Pan Kajetan Gornig Dyrektor Zespołu Wojewódzkich Przychodni Specjalistycznych w Katowicach WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Katowicach przeprowadziła kontrolę w Zespole Wojewódzkich Przychodni Specjalistycznych w Katowicach (ZWPS) w zakresie funkcjonowania opieki psychiatrycznej w Wojewódzkiej Poradni Zdrowia Psychicznego (zwanej dalej Poradnią) w latach 2005 2007 (I półrocze). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli, podpisanym w dniu 16 października 2007 r., NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Katowicach, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Dyrektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie wykonywanie zadań związanych z zapewnieniem prawidłowego funkcjonowania opieki psychiatrycznej w Poradni, pomimo stwierdzonych uchybień i nieprawidłowości. 1 Dz. U. z 2001 r. nr 85, poz. 937 ze zm.
2 PowyŜszą ocenę uzasadniają poniŝsze ustalenia kontroli: 1. Organizacja ZWPS była zgodna z postanowieniami statutu, który spełniał wymogi określone w art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (zwanej dalej ustawą o zoz) 2 oraz zapisami w rejestrze zakładów opieki zdrowotnej, prowadzonym przez Wojewodę Śląskiego. Organizację procesu udzielania świadczeń zdrowotnych przez Poradnię określono w regulaminie porządkowym, stosownie do wymagań art. 18 a wspomnianej powyŝej ustawy i była ona zgodna z warunkami umowy o udzielanie świadczeń zdrowotnych, zawartej z Śląskim Oddziałem Wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). 2. Poradnia spełniała wymagania określone przez Prezesa NFZ w Szczegółowych materiałach informacyjnych o przedmiocie postępowania w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju: opieka psychiatryczna i leczenie uzaleŝnień na lata 2006-2007 (zarządzenie Prezesa NFZ Nr 76/2005 z dnia 13.10.2005 i Nr 84/2006 z 18.09.2006 r.) dla II poziomu świadczeń zdrowotnych. W drugim półroczu 2006 r. świadczone usługi zakwalifikowano do III poziomu, co zostało zaakceptowane przez NFZ w aneksie do umowy o wykonywanie świadczeń zdrowotnych. Jednak po wyjaśnieniu mylnej interpretacji postanowień wspomnianych zarządzeń Prezesa NFZ, dotyczących posiadania przez psychologów specjalizacji z zakresu psychoterapii, kolejnym aneksem, obowiązującym od 1.01.2007 r., ustalono dla Poradni ponownie II poziom referencyjności. 3. NIK ocenia pozytywnie zapewnienie pacjentom dostępu do świadczeń zdrowotnych udzielanych przez Poradnię. Organizacja oraz czas pracy Poradni (5 dni w tygodniu po 6,5 do 7 godzin dziennie, w tym w poniedziałki do godz. 19 00 ) umoŝliwiały bieŝące przyjmowanie pacjentów. Jak wynika z miesięcznych raportów przekazywanych do NFZ, pacjenci nie oczekiwali na przyjęcie przez lekarza. W związku z powyŝszym, w Poradni nie sporządzano list osób oczekujących na świadczenia. W okresie 2005 2007 (I półrocze) nie występowały przypadki odmowy przyjęcia pacjentów. Ponadto do NFZ przekazywano codziennie, przy pomocy systemu informatycznego RUM-STAR, raporty o ilości i rodzaju udzielonych świadczeń oraz osobach wykonujących te świadczenia. 2 j.t. Dz. U. z 2007 r. nr 14, poz. 89
3 4. RównieŜ pozytywnie naleŝy ocenić opracowanie przez Kierownika Poradni Programu opieki czynnej, w związku z zaleceniami Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Psychiatrii. Opieką czynną objęto pacjentów, których stan zdrowia wymagał systematycznej farmakoterapii, psychoterapii i socjoterapii. Z uwagi na ograniczone moŝliwości kadrowe, opieką tą objęto pacjentów zamieszkałych w śródmieściu Katowic, a pozostali pacjenci byli kierowani do poradni dzielnicowych. W czasie trwania kontroli NIK opieką czynną objętych było 41 pacjentów. Podkreślenia wymaga takŝe uruchomienie w 2004 r. Klubu Pacjenta Pod Kolumnami. W cotygodniowych spotkaniach realizowane były zajęcia psychoterapeutyczne, a do uczestnictwa w zajęciach włączono równieŝ pacjentów objętych opieką czynną. 5. W latach objętych kontrolą Poradnia współpracowała z Kliniką Psychiatryczną Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach i Kliniką w Tarnowskich Górach oraz oddziałami dziennymi, a takŝe z innymi jednostkami psychiatrycznej opieki, m.in. z ośrodkami leczenia zaburzeń depresyjnych i nerwic. Ponadto, w ramach rehabilitacji społeczno-zawodowej, Poradnia współpracowała z Centrum Psychiatrii w Szopienicach. Współpraca z wymienionymi powyŝej jednostkami polegała jednak gównie na kierowaniu do nich pacjentów Poradni. Poprzez pracownika socjalnego utrzymywano równieŝ kontakt z lekarzami podstawowej opieki zdrowotnej oraz jednostkami pomocy społecznej. 6. W okresie 2005 2007 (I półrocze) Poradnia objęła leczeniem odpowiednio: 2 223, 2 239 i 1 835 pacjentów. W 2006 r., w porównaniu do roku 2005, Poradnia w wyŝszym stopniu wykorzystała limit środków z NFZ, przyznany na realizację świadczeń zdrowotnych. Wartość świadczeń zrealizowanych w 2006 r. wynosiła 268.599,50 zł, co w stosunku do wartości kontraktu 271.095,50 zł stanowiło 99,1%. Natomiast w poprzednim roku kontrakt zrealizowano tylko w 86,2% (246.434,50 zł: 286.000,0 zł). W I półroczu 2007 r. wykonano świadczenia za łączną kwotę 137.039,50 zł, czyli zrealizowano 51,8% kontraktu (264.719,0 zł). Zaznaczyć naleŝy, Ŝe w całym okresie objętym kontrolą obowiązywała ta sama cena jednostkowa za punkt, ustalona przez NFZ w wysokości 6,50 zł. NiŜszy stopień wykorzystania środków w 2005 r. według wyjaśnienia Kierownika Poradni był spowodowany przyznaniem Poradni zbyt wysokiego limitu. 7. Poradnia spełniała warunki określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 r. w sprawie wymagań jakim mają odpowiadać pod względem
4 fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej 3, za wyjątkiem gabinetu przygotowawczo zabiegowego i jednego gabinetu badań lekarskich. Ściany w gabinecie zabiegowym były wyłoŝone płytkami ceramicznymi do 1/3 wysokość, a zgodnie z 38 ww. rozporządzenia powinny być wykończone materiałami umoŝliwiającymi ich mycie i dezynfekcję na całej wysokości. Powierzchnia jednego z czterech gabinetów lekarskich wynosiła 10,5 m 2, zamiast wymaganych 12 m 2 (zał. Nr 2 ust. 5 pkt 1 rozporządzenia). Ponadto w Poradni Ŝadna z toalet nie została dostosowana dla osób niepełnosprawnych. Działania mające na celu usunięcie ww. odstępstw od obowiązujących wymogów ujęto w planie dostosowawczym, przekazanym Wojewodzie Śląskiemu 13.06.2007 r., czyli przed upływem obowiązującego terminu (30.06.2007 r.). W ocenie NIK, krytycznie naleŝy ocenić: rozbieŝności pomiędzy faktycznym stanem zatrudnienia a ustaleniami w tym zakresie zawartymi we wspomnianym regulaminie porządkowym. Zgodnie z postanowieniami regulaminu, Poradnia miała zatrudniać lekarzy specjalistów z zakresu psychiatrii, psychologów, pielęgniarki i rejestratorki. W latach objętych kontrolą, poza ww. personelem medycznym, zatrudniony był lekarz neurolog i pracownik socjalny. RównieŜ w aneksie do umowy z NFZ, obowiązującym od stycznia 2007 r., nie zakładano zatrudnienia lekarza neurologa, błędne wykazywanie w sprawozdaniach MZ-15 danych dotyczących zatrudnienia. W sprawozdaniu za 2005 r. podano, Ŝe zatrudniona była jedna pielęgniarka a pominięto drugą, wykonującą badania EEG. Natomiast w sprawozdaniu za 2006 r. wykazano, Ŝe Poradnia zatrudnia trzech psychologów, a faktycznie było zatrudnionych czterech, niesporządzanie planów terapeutycznych dla poszczególnych pacjentów objętych opieką czynną, do opracowania których zobowiązywały zalecenia Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Psychiatrii oraz opracowany przez Kierownika Poradni Program opieki czynnej. Przedstawiając powyŝsze oceny, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Doprowadzenie do zgodności faktycznego zatrudnienia z postanowieniami zawartymi w regulaminie porządkowym Poradni oraz w umowie zawartej z NFZ. 3 Dz. U. nr 213, poz. 1568)
5 2. Podjęcie działań zapewniających rzetelne sporządzanie sprawozdań MZ-15. 3. Opracowanie planów terapeutycznych dla pacjentów objętych opieką czynną. NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Dyrektora, w terminie 15 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczyn niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora NajwyŜszej Izby Kontroli Delegatury w Katowicach umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.