Historia. (na podstawie Wikipedii) Strona 1

Transkrypt

1 Historia (na podstawie Wikipedii) Strona 1

2 Spis treści 1 Wstęp Periodyzacja Nauki pomocnicze historii A Archeologia B Archiwistyka i archiwoznawstwo C Chronologia D Dendrochronologia E Geografia historyczna F Paleografia F.i Neografia...5 Strona 2

3 1 Wstęp Historia nauka, która zajmuje się badaniem przeszłości. Humanistyczna i społeczna dziedzina nauki zajmująca się dochodzeniem do wiedzy o zdarzeniach minionych od czasów wynalezienia pisma (wcześniejszymi wydarzeniami zajmuje się prahistoria) na podstawie świadectw bezpośrednich, źródeł pisanych lub wyników badań nauk pomocniczych historii. Wynikiem badań historycznych jest opis dziejów (historiografia). Przedmiotem badań jest z reguły historia człowieka i cywilizacji ludzkiej. 2 Periodyzacja Istnieje wiele szkół podziału całej historii na epoki historyczne, w zależności od badanego przedmiotu dziejowego. Wychodząc z założeń metodologicznych olbrzymia większość szkół uważa za prehistorię czasy sprzed wynalezienia pisma. Jednak istnieją szkoły cofające historię do rewolucji rolniczej lub założeń pierwszych zespołów proto-miejskich (ok lat p. n. e.). Klasyczny podział epok dla historii Europy odróżnia: i). starożytność, historia starożytna czasy do roku 476, czyli upadku Imperium Rzymskiego. ii). średniowiecze, historia średniowieczna czasy od starożytności do przełomu XIV i XV wieku. iii). nowożytność, historia nowożytna w części Europy dzieli się na czasy od średniowiecza do przełomu XVIII-XIX wieku. 1 iv). historia najnowsza od nowożytności do dziś. W wyniku różnic chronologicznych w rozwoju cywilizacyjnym i w przebiegu dziejów, osobne periodyzacje funkcjonują dla różnych obszarów ziemi: historia Europy, historia Azji, historia Afryki, historia Ameryki Północnej, historia Ameryki Południowej i Środkowej, historia Australii, historia Arktyki. Periodyzacja od lat należy do grupy ważnych problemów badawczych i metodologicznych historii. Problem momentów początku i końca poszczególnych epok ma bogatą literaturę. Istnieją również koncepcję odrzucające klasyczny podział na epoki m. in. Koncepcja,,długiego trwania Fernanda Braudela (zob. Obrazek 1) i,,długiego średniowiecza Jacques'a Le Goffa. Zobacz również 3 Nauki pomocnicze historii Nauki pomocnicze historii (NPH) są odrębnymi naukami, mającymi fundamentalne znaczenie w metodologii badań historycznych. Pozwalają na właściwą ocenę jakości źródła, krytyczny jego rozbiór, oraz konfrontację różnych źródeł. Pozwala ponadto wyjść poza przekaz samej treści źródła i czerpać dane z wielu czynników pobliskich. 3.A Archeologia Archeologia to samodzielna nauka badająca materialne pozostałości ludzkich kultur, przedmiotem 1 Szkoła anglosaska ciągnie czasy nowożytne do dziś. Strona 3

4 badania są zarówno kultury prehistoryczne, jak i cywilizacje historyczne. Długo uważana przez historyków za mało wiarygodną ze względu na trudności w datacji badanych obiektów oraz w przypisywaniu ich konkretnym podmiotom kulturowym i politycznym; dziś bardzo istotna nauka pomocna w badaniu okresów historycznych. 3.B Archiwistyka i archiwoznawstwo Archiwistyka to nauka o metodach pracy z archiwami (historyczne i aktualne sposoby gromadzenia, przechowywania, opracowywania i udostępniania danych). Archiwoznawstwo to nauka o dziejach i zasobach poszczególnych archiwów. Szczególnie istotna dla okresu nowożytnego i najnowszego. 3.C Chronologia Chronologia to jedna z podstawowych nauk pomocniczych historii, zajmująca się sposobami określania czasu, czyli systemem datowania (np. kalendarzach). Metoda chronologii pozwala na ustalenie np. świąt ruchomych przypadających na dany rok, lub dnia tygodnia przypadającego na daną datę. 3.D Dendrochronologia Dendrochronologia to nowa nauka z pogranicza biologii, archeologii i meteorologii. Umożliwia datację drewnianego znaleziska archeologicznego na podstawie grubości słojów drewna (zob. Obrazek 1). Szerokość słoju zależy od czynników meteorologicznych danego roku. Dzięki porównaniu słojów z tego samego obszaru można uzyskać katalog grubości słojów obejmujący wiele wieków. Wówczas można datować datę ścięcia znalezionego drewna z precyzją do pół roku. Jest to jedna z najprecyzyjniejszych metod datacji dla wczesnego średniowiecza i starożytności precyzyjniejsza od datacji węglem C14. Obrazek 1. Słoje rocznych przyrostów 3.E Geografia historyczna Geografia historyczna nauka odtwarzająca całość środowiska geograficznego w danym miejscu i epoce, lub ukazująca zmiany chronologicznie zachodzące w danym miejscu zajmuje się rekonstrukcją ukształtowania powierzchni, środowiska przyrodniczego, kultury, gospodarki (historia gospodarcza) i polityki (historia polityczna). Bardzo istotna z punktu widzenia historii militarnej i gospodarczej. W skali światowej stanowi również naukę pomocniczą dla badań geopolitycznych. Strona 4

5 3.F Paleografia Paleografia to nauka o systemach pisma, głównie sprzed ery druku. Fundamentalna nauka dla właściwego odczytania i datowania niedrukowanych źródeł historycznych. Jej kontynuacją jest Neografia 3.F.i Neografia Neografia to chronologiczna kontynuacja paleografii, badająca pismo ręczne po odkryciu druku. Strona 5