Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Transkrypt

1 Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Kształtowanie postaw etycznych u dziecka dr Maria Sroczyńska Wyższa Szkoła Ekonomii i Prawa w Kielcach 9 listopada 2011 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY Etyka a moralność Etyka - nauka o pochodzeniu i sensie zasad moralnych Moralność społeczny zbiór zasad określających, co jest dobre a co złe, przyzwoite, nieprzyzwoite (wartości, normy, rzeczywiste wzory zachowań, sankcje sumienie, opinia społeczna) Koncepcje moralności: subiektywistyczne zjawiska świadomości ludzkiej, treści moralne ustala społeczeństwo obiektywistyczne - wartości moralne są od człowieka niezależne 1

2 Wartości moralne w koncepcji Maxa Schelera Hierarchiczny, obiektywny układ wartości ujawniający się w rozwoju jednostek ludzkich - Piramida Wartości Wartości niższego (hedonistyczne, witalne) i wyższego rzędu (poznawcze, moralne, estetyczne; sacrum) Zagrożenia aktualizacji Piramidy Wartości: ślepota na wartości wyższego rzędu instrumentalizacja wartości wyższego rządu (istnieją tylko deklaratywnie) Socjalizacja a wartości i normy moralne SOCJALIZACJA PIERWOTNA Rodzina, społeczność lokalna, grupy rówieśnicze (Rodzice jako Znaczący Inni : identyfikacja poprzedza internalizację głównie ukrytych wzorów kultury (sposobów myślenia i przeżywania świata, także w kategoriach moralnych) Efektem jest kształtowanie się podstaw osobowości społecznej: systemu wartości postaw, a w perspektywie tożsamości: jaźni subiektywnej (tego, co sami o sobie myślimy) Socjalizacja pierwotna musi mieć charakter emocjonalny, w odróżnieniu od wtórnej (rodzice jak bogowie) 2

3 Socjalizacja c.d. SOCJALIZACJA WTÓRNA Państwo, Rynek, Media (szkoła, zakłady pracy, wojsko, instytucje religijne, polityczne, kulturalne, socjalne, itp.); Mandatariusze dominuje przekaz formalny, bezosobowy jawnych wzorów kultury (konkretne sposoby zachowań, także moralnych), powiązanych ze statusami (ambiwalencja roli) * Efektem jest uczenie się ról społecznych (w tym konsumenta), a w perspektywie tożsamości nabywanie jaźni odzwierciedlonej (świadomość tego, jak nas postrzegają inni ludzie) i fasadowej (wizerunek) Zagrożenia socjalizacji (a dokonywanie właściwych wyborów moralnych) Skrajność postaw (dzieciocentryzm / dziecko dobro zastępowalne) Dominacja estetyki okrucieństwa Wszechobecność reklamy (konsumpcjonizm) Upolitycznienie dzieciństwa Syndrom nadkompetencji dziecięcych (dzieci uczą rodziców) socjalizacja odwrócona Socjalizacja do użytkowania przedmiotów; ograniczenie częstotliwości i form kontaktów z dorosłymi Silny wpływ instytucji publicznych w coraz wcześniejszym wieku - socjalizacja wyprzedzająca 3

4 Czego uczymy się żyjąc w społeczeństwie, czyli o przemianach moralności Sekularyzacja moralności ( kryzys wartości chrześcijańskich, narastające barbarzyństwo etyczne ) Indywidualizacja moralności (relatywizm moralny, sytuacjonizm, wolność jednostki poza prawdą i dobrem) Rekonstrukcja wartości moralnych (samorozwojowych i obowiązku) Religijna reorientacja wartości moralnych (ruchy fundamentalistyczne i odnowowe) Utrzymywanie się moralności bardziej prywatnej niż publicznej, zorientowanej na swoich, o niskim zaufaniu społecznym Jak żyć w świecie dzielonym z innymi? Czego rodzice oczekują od dzieci, gdy dorosną? moralnego postępowania 64% posiadania własnego zdania 59% aby potrafiło walczyć o własne sprawy 58% pomagania innym 47% dobrej współpracy z innymi 46% bycia patriotą 44% bycia dobrym obywatelem 39% zarabiania dużo pieniędzy - 37% bycia człowiekiem religijnym 34% Czy kapitalista z ludzką twarzą?! 4

5 Moralność a religijność Moralność jest konsekwencją religijności Moralność jest niezależna od religijności Moralność prowadzi do religijności Dekalog dzisiaj (L. Kołakowski) XI przykazanie: szanuj swoje dziecko! Dziękuję za uwagę! 5