Egzamin gimnazjalny. zbiór zadań z geografii

1 Egzamin gimnazjalny zbiór zadań z geografii

2 1. Wykorzystując zamieszczony poniżej fragment mapy poziomicowej, rozwiąż zadania Przekrój góry (patrz mapa poziomicowa), w której wydrążono tunel, ilustruje: A. rysunek I B. rysunek II C. rysunek III D. rysunek IV 2. Bartek korzysta z wyciągu narciarskiego. Ile wynosi różnica wysokości pomiędzy dolną a górną stacją tego wyciągu? A. 1200 m B. 1800 m C. 2800 m D. 3200 m

3. Różnica wysokości pomiędzy wjazdem do tunelu a najwyższym wzniesieniem wynosi 1800 m. Różnica temperatur wynosi średnio 0,6 C na każde 100 metrów różnicy wysokości. Ile wynosi temperatura powietrza przy wjeździe do tunelu, jeżeli na szczycie jest -10 C? A. około 21 C B. około 6 C C. około 1 C D. około 6 C 3 4. Przerywaną linią zaznacz na mapie w południowo-zachodniej części jeziora bezpieczne kąpielisko dla dorosłych o głębokości do 1,5 m. 5. Jaka jest największa głębokość tego jeziora? Odpowiedź:... 6. Mapy przedstawiają zasięg i intensywność opadów tego samego dnia o godz. 0.00 i o godz. 6.00. Z jakiego kierunku napływały nad Polskę masy powietrza przynoszące obfite opady? A. Północno-wschodniego. B. Północno-zachodniego. C. Południowo-wschodniego. D. Południowo-zachodniego. 7. O godzinie 6.00 najobfitsze opady wystąpiły w A. Łodzi i Krakowie. B. Białymstoku i Wrocławiu. C. Łodzi i Wrocławiu. D. Gdańsku i Szczecinie. 8. Morze Bałtyckie jest słabo zasolone. Wartość zasolenia waha się od 0,2% w Zatoce Botnickiej do 1,8% u wybrzeży Danii, a średnie zasolenie Oceanu Atlantyckiego jest równe 3,4%. Która z poniższych odpowiedzi wyjaśnia tak niskie zasolenie? A. Duże parowanie, wąskie połączenie z oceanem, niewielki dopływ słodkich wód. B. Duży dopływ słodkich wód, wąskie połączenie z oceanem, niewielkie parowanie. C. Gorący klimat, duży dopływ wód słodkich, swobodna wymiana wód z oceanem. D. Małe parowanie, niewielki dopływ wód rzecznych, swobodna wymiana wód z oceanem.

4 9. Na Ziemi nieustannie zachodzą procesy erozji (żłobienia i niszczenia) oraz akumulacji (budowania). Spośród podanych procesów geologicznych: akumulacja eoliczna (wiatrowa), erozja lodowcowa, erozja rzeczna, erozja eoliczna (wietrzna) wybierz te procesy, w wyniku których powstały przedstawione na rysunkach formy i wpisz ich nazwy pod rysunkami. 10. Płynąca woda pogłębia koryto rzeki (erozja denna) i przenosi materiały skalne (transport). Przy jednym brzegu rzeki osadza się materiał (akumulacja), natomiast drugi jest podmywany przez płynącą wodę (erozja boczna). Na rysunku strzałką wskazano miejsce A. erozji bocznej. B. erozji dennej. C. akumulacji. D. transportu. 11. Rysunki przedstawiają ten sam typ wybrzeża. Jest to wybrzeże A. dalmatyńskie. B. wyrównane. C. szkierowe. D. fiordowe.

5 12. Analizując piramidę przedstawiającą strukturę wiekową i płciową populacji, można stwierdzić, że A. rodzi się więcej samic niż samców. B. liczebność najstarszych samic i samców jest taka sama. C. liczebność samic i samców jest w każdej grupie wiekowej różna. D. różnica między liczebnością samców i samic w każdej grupie wiekowej jest taka sama.

6 13. Oblicz rozciągłość w kilometrach między najbardziej wysuniętymi na północ i na południe punktami Polski (1 odpowiada 111,1 km w terenie). Zapisz obliczenia. Odpowiedź:... 14. Azymut geograficzny to kąt między kierunkiem północnym a kierunkiem marszu, mierzony od kierunku północnego do kierunku marszu zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Turysta, który wyruszył z punktu P na azymut 135º, dojdzie do A. kładki. B. ostańca. C. gajówki. D. wieży obserwacyjnej. 15. Przybliżona odległość w linii prostej od gajówki do ostańca wynosi A. 390 m B. 550 m C. 780 m D. 3900 m

16. Turysta, który chce przejść od ostańca przez punkt P do kładki, powinien pójść w kierunku A. północno-zachodnim, a następnie zachodnim. B. północno-wschodnim, a następnie wschodnim. C. południowo-zachodnim, a następnie zachodnim. D. południowo-wschodnim, a następnie wschodnim. 17. Na południe od pewnego równoleżnika Słońce codziennie wschodzi i zachodzi, zaś na północ od tego równoleżnika występuje zjawisko dni i nocy polarnych. Powyższy opis dotyczy równoleżnika 7 A. 66º33 N B. 66º33 S C. 23º27 N D. 23º27 S 18. Która cecha dotyczy południków? A. Są różnej długości. B. Mają kształt okręgów. C. Łączą dwa bieguny Ziemi. D. Wyznaczają kierunek wschód-zachód. 19. Korzystając z mapy i podanych w ramce nazw państw, wpisz do odpowiedniego wiersza tabeli nazwy państw sąsiadujących z Polską.

20. Fragment siatki kartograficznej przedstawia południk 180º oraz południki, na których leżą Nowy Orlean i Makasar. 8 Podaj dzień tygodnia i godzinę, która jest w Nowym Orleanie. dzień tygodnia... godzina... 21. Ile czasu trwa pełne okrążenie Ziemi przez satelitę geostacjonarnego? A. 12 godzin B. 28 dni C. 24 godziny D. 1 rok 22. Państwo Kowalscy, mieszkający na Śląsku, postanowili zamontować na swoim domu antenę satelitarną, tzw. talerz. Satelita geostacjonarny znajduje się nad równikiem na tym samym południku co dom państwa Kowalskich. W którym kierunku należy ustawić antenę satelitarną, aby uzyskać jak najlepszy odbiór? A. Wschodnim. B. Zachodnim. C. Północnym. D. Południowym.

9 23. Na fragmencie poziomicowej mapy terenu górskiego zaznaczone są punkty: D, G, K, S i W. Jaką wysokość względną ma punkt oznaczony literą K (szczyt) w odniesieniu do punktu oznaczonego literą S (szałas)? A. 300 m B. 1010 m C. 1310 m D. 710 m 24. Na jakiej wysokości bezwzględnej znajduje się drogowskaz oznaczony na mapie literą D? A. Mniejszej niż 600 m n.p.m. B. Co najmniej 600 m n.p.m. i mniejszej niż 700 m n.p.m. C. Co najmniej 700 m n.p.m. i mniejszej niż 800 m n.p.m. D. Większej niż 800 m n.p.m. 25. Drogowskaz oznaczony na mapie literą D stoi A. na przełęczy. B. w kotlinie. C. na szczycie. D. w dolinie. 26. Szałas oznaczony na mapie literą S znajduje się A. na przełęczy. B. na grzbiecie. C. na szczycie. D. w dolinie.

10 Poniższa mapa posłuży Ci do rozwiązania następnych zadań 27. W jakim kierunku od szkoły znajduje się jezioro? A. N E B. N W C. S E D. S W 28. Na mapie zaznaczono dwa punkty widokowe. Jaka jest wysokość względna między tymi punktami? A. 11 m B. 41 m C. 120 m D. 281 m 29. Jaka jest rzeczywista długość alei od szkoły do jeziora? A. 2 km B. 1,2 km C. 1 km D. 0,5 km 30. Kompas i mapa ułatwiają poruszanie się po obszarze leśnym. Działanie kompasu opiera się na A. magnetycznym oddziaływaniu wskazówki kompasu i Ziemi. B. grawitacyjnym przyciąganiu wskazówki kompasu i Ziemi. C. elektrostatycznym przyciąganiu wskazówki kompasu i Ziemi. D. grawitacyjnym przyciąganiu wskazówki kompasu przez Gwiazdę Polarną.

11 31. Uczniowie prowadzili obserwacje meteorologiczne. Wyniki obserwacji zapisali w tabeli: Na podstawie danych z powyższej tabeli oblicz a. średnią temperaturę obserwowanego okresu -... b. amplitudę temperatury -... c. całkowity opad w obserwowanym okresie -... 32. Określ wysokość względną W i wysokość bezwzględną B, na której znajduje się hotel. A. W = 400 m, B = 700 m n.p.m. B. W = 300 m, B = 700 m n.p.m. C. W = 700 m, B = 400 m n.p.m. D. W = 700 m, B = 300 m n.p.m.

12 33. Który z poniższych rysunków przedstawia oświetlenie Ziemi w Polsce podczas lata? 34. O jaki kąt obróci się wokół własnej osi Ziemia w czasie 2 godzin? A. 15 o B. 30 o C. 45 o D. 60 o 35. Przyczyna drastycznego niszczenia drzewostanu w Sudetach Zachodnich to A. powiększanie się dziury ozonowej. B. eksploatacja węgla kamiennego. C. powstawanie kwaśnych deszczów. D. występowanie efektu cieplarnianego.

Wykorzystaj poniższe informacje oraz mapę, na której zaznaczony został rejon występowania złóż diamentów. 13 36. Największy diament świata znaleziono w A. Angoli. B. Kongo. C. Namibii. D. RPA. 37. Które właściwości dotyczą diamentu? A. Jest koloru szarego, jest izolatorem. B. Jest najtwardszym minerałem, jest izolatorem. C. Jest koloru szarego, przewodzi prąd elektryczny. D. Jest najtwardszym minerałem, przewodzi prąd elektryczny.

14 Do rozwiązania następnych zadań wykorzystaj poniższe wykresy. Trzy spośród czterech poniższych wykresów przedstawiają dane klimatyczne miejscowości położonych w rejonach występowania złóż diamentów w Kongo, Namibii i RPA. 38. Najwyższe opady atmosferyczne w lipcu i sierpniu występują w miejscowości, z której dane klimatyczne przedstawia wykres numer A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 39. Najmniejsza roczna amplituda temperatury występuje w miejscowości, z której dane klimatyczne przedstawia wykres numer A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 40. Cechy klimatu podrównikowego wilgotnego, typowego dla obszarów wydobycia diamentów w Kongo, przedstawia wykres numer A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 41. Autobus z Węgrowa do Kamiennej jedzie w kierunku A. północno-zachodnim. B. południowo-zachodnim. C. północno-wschodnim. D. południowo-wschodnim.

Na mapie zaznaczono 10 krajów, które przystąpiły do Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku. Ich powierzchnię podano w tys. km 2. Wykorzystując te informacje rozwiąż zadania 15 42. Jakim procentem powierzchni Węgier jest powierzchnia Cypru? A. 0,1% B. 1% C. 9,3% D. 10% 43. W trakcie wędrówki po krajach Europy uczniowie zaobserwowali przedstawicieli różnych ras ludzkich. Wielu z nich to mieszańcy rasy białej i czarnej. Nazywamy ich A. Metysami. B. Europeidami. C. Negroidami. D. Mulatami.

16 44. Siedzibą parlamentu Unii Europejskiej jest Bruksela. Współrzędne geograficzne Brukseli wynoszą A. 4 o N i 51 o E C. 4 o N i 51 o W B. 51 o N i 4 o W D. 51 o N i 4 o E 45. Różnica w czasie słonecznym między punktem A w Finlandii a punktem B w Irlandii wynosi A. 40 min B. 1 godz. 20 min C. 2 godz. 40 min D. 2 godz.

46. Większość krajów Unii Europejskiej to kraje z dostępem do morza. Na wybrzeżach tworzą się wiatry zwane bryzami, których powstawanie jest związane z nierównomiernym nagrzewaniem się lądu i morza w dzień i w nocy. Na którym rysunku przedstawiono schemat powstawania bryzy morskiej, a na którym bryzy lądowej? 17 Obok nazwy bryzy wpisz właściwy numer rysunku. Bryza morska... Bryza lądowa...

47. Na wykresach przedstawiono rozkład temperatur i opadów w ciągu roku dla najbardziej typowych klimatów Europy. 18

19 Rysunki przedstawiają niż i wyż baryczny na półkuli północnej. 48. Analizując powyższe rysunki, można stwierdzić, że A. w niżu barycznym ciśnienie maleje ku środkowi układu barycznego, a w wyżu wzrasta. B. w wyżu barycznym ciśnienie maleje ku środkowi układu barycznego, a w niżu wzrasta. C. w niżu i wyżu barycznym ciśnienie wzrasta ku środkowi układu barycznego. D. w wyżu i niżu barycznym ciśnienie maleje ku środkowi układu barycznego. 49. Strzałki na rysunkach przedstawiają kierunki wiatrów. Na półkuli północnej w układzie wyżu barycznego wiatr wieje A. od środka układu barycznego z odchyleniem w lewo. B. od środka układu barycznego z odchyleniem w prawo. C. ku środkowi układu barycznego z odchyleniem w lewo. D. ku środkowi układu barycznego z odchyleniem w prawo. 50. Cień przedmiotu w terenie przesuwa się w ciągu dnia wraz z widomym ruchem Słońca. O godzinie 18 00 czasu słonecznego w dniach równonocy cień przedmiotu wskaże kierunek A. północny. B. południowy. C. wschodni. D. zachodni. 51. Rysunek przedstawia zjawisko zaćmienia Słońca. Z rysunku wynika, że zaćmienie Słońca następuje wówczas, gdy A. Księżyc znajduje się pomiędzy Ziemią a Słońcem i cień Ziemi pada na Księżyc. B. Księżyc znajduje się pomiędzy Ziemią a Słońcem i cień Księżyca pada na Ziemię. C. Ziemia znajduje się pomiędzy Księżycem a Słońcem i cień Ziemi pada na Księżyc. D. Słońce znajduje się pomiędzy Ziemią a Księżycem i cień Księżyca pada na Ziemię.

52. Poranne przygruntowe przymrozki, występujące wczesną wiosną, spowodowane są napływem nad Polskę mas powietrza A. arktycznego. B. zwrotnikowego. C. polarnego morskiego. D. polarnego kontynentalnego. 53. Miguel mieszka w miejscowości leżącej na południku 45 W, a Swietłana w miejscowości leżącej na południku 30 E. Miguel zadzwonił do Swietłany, gdy jego zegarek pokazywał godzinę 17:00. Którą godzinę pokazywał wtedy zegarek Swietłany? Zapisz obliczenia. 20 Odpowiedź:..... 54. Ptakiem charakterystycznym dla polskich krajobrazów jest bocian biały. Jesienią ten piękny ptak opuszcza nasz kraj. Wybierz opis zaznaczonej na mapie trasy wędrówki bociana z Polski do Afryki.... trasa wędrówki A. Północna i zachodnia Europa, część Azji, wschodnie wybrzeże Afryki. B. Północna część Europy, środkowa Azja, południowa część Afryki. C. Środkowa Europa, zachodnie wybrzeże Europy i Afryki. D. Środkowa Europa, zachodnia część Azji, wschodnia część Afryki. 55. Podróżnik ominął miasto, w którym zimą noce trwają najdłużej. Zaznacz to miasto. A. Oslo ( 60 0 N) B. Nowy York ( 41 0 N) C. Kair ( 30 0 N) D. Kraków ( 50 0 N)

21 56. Podaj, który kraj sąsiadujący od wschodu z Polską jest państwem śródlądowym. A. Łotwa. B. Litwa. C. Ukraina. D. Białoruś. 57. Codziennie, dokładnie w tym samym czasie, z Warszawy wylatują dwa samoloty pasażerskie: jeden do Aten, a drugi do Moskwy. Który podróżny, po wylądowaniu na miejscu będzie musiał przestawić wskazówki zegarka? A. Podróżny lecący na wschód. B. Podróżny lecący na południe. C. Jeden i drugi podróżny. D. Ani jeden, ani drugi podróżny. 58. Przeanalizuj wykres A i schemat B. Określ cechy pogody, jakiej może się spodziewać podróżnik jadący w lipcu na południowo - wschodnie wybrzeże Chin. 59. Wskaż zestaw, w którym prawidłowo uporządkowano etapy integracji gospodarczej krajów Unii Europejskiej. A. Wspólny rynek, strefa wolnego handlu, unia walutowa, unia celna. B. Unia celna, unia walutowa, strefa wolnego handlu, wspólny rynek. C. Unia walutowa, wspólny rynek, strefa wolnego handlu, unia celna. D. Strefa wolnego handlu, wspólny rynek, unia celna, unia walutowa.

22 60. Na podstawie analizy wykresu dokończ poniższe zdanie. W krajach wysoko rozwiniętych najwięcej ludzi zatrudnionych jest A. w usługach. B. w rolnictwie. C. w przemyśle. D. nie ma reguły. 61. Ustal kolejność ustawienia Słońca, Ziemi i Księżyca w czasie zaćmienia Słońca. A. Słońce, Księżyc, Ziemia. B. Ziemia, Słońce, Księżyc. C. Księżyc, Słońce Ziemia. D. Słońce, Ziemia, Księżyc. 62. Stan atmosfery w danym miejscu i w danej chwili to A. meteorologia. B. klimat. C. pogoda. D. synoptyka. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Największe znaczenie mają plantacje herbaty w Chinach południowo-wschodnich (głównie Yunan) oraz w Indiach (Asam, Madras). Herbaty z Cejlonu uważane są ze względów na smak i aromat za najlepsze na świecie. Uprawy krzewu herbacianego w Indonezji położone są na wysokości od 200-1500 m. n.p.m. na Sumatrze i do 1800 na Jawie. Plantacje herbaty położone są również w Kenii, Turcji i Gruzji oraz wzdłuż czarnomorskiego wybrzeża Kaukazu zachodniego i we wschodniej części Niziny La Platy. Krzewy herbaciane wymagają dużo słońca i obfitych regularnych deszczów. Główny obszar upraw rozciąga się w pasie pomiędzy 45 0 N a 30 0 S. 63. Gdzie produkuje się najlepsze gatunki herbaty? A. W Chinach. B. W Indiach. C. Na Cejlonie. D. W Indonezji. 64. Jakie klimaty są najkorzystniejsze dla uprawy herbaty? A. Umiarkowany i równikowy. B. Umiarkowany i zwrotnikowy. C. Równikowy i śródziemnomorski. D. Zwrotnikowy i równikowy.

23 65. Na dwóch kontynentach zacieniuj obszary upraw herbaty. 66. Który diagram ilustruje temperaturę powietrza i opady w ciągu roku odpowiednie dla uprawy herbaty? 67. Uczniowie oglądali makietę Alp najwyższych gór Europy. Znaleźli na niej najwyższy szczyt Austrii Grossglockner (3797 m n.p.m.) i najwyższy szczyt Europy Mont Blanc (4807 m n.p.m.). Wysokość względna Mont Blanc w stosunku do Grossglockner wynosi A 1010 m n.p.m. B. 1010 m C. 4807 m n.p.m

D. 8604 m 68. Na obszarze Alp panują odmienne warunki klimatyczne niż na nizinach. Wskaż cechy klimatu wysokogórskiego. A. Spadek temperatury i ciśnienia powietrza wraz ze wzrostem wysokości, duże sumy opadów, silne wiatry. B. Spadek temperatury i ciśnienia powietrza wraz ze wzrostem wysokości, długie zimy, małe sumy opadów. C. Długa zima, spadek temperatury i wzrost ciśnienia powietrza wraz ze wzrostem wysokości, małe sumy opadów. D. Silne wiatry, wzrost temperatury i spadek ciśnienia powietrza wraz ze wzrostem wysokości, duże sumy opadów. 69. W Londynie ogromnym problemem jest smog, składający się między innymi z tlenków siarki i tlenków azotu. Pewnego dnia w atmosferze znalazła się taka sama masa tlenków siarki co tlenków azotu. Diagramy przedstawiają źródła zanieczyszczeń powietrza tymi tlenkami. 24 Największa łączna masa wyemitowanych tlenków azotu i tlenków siarki pochodziła z A. transportu. B. gospodarstw domowych. C. Energetyki. D. przemysłu (w tym rafinerii).

25 70. Uzupełnij tabelę, przyporządkowując nazwy państw do odpowiedniego położenia geograficznego. Austria, Indie, Japonia, Szwecja, Wielka Brytania, Włochy 71. Zwiedzanie Brukseli (52 N, 4 E) zakończyło się o godzinie 1800 czasu słonecznego. Która godzina czasu słonecznego była wówczas w Warszawie (52 N, 21 E)? Zapisz obliczenia. Odpowiedź:... 72. Na mapie zaznaczono granice pasów krajobrazowych w Polsce oraz położenie czterech miast: Lublina, Olsztyna, Szczecina i Wrocławia. Które miasto leży w tym samym pasie krajobrazowym co punkt o współrzędnych 53ºN, 21ºE? A. Lublin B. Olsztyn C. Szczecin D. Wrocław 73. Warta jest trzecią co do długości rzeką w Polsce (808 km) i przepływa przez trzy pasy krajobrazowe: A. pas wyżyn, pas nizin środkowopolskich, pas pojezierzy. B. pas młodych gór, pas wyżyn, pas nizin środkowopolskich. C. pas nizin środkowopolskich, pas pojezierzy, pas nizin nadmorskich. D. pas wyżyn, pas młodych gór, pas pojezierzy. 74. W którym z miast zaznaczonych na mapie Słońce góruje najwcześniej? A. W Lublinie. B. W Olsztynie. C. W Szczecinie. D. We Wrocławiu.

26 75. Łuk południka, któremu odpowiada 1, ma długość równą 111 km. Długość łuku południka 19 E na terenie Polski to A. mniej niż 3 111 km. B. około 19 111 km. C. około 5 111 km. D. więcej niż 6 111 km. 76. Diagram przedstawia procentowy udział powierzchni poszczególnych kontynentów w całkowitej powierzchni lądów. Które zdanie jest prawdziwe? A. Ameryka Północna i Azja zajmują łącznie więcej niż połowę lądów Ziemi. B. Europa ma najmniejszą powierzchnię spośród wszystkich kontynentów. C. Afryka i Azja mają łącznie większą powierzchnię niż pozostałe lądy Ziemi. D. Powierzchnia Azji stanowi mniej niż jedną trzecią powierzchni lądów Ziemi. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

27 Zasolenie morza określa się jako ilość gramów soli rozpuszczonych w jednym kilogramie wody morskiej i podaje w promilach ( ). Przeciętnie w jednym kilogramie wody morskiej znajduje się 34,5 g różnych rozpuszczonych w niej soli (czyli przeciętne zasolenie wody morskiej jest równe 34,5 ). Zasolenie Bałtyku (średnio 7,8 ) jest znacznie mniejsze od zasolenia oceanów, co tłumaczy się wielkością zlewiska (duży dopływ wód rzecznych), warunkami klimatycznymi (małe parowanie) oraz utrudnioną wymianą wód z oceanem. 77. Pokonując trasę z Kopenhagi do Oulu, statek płynie przez wody Morza Bałtyckiego o zasoleniu A. coraz mniejszym. B. coraz większym. C. stałym. D. początkowo rosnącym, a potem malejącym. 78. Statek, który przepłynął z Kopenhagi do Oulu, przemieścił się w kierunku A. południowo-wschodnim. B. południowo-zachodnim. C. Północno-zachodnim. D. północno-wschodnim. 79. Na stosunkowo duże zasolenie w cieśninach duńskich (od 10 do 30 ) decydujący wpływ ma A. opad atmosferyczny w postaci śniegu. B. duży dopływ wód rzecznych. C. małe parowanie. D. stały dopływ wód oceanicznych. 80. Jedna tona średnio zasolonej wody z Morza Bałtyckiego zawiera około A. 0,078 kg soli. B. 0,78 kg soli. C. 7,8 kg soli. D. 78 kg soli. 81. Zasolenie zmieniające się od 2 do ponad 20 mają wody wzdłuż wybrzeża państwa, które na rysunku oznaczono liczbą A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 82. Wybierz zestaw, w którym liczbom z rysunku prawidłowo przyporządkowano nazwy państw. A. 1-Finlandia, 2-Szwecja, 3-Estonia, 4-Dania B. 1-Szwecja, 2-Norwegia, 3-Litwa, 4-Niemcy C. 1-Szwecja, 2-Finlandia, 3-Litwa, 4-Dania D. 1-Norwegia, 2-Szwecja, 3-Estonia, 4-Dania 83. Długość trasy na mapie w skali 1 : 10 000 000 jest równa 7,7 cm. W rzeczywistości trasa ta ma długość A. 7,7 km B. 77 km C. 770 km D. 7700 km

28 84. Poważnym problemem są zanieczyszczenia Bałtyku substancjami biogennymi. Diagramy przedstawiają procentowy udział państw nadbałtyckich w zanieczyszczeniu Morza Bałtyckiego związkami azotu (diagram a) i związkami fosforu (diagram b) w 1995 roku. Procentowy udział Polski w zanieczyszczeniu Bałtyku związkami azotu w 1995 r. był taki, jak łącznie krajów A. Szwecji i Rosji. B. Rosji i Łotwy. C. Danii i Finlandii. D. Rosji i Finlandii.

Unia Europejska jest największym na świecie producentem biodiesla (biopaliwa uzyskiwanego z oleju roślinnego). Na rysunku przedstawiono produkcję biodiesla w tysiącach ton w państwach należących do UE w 2005 r. 29 85. Które państwo będące członkiem Unii Europejskiej wyprodukowało w 2005 roku największą ilość biodiesla? A. Francja. B. Niemcy. C. Włochy. D. Polska. 86. Do państw UE, które w 2005 r. nie produkowały biodiesla, należą A. Irlandia i Portugalia. B. Finlandia i Szwecja. C. Węgry i Holandia. D. Słowacja i Austria.

Poniższe piramidy wieku ilustrują strukturę wiekową czterech populacji. Szerokość poziomów piramid jest proporcjonalna do liczebności danych klas wiekowych. 30 87. W której populacji stosunek liczby ludności w wieku 15 19 lat do liczby ludności w wieku 45 49 lat jest największy? A. I B. II C. III D. IV 88. Średnia wieku jest największa w populacji A. I B. II C. III D. IV 89. W 2000 roku piramida wieku dla światowej populacji była podobna do piramidy I. Jednak tempo wzrostu liczby ludności świata spada i zbliża się do zera. Jedna z prognoz demograficznych przewiduje, że w 2050 roku wszystkie roczniki w wieku poniżej 60 lat będą prawie tak samo liczne. Populacji światowej będzie wtedy odpowiadać piramida typu A. I B. II C. III D. IV

31 Na mapie przedstawiono rozmieszczenie wybranych miast świata. 90. Meksyk położony jest od Buenos Aires na A. północny wschód. B. południowy wschód. C. północny zachód. D. południowy zachód. 91. Jeżeli w Lagos jest godzina 12.00 czasu słonecznego, to w którym z poniższych miast Słońce w tym dniu jeszcze nie górowało? A. Tylko w Delhi. B. W Meksyku i w Delhi. C. W Buenos Aires i w Meksyku. D. Tylko w Buenos Aires. 92. Różnica czasu słonecznego pomiędzy Meksykiem (19 N, 99 W) a Lagos (6 N, 3 E) jest równa A. 1 godzinie 40 minutom. B. 4 godzinom 8 minutom. C. 6 godzinom 24 minutom. D. 6 godzinom 48 minutom. 93. Korzystając z zamieszczonej mapy, przyporządkuj podanym w tabeli miastom współrzędne geograficzne określające ich położenie. Współrzędne geograficzne: 19 N, 28 N, 35 S, 58 W, 77 E, 99 W

32 Na diagramach przedstawiono udział głównych pierwiastków w masie każdej z podanych geosfer. 94. Jaki jest procentowy udział węgla w masie biosfery? A. Około 50% B. Około 30% C. Około 20% D. Około 10% 95. W której geosferze stosunek masy tlenu do masy pozostałych pierwiastków jest najmniejszy? A. W litosferze. B. W atmosferze. C. W biosferze. D. W hydrosferze. 96. Na rysunku przedstawiono przekrój geologiczny o głębokości ok. 1000 m ze złożem węgla brunatnego. Które zdanie mówiące o kolejności wydarzeń geologicznych jest prawdziwe? A. Przesunięcie warstw skalnych wystąpiło wcześniej niż fałdowanie. B. Przesunięcie warstw skalnych wystąpiło przed powstaniem złóż węgla brunatnego. C. Złoża węgla brunatnego powstały wcześniej, niż nastąpiło fałdowanie. D. Złoża węgla brunatnego powstały przed przesunięciem warstw skalnych.

97. W którym zestawie uporządkowano nazwy węgli kopalnych zgodnie z geologicznym czasem ich powstania (od najstarszego do najmłodszego)? A. Węgiel kamienny, węgiel brunatny, torf. B. Węgiel brunatny, węgiel kamienny, torf. C. Torf, węgiel brunatny, węgiel kamienny. D. Węgiel kamienny, torf, węgiel brunatny. 33 98. Występujące w pokładach węgla kamiennego skamieniałości roślin świadczą o tym, że węgiel jest skałą osadową pochodzenia A. chemicznego. B. okruchowego. C. wulkanicznego. D. organicznego. 99. Człowiek w trosce o swoje środowisko naturalne coraz częściej czerpie energię z odnawialnych źródeł energii. Wskaż odpowiedź, w której wymieniono wyłącznie odnawialne źródła energii. A. Węgiel kamienny, wiatr, ropa naftowa. B. Pływy morskie, wiatr, energia słoneczna. C. Energia słoneczna, gaz ziemny, wody geotermalne. D. Energia jądrowa, energia słoneczna, wody płynące.

34 100. Wszystkie województwa, w których produkowany jest koks, leżą w całości A. na południe od równoleżnika 51 N i na wschód od południka 14 E. B. na północ od równoleżnika 50 N i na zachód od południka 23 E. C. na północ od równoleżnika 49 N i na wschód od południka 19 E. D. na południe od równoleżnika 52 N i na zachód od południka 22 E. 101. Na mapie ponumerowano najważniejsze obszary występowania węgli kopalnych w Polsce. Węgiel kamienny występuje na obszarach oznaczonych numerami A. 1, 2, 5 B. 2, 3 C. 3, 4, 5 D. 1, 4

Na podstawie Raportu GUS 2008 uczeń narysował wykres wielkości wydobycia, eksportu i importu węgla kamiennego w Polsce w latach 2004 2008, ale pominął dwa słupki. 35 102. Dwa pominięte słupki dotyczą A. importu w 2007 r. i wydobycia w 2008 r. B. wydobycia i eksportu w 2007 r. C. wydobycia w 2007 r. i eksportu w 2008 r. D. eksportu i importu w 2008 r. 103. W latach 2004 2006 w Polsce A. rosło wydobycie i rósł eksport węgla kamiennego. B. malało wydobycie, a rósł import węgla kamiennego. C. zmniejszał się import węgla kamiennego. D. zwiększała się różnica między eksportem i importem węgla kamiennego. 104. Jeśli wiadomo, że w latach 2006 2008, podobnie jak w latach 2004 2006, import węgla kamiennego do Polski wzrastał co roku, to w roku 2007 importowano A. więcej węgla niż w roku 2008. B. więcej węgla niż w roku 2005. C. mniej węgla niż w roku 2004. D. tyle samo węgla, co w roku 2006.

36 Na mapie przedstawiono podział Polski na województwa. 105. Miasta wojewódzkie oznaczone numerami od 1 do 4 to A. 1-Wrocław, 2-Białystok, 3-Poznań, 4-Kielce. B. 1-Poznań, 2-Olsztyn, 3-Łódź, 4-Katowice. C. 1-Bydgoszcz, 2-Olsztyn, 3-Kielce, 4-Opole. D. 1-Poznań, 2-Białystok, 3-Łódź, 4-Wrocław. 106. Na mapie zacieniowano obszary odpowiadające województwom A. podkarpackiemu i śląskiemu. B. opolskiemu i małopolskiemu. C. dolnośląskiemu i małopolskiemu. D. dolnośląskiemu i podkarpackiemu. 107. W dniach równonocy wiosennej i jesiennej, gdy Słońce nad równikiem góruje w zenicie, oświetla ono A. bardziej półkulę północną. B. bardziej półkulę południową. C. równomiernie obie półkule. D. tylko obszary okołorównikowe. 108. W ciągu godziny Ziemia obraca się o 15. Ile czasu zajmuje Ziemi obrót o 110? A. 1 godzinę 10 minut B. 7 godzin 30 minut C. 4 godziny 40 minut D. 7 godzin 20 minut

37 109. W tabeli podano współrzędne geograficzne wybranych przylądków. Zjawisko nocy polarnej można zaobserwować na A. przylądku Horn. B. przylądku Dondra. C. przylądku Morris Jesup. D. Przylądku Południowo-Wschodnim. Na rysunku przedstawiono fragment mapy poziomicowej. 110. Która informacja jest prawdziwa? A. Punkt B leży na szczycie pagórka. B. Wysokość bezwzględna punktu C wynosi 100 m n.p.m. C. Wysokość względna punktu A względem punktu C wynosi więcej niż 80 m. D. Odległość pomiędzy punktami A i C wynosi 120 km.

Trzęsacz to mała nadmorska miejscowość znana przede wszystkim z położonych na wysokim brzegu morza ruin gotyckiego kościółka. Kościół zbudowano na przełomie XIV i XV wieku 1800 m od brzegu morza. W 1750 r. kościół był odległy od brzegu morza już tylko o 58 m, a w 1850 r. o 5 metrów. W 1901 roku zawaliła się pierwsza jego część. Dziś pozostał jedynie fragment ściany. Obecnie trwają intensywne prace nad ochroną ruin przed sztormami. 38 111. Dokończ zdanie tak, aby otrzymać zdanie prawdziwe. Po zwiedzeniu Trzęsacza pojedziesz do Rewala. Rewal w stosunku do Trzęsacza jest położony w kierunku A. południowo-wschodnim. B. wschodnim. C. północno-zachodnim. D. zachodnim. 2012

39

40 1. C 2. B 3. C O d p o w i e d z i n a p y t a n i a o r a z r o z w i ą z a n i a z a d a ń 4. zaznaczenie obszaru w południowo-zachodniej części jeziora 5. głębokość jeziora nie mniejsza niż 3 m. 6. D 7. C 8. B 9. Erozja wietrzna, Akumulacja wiatrowa, Akumulacja 10. C 11. D 12. B 13. Przylądek Rozewie 54 50'N Szczyt Opołonek 49 00'N 14. D 15. A 16. C 17. A 18. C obliczenie różnicy w stopniach: przeliczenie różnicy w stopniach na km: LUB 54 111,1 km + 50 1,85 km = 6091,98 km 49 111,1 km = 5443,9 km 6091,98 km 5443,9 km = 648,08 km 648 km 54 50' 49 00' = 5 50' 5 111,1 km + 50 1,85 km = 648,08 km 648 km 19. 1-Niemcy; 2-Czechy; 3-Słowacja; 4-Ukraina; 5-Białoruś; 6-Litwa; 7-Rosja (Federacja Rosyjska) 20. wtorek; godz. 17:00 21. C 22. D 23. D 24. B 25. A 26. D 27. A 28. B

41 29. B 30. A 31. 32. A 33. B 34. B 35. C 36. D 37. B 38. D 39. B 40. B 41. A 42. D 43. D 44. D 45. C 46. Bryza morska rys. 3 Bryza lądowa rys. 1 47. Klimat umiarkowany ciepły morski 1 48. A 49. B 50. C 51. B 52. A Klimat umiarkowany chłodny 3 53. (45 + 30 ) : 15 = 5 godzin 17 + 5 = 22 Odp.: Zegarek Swietlany wskazywał godzinę 22:00. 54. D 55. A 56. D 57. A

42 58. wysoka temperatura wysokie opady silny wiatr - temperatura ok 30 0 C - temperatura powyżej 30 0 C - ocieplenie - opady obfite ok 600 mm - silne wiatry monsuny wiejące od morza - wiatr od morza - wilgotne masy powietrza 59. D 60. A 61. A 62. C 63. C 64. D 65. Uczeń może zaznaczyć: w Azji: Chiny, Indie, Sri Lankę, całą Indonezję, Gruzję, Kaukaz Zachodni w Afryce: Kenię w Europie: Turcję w Ameryce Południowej: Nizinę La Platy 66. B 67. B 68. A 69. C 70. 71. 72. D 73. A 74. A 75. C 76. D 21 4 = 17 1 4 minuty 17 68 minut 18 00 + 1 h 8 min = 19 08

43 77. A 78. D 79. D 80. C 81. A 82. C 83. C 84. A 85. B 86. C 87. A 88. D 89. C 90. C 91. C 92. D 93. 94. C 95. B 96. B 97. A 98. D 99. B 100. D 101. C 102. A 103. B 104. B 105. B 106. D 107. C 108. D

44 109. C 110. C 111. B 112. 113. 114. 115. 116. 117.