KATEGORIE ANALIZY ZJAWISKA ROZWOJU

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "KATEGORIE ANALIZY ZJAWISKA ROZWOJU"

Antoni Olejnik
7 lat temu
Przeglądów:

1 KATEGORIE ANALIZY ZJAWISKA ROZWOJU KONCEPCJA ROZWOJU - kumulacja doświadczeń jednostkowych (zmiany ilościowe) - transformacja doświadczeń jednostkowych (zmiany jakościowe) CZYNNIKI ROZWOJU MECHANIZM ROZWOJU EFEKTY ROZWOJU NATURA - wyposaŝenie genetyczne - dojrzewanie INTERAKCJA - dopasowanie jednostka-środowisko KULTURA - oddziaływanie środowiska materialnego i społecznego - uczenie się TEMPO ZMIAN - szybkie-wolne - przyspieszone-opóźnione DYNAMIKA ZMIAN - czas trwania faz-etapów - specyficzny rytm CHARAKTER ZMIAN - płynność-skokowość - ciągłość-stadialność - lokalność-globalność KIERUNEK ZMIAN - róŝnicowanie-porządkowanie - integracja-dezintegracja - strukturacja-restrukturacja - konstrukcja-dekonstrukcja SENS-CEL ZMIAN - samodzielność - odpowiedzialność - toŝsamość - dojrzałość OBSZARY ZMIAN I WZAJEMNE POWIĄZANIA MIĘDZY NIMI Informacje z otoczenia zewnętrznego NACISKI SPOŁECZNE Zmiany w relacjach osoba-otoczenie - pozycji społecznej; - sposobu pełnienia ról; - wymagań wobec jednostki; - oczekiwań jednostki wobec otoczenia Zmiany struktury osobowości - sposobu zorganizowania osobowości; - liczby i jakości cechujących jednostkę właściwości Zmiany w strukturach umysłowych - zmiany strukturalne; - zmiany funkcjonalne w zakresie odbioru, oceny, przetwarzania informacji napływających z otoczenia zewnętrznego Zmiany zachowania Wzrost liczby zachowań; Wzrost róŝnorodności zachowań; Wielopoziomowe powiązania między róŝnymi rodzajami zachowań Informacje z własnego organizmu NACISKI BIOLOGICZNE Źródło: A. Brzezińska, Pojęcie zmiany rozwojowej, [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki pod red. J. Strelau, Gdańsk 2000; za: Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku pod red. T. Pilcha, Warszawa 2004.

2 STADIA ROZWOJU POZNAWCZEGO JEANA PIAGETA STADIUM OSIĄGNIĘCIA ROZWOJOWE inteligencja sensomotoryczna (0-2. r.ŝ.) inteligencja przedoperacyjna (2.-6. r.ŝ.) operacje konkretne ( r.ŝ.) operacje formalne ( r.ŝ.) świadomość stałości przedmiotu czynności symboliczne, mowa, stałość cech, rozumowanie transdukcyjne odwracalność manipulacji, decentracja poznawcza, rozumowanie sylogistyczne myślenie abstrakcyjne, hipotetycznodedukcyjne, logiczne Źródło: J. Trempała, Wprowadzenie do psychologii rozwoju, [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki pod red. J. Strelau, Gdańsk 2000; za: Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku pod red. T. Pilcha, Warszawa STADIA ROZWOJU MORALNEGO WEDŁUG LAWRENCE A KOHLBERGA POZIOM STADIUM CHARAKTERYSTYKA PRZEDKONWENCJONALNA (wiek przedszkolny i młodszy wiek szkolny) KONWENCJONALNA ( r.ŝ.) POSTKONWENCJONALNA ( r.ŝ.) - kary i posłuszeństwa - relatywizmu instrumentalnego - harmonii interpersonalnej - prawa i porządku - umowy społecznej i legalizmu - uniwersalnych zasad sumienia czy etyki - moralność unikania kary - moralność własnego interesu - moralność wynikająca z aprobaty społecznej - moralność płynąca z identyfikacji z uznanymi autorytetami, normami - źródłem moralności jest opinia większości - regulatorem zachowania stają się osobiste standardy etyczne Źródło: opracowanie własne na podstawie: Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku pod red. T. Pilcha, Warszawa 2004,

3 STADIA ROZWOJU PSYCHOSPOŁECZNEGO WEDŁUG E.H. ERIKSONA OKRES ŻYCIA KONFLIKT OSIĄGNIĘCIA ROZWOJOWE NIEMOWLĘCTWO (0.-1. r.ż.) WCZESNE DZIECIŃSTWO (2.-3. r.ż.) WIEK ZABAW (4.-5. r.ż.) WIEK SZKOLNY ( r.ż.) ADOLESCENCJA ( r.ż.) WCZESNA DOROSŁOŚĆ ( r.ż.) DOROSŁOŚĆ ( r.ż.) DOJRZAŁOŚĆ (powyżej 41. r.ż.) ufność vs nieufność autnonomia vs wstyd i zwątpienie inicjatywa vs poczucie winy pracowitość vs poczucie niższości tożsamość vs rozproszenie ról intymność vs izolacja generatywność vs stagnacja integralność ego vs rozpacz Zaufanie do matki lub osoby sprawującej opiekę Osiągnięcie samokontroli i poczucia własnej odrębności Orientacja na cele i inicjatywa w działaniu Poczucie własnych kompetencji Odpowiedź na pytanie kim jestem, kim mogę być i wierność sobie Zdolność do miłości z zachowaniem poczucia własnej indywidualności Troska o młodszą generację Mądrość życiowa, pozytywny bilans życiowy Źródło: J. Trempała, Wprowadzenie do psychologii rozwoju, [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki pod red. J. Strelau, Gdańsk 2000; A. Birch, T. Malim, Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości, Warszawa 1995; za: Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku pod red. T. Pilcha, Warszawa 2004.

4 WYBRANE KONCEPCJE ROZWOJOWE CZŁOWIEKA Fazy rozwojowe według M. Kreutza: 0 5 wczesne dzieciństwo 5 7 pierwszy zastój 7 11 okres obiektywny okres przekory okres dojrzewania okres harmonizacji Fazy rozwojowe według S. Hessena: 0 5 wczesne dzieciństwo 5 7 średnie dzieciństwo 7 11 późne dzieciństwo wiek chłopięcy wiek młodzieńczy wiek dojrzały (pełnia dojrzałości) Źródło: S. Nalaskowski, Wprowadzenie do pedagogiki ogólnej, Wyd. WSIiE TWP w Olsztynie, bez daty, s. 58. Fazy rozwojowe według M. Debesse a: 0 3 wiek dziecinnego pokoju 3 7 wiek koziołka 6 13 wiek szkolny (do 14 roku życia u chłopców) wiek niepokojów dojrzewania wiek młodzieńczego entuzjazmu Źródło: M. Debesse, Etapy wychowania, Wyd. Żak, Warszawa 1996.

5 KONCEPCJA ZADAŃ ROZWOJOWYCH WEDŁUG R.J. HAVIGHURSTA późnej dorosłości wieku średniego wczesnej dorosłości (18-35 lat) adolescencji (12 18 lat) średniego dzieciństwa (6 12 lat) niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa (od urodzenia do 6 roku życia) Źródło: Opracowanie własne.

Podobne dokumenty

Dr Marta Kochan - Wójcik Psychologia

Dr Marta Kochan - Wójcik Psychologia "Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe" projekt realizowany