NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W ŁODZI ul. Kilińskiego 210, Łódź 7 tel (fax) skr. poczt. 243

Transkrypt

1 Łódź, dnia grudnia 2007 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W ŁODZI ul. Kilińskiego 210, Łódź 7 tel (fax) skr. poczt. 243 P/07/079 LLO /07 P a n Krzysztof CHOJNIAK Prezydent Miasta Piotrkowa Trybunalskiego WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (t. j. Dz. U. z 2001 r. Nr 85, poz. 937 ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi skontrolowała Urząd Miasta Piotrkowa Trybunalskiego, zwany dalej Urzędem w zakresie realizacji zadań związanych z funkcjonowaniem systemu awansu zawodowego nauczycieli w latach szkolnych 2003/ /2007. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokóle kontroli podpisanym w dniu 27 listopada 2007 r. - NajwyŜsza Izba Kontroli, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Prezydentowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia wykonywanie przez Miasto Piotrków Trybunalski w latach szkolnych 2003/ /2007, zadań związanych z funkcjonowaniem systemu awansu zawodowego nauczycieli, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości. PowyŜszą ocenę ogólną, uzasadniają przedstawione poniŝej ustalenia kontroli: 1. W latach nastąpiły istotne zmiany w strukturze poszczególnych grup awansu zawodowego nauczycieli. Nastąpił wzrost liczby nauczycieli dyplomowanych z poziomu 20,9% ogółu nauczycieli w roku szkolnym 2003/2004 do 40,8% w roku 2006/2007. Udział pozostałych grup nauczycieli w strukturze zatrudnienia kształtował się

2 2 odpowiednio: nauczyciele mianowani 58,8% i 40,4%, nauczyciele kontraktowi 14,1% i 13,9%, nauczyciele staŝyści 6,2% i 5%. W okresie objętym kontrolą łączna kwota wynagrodzeń nauczycieli ogółem w stosunku do wydatków Miasta na zadania oświatowe wynosiła średnio 60%. Ustalono, Ŝe organ prowadzący - stosując przepis art. 30 ust. 6 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm., zwanej dalej Kartą Nauczyciela ) - określał corocznie regulaminy wynagradzania nauczycieli, które w załoŝeniu miały zapewnić osiągnięcie średniego poziomu wynagrodzeń dla nauczycieli według stopnia awansu zawodowego. Urząd dysponował danymi o faktycznie wypłaconych wynagrodzeniach nauczycieli w latach , z których wynikało, Ŝe średnie wynagrodzenie nauczycieli staŝystów ukształtowało się poniŝej poziomu określonego w art. 30 ust. 3 Karty Nauczyciela odpowiednio o 28 zł (2%), 49 zł (3%), 24 zł (1,6%), 36 zł (2,4%). W pozostałych grupach stopni awansu zawodowego średnie wynagrodzenie nauczycieli było wyŝsze od poziomu określonego w art. 30 ust. 4 Karty Nauczyciela. NIK pozytywnie ocenia działania podejmowane przez Miasto na rzecz pełnej realizacji przepisu art. 30 ust. 3 i 4 Karty Nauczyciela, jednakŝe dodatki do wynagrodzenia, wynikające z przyjętego przez Miasto regulaminu, wyniosły w przypadku nauczycieli staŝystów średnio około 202 zł i stanowiły 14% przeciętnego wynagrodzenia w tej grupie, natomiast w przypadku nauczycieli dyplomowanych około 769 zł i stanowiły 22% przeciętnego wynagrodzenia w tej grupie. NIK przyjmuje do wiadomości wyjaśnienia Pana Prezydenta, iŝ niŝsze dodatki do wynagrodzeń nauczycieli staŝystów wynikały m.in. z tabel zaszeregowania, braku dodatków za wysługę lat, braku godzin ponadwymiarowych. 2. W latach szkolnych 2003/ /2007 wnioski o podjęcie postępowania egzaminacyjnego na stopień nauczyciela mianowanego złoŝyło 157 nauczycieli. Wszyscy nauczyciele zdali egzamin i otrzymali decyzję administracyjną akt nadania stopnia awansu zawodowego. Akty nadania wydane po 8 grudnia 2004 r., mimo, iŝ zawierały wszystkie elementy wymienione w art. 9b ust. 5 Karty Nauczyciela, nie były sporządzone zgodnie ze wzorem określonym w załączniku nr 4 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu 1 - brak było daty złoŝenia przez nauczyciela wniosku o przeprowadzenie postępowania egzaminacyjnego. 1 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. Nr 260, poz zwane dalej rozporządzeniem z dnia 1 grudnia 2004 r.

3 3 Z badanych dokumentów dotyczących 36 wniosków (23% wszystkich) wynikało, Ŝe ich analiza formalna przeprowadzona została z uchybieniami w stosunku do zasad określonych w 11 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 2004 r. (uprzednio w 8 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 2000 r. w tej samej sprawie). Kontrola ustaliła, Ŝe we wszystkich badanych przypadkach analizy dokonywał pracownik Urzędu nie posiadający stosownego upowaŝnienia do występowaniu w imieniu organu. Ponadto ustalono, Ŝe przewodnicząca komisji egzaminacyjnej powiadamiała nauczycieli o miejscu i terminie egzaminu, w sytuacji, gdy od 8 grudnia 2004 r. był to obowiązek organu, a nie komisji egzaminacyjnej. Powołując skład komisji egzaminacyjnych, Prezydent nie zapewnił w 81% badanych wniosków (29 wniosków) udziału ekspertów o specjalności zawodowej odpowiadającej typowi i rodzajowi szkoły, w której zatrudniony był nauczyciel, lub o specjalności zawodowej nauczyciela, czym naruszony został przepis 10 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 2004 r. Według wyjaśnień Pana Prezydenta Urząd mimo usilnych starań, nie zawsze zdołał zapewnić udział właściwych ekspertów m.in. z powodu nieopłacalności udziału ekspertów spoza Piotrkowa Trybunalskiego, jak równieŝ z uwagi na fakt, Ŝe większość posiedzeń komisji odbywała się w miesiącach wakacyjnych. Kontrola NIK wykazała, Ŝe nie dokumentowano faktu, iŝ powołany ekspert był - w dniu jego powołania w skład komisji egzaminacyjnej - na liście ekspertów prowadzonej przez właściwego ministra ds. oświaty, równieŝ zapisy w protokołach z posiedzenia komisji egzaminacyjnej uniemoŝliwiają stwierdzenie, w jakiego rodzaju i typie szkoły zatrudniony był ekspert. Ponadto w 1 przypadku (na 3 występujące) niezachowany został - wynikający z art. 9g ust. 5a Karty Nauczyciela tryb powołania przedstawiciela związku zawodowego w skład komisji egzaminacyjnej. Protokoły z posiedzeń komisji egzaminacyjnych sporządzone zostały zgodnie z przepisem 14 ust. 1 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 2004 r. (uprzednio 12 ust. 1 rozporządzenia z dnia 1 sierpnia 2000 r.). Uwagi NIK dotyczą natomiast, braku szczegółowych informacji na temat udzielonych przez nauczycieli odpowiedzi na zadane pytania. We wszystkich protokołach ograniczono się do ogólnikowych stwierdzeń oraz oceny komisji o udzieleniu przez nauczyciela odpowiedzi. 3. Realizując zadania wynikające z przepisu art. 5 ust. 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz ze zm.), Rada Miasta przyjęła w 2001 roku uchwałę w sprawie polityki oświatowej w Piotrkowie Trybunalskim na lata , (zwanej dalej polityką oświatową ). W dokumencie tym m.in. określone

4 4 zostały strategiczne cele dotyczące rozwoju zawodowego i awansu zawodowego nauczycieli, osiągane m.in. poprzez umoŝliwienie nauczycielom dokształcania i doskonalenia zawodowego. W ocenie NIK, niewystarczającym działaniem Urzędu było określanie priorytetów dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli wyłącznie na podstawie informacji otrzymywanych od dyrektorów szkół, o czym świadczy wykorzystanie środków finansowych przeznaczanych na ten cel w około 30%. Urząd występował w roli pośrednika pomiędzy Wojewódzkim Ośrodkiem Doskonalenia Zawodowego, a szkołami, nie podejmując roli kreatora kierunków dokształcania. Ponadto nie dokonywano Ŝadnych analiz, pozwalających na ustalenie, jaki wpływ na rozwój szkoły i jakość pracy szkoły miały kwestie związane z awansem zawodowym nauczycieli i wzrostem ich wynagrodzeń. NIK podziela pogląd Pana Prezydenta odnośnie znikomego zainteresowania nauczycieli dokształcaniem zawodowym, z uwagi na fakt iŝ ponad 81% nauczycieli w strukturze to nauczyciele dyplomowani i mianowani, a więc ich poziom wykształcenia jest najwyŝszy. 4. Środki na dofinansowanie dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli wyodrębniane były w budŝecie Miasta w wysokości postulowanej przez dyrektorów placówek, a nie jak wskazuje przepis art. 70a ust. 1 Karty Nauczyciela w wysokości 1% planowanych rocznych wydatków na wynagrodzenia osobowe nauczycieli. W badanym okresie Urząd nie dysponował danymi dotyczącymi planowanych wydatków na wynagrodzenia osobowe nauczycieli. Podstawą planu środków na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli były wykazywane zapotrzebowania przez poszczególne placówki. Ustalenia kontroli pozwalają na stwierdzenie, iŝ w latach plan środków na doskonalenie zawodowe nauczycieli (pierwotny) był wyŝszy od obligatoryjnego odpowiednio o 180,6 tys. zł i 80,9 tys. zł, natomiast w latach był zaniŝony o 32,5 tys. zł i 40 tys. zł. Ponadto nie sporządzano planów dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli, do czego Miasto zobowiązane było treścią 6 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu 2. Prezydent podejmował działania na rzecz wywiązania się z obowiązku określonego tym przepisem, poprzez zarządzenia w sprawie określenia specjalności, form i maksymalnej kwoty dofinansowania opłat za kursy kwalifikacyjne i doskonalące nauczycieli szkół i placówek 2 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 marca 2002 r. w sprawie sposobu podziału środków na wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli pomiędzy budŝety poszczególnych województw, formy doskonalenia zawodowego dofinansowywanych ze środków wyodrębnionych w budŝetach organów prowadzących szkoły, wojewodów, ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz szczegółowych kryteriów i trybu przyznawania tych środków (Dz. U. Nr 46, poz. 430), zwane dalej rozporządzeniem z dnia 29 marca 2002 r.

5 5 oświatowych z terenu miasta Piotrkowa Trybunalskiego. Ponadto ww. zarządzenia Prezydenta nie były przekazywane do zaopiniowania przez związki zawodowe zrzeszające nauczycieli, do czego zobowiązywał art. 70a ust. 2a Karty Nauczyciela. W ocenie NIK, przeznaczenie w latach , ponad 20% środków wyodrębnionych na dokształcenie i doskonalenie zawodowe nauczycieli, na pokrycie kosztów utrzymania doradców metodycznych, naruszało przepis art. 70a ust. 1a Karty Nauczyciela. Pan Prezydent stwierdził w złoŝonych wyjaśnieniach, iŝ w sytuacji, gdy miasto corocznie dofinansowuje zadania oświatowe, które winny mieć pokrycie w subwencji oświatowej uwaŝam, Ŝe ma prawo wyrazić zgodę na zatrudnienie większej liczby nauczycieli metodyków oraz przeznaczyć na to własne środki finansowe ( ). Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o podjęcie działań mających na celu: - sporządzanie aktów nadania zgodnie z wzorami określonymi w rozporządzeniu, - udzielanie pracownikom dokonującym analizy formalnej wniosków, upowaŝnienia do wykonywania czynności w imieniu organu, - powoływanie ekspertów w skład komisji egzaminacyjnej zgodnie z obowiązującym przepisem oraz dokumentowanie faktu ich wyboru z aktualnej listy prowadzonej przez ministra właściwego ds. oświaty, - zamieszczanie w protokołach komisji egzaminacyjnej treści odpowiedzi udzielonych przez nauczyciela na zadane pytania, - wyodrębnianie w budŝecie miasta środków na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli oraz ich rozdysponowanie zgodnie z obowiązującymi przepisami, - zapewnienie osiągnięcia przez nauczycieli staŝystów średnich wynagrodzeń zgodnych z przepisami. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje od Pana Prezydenta w terminie 15 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczyn niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Łodzi umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu.

6 6 W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o której wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.