Uniwersytet w Białymstoku Wydział Prawa Podstawowe założenia partnerstwa publiczno- prywatnego w świetle polskiego prawa Prof. dr hab. Maciej Perkowski Prezes Zarządu Fundacji Prawo i Partnerstwo Zakład Prawa Międzynarodowego Publicznego
Partnerstwo publiczno- prywatne - czyli co? Partnerstwo publiczno- prywatne (PPP) stanowi rodzaj współpracy między sektorem publicznym i prywatnym w celu realizacji inwestycji lub świadczenia usług tradycyjnie zmonopolizowanych przez sektor publiczny. PPP zakłada, iż obie strony czerpią szereg korzyści, odpowiednio do stopnia ich zaangażowania w realizację określonych zadań Dzięki umożliwieniu każdemu z sektorów robienia tego, co potrafi najlepiej usługi oraz infrastruktura publiczna są realizowane w sposób najbardziej efektywny gospodarczo. Głównym celem PPP jest zatem kształtowanie takich stosunków między stronami, aby ryzyko ponosiła ta strona, która najlepiej potrafi je kontrolować, natomiast wzrost wartości osiąga się przez wykorzystanie energii i kompetencji sektora prywatnego.
Partnerstwo na wesoło
PPP - na jakiej podstawie? Na podstawie prawa! Ekonomiści wolą wzory Politycy wolą retorykę lub Przedsiębiorcy wolą pewność rozwiązań! Ale czy dziś prawo jest w Polsce czymś pewnym?
Prawo polskie to złożony byt Obejmuje: prawo krajowe, prawo międzynarodowe publiczne, prawo Unii Europejskiej
PPP w prawie międzynarodowym 1. Właściwie brak jest regulacji bezpośrednich. 2. PPP występuje pośrednio w obszarach deficytu efektywności operacyjnej państw (eksploatacja dna oceanicznego, działalność satelitarna), 3. PPP w skali jednostkowej pojawia się głównie jako postulat w pracach UNDP, UNDESA, UNCSD itp.
PPP w prawie Unii Europejskiej: Póki co mamy do czynienia jedynie z programowaniem PPP: Przykładowo: - Wytyczne Komisji Europejskiej Dotyczące Udanego Partnerstwa Publiczno- Prywatnego Z 2003 R. (I/Ii) - Zielona Księga w sprawie partnerstwa publiczno-prywatnego i prawa wspólnotowego w zakresie zamówień publicznych i koncesji z dnia 30 kwietnia 2004 r. - Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie Zielonej Księgi nt. partnerstwa publiczno-prywatnego i prawa wspólnotowego w zakresie zamówień publicznych i koncesji z dn. 27 października 2004 r. - Opinia Komitetu Regionów w sprawie Zielonej Księgi nt. partnerstwa publiczno-prywatnego oraz prawa wspólnotowego w zakresie zamówień publicznych i koncesji z dn. 17 października 2004 r. - Opinia Komitetu Regionów w sprawie komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego oraz Komitetu Regionów Biała księga nt. usług użyteczności publicznej z dn. 23 lutego 2005 r. - Komunikat wyjaśniający komisji w sprawie stosowania prawa wspólnotowego dotyczącego zamówień publicznych i koncesji w odniesieniu do zinstytucjonalizowanych partnerstw publiczno-prywatnych (ZPPP)z dnia 05.02.2008 r. - Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomicznospołecznego oraz Komitetu Regionów. wspieranie inwestycji publiczno-prywatnych krokiem w kierunku naprawy gospodarki i długoterminowej zmiany strukturalnej: zwiększanie znaczenia partnerstw publiczno-prywatnych z dn. 19.11.2009.
Obowiązuje nas jednak prawo UE!!! Zbiór żelaznych zasad: Zakaz dyskryminacji Wolność gospodarcza Konkurencja Systemowy prymat i bezpośredniość Dlatego cokolwiek tworzy polski ustawodawca - winien odnosić swe poczynania względem prawa Unii Europejskiej
Polska legislacja wobec PPP (regulacja ustawowa) Ustawa z dnia 28 lipca 2005r. o partnerstwie publiczno prywatnym (Dz. U. z 2005r. Nr 169, poz. 1420). zastąpiona 28 lutego 2009 Ustawą o PPP z 19 grudnia 2008 r.
PPP definicja Partnerstwo publiczno-prywatne, to oparta na umowie o partnerstwie publiczno-prywatnym współpraca podmiotu publicznego i partnera prywatnego, służąca realizacji zadania publicznego, jeżeli odbywa się na zasadach określonych w ustawie
Przedmiot umowy o PPP Art. 2. 1. Przedmiotem umowy o partnerstwie publicznoprywatnym jest realizacja przez partnera prywatnego (który poniesie w całości albo w części nakłady na realizację przedsięwzięcia, o którym mowa w ust. 1, lub zapewni ich poniesienie przez inne podmioty) przedsięwzięcia za wynagrodzeniem na rzecz podmiotu publicznego. A wedle nowelizacji: Przedmiotem partnerstwa publiczno prywatnego jest wspólna realizacja przedsięwzięcia oparta na podziale zadań i ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym.
Warunek podstawowy dopuszczalności PPP Partnerstwo publiczno-prywatne może stanowić sposób realizacji przedsięwzięcia, jeżeli przynosi to korzyści dla interesu publicznego przeważające w stosunku do korzyści wynikających z innych sposobów realizacji tego przedsięwzięcia. Korzyścią dla interesu publicznego może być oszczędność w wydatkach podmiotu publicznego, podniesienie standardu świadczonych usług lub obniżenie uciążliwości dla otoczenia.
Partnerem publicznym w PPP mogą być: a) organy administracji rządowej, b) jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki, c) fundusze celowe, d) państwowe szkoły wyższe, e) jednostki badawczo-rozwojowe, f) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, g) państwowe lub samorządowe instytucje kultury, h) Polską Akademię Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne, i) państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek handlowych;
...dla odmiany- partnerem prywatnym w PPP może być: a) przedsiębiorca w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, b) organizacja pozarządową, c) kościół lub inny związek wyznaniowy, d) podmiot zagraniczny, jeżeli jest przedsiębiorcą w rozumieniu prawa kraju rejestracji i spełnia warunki do wykonywania w Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej; Wedle nowelizacji pod hasłem partner prywatny ujęto: przedsiębiorcę lub przedsiębiorcę zagranicznego.
Jak rozpoczynano PPP? 1. Art. 10.1. Podmiot zainteresowany realizacją określonego przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego może zgłosić wniosek do podmiotu publicznego z propozycją realizacji tego przedsięwzięcia. 2. 2. Podmiot, który złożył wniosek, o którym mowa w ust. 1, nie może być traktowany w sposób szczególny przez podmiot publiczny w trakcie postępowania o wybór partnera prywatnego.
A wedle nowelizacji rozpoczyna się PPP tak, że: Podmiot publiczny, po zamieszczeniu ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych albo opublikowaniu ogłoszeń w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, o których mowa w ustawach wymienionych w art. 4, dodatkowo zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej informację o planowanym partnerstwie publiczno- prywatnym.
Art. 6.1. Najkorzystniejszą jest oferta, która przedstawia najkorzystniejszy bilans wynagrodzenia i innych kryteriów odnoszących się do przedsięwzięcia. Kryteriami oceny oferty są: a) Podział zadań i ryzyk związanych z przedsięwzięciem pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym; b) Terminy i wysokość przewidywanych płatności lub innych świadczeń podmiotu publicznego, jeżeli są one planowane. Kryteriami oceny ofert mogą być również w szczególności: a) Podział dochodów pochodzących z przedsięwzięcia pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym b) Stosunek wkładu własnego podmiotu publicznego do wkładu podmiotu partnera prywatnego c) Kryteria odnoszące się bezpośrednio do przedmiotu przedsięwzięcia, w szczególności jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, poziom oferowanych technologii, koszt utrzymania, serwis.
Art. 18.1 Sfinansowanie przedsięwzięcia z budżetu państwa w kwocie przekraczającej 100 000 000 zł wymaga zgody ministra właściwego do spraw finansów publicznych z wyłączeniem środków przeznaczonych na finansowanie programów operacyjnych, o których mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 140, poz. 984 oraz z 2008 r. Nr 216, poz. 1370). Udzielając zgody minister właściwy do spraw finansów publicznych uwzględnia wpływ planowanych wydatków z budżetu państwa na bezpieczeństwo finansów publicznych.
Zgody, o której mowa w ust. 1, udziela się na wniosek podmiotu publicznego zawierający: 1) określenie podmiotu publicznego; 2) określenie planowanego przedsięwzięcia; 3) przewidywaną wysokość środków z budżetu państwa przeznaczonych w poszczególnych okresach budżetowych na realizację przedsięwzięcia. Art. 18.3 Minister właściwy do spraw finansów publicznych wydaje zgodę albo odmawia wydania zgody w terminie 6 tygodni od dnia otrzymania wniosku. Zgoda i od-mowa zgody nie są decyzją administracyjną. Art. 18.4. Podmiot publiczny może złożyć kolejny wniosek o wydanie zgody, o której mowa w ust. 1, na realizację tego samego przedsięwzięcia w przypadku zmiany danych określonych w ust. 2 pkt 3. Do ponownego wniosku ust. 3 stosuje się.
PPP a fundusze UE Art. 32. W ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227, poz. 1658, z 2007) w art. 28 dodaje się ust. 9 w brzmieniu: 9. W ramach programu operacyjnego dofinansowane mogą być także projekty, o których mowa w ust. 1, realizowane w formie partnerstwa publiczno- prywatnego, na podstawie ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publicznoprywatnym (Dz. U. z 2009 r. Nr 19, poz. 100).
A Minister? Art. 3. Do zadań ministra właściwego do spraw gospodarki w zakresie ustawy należy w szczególności upowszechnianie i promowanie partnerstwa publicznoprywatnego, dokonywanie analiz i ocen funkcjonowania partnerstwa publiczno-prywatnego, w tym stanu i perspektyw finansowego zaangażowania sektora prywatnego.
Jeżeli wynagrodzeniem partnera prywatnego jest prawo do pobierania pożytków z przedmiotu partnerstwa publiczno-prywatnego, albo przede wszystkim to prawo wraz z zapłatą sumy pieniężnej, do wyboru partnera prywatnego i umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym stosuje się przepisy ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz. U. Nr 19, poz. 101, Nr 157, poz. 1241 i Nr 223, poz. 1778), w zakresie nieuregulowanym w niniejszej ustawie. Art. 4.
W przypadkach innych niż określone w ust. 1, do wyboru partnera prywatnego i umowy o partnerstwie publicznoprywatnym stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (w zakresie nieregulowanym w ustawie o PPP). Art. 4. Podmiot publiczny, po zamieszczeniu ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych albo opublikowaniu ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, o których mowa w ustawach wymienionych w art. 4, dodatkowo zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej informację o planowanym partnerstwie publiczno-prywatnym. Art. 5.
Tego nie może zabraknąć! Umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym jest nieważna w przypadku: 1) nieprzeprowadzenia analizy, o której mowa w art. 11 ust. 1 ( ostrożnościowej ); 2) nieogłoszenia informacji, o której mowa w art. 13. (Informacje o planowanej realizacji określonego przedsięwzięcia na zasadach właściwych dla partnerstwa publiczno-prywatnego ogłasza się w Biuletynie Zamówień Publicznych i Biuletynie Informacji Publicznej). Art. 13. 1. Zakazuje się istotnych zmian postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru partnera prywatnego, chyba że podmiot publiczny przewidział możliwość dokonania takiej zmiany w ogłoszeniu o partnerstwie lub w dokumentacji postępowania w sprawie wyboru partnera prywatnego oraz określił warunki takiej zmiany. 2. Zmiana umowy dokonana z naruszeniem ust. 1 jest nieważna.
Mówiły jaskółki ( ) a jednak 1. Umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym może przewidywać, że w celu jej wykonania podmiot publiczny i partner prywatny zawiążą spółkę kapitałową, spółkę komandytową lub komandytowo-akcyjną. Podmiot publiczny nie może być komplementariuszem. 2. Cel i przedmiot działalności spółki nie może wykraczać poza zakres określony umową o PPP. 3. Prawa z należących do Skarbu Państwa udziałów lub akcji w spółce wykonuje organ administracji rządowej, który zawiązał spółkę jako podmiot publiczny. Art. 14..
Kto i jak rozsądzi spory o PPP? Prawem właściwym dla rozwiązywania sporów przed sądem polubownym wynikających z umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym jest prawo polskie. W zakresie nieuregulowanym stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.
Cóż rzec na zakończenie? Just do it! głosił jeden ze sloganów reklamowych (NIKE)! Więc? Dobre PPP potrzebuje jeszcze jednego P musi być prawdziwe. W gospodarce prawdę tworzą popyt i podaż (znów same p!). Szczerze rekomenduję PPP! Dziękuję za uwagę!
KONIEC