dr Anna Paszkowska-Rogacz Społeczna Akademia Nauk w Łodzi Dostosowanie pracy doradcy zawodowego do potrzeb dzieci w różnym wieku projekt FAMICO The article has been published at http://edukator.koweziu.edu.pl/index.php/poradnictwo-zawodowe/1178-dostosowaniepracy-doradcy-zawodowego-do-potrzeb-dzieci-w-roznym-wieku-projekt-famico Full text: FAMICO RODZINNY KOMPAS KARIERY - skuteczne metody doradztwa zawodowego wspierające rodziców w kierowaniu karierą zawodową ich dzieci ("FAMICO - FAMILY CAREER COMPASS - Efficient Career Guidance Approaches Supporting Parents in Guiding their Children s Vocational Career ) jest międzynarodowym projektem dotyczącym doradztwa zawodowego, realizowanym przy wsparciu Komisji Europejskiej w partnerstwie sześciu instytucji z różnych krajów UE w ramach Programu Unii Europejskiej Leonardo da Vinci- Transfer Innowacji. Głównym celem projektu jest zapewnienie doradcom zawodowym narzędzi, metod i odpowiedniego nastawienia do pracy z rodzinami i dziećmi w różnym wieku. Rezultaty poprzedniego projektu (Parents Vocational Trainers), dotyczącego roli rodziców jako mediatorów w wyborze właściwej ścieżki zawodowej swoich dzieci stanowią
podstawę obecnego projektu. Prace partnerstwa sześciu instytucji z Austrii, Słowenii, Turcji i Grecji koordynowane są przez Społeczną Akademię Nauk w Łodzi. Głównymi rezultatami projektu, który zakończy się w 2015 roku będą: Trzy PROGRAMY SZKOLENIOWE wykorzystujące metodę blended learning dla szkolnych doradców zawodowych pt Jak współpracować z rodzicami w kształtowaniu kariery zawodowej dzieci w zależności od ich wieku PODRĘCZNIK DLA DORADCÓW Jak współpracować z rodzicami w kształtowaniu kariery zawodowej dzieci w określonej grupie wiekowej PODRĘCZNIK DLA RODZICÓW podzielony na trzy części, z których każda jest dostosowana do innej grupy wiekowej dzieci Jak pomóc dziecku w podjęciu decyzji dotyczącej kariery zawodowej e-platforma dla doradców zawodowych i rodziców, stanowiąca kompendium materiałów i zapewniająca przestrzeń umożliwiającą wymianę wiedzy i uczenie się od siebie. Punktem wyjścia dla stworzenia edukacyjnej koncepcji projektu FAMICO są badania Superów (2001) i Gottfredson (2005), którzy zgodnie twierdzą, że różne grupy wiekowe dzieci wymagają różnych interwencji doradczych. Prezentowana tabela stanowi przewodnik będący obszernym zestawieniem narzędzi doradczych z podziałem ich użyteczności na poszczególne etapy rozwoju dziecka. Pola o numerach od 1 do 9 w tabeli podają przykłady zajęć i materiałów przydatnych na różnych etapach rozwoju. Efektywne uczenie się (pola od 1 do 3) i zdobywanie doświadczeń (pola od 4 do 6) są ważne w każdym wieku, ponieważ stanowią podstawę do autorefleksji i rozumnego inwestowania młodego człowieka we własny rozwój. Metoda autorefleksji najlepiej sprawdza się w szkole ponadpodstawowej, kiedy samowiedza uczniów jest już dostatecznie rozwinięta (kratki od 7 do 8). Autorefleksja ogrywa też ogromną rolę w podejmowaniu mądrych decyzji związanych z inwestowaniem w kształcenie, co należy szczególnie podkreślać w szkole ponadgimnazjalnej, kiedy młodzież pilnie potrzebuje podjęcia decyzji edukacyjnych i realizacji planów życiowych (kratka 9). Programy szkoleniowe oraz podręczniki będące rezultatami projektu FAMICO zbudowano zgodnie z tym podziałem. Poruszane treści o charakterze teoretycznym oraz ćwiczenia praktyczne odpowiadają potrzebom dzieci w wieku 6-12, 13-15 oraz 16-18 lat. Więcej informacji mogą czytelnicy uzyskać na stronie projektu: www.eu Koordynator projektu: Marta Kędzia - mkedzia@spoleczna.pl, Projekt zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej (Program Uczenie się Przez Całe Życie). Projekt i jego treść odzwierciedlają jedynie stanowisko ich autorów i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za umieszczoną w nich zawartość merytoryczną.
Zdjęcie z konferencji inaugurującej projekt Przygotowania do pilotażu w Słowenii Ulotka projektu Literatura: Gottfredson L. S. (2005). Applying Gottfredson s Theory of Circumscription and Compromise in Career Guidance and Counseling, In: S.D. Brown, R. W. Lent (red.). Career Development and Counseling, San Francisco: Wiley. Super, Ch. M., & Super, D. E. (2001). Opportunities in Psychology Careers. Illinois: VGM Career Books.
Tabela : Przegląd celów, strategii i przykładowych narzędzi dla wieloetapowego systemu doradztwa zawodowego. Źródło: Gottfredson, L. S. (2005). Applying Gottfredson s Theory of Circumscription and Compromise in Career Guidance and Counseling, w: S.D. Brown, R. W. Lent (red.). Career Development and Counseling, San Francisco: Wiley. Proces rozwojowy Rozwój poznawczy Zachowanie do zoptymalizowania Uczenie się Strategie doradcze A: Zmniejszanie złożoności zadań B: Dostosowanie do stopnia różnorodności poznawczej Autokreacja Doświadczenie C: Zapewnienie różnorodnych doświadczeń (intelektualnych, społecznych i związanych z zagadnieniami zawodowymi) D: Promowanie własnej roli w kształtowaniu doświadczenia Ograniczenie Autorefleksja E: Pomoc w zbieraniu informacji o sobie F: Promowanie rozsądnej koncepcji możliwej do zrealizowania drogi kariery zawodowej Kompromis Rozwój własny G: Pomoc w ocenie dostępności wybranej drogi kariery zawodowej H: Promocja własnej roli w umacnianiu własnego ja i zwiększaniu szans; wsparcie zewnętrzne Przykładowe narzędzia Szkoła podstawowa Gimnazjum Szkoła ponadgimnazjalna 1: Informacje i zadania 2: Informacje są bogatsze; zadania 3: Informacje mogą być dość skomplikowane; są jasne, krótkie i wymagają odniesienia do pojęć i zadania wymagają analizowania i łączenia konkretne; wymagają umiejętności uogólniania; uczniowie o informacji; uczniowie o mniejszych zdolnościach jedynie prostego mniejszych zdolnościach potrzebują mniej potrzebują łatwiej przyswajanego materiału (patrz wnioskowania skomplikowanego materiału (patrz kratka kratka 2) 4: Wycieczki terenowe, dni kariery, kontakt z przedstawicielami zawodów, zbieranie doświadczeń, tworzenie osobistego portfolio 1) 5: Przykłady literackie, biografie, bieżące wydarzenia i życie codzienne; proste prace w domu i sąsiedztwie, zajęcia dodatkowe, pasje i zainteresowania, harcerstwo, projekty szkolne, wizyty w społecznościach lokalnych 7: Lista tymczasowych celów życiowych, najważniejszych mocnych stron i największych słabości, oczekiwania rodziny, potencjalne problemy; ćwiczenia związane z rozpoznawaniem konfliktów ról i wymagań zawodowych, odrzucaniem pewnych zawodów i określaniem powodów ich odrzucenia; proste ćwiczenia związane z wyznaczeniem celów i podejmowaniem decyzji 6: Szeroki wybór szkoleń, praca w lokalnej społeczności, obserwacja pracy, staże zawodowe, harcerstwo, samorząd szkolny, sport, projekty konstrukcyjne; praca wakacyjna, wolontariat 8: Formalna ocena zainteresowań, umiejętności, osobowości, wartości; analiza przeprowadzonych dotychczas działań, wsparcia, ograniczeń, wpływania na inne osoby; diagnoza dopasowania do zawodu; ćwiczenia związane z wyznaczaniem i równoważenie celów zawodowych i życiowych. 9: Poradniki i szkolenia w zakresie tworzenia dokumentów aplikacyjnych, ćwiczenie rozmowy z pracodawcą, rozwijanie umiejętności radzenia sobie z problemami; kontakt z biurami pośrednictwa pracy, staże; pomoc i wsparcie w ocenie i wyborze najlepszej opcji, pozyskiwanie mentorów
5