB LUDZIE POZNAJĄ RZECZYWISTOŚĆ ŚĆ? Metoda droga, którą posuwa się ktoś w ślad za kimś, ścigając c go lub śledząc; szlak, którym się kroczy, droga ku czemuś; sposób b robienia czegoś; ; sposób umiejętny; Skąd d wiemy, Ŝe: W 1410 roku odbyła a się bitwa pod Grunwaldem? KsięŜ ęŝyc istnieje? Donald Tusk jest premierem Polski? 11 września 2001 runęł ęły y wieŝe e WTC? W Australii jest teraz lato? W 1991 roku USA dokonały y inwazji na Irak? Z Chaty Socjologa widać połoniny? oniny? 1
Źródła a wiedzy o rzeczywistości ci Proporcje Osobiste obserwacje (dane( zmysłowe owe) Wiedza nabyta ze źródeł zewnętrznych Zmysły y teŝ są podstępne pne. 2
chałwa Pareidolia socjologia mucha 3
Pareidolia Czy księŝ ęŝyc istnieje? http://www.revisionism.nl/moon/the-mad Mad- Revisionist.htm Grupa Mad Revisionist obiecuje wypłaci acić 100 000 dolarów w temu, kto udowodni istnienie księŝ ęŝyca Rewizjoniści uwaŝaj ają, Ŝe e istnienie księŝ ęŝyca jest oszustwem - narzędziem podobnym do tego, jakie kiedyś pełni niła a umiejętno tność przewidywania zaćmienia Słońca S 4
Zdjęcie z 1852 roku Kamień?? Głowa? G Zewnętrzne źródła a wiedzy Autorytet Tradycja Wiara Media Znaczący cy inni Galileusz (1564-1642) 1642) Wiedza pochodząca ca z z zewnątrz trz jest zawsze wiedzą opartą na umowie lub wierze! 5
Rzeczywistość umowy Czy fakt, iŝi większo kszość z tego, co wiemy, oparte jest na umowie lub wierze, nie jest dla Państwa niepokojący? Konflikt Co dzieje się w przypadku konfliktu rzeczywistości ci umowy z rzeczywistości cią doświadczenia? Rzeczywistość doświadczenia Skrajny empiryzm (John Locke 1634-1704) 1704) Dlaczego nie moŝemy go uznać? Niedoskonałość ludzkiej pamięci ogranicza naszą wiedzę o przyszłości, podczas gdy nieprzewidywalność wielu zjawisk ogranicza naszą wiedzę o przyszłości. Ludzkie zmysły y odbierają rzeczywistość w sposób b wybiórczy Przeszłe e doświadczenia rzutują na to, w jaki sposób b poznajemy to, co teraz, a kaŝdy ma swoje doświadczenia odmienne Błędy poznawania potocznego Nieuprawnione uogólnianie Wybiórcza obserwacja Nielogiczne rozumowanie Czy rzeczywiście cie błęb łędy? 6
Wiedza potoczna KaŜdy człowiek rozporządza pewną wiedzą o tym jak jest skonstruowany świat społeczny go otaczający cy Na świat (równie wnieŝ społeczny) patrzymy z perspektywy małego wycinka rzeczywistości, ci, z jakim mamy bezpośrednio do czynienia Wiedza potoczna tworzy się poprzez wymianę doświadcze wiadczeń Zwykła a działalno alność poznawcza człowieka Wszyscy ludzie wykazują potrzebę przewidywania swojego przyszłego połoŝenia. Ludzie stosują do tego celu rozumowanie przyczynowo-skutkowe skutkowe, probabilistyczne,, tj. zakładamy, adamy, Ŝe e takie przyczynowo-skutkowe modele mają charakter probabilistyczny: Wiedza potoczna WIEDZA POTOCZNA to wiedza zgromadzona przez zwykłych ych ludzi, wiedza w znacznym stopniu intuicyjna, Często oparta na przesądach bądźb na powierzchownych i pojedynczych obserwacjach, Często zawodząca Wiedza naukowa Naukowcy uznają rzeczywistość umowy, ale po spełnieniu określonych warunków: w: oparcie w logice i empirii 7
Nauka Wg Kazimierza Ajdukiewicza nauka moŝe być rozumiana jako: rzemiosło o uczonych,, ich praca, ich powołania, działalno alność wytwory tejŝe e działalno alności,, produkt pracy uczonych. Funkcje nauki Prof. Jan Strelau podaje z kolei funkcje nauki: deskrypcyjna - nauka opisuje świat, w moŝliwie najpełniejszy niejszy i najbardziej precyzyjny eksplanacyjna - nauka objaśnia zjawiska zachodzące ce w świecie, klasyfikuje je, bada ich przebieg, znajduje ich mechanizmy, prognostyczna - nauka pozwala przewidywać przyszłe e zjawiska np: zacmienia Słońca Wiedza potoczna vs wiedza naukowa Wiedza potoczna Powszechna UŜyteczna, praktyczna Łatwo przyswajalna Subiektywna Oparta na wybiórczym traktowaniu rzeczywistości Często zawodząca Mieszająca sądy pozytywne i normatywna Nieuporządkowana Wiedza naukowa Elitarna NiezaleŜna od zastosowań Trudno przyswajalna Obiektywna Nie traktująca rzeczywistości wybiórczo Niezawodna Rozgraniczająca sądy normatywne od pozytywnych Usystematyzowana Problemy do zastanowienia: Czy wiedza potoczna jest uzasadnionym źródłem wiedzy o świecie Czy moŝemy mówim wić o socjologicznej wiedzy potocznej? Na czym ona polega, jakie przykłady takiej wiedzy moŝna wskazać Wiedza potoczna vs wiedza naukowa: konflikt czy dopełnienie? 8