Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Kształtowanie postaw etycznych dziecka Małgorzata Dębowska Miasto Bełchatów 4 listopada 2009 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Kształtowanie postaw etycznych u dziecka Postępowanie moralne: Postępowanie zgodne z kodeksem moralnym grupy społecznej mores- łac. sposób zachowania się, obyczaje 1
Postępowanie moralne Postępowanie moralne jest regulowane przez zasady postępowania, do których przywykli ludzie żyjący w danym kręgu kulturowym. Zasady te określają wzory oczekiwanych zachowań wszystkich członków grupy. Postępowanie moralne Zgodne z normami społecznymi Podejmowane dobrowolnie Poczucie osobistej odpowiedzialności za własne czyny Kierowanie się dobrem grupy Odsuwanie osobistych pragnień lub korzyści na drugi plan 2
Postępowanie niemoralne Postępowanie niezgodne z oczekiwaniami społecznymi Powód: Dezaprobata standardów społecznych Brak poczucia obowiązku, aby się do nich dostosować Postępowanie amoralne Wynik nieznajomości oczekiwań grupy. Nie jest to zamierzone naruszania standardów grupy. 3
Stadia rozwoju moralnego według Piageta. Stadium realizmu moralnego automatyczne posłuszeństwo wobec zasad bez rozumowania i oceniania, branie pod uwagę konsekwencji zachowania a nie intencji, (jakiś czyn jest zły ponieważ jest przyczyna ukarania sprawcy) rodzice jako autorytet Stadia rozwoju moralnego według Piageta 2. Stadium moralności autonomicznej dzieci oceniają zachowanie biorąc pod uwagę jego intencje, branie pod uwagę szczególnych okoliczności, branie pod uwagę różnych punktów widzenia, 7 rok życia- 12 rok życia i dłużej. 4
Stadia rozwoju moralnego według Kolberga. 1. Moralność przedkonwencjonalna Zachowanie dziecka jest przedmiotem kontroli zewnętrznej Posłuszeństwo i kara 2. Moralność konwencjonalna Dostosowanie się do oczekiwań społecznych Oczekiwanie nagród Dostosowanie się do zasad grupy, żeby uniknąć dezaprobaty i krytyki Stadia rozwoju moralnego według Kolberga 3. Moralność postkonwencjonalna Przekonania moralne odznaczają się plastycznością aby można było modyfikować i zmieniać standardy moralne. Dostosowanie się do standardów społecznych i do własnych ideałów. Oparta bardziej na szacunku dla innych niż na osobistych pragnieniach. 5
Metody oddziaływania wychowawczego Metoda prób i błędów Uczenie się w sytuacjach konkretnych Identyfikacja Etyka Mądrość życiowa, która pokazuje jak żyć, jak się zachować, co wybierać w życiu, dla jakiej sprawy i wartości warto się poświęcić. Nauka o życiu szczęśliwym Nauka o praktyczności działań Nauka o tym jak trzeba żyć, żeby zasłużyć na miano porządnego człowieka 6
Czynniki determinujące postawy etyczne Poznanie, czego grupa społeczna oczekuje od swoich członków, co nakazują jej prawa, zwyczaje i zasady Rozwijanie sumienia - wewnętrzny wzór postępowania Doświadczenie poczucia winy i wstydu -wina-rodzaj negatywnej samooceny jeżeli zachowanie spadło poniżej własnych standardów, -wstyd- nieprzyjemna reakcja emocjonalna na przewidywana negatywną ocenę siebie przez innych Możliwość interakcji społecznych Zasady Zasady są ustalane przez osoby odpowiedzialne za dziecirodziców Zasady są znane dzieciom. Mogą się czasem niewiele zmieniać Nieprzestrzeganie zasad pociąga za sobą konsekwencje. Jeśli to możliwe, konsekwencje są zapowiedziane wcześniej Rodzice nie zawsze muszą być konsekwentni ale powinni mieć wspólne stanowisko 7