Program edukacji ekologicznej uwzględniający wykorzystanie wykonanych nasadzeń w akcji Posadź swoje drzewko, wiosna 2015 ZESPÓŁ SZKÓŁ W KONIECPOLU SZKOŁA PODSTAWOWA NR 1 GIMNAZJUM NR1 UL. MICKIEWICZA 26 42-230 KONIECPOL
1. WSTĘP Powodem tworzenia programów i projektów edukacyjnych nastawionych na przekazywanie treści ekologicznych jest zauważalny brak zainteresowania niektórych ludzi światem, jego różnorodnością, bogactwem i pięknem przyrody. Człowiek od zarania dziejów korzystając z naturalnych bogactw ziemi, poczynił takie szkody, które stanowią poważne zagrożenie równowagi biologicznej niezbędnej również dla jego własnego życia. Dlatego też ochrona przyrody i racjonalne wykorzystanie jej zasobów to problemy, które stały się sprawą całej ludzkości. Człowiek nie ma moralnego prawa do niszczenia przyrody jest przecież jej częścią, a jednak z wielu zakątków planety uczynił miejsca zagrożeń, a nawet klęsk ekologicznych, tworząc pustynie i cmentarzyska biologiczne. Program będzie realizowany w trakcie zajęć edukacyjnych, pozalekcyjnych, wycieczek szkolnych, tzw. zielonych szkół, uroczystości szkolnych, imprez środowiskowych, w ramach działalności świetlicy szkolnej. Program będzie realizowany na godzinach wychowawczych, na zajęciach edukacji przyrodniczej w klasach I-III, na lekcjach przyrody w klasach IV-VI, biologii, geografii i chemii. Do realizacji programu postanowiliśmy przygotować pomoc dydaktyczną w postaci mini arboretum które chcemy zbudować na terenie naszej szkoły. Mini arboretum docelowo zajmie powierzchnię 1400 m2 pierwszy etap planujemy wykonać na powierzchni 100m2, na którym chcemy umieścić rośliny miododajne. Aby arboretum służyło równiez okolicznym mieszkańcom, wykonamy tablice informacyjne na których umieścimy zdjęcia oraz najważniejsze wiadomości dotyczące nazw oraz pochodzenia i właściwości roślin. 2. CELE EDUKACYJNE Nadrzędnym celem tego programu jest skuteczne i efektywne kształtowanie postaw dzieci i młodzieży zgodnych z etyką ekologiczną przez: 1. rozbudzanie potrzeby kontaktu z przyrodą, 2. wyrabianie szacunku dla przyrody i jej piękna, 3. wpajanie silnego związku ze środowiskiem, 4. wdrażanie do działań mających na celu ochronę i zapobieganie dewastacji środowiska, 5. rozwijanie poczucia odpowiedzialności i potrzeby szybkiej reakcji na problemy ekologiczne, 6. zachęcanie do aktywnej obecności we własnym środowisku, 7. naukę ekologicznego życia we własnym domu, 8. rozwijanie umiejętności służących zdobywaniu wiedzy, 9. rozwijanie umiejętności samodzielnego wyszukiwania informacji dotyczących środowiska z różnych źródeł (czasopisma, encyklopedie, słowniki) oraz umiejętne wykorzystywanie ich w praktyce,
10. wspieranie poczucia własnej wartości i własnych możliwości, 11. naukę wyciągania właściwych wniosków, perspektywicznego myślenia i przewidywania skutków określonej działalności człowieka w środowisku, 12. uzmysławianie uczniom, że troska o przyrodę jest troską o nas samych i nasze spokojne życie. 13. uświadamianie uczniom, że sport to forma troski o własne zdrowie, 14. wpajanie nawyków w zachowaniu codziennej higieny, 15. kształtowanie postaw prozdrowotnych. Uczniowie powinni znać: 3. SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA korzyści i straty wynikających z eksploatacji środowiska naturalnego potencjalne zagrożenia naturalne i zagrożenia związane z działalnością człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń regionalnych najważniejsze instytucje zajmujące się ochroną środowiska zalety i niebezpieczeństwa wynikające z eksploatacji zasobów przyrody zachowania antyekologiczne Uczniowie powinni rozumieć: konieczność międzynarodowej współpracy jako warunku działań na rzecz ochrony środowiska potrzebę działania na rzecz lokalnego środowiska szkodliwy wpływ zagrożeń naturalnych i związanych z działalnością człowieka na zdrowie i życie jednostki konieczność korzystania z odnawialnych źródeł energii konieczność podejmowania działań na rzecz środowiska i podejmowania racjonalnych działań służących poprawie stanu środowiska Uczniowie powinni umieć: korzystać z różnych źródeł informacji (oprogramowania komputera, Internetu, literatury popularnonaukowej, mediów) zachować się na wypadek zagrożeń naturalnych lub związanych z działalnością człowieka przekazywać podstawową wiedzę ekologiczną na temat lokalnego środowiska pracować samodzielnie i w zespole integrować elementy wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin życia Uczniowie powinni wykazywać: wrażliwość na wartość środowiska jako dobra wspólnego poczucia współodpowiedzialności za stan środowiska naturalnego wrażliwości na problemy ekologiczne, zwłaszcza swojego regionu potrzebę dalszego pogłębiania wiedzy i doskonalenia swojej osobowości
4. EDUKACJA EKOLOGICZNA Hasło programowe Tematyka Procedury osiągania celów Osiągnięcia uczniów Moje najbliższe środowisko Dbam o swoje zdrowie 1. Zieleń w najbliższym otoczeniu szkoły-mini arboretum i domu 2. Pielęgnacja roślin ozdobnych. 3. Czego potrzebują rośliny do życia. 4. Zieleń jako ochrona przed hałasem i spalinami. 5. W jakim środowisku chciałbyś żyć człowiek jako gospodarz przyrody. 1. Ubieranie się stosownie do pogody i okoliczności. 2. Dbałość o higienę ciała. 3. Wpływ odżywiania na zdrowie człowieka. Sporządzenie spisu drzew i krzewów z otoczenia szkoły oraz bieżące uaktualnianie danych. Przesadzanie roślin doniczkowych. Obserwacja roślin w różnych warunkach oraz porach roku. Zaprojektowanie makiety osiedla mieszkaniowego. Wykonanie prac plastycznych na temat roślin w otoczeniu swojej szkoły. Pogadanka na temat ubierania się stosownie do pogody. Spotkanie z higienistką szkolną. Rozmowa na temat wartości odżywczych spożywanych pokarmów. Przygotowanie drugiego śniadania, surówki, dostrzega różnice między drzewami, krzewami i roślinami zielnymi; wie, że należy dbać o otoczenie szkoły i domu; rozpoznaje wybrane rośliny w otoczeniu i na ilustracji, podaje ich nazwę; wykorzystuje wiedzę o roślinach do ich pielęgnacji, wie czego potrzebuje roślina do życia; dostrzega znaczenie zieleni jako bariery ochronnej przed szkodliwym działaniem hałasu i spalin; wymienia cechy charakterystyczne krajobrazu swojej miejscowości; wie, że człowiek może zmieniać krajobraz; potrafi ubrać się stosownie do pogody; dba o czystość i estetykę garderoby; wie jak należy dbać o higienę ciała i rozumie potrzebę jej przestrzegania; zna wartości odżywcze spożywanych pokarmów; rozumie konieczność
4. Czynny wypoczynek. na powietrzu. sałatki, koktajli mleczno owocowych. Uprawianie sportów zimowych i letnich. Organizowanie wycieczek pieszych i rowerowych. Zabawy ruchowe na świeżym powietrzu. spożywania drugiego śniadania; przestrzega zasad bezpieczeństwa podczas zabaw na świeżym powietrzu; docenia rolę wypoczynku czynnego dla zdrowia; Arboretum 1.właściwości i odmiany roślin 2. życie owadów i zwierząt w arboretum Zajęcia lekcyjne w terenie Zajęcia pozalekcyjne w kołach zainteresowań Prowadzenie dziennika obserwacji roślin zna rośliny posadzone w arboretum oraz ich właściwości potrafi wykonać analizę wydarzeń z dziennika obserwacji roślin potrafi wyjaśnić jakie szczególne właściwości posiadają rośliny w arboretum W polu i na łące 1. Łąka domem roślin i zwierząt. 2. Życie na polu. 3. Dary naszych pól. Wycieczka w pole i na łąkę. Zakładanie zielników. Organizowanie wystawek z darami pola. Wykonywanie kompozycji z nasion. Rozpoznawanie rodzajów gleb i ocena ich wartości. Obserwacja wypalonej łąki opis skutków wypalania. zna sposoby ekologicznej uprawy roślin; rozpoznaje napotkane na łące rośliny i zwierzęta; potrafi określić różnice między polem i łąką; wie, że wypalanie łąk jest szkodliwe dla środowiska; potrafi wyjaśnić zależności między zwierzętami, a roślinami łąkowymi; podpatruje przyrodę bez zakłócania jej spokoju; docenia znaczenie lasu, wie, że las należy chronić przed zniszczeniem; dostrzega i ocenia sytuacje niebezpieczne dla życia zwierząt i
Ekosystemy bliższe i dalsze W lesie 1. Znaczenie przyrodnicze i gospodarcze lasów. 2. Las jako miejsce wypoczynku. 3. Zagrożenia i sposoby ochrony lasów. Woda skarb bezcenny 1. Woda ważnym składnikiem życia. 2. Sposoby oszczędzania wody. 3. Zanieczyszczenie wód. Wycieczka do lasu obserwacja środowiska leśnego. Oglądanie filmów przyrodniczych poświęconych lasom. Ekspozycja darów lasu. Wykonanie plakatu Chrońmy lasy. Wykonanie albumu o lesie. Badanie czystości wód w najbliższym otoczeniu doświadczenia. Wykonanie plakatów na temat oszczędzania wody. Obserwacja wody w różnych stanach skupienia. Wycieczka nad staw obserwacja roślin wodnych i zwierząt. Wycieczka do oczyszczalni ścieków roślin w lesie; zna warstwy roślinności lasu i potrafi podać przykłady roślin każdej z warstw; rozumie znaczenie wody dla życia ludzi, zwierząt i roślin; chętnie wykonuje doświadczenia i jest zainteresowany doświadczeniami; rozumie konieczność oszczędzania wody w życiu codziennym; umie ocenić czystość wód w najbliższej okolicy; dostrzega zależności między warunkami życia w wodzie, ą żyjącymi w niej roślinami i zwierzętami; wie na czym polega uzdatnianie wody; 5.EWALUACJA Przez cały okres realizacji programu prowadzone będzie monitorowanie i ocenianie wysiłków ucznia, stopnia opanowania wiedzy i umiejętności posługiwania się nią w praktyce. Doceniane
będzie dodatkowo wykonywane zadania, np. plakat lub udział w konkursie. Skuteczność programu będzie sprawdzana po realizacji wszystkich tematów. Metody ewaluacji: ankieta ewaluacyjna, metoda zadań niedokończonych, obserwacja zachowań uczniów. 6. UWAGI KOŃCOWE Edukacja ekologiczna jest niezwykle ważnym elementem wiedzy ogólnej każdego człowieka. Staje się ona koniecznością wobec narastającej degradacji środowiska przyrodniczego przez człowieka. Podnoszenie świadomości ekologicznej najlepiej rozpocząć od najmłodszych dzieci i kontynuować na wszystkich szczeblach kształcenia. Takie postępowanie w przyszłości zaowocuje przyjmowaniem postaw proekologicznych przez dorosłych. Realizacja przedstawionego programu ma szerokie walory dydaktyczno-wychowawcze dzięki postawionym celom. Za celowe autorka uznała nieznaczne poszerzenie tematyki ekologiczne uważając, że tematyka ta jest bardzo ważna ze względu na dobro ogółu. Poza tym zagadnienia dbałości o stan środowiska powinny być wzbogacane z uwagi na katastrofalny stan natury. Program rozbudza i rozwija zainteresowania uczniów oraz stanowi ciekawe uzupełnienie lekcji. Jest formą pracy zarówno z uczniem zdolnym, jak i mającym trudności w nauce. Wpływa więc na podniesienie jakości pracy szkoły.