Kielce, dnia kwietnia 2009 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W KIELCACH Al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 4 25-520 KIELCE tel. 344-55-75, tel./fax 344-66-15 e-mail: lki@nik.gov.pl P/08/006 LKI-410-02-2/2009 Pan Waldemar Marek Paluch Starosta Powiatu Ostrowieckiego WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 roku o NajwyŜszej Izbie Kontroli (DzU z 2007 r. nr 231, poz. 1701 ze zm.) zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Kielcach przeprowadziła kontrolę w Starostwie Powiatowym w Ostrowcu Świętokrzyskim (Starostwo) w zakresie powiązania budŝetów jednostek samorządu terytorialnego z budŝetem państwa, państwowymi funduszami celowymi oraz innymi państwowymi osobami prawnymi w 2008 r. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 31 marca 2009 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Staroście niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie z zastrzeŝeniami ocenia działalność Starostwa w zakresie objętym kontrolą. 1. Obowiązujący w Starostwie system kontroli finansowej odpowiadał wymogom art. 47 ustawy dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (DzU nr 249, poz. 2104 ze zm.), poza brakiem pisemnych procedur kontroli realizacji zadań finansowanych środkami transferowanymi z podsektora rządowego w zakresie: pobierania i odprowadzania dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostce samorządu terytorialnego ustawami, wykorzystania otrzymanych dotacji, jak równieŝ
2 w zakresie realizacji projektów przewidzianych do finansowania ze środków pochodzących z funduszy z budŝetu Unii Europejskiej. Zadania te przewidziano natomiast w zakresach czynności pracowników oraz osób ich nadzorujących. 2. NIK pozytywnie z zastrzeŝeniami ocenia wykonanie dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami. Zaplanowane na 2008 r. dochody związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej w kwocie 1.530 tys. zł, zostały zrealizowane w wysokości 2.243,8 tys. zł (146,5%), z tego kwotę 1.683,8 tys. zł odprowadzono na rachunek Świętokrzyskiego Urzędu Wojewódzkiego w Kielcach (ŚUW), a 560 tys. zł, zgodnie z zobowiązującymi przepisami, na dochody powiatu. Zrealizowane w 2008 r. dochody związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej pochodziły głównie, bo w kwocie 1.816,1 tys. zł, z wpływów osiąganych ze sprzedaŝy i oddania w trwały zarząd, uŝytkowanie, uŝytkowanie wieczyste, dzierŝawę i najem nieruchomości Skarbu Państwa. Wykonane w 2008 r. dochody związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej były wyŝsze o 566,6 tys. zł (25,3%) od zrealizowanych w 2007 r. W 2008 r. Starostwo nieterminowo przekazało na rachunek ŚUW dochody związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami w łącznej kwocie 13 tys. zł. W I kwartale 2008 r. kwotę 2,9 tys. zł przekazano z opóźnieniem 14 dni w stosunku do terminów określonych w 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie planów finansowych zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego ustawami, przekazywania dotacji celowych i przekazywania pobranych dochodów związanych z realizacją tych zadań (DzU nr 135, poz. 955). Natomiast w styczniu 2009 r. z siedmiodniowym opóźnieniem w stosunku do terminu określonego w 8 ust. 3 pkt 2 ww. rozporządzenia Ministra Finansów odprowadzono 10,1 tys. zł. NaleŜne Skarbowi Państwa odsetki z tytułu opóźnień w kwocie 38 zł Starostwo przekazało na rachunek ŚUW. Nieterminowe przekazanie dochodów naleŝnych Skarbowi Państwa stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych, zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (DzU z 2005 r. nr 14, poz. 114, ze zm.). Odpowiedzialność za nieterminowe przekazanie naleŝnych Skarbowi Państwa dochodów ponosi skarbnik powiatu Beata Pawłowska, której Pan Starosta powierzył
3 8 października 2007 r., na podstawie art. 44 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, obowiązek nadzoru i bieŝącej kontroli w zakresie przestrzegania terminów przekazywania osiągniętych wpłat stanowiących naleŝne Skarbowi Państwa dochody z tytułu wieczystego uŝytkowania nieruchomości. 3. Na koniec 2008 r. zaległe naleŝności z tytułu gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa wynoszące 2.069,5 tys. zł obejmowały 45 dłuŝników. Zaległości te powstały w latach 1999 2003, w tym kwotę 1.872 tys. zł (90,4%) stanowiły wierzytelności dłuŝników, w stosunku do których została ogłoszona upadłość (ośmiu dłuŝników) lub prowadzone jest postępowanie likwidacyjne (jeden). W Starostwie nie przestrzegano wynikającej z art. 35 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (DzU z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm.), zasady bezzwłocznego wysyłania dłuŝnikom wezwań do zapłaty. Na zaległości powstałe w kwietniu 2008 r. wezwania wysyłano 15 lipca, 5 sierpnia i 22 października 2008 r. NIK negatywnie ocenia, Ŝe po bezskutecznych wezwaniach do zapłaty nie podejmowano w 2008 r. dalszych czynności windykacyjnych w przypadku firm: Korta spółka z o.o. (trzy wezwania do zapłaty), Przedsiębiorstwa Transportowo Handlowo Usługowo Produkcyjnego TRANS MAX (dwa wezwania) i POLIMEX S.A. w upadłości (wystawiono dwa wezwania). Starostwo nie występowało równieŝ w 2008 r. do syndyków masy upadłościowej lub komisarzy sądowych o informację na temat przebiegu procesu upadłościowego oraz zaspokajania naleŝnych Skarbowi Państwa wierzytelności zgłoszonych do masy upadłościowej, w przypadku: Przedsiębiorstwa Budowy Maszyn i Konstrukcji Ostrowiec S.A. w upadłości, Wytwórni Konstrukcji Stalowych Ostrowiec spółka z o.o. w upadłości, Hodowli Buraka Cukrowego w upadłości w Ostrowcu Św. i Przedsiębiorstwa Transportowo Handlowo Usługowo Produkcyjnego TRANS MAX w upadłości. Wobec osób fizycznych Barbary C., Mariusza i Danuty G. oraz Małgorzaty K. zalegających z opłatami za korzystanie z nieruchomości Skarbu Państwa, takŝe nie kierowano pozwów do sądu, pomimo Ŝe wysłane wezwania do zapłaty były bezskuteczne. Odpowiedzialność za powyŝsze nieprawidłowości ponosi kierownik referatu księgowości i budŝetu BoŜena Mikus. Podejmowane działania windykacyjne doprowadziły do ściągnięcia zaległości w kwocie 214,6 tys. zł.
4 4. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia wykorzystanie dotacji celowych otrzymanych w 2008 r. z budŝetu państwa na zadania zlecone z zakresu administracji rządowej oraz na zadania własne. Na zadania zlecone z zakresu administracji rządowej Starostwo otrzymało dotacje celowe w kwocie 10.721,8 tys. zł, tj. wyŝszej o 1.042,8 tys. zł w porównaniu do 2007 r. Zwiększenie kwoty dotacji na zadania zlecone z zakresu administracji rządowej dotyczyło głównie działalności Komendy Powiatowej Państwowej StraŜy PoŜarnej, gdzie dotacja wzrosła o 1.014,7 tys. zł. Dotacje celowe na realizację zadań z zakresu administracji rządowej Starostwo otrzymywało w wielkościach i w terminach umoŝliwiających pełne i terminowe wykonywanie tych zadań. Starostwo przekazywało dotacje podległym jednostkom organizacyjnym bez zbędnej zwłoki. Stwierdzono, Ŝe zadania zlecone z zakresu administracji rządowej zostały zrealizowane, a przyznane na ten cel dotacje wykorzystano zgodnie z przeznaczeniem. Przyznana dotacja w kwocie 287,7 tys. zł na realizację zadań z zakresu administracji rządowej w dziale 750 Administracja publiczna, rozdział 75011 Urzędy wojewódzkie, stanowiła zaledwie 32,3% środków w wysokości 889,1 tys. zł wydatkowanych przez Starostwo na utrzymanie realizującego te zadania Wydziału Geodezji, Kartografii i Katastru. Brakujące na ten cel środki finansowe Starostwo pokryło z części wyrównawczej subwencji ogólnej oraz subwencji uzupełniającej. Na realizację zadań własnych Starostwo otrzymało dotacje celowe w kwocie 7.689,9 tys. zł, tj. o 1.334,2 tys. zł (21%) wyŝsze niŝ w 2007 r. Zwiększenie w 2008 r. kwoty tych dotacji na zadania własne spowodowane było głównie przyznaniem środków na modernizację i wyposaŝenie Oddziału Otolaryngologii w ZOZ w Ostrowcu Św. (1.089 tys. zł). Z dotacji na zadania własne finansowano głównie utrzymanie dwóch domów pomocy społecznej, osiąganie standardów w placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz stypendia dla uczniów. Dotacje celowe na zadania własne wpływały rytmicznie, odpowiednio do stopnia zaawansowania zadań. Starostwo bez zbędnej zwłoki przekazywało otrzymane dotacje podległym jednostkom realizującym te zadania. Starostwo realizowało w 2008 r. dwa zadania na podstawie porozumień zawartych z organami administracji rządowej:
5 z wojewodą świętokrzyskim, na podstawie porozumienia z 11 lipca 2000 r. zawartego na czas nieokreślony, dotyczącego wykonania za kwotę 64 tys. zł zadania określonego w art. 30 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2004 r. nr 241, poz.2416 ze zm.), polegającego na zawieraniu umów z zakładami opieki zdrowotnej na przeprowadzenie dla potrzeb powiatowej komisji poborowej badań specjalistycznych i obserwacji szpitalnej poborowych oraz pokrywanie kosztów tych badań, refundowanie zakładom opieki zdrowotnej wynagrodzeń wypłaconych lekarzom wchodzącym w skład powiatowej komisji lekarskiej i pracownikom średniego personelu medycznego uczestniczącym w pracach komisji; z ministrem kultury i dziedzictwa narodowego na realizację zadania pn. Bezpieczna i Przyjazna Szkoła wsparcie działalności MłodzieŜowego Ośrodka Socjoterapii w Ostrowcu Św. za 153,8 tys. zł. Starostwo niezgodnie z porozumieniem zawartym z wojewodą świętokrzyskim wykorzystało dotację przeznaczoną na wypłatę wynagrodzeń dla lekarzy za przeprowadzanie badań oraz uczestnictwo w pracach komisji poborowych. Ustalono, Ŝe z ogólnej kwoty 64 tys. zł, na finansowanie celów określonych w porozumieniu z 11 lipca 2000 r. wydatkowano 32,1 tys. zł. Pozostałe środki w kwocie 31,9 tys. zł wydatkowano na finansowanie zadań nie ujętych w ww. porozumieniu, tj. na opłaty czynszowe oraz zakupy telewizora, kopiarki, niszczarki, bindownicy, wykładziny podłogowej, środków czystości, materiałów budowlanych, a takŝe na wynagrodzenia pięciu osób, z którymi podpisano umowy zlecenia na prowadzenie ewidencji poborowych. Odpowiedzialność za niezgodnie z przeznaczeniem wykorzystanie dotacji ponosi Pan Starosta. Wydatkowanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem określonym przez udzielającego dotację stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych, zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. 5. Starostwo prawidłowo realizowało cztery projekty współfinansowane ze środków pochodzących z budŝetu Unii Europejskiej: w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego w 2008 r. realizowano rozpoczęty w 2006 r. projekt pn. Budowa hali sportowej przy Zespole Szkół nr 2 w Ostrowcu Św. Zadanie zakończono w 2008 r., poniesione ogółem wydatki
6 wyniosły 2.456,7 tys. zł, w tym kwota refundacji otrzymana z Komisji Europejskiej 1.833,3 tys. zł, dotacja z budŝetu państwa oraz środki własne powiatu 624,3 tys. zł; w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności (perspektywa 2007 2013), Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Starostwo w 2008 r. rozpoczęło realizację trzech projektów: Rozwijanie kompetencji uczniów w zakresie przedmiotów matematycznoprzyrodniczych Liceum Ogólnokształcące nr III w Ostrowcu Św., Przygotowanie uczniów Technikum nr 1 w Ostrowcu Św. do obowiązkowej matury z matematyki od 2010 r. oraz Wsparcie psychologiczno pedagogiczne w formie zajęć profilaktycznoedukacyjnych w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Ostrowcu Św. Zakończenie realizacji ww. projektów przewidziano w 2010 r., a ich wartość ogółem w wysokości 553,5 tys. zł. Z analizy dwóch projektów wynika, Ŝe realizacja umów zawartych z Urzędem Marszałkowskim Województwa Świętokrzyskiego jako Instytucją Pośredniczącą przebiega prawidłowo. Wg stanu na dzień 31 grudnia 2008 r. na realizację ww. projektów poniesiono wydatki otrzymane w ramach I transzy w kwocie 87,8 tys. zł, w tym kwota otrzymanej refundacji z Unii Europejskiej 6,8 tys. zł. 6. Przyznana Starostwu subwencja ogólna w kwocie 47.358,4 tys. zł została przekazana przez ministra finansów w wielkościach i terminach określonych w art. 34 ust. 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (DzU z 2008 r. nr 88, poz. 539 ze zm.). Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Opracowanie pisemnych procedur kontroli finansowej zadań związanych z pobieraniem i odprowadzaniem dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej i innych zadań zleconych ustawami, wykorzystania otrzymanych dotacji oraz realizacji projektów przewidzianych do finansowania ze środków pochodzących z funduszy i budŝetu Unii Europejskiej. 2. Zaprzestanie nieterminowego odprowadzania na rachunek budŝetu państwa pobranych dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej i innych zadań zleconych ustawami. 3. Przestrzeganie obowiązku wydatkowania dotacji otrzymanych w ramach porozumień zawartych z organami administracji rządowej, zgodnie z ich przeznaczeniem.
7 4. Bezzwłoczne wystawianie wezwań do zapłaty zaległości z tytułu gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa oraz kierowanie do sądu powództw o zapłatę w przypadku bezskuteczności tych wezwań. 5. Występowanie do syndyków i komisarzy sądowych o informacje w sprawie zaspokojenia zgłoszonych wierzytelności Skarbu Państwa. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Kielcach, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Starostę w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu Staroście prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NIK w Kielcach umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. Rozdzielnik 1. NIK Departament Administracji Publicznej. 2. Adresat. 3. a/a.