1 Rozkminiarnia 18 października 2013 r. Sztuka komunikacji
2 Trochę teorii Cztery poziomy komunikacji wg F. S. von Huna BOŻENA JANOWSKA (artykuł ze strony internetowej: http://karierakobiet.eu/cztery-poziomy-komunikacji-wg-f.-s.-von-thuna.html) Kwadrat wypowiedzi: ja jako nadawca a) płaszczyzna rzeczowa- zwykle występuje jako część komunikatu wypowiadana wprost. Na poziomie rzeczowym, mówimy zazwyczaj o faktach. Nasza wypowiedź zawiera informacje dotyczące tego: jak, gdzie, kto, co, kiedy. Nie wypowiadamy swoich opinii ani nie mówimy o naszych uczuciach. b) płaszczyzna apelu- mówienie o tym czego tak naprawdę chcesz i potrzebujesz, to poziom próśb i oczekiwań, c) płaszczyzna ujawniania siebie to poziom opinii, myśli, ocen, d) płaszczyzna relacji- wszystko to określa nasz stosunek do odbiorcy komunikatu, co bezpośrednio wpływa na sposób porozumiewania się i klimat rozmowy. Cztery uszy: ja jako odbiorca a) Ucho rzeczowe odbiorca skupia się na faktach, zadaje rzeczowe pytania, ustala, sprawdza, poprawia. Ponadto, aby lepiej zrozumieć, doprecyzować wypowiedź często zadaje pytania o to jakie są dane, liczby, o co konkretnie chodzi, czego dotyczy przekaz, o czym jest mowa. Nie rzadko takie pytania stawia również sobie, a nie tylko nadawcy komunikatu.
3 b) Ucho apelu na tym poziomie odbiorca koncentruje się na życzeniach, czyta między wierszami, często traci wtedy własny punk widzenia, może czuć się zdominowany. Wewnętrzne pytania jakie się tutaj mogą pojawiać odnoszą się głównie do wspomnianych oczekiwań czyli: czego on ode mnie chce?, co powinienem zrobić?, co powinienem czuć?, co powinienem myśleć?, jak powinienem się zachowywać?, jak powinienem się zmienić? Jest to ucho najbardziej wrażliwe na naciski. c) Ucho ujawniania siebie nastawione diagnostycznie, skupia uwagę odbiorcy na komunikacie ja swojego partnera i reaguje na nie. Osoba i sprawy odbiorcy schodzą na dalszy plan. Odbiorca docieka jakie uczucia i motywy kryją się za konkretnymi słowami, jednocześnie zadając sobie wewnętrzne pytania w rodzaju: Kim on jest?, Jakiego języka używa?, Czy jest interesujący?, Czy jest kompetentny? Niebezpieczna może być tu ocena nadawcy komunikatu, dokonana na podstawie schematów myślowych odbiorcy. d) Ucho relacji tutaj odbiorca jest wyczulony na sposób w jaki nadawca się do niego zwraca, jak wyraża to, co o nim myśli. Jego postawa wobec odbiorcy odpowiada za to, czy czuje się on w jego obecności akceptowany i w pełni wartościowy, czy też odrzucony, lekceważony i traktowany niepoważnie. W związku z tym rodzą się podobne wewnętrzne pytania: Jak on się do mnie odnosi?, Co on o mnie myśli?, Kim dla mnie jest?, Czy czuję się z nim dobrze? Ze względu na duży wpływ na relacje tego co usłyszymy tym uchem, często nazywane jest też uchem drażliwym.
4 Pytania: 1. Jakim typem odbiorcy jestem? 2. W jaki sposób komunikuję się z innymi? 3. Czy zauważając błędy w swojej komunikacji chcę je zmienić? 4. Jaką postawę przyjmuję wobec drugiego człowieka?
5 Rodzina bez konfliktów to nieporozumienie ANNA BŁASIAK (artykuł ze strony: http://www.deon.pl/inteligentnezycie/ona-i-on/art,54,rodzina-bez-konfliktow-to-nieporozumienie.html) Konflikty są nieuniknione wszędzie tam, gdzie człowiek przejawia jakiekolwiek dążenia i pragnienia. Istotą konfliktu jest różnica zdań, zwyczajów czy upodobań; zderzenie przeciwnych, wzajemnie się wykluczających pragnień. Dlatego w najbardziej harmonijnej i kochającej się rodzinie konflikty są nieuniknione jako zderzenie przeciwstawnych dążeń poszczególnych członków rodziny. Żaden konflikt nie powstaje nagle, lecz rozwija się stopniowo, we właściwy dla siebie sposób. Ma charakter indywidualny, stąd każdego człowieka angażuje inaczej. Przedmiotem sporu powinny być konkretne fakty, a nie domysły, przypuszczenia i opinie innych. Konflikt kończy się realizacją konkretnych postanowień wynikających z przyjętego kompromisu. Nie bez znaczenie są także warunki rozwiązywania konfliktu, czyli miejsce i czas. Potrzeba, by opadły pierwsze emocje, aby można było podejść do rozwiązania problemu spokojnie. Z drugiej strony jednak nie można przeciągać sytuacji konfliktowej w czasie, aby nie doszło do zjawiska przeniesienia konfliktu w zupełnie inną dziedzinę lub zniekształcenia obrazu sytuacji.
6 Pytania: 1. Czy istnieje potrzeba konfliktów? 2. Co daje nam sytuacja konfliktowa? 3. Dlaczego tak trudno powiedzieć: przepraszam? 4. Czy zawsze muszę być mądrzejszy? Milczenie elementem komunikacji Orędzie Benedykta XVI na 46. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu (z: http://papiez.wiara.pl/doc/1061816.milczenie-elementemkomunikacji) Ważne myśli: Kiedy słowo i milczenie nawzajem się wykluczają, komunikacja ulega pogorszeniu, albo dlatego że powoduje pewne oszołomienie albo też dlatego, że przeciwnie tworzy klimat chłodu; kiedy natomiast milczenie i słowo się wzajemnie dopełniają, komunikacja nabiera wartości i znaczenia.
7 Milczenie jest integralną częścią komunikacji i bez niego nie ma słów bogatych w treść. Milknąc pozwalamy drugiej osobie mówić, wyrazić siebie, a sobie samym na to, by nie być przywiązanymi jedynie do naszych słów czy też naszych idei, bez stosownej wymiany myśli. W ten sposób otwiera się przestrzeń wzajemnego słuchania i staje się możliwa pełniejsza relacja międzyludzka. W milczeniu na przykład rozumie się najbardziej autentyczne elementy komunikacji między tymi, którzy się kochają: gest, wyraz twarzy, ciało, jako znaki, które objawiają osobę. W milczeniu przemawiają radość, zmartwienia, cierpienie, które właśnie w nim znajdują szczególnie intensywną formę wyrazu. W milczącej kontemplacji ujawnia się następnie jeszcze silniej to odwieczne Słowo, poprzez które został stworzony cały świat i pojmuje się ów plan zbawienia, który Bóg realizuje za pośrednictwem słów i gestów w całej historii ludzkości.
8 Pytania: 1. Czy potrafię milczeć? 2. Czy boję się milczenia? 3. Co zrobić z kłopotliwą ciszą? 4. Czy zawsze więcej znaczy lepiej? Dla nienasyconych artykuły dodatkowe: Sztuka słuchania. Dlaczego warto słuchać? ELŻBIETA SUJAK (artykuł ze strony internetowej: http://www.deon.pl/inteligentne-zycie/poradnia/art,16,sztuka-sluchaniadlaczego-warto-sluchac,strona,1.html)
9 Skrót: W czasie rozmowy staram się zachować kontakt wzrokowy z rozmówcą i podejmuję słuchanie bierne, wyrzekając się przerywania, a także wypowiadania własnego zdania czy opinii, zanim rozmówca nie zakończy swojej wypowiedzi. Słuchając kontroluję mój własny wewnętrzny monolog myślowy. W moje słuchanie włączę elementy zaakcentowanej uwagi, takie jak gesty, zachęty słowne (krótkie!), staram się całą sobą wyrazić postawę: "słucham cię; to co mówisz, uważam za ważne". Staram się rozmówcy powiedzieć, jak zrozumiałam jego wypowiedź. Najprościej będzie ją powtórzyć własnymi słowami (synonim) i odczekać potwierdzenie. Pytania: 5. Czy chcę słuchać? 6. Czy potrafię słuchać? 7. Czy ćwiczenia aktywnego słuchania są potrzebne? 8. Czy takie ćwiczenia są słuszne? Czy nie czynią naszej rozmowy sztuczną, wymuszoną? 9. Czy wystarczy sama umiejętność słuchania? Nie potrafimy się dogadać BETATA I BOGDAN JANOWSCY (artykuł ze strony: http://www.deon.pl/inteligentne-zycie/poradnia/art,247,nie-potrafimy-siedogadac.html)
10 Kłopoty z interpretacją Kiedy żona mówi do męża: "Za dużo pracujesz", to może wyrażać tęsknotę, iż mąż spędza z nią za mało czasu. A mąż może sądzić, że skoro się przepracowuje, to powinien więcej odpoczywać i zapisuje się na kurs golfa albo idzie z kolegami na mecz. Udrożnić słuchanie Na tym polega cała trudność, aby zaakceptować, że drugi człowiek ma prawo myśleć tak jak myśli i czuć tak jak czuje. Ułuda oczywistości Każdą zmianę warto zaczynać od siebie, bo jesteśmy jedyną istotą na której zachowanie, myślenie i decyzje mamy wpływ. Odżywają w nas przecież zapędy, aby zmieniać innych. Jednym z częściej występujących powodów braku porozumienia jest nieszczerość lub przekonanie, że inni powinni wiedzieć, czego ja potrzebuję. Wielu ludzi wychodzi z założenia, że nie powinno się poruszać pewnych tematów, że pewne rzeczy są oczywiste i dlatego wszyscy wiedzą, jak powinno być. A jeśli drugi człowiek się ich nie domyśla, to robi to celowo, a często nawet złośliwie. Pytania: 1. Jak usunąć wieloletnie nieporozumienia? 2. Czy umiesz szczerze wyrażać swoje potrzeby i pragnienia?
11