Historia - nauka o wydarzeniach z dziejów ludzkości od chwili jego pojawienia się na ziemi / nauka o przeszłości człowieka (ludzi) Data oznaczenie czasu danego wydarzenia, najczęściej za pomocą dnia, miesiąca i roku. Kalendarz - umowna, przyjęta w danej społeczności bądź kulturze, rachuba czasu. Dzieli ona czas na powtarzające się cyklicznie okresy, związane najczęściej z cyklami przyrody. Nazwa pochodzi od rzymskiego słowa Kalendy bądź według innych źródeł od łacińskiego callendarium. Chronologia kolejność występowania wydarzeń, od najstarszego do najnowszego. Oś czasu graficzne przedstawienie upływu czasu. Nie ma początku, ani końca. Czytana od lewej do prawej. Wiek (stulecie) to 100 lat; w n.e. liczone od roku zaczynającego się cyframi 01 do najbliższego roku kończącego się 00, p.n.e. liczone od roku zaczynającego się cyframi 00 do najbliższego roku kończącego się 01. Wieki zapisujemy cyfrą rzymską. 1
Lata i wieki przed naszą erą liczymy w odwrotnej kolejności, czyli wiek III p.n.e. był wcześniej niż wiek II p.n.e. III w. p.n.e. 300 r. do 201 r. II w. p.n.e. 200 r. do 101 r. I w. p.n.e. 100 r. do (0)1 r. I w. n.e. (0)1 r. do 100 r. II w. n.e. 101 r. do 200 r. III w. n.e. 201 r. do 300 r. Tysiąclecie (milenium, millennium) to 1000 lat (10 wieków); analogicznie jak w przypadku wieków w n.e liczone od roku zaczynającego się cyframi 001 do najbliższego roku kończącego się 000, p.n.e. liczone od roku zaczynającego się cyframi 000 do najbliższego roku kończącego się 001. I tysiąclecie n.e. (000)1 r. do 1000 r. II tysiąclecie n.e. 1001 r. do 2000 r. Jak obliczyć, który to wiek? metoda 1: W celu ustalenia, do którego wieku zalicza się 2017 r. należy odrzucić dwie ostatnie cyfry tej daty czyli 17, następnie należy im się przyjrzeć. Jeśli są one większe od 0 to do tego co nam zostało tj. 20 dodajemy 1 co równa się 21, a zatem XXI wiek. przykład 1: 2017 r. 17>0 20 + 1 = 21 2017 r. XXI wiek przykład 2: 1410 r. 10>0 14 + 1 = 15 1410 r. XV wiek Jeśli odcięta końcówka jest równa zeru wtedy pozostałe liczby tworzą wiek. przykład 3: 2000 r. 00 = 0 20 2000 r. XX wiek 2
przykład 4: 1700 r. 00 = 0 17 1700 r. XVII wiek metoda 2: Ten sposób rozpoznawania wieku jest dla wielu o wiele łatwiejszy. Datę wystarczy zamienić na hipotetyczną cenę czegokolwiek i zadać sobie pytanie ile pełnych 100- tu złotówek trzeba wydać, by zakupić coś w tej cenie. przykład 1: 347 r. 347 zł cztery banknoty 100-tu złotowe zatem 347 r. IV wiek przykład 2: 1670 r. 1670 zł siedemnaście banknotów 100-tu złotowych zatem 1670 r. XVII wiek przykład 3: 58 r. 58 zł jeden banknot 100-tu złotowy zatem 58 r. I wiek Era okres zapoczątkowany ważnym wydarzeniem rzeczywistym lub legendarnym który stanowi podstawę rachuby lat w kalendarzu. W naszym kalendarzu czas liczymy od narodzin Jezusa Chrystusa 1 r. Przyjęło się, że jeśli data nie ma żadnego oznaczenia i jest zapisania jako 966 r., 1410 r., 2017 r., oznacza to, że należy do naszej ery. Natomiast wszystkie daty przed naszą erą mają stosowny dopisek 776 r. p.n.e., 33 r. p.n.e. Pamiętaj! Nie ma roku zerowego. Liczenie czasu zaczynamy od 1 roku n.e. Inne rachuby czasu: era żydowska początek 3761 p.n.e. legendarna data stworzenia świata era muzułmańska - początek 622 r. ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny Starożytna Grecja początek do data pierwszych igrzysk w Grecji 776 p.n.e. Starożytny Rzym początek od założenia Rzymu 753 p.n.e. 3
Epoka zamknięty w określonych ramach czasowych fragment dziejów, zaczyna i kończy się ważny wydarzeniem. Pradzieje (prahistoria, prehistoria) około 200000 r. p.n.e. (pojawienie się człowieka na ziemi), do około 3500 r. p.n.e. (wynalezienie pisma) Epoki historyczne: Starożytność około 3500 r. p.n.e. (wynalezienie pisma), do 476 r. (upadek Rzymu) Średniowiecze 476 r. (upadek Rzymu), do 1492 r. (odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba) Nowożytność 1492 r. (odkrycie Ameryki), do 1914 r. (rozpoczęcie I Wojny Światowej) Współczesność od 1914 r. (rozpoczęcie I Wojny Światowej), do dziś (trwa nadal) 4
Ile lat upłynęło między wydarzeniami? Jeśli daty obu wydarzeń pochodzą z tej samej ery, musimy od większej liczby odjąć mniejszą. 776 r. p.n.e. pierwsze igrzyska olimpijskie 216 r. p.n.e. bitwa pod Kannami 776 216 = 560 lat Odp. między wydarzeniami upłynęło 560 lat. A jeśli daty pochodzące z obu er, to jak obliczyć? Obie daty dodajemy do siebie. Następnie od wyniku odejmujemy 1. Jest to spowodowane tym, że nie było roku zerowego. 753 r. p.n.e. założenie Rzymu 476 r. upadek Rzymu 753 + 476 = 1229 1229 1 = 1228 lat Odp. między wydarzeniami upłynęło 1228 lat. 5