LBY /08 P/08/097 Sz. P. Justyna Przybyłowska Kierownik Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Wąbrzeźnie

Transkrypt

1 Bydgoszcz, dnia sierpnia 2008 r. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Bydgoszczy ul. Wały Jagiellońskie BYDGOSZCZ (052) (052) LBY /08 P/08/097 Sz. P. Justyna Przybyłowska Kierownik Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Wąbrzeźnie WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Bydgoszczy skontrolowała Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Wąbrzeźnie, zwane w dalszej treści Centrum. Kontrolą objęto realizację niektórych zadań w zakresie pomocy społecznej przez administrację samorządową powiatów za lata (I półrocze). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokóle kontroli podpisanym w dniu 18 lipca 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Pani Kierownik niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia wywiązywanie się administracji samorządowej powiatu wąbrzeskiego z niektórych zadań określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej 1, zwanej w dalszej treści ustawą o pomocy społecznej, mimo stwierdzonych nieprawidłowości. 1. Powiat wąbrzeski jest najmniejszym pod względem liczby ludności powiatem województwa kujawsko-pomorskiego, w którym na jednego pracownika socjalnego 1 Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.

2 2 przypadało 816 mieszkańców, czyli zgodnie z normą określoną w art. 110 ust. 11 ustawy o pomocy społecznej (2 tys. mieszkańców na jednego pracownika socjalnego). Centrum jako jednostka organizacyjna powiatu wąbrzeskiego wykonująca zadania pomocy społecznej nie realizowała kilku zadań ustalonych przez art. 19 ustawy o pomocy społecznej. Nie prowadzono mieszkań chronionych dla osób z terenu więcej niŝ jednej gminy oraz powiatowych ośrodków wsparcia (wymaganych art. 19 pkt 11). Nie organizowano i nie prowadzono ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, placówek opiekuńczo-wychowawczych dla dzieci i młodzieŝy (wymaganych art. 19 pkt 4), natomiast tworzono i wdraŝano programy pomocy dziecku i rodzinie oraz zapewniano opiekę i wychowanie dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodziców, korzystając z odpowiednich jednostek na terenie innego powiatu. Niewykonywanie tych zadań wynikało z braku środków finansowych na ich realizację. Powiat wąbrzeski korzystał z placówek opiekuńczo-wychowawczych, ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, mieszkań chronionych, usytuowanych w sąsiednich powiatach. W ramach porozumień z powiatami, na placówki opiekuńczo-wychowawcze powiat wąbrzeski wydatkował w 2007 r. kwotę zł a w I półroczu 2008 r zł. 2. NIK zwraca uwagę, iŝ przyjęta przez Radę Powiatu w Wąbrzeźnie dnia 29 września 2003 r. Powiatowa Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Wąbrzeskim na lata , zwana dalej Strategią, nie zawierała wskaźników realizacji zadań, nie wskazano terminu realizacji poszczególnych celów, a takŝe nie podano kosztu ich realizacji i źródeł finansowania. Ponadto Strategia nie wskazywała jednostek organizacyjnych i osób odpowiedzialnych za koordynację i realizację poszczególnych celów (zadań) oraz czasu na ich realizację. Zdaniem NIK brak tych elementów powoduje, Ŝe dokument ten jest mało skonkretyzowany i trudno dokonać oceny realizacji wyznaczonych zadań za pomocą mierzalnych wskaźników. Centrum realizowało takŝe programy osłonowe nawiązujące do Strategii, jak np. powiatowy program działań na rzecz osób niepełnosprawnych, czy powiatowy program działań na rzecz pomocy dziecku i rodzinie. 3. Organizację Centrum, regulował statut i regulamin organizacyjny. W dokumentach tych uwzględniono wszystkie zadania własne powiatu. Przy aktualnym stanie zatrudnienia, sytuacja lokalowa Centrum była odpowiednia do zakresu realizowanych zadań. Pracownicy Centrum posiadali wymagane kwalifikacje i brali udział w doskonaleniu zawodowym. 4. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia organizację opieki w rodzinach zastępczych. Prowadzono szereg działań celem pozyskania kandydatów na rodziny zastępcze, niemniej

3 3 jednak zainteresowanie tą formą pomocy było niewielkie. Pomimo, Ŝe w badanym okresie szkoleniem objęto 7 osób tworzących rodziny zastępcze, stan przeszkolenia rodzin zastępczych był nadal niewystarczający. Na dzień 30 czerwca 2008 r. przeszkolono 56 osób, tj. 63,6 % ogółem osób pełniących funkcję rodziny zastępczej. Przyznana rodzinom zastępczym pomoc finansowa (w 2007 r zł, w I pół r zł) została ustalona w prawidłowej wysokości i przekazywano ją terminowo. Centrum prowadziło wymaganą dokumentację rodzin zastępczych. Poza przyznawaniem pomocy pienięŝnej, wspierano rodziny zastępcze poprzez udzielanie porad specjalistycznych, szkolenie, pomoc w załatwianiu róŝnych spraw dzieci. Pozytywnie naleŝy ocenić nadzór Centrum nad sytuacją opiekuńczo-wychowawczą dzieci i wykonywanie obowiązków w stosunku do sądu opiekuńczego. Pracownik socjalny Centrum reagował na występujące przypadki nieprawidłowej opieki nad dzieckiem umieszczonym w rodzinie zastępczej podejmując stosowne działania. 5. Kontrola wykazała szereg nieprawidłowości w dokumentacji osób usamodzielnianych, którym udzielano pomocy pienięŝnej i rzeczowej, a mianowicie: nie zostały uaktualnione indywidualne programy usamodzielnienia 4 osób z placówek opiekuńczo-wychowawczych i 11 osób z rodzin zastępczych. Brak uaktualnienia programu w zakresie kontynuowania nauki dotyczył łącznie 13 osób. Zgodnie z 2 ust. 4 pkt 1 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie udzielenia pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie (Dz. U. z 2005 r. Nr 6, poz. 45 ze zm.), zwanego w dalszej treści rozporządzeniem z dnia 23 grudnia 2004 r., jednym z warunków przyznania pomocy pienięŝnej na kontynuowanie nauki jest określenie w indywidualnym programie usamodzielnienia planu kontynuowania nauki. opiekunowie nie zaopiniowali wniosków o pomoc pienięŝną na kontynuowanie nauki 5 osób usamodzielnianych, co było wymagane w 9 pkt 5 rozporządzenia z dnia 23 grudnia 2004 r. nie dokonano oceny końcowej procesu usamodzielnienia jednego wychowanka placówki opiekuńczo-wychowawczej oraz 2 osób usamodzielnionych z rodzin zastępczych co było wymagane w 8 ust. 4 rozporządzenia z dnia 23 grudnia 2004 r. 6. Centrum prawidłowo ustaliło wysokość przyznanej pomocy pienięŝnej i terminowo przekazywało pomoc finansową usamodzielniającym się wychowankom i osobom pełnoletnim z rodzin zastępczych. Wśród udzielonej w 2007 r. pomocy osobom

4 4 usamodzielnianym największe wydatki obejmowały pomoc pienięŝną na kontynuowanie nauki i wyniosły ,85 zł, tj. 88,6 % ogółem. 7. W badanym okresie Centrum nie uzyskało Ŝadnych wpływów z opłat rodziców za pobyt dzieci oraz osób pełnoletnich w rodzinach zastępczych i w placówkach opiekuńczowychowawczych. Brak tych wpływów wynikał z wyjątkowo trudnej sytuacji materialnej rodziców, która dawała podstawę do całkowitego zwolnienia ich z odpłatności. Kontrola wykazała, Ŝe w przypadku 15 rodziców, Centrum nie podjęło działań, mających na celu ustalenie odpłatności za pobyt ich dzieci w 12 rodzinach zastępczych. W stosunku do tych rodziców nie przeprowadzono wywiadów środowiskowych, a w przypadku braku wiadomości o miejscu ich pobytu nie podjęto działań w celu jego ustalenia. Zgodnie z art. 79 ust. 3 i 5 ustawy o pomocy społecznej, do ustalenia odpłatności bądź zwolnienia z niej wymagana jest znajomość sytuacji rodzinnej, zdrowotnej, dochodowej i majątkowej rodziców dzieci oraz osób pełnoletnich umieszczonych w rodzinie zastępczej. 8. Ustalone przez Panią Kierownik godziny przyjęć w sprawach skarg i wniosków nie odbywały się po godzinach pracy (wtorek od 10:00 do 12:00), co było wymagane przez art ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.). Przepis ten stanowi, Ŝe dni i godziny przyjęć powinny być dostosowane do potrzeb ludności, przy czym przynajmniej raz w tygodniu przyjęcia powinny się odbywać w ustalonym dniu po godzinach pracy. 9. Centrum nie posiadało własnej strony w Biuletynie Informacji Publicznej lecz zakładkę do strony Starostwa Powiatowego w Wąbrzeźnie. Zawartość informacji dotyczących Centrum odbiegała od wymogów wskazanych w art. 6 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz ze zm.). Nie udostępniono takich informacji jak: sposób przyjmowania i załatwiania spraw (wymóg art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. d), stan przyjmowania spraw, kolejność ich załatwiania lub rozstrzygania (wymóg art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. e), rejestry, ewidencje i archiwa oraz sposoby i zasady udostępniania danych w nich zawartych (wymóg art. 6 ust. 1 pkt 3 lit. f), dokumentacja przebiegu i efektów kontroli oraz wystąpienia, stanowiska, wnioski i opinie podmiotów ją przeprowadzających (wymóg art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. a tiret drugie), treść innych wystąpień i ocen dokonywanych przez organy władzy publicznej (wymóg art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. c). Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Podjęcie działań zmierzających do realizacji wszystkich zadań własnych powiatu z zakresu pomocy społecznej.

5 5 2. RozwaŜenie wprowadzenia zmian konkretyzujących zadania w Strategii, a zwłaszcza na wyznaczeniu mierzalnych wskaźników realizacji zadań. 3. Podjęcie działań zapewniających prawidłowe prowadzenie dokumentacji osób usamodzielnianych w zakresie indywidualnych programów usamodzielnienia i obowiązków opiekunów tych osób. 4. Podjęcie działań w celu ustalenia sytuacji rodzinnej, zdrowotnej, dochodowej i majątkowej rodziców dzieci oraz osób pełnoletnich umieszczonych w rodzinach zastępczych dla określenia odpłatności za ich pobyt lub zwolnienia z niej. 5. Określenie godzin przyjęć w sprawach skarg i wniosków stosownie do wymogów art kpa. 6. Podjęcie działań w celu uzupełnienia w Biuletynie Informacji Publicznej wymaganych informacji dotyczących Centrum. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Bydgoszczy, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Panią Kierownik w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczyn niepodjęcia takich działań. Zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Pani Kierownik prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Bydgoszczy umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. Otrzymują: 1. Adresat 2. Departament Pracy, Spraw Socjalnych i Zdrowia NIK W-wa. 3. a/a