AZTWCE
fosfor biały ciało bezbarwne, przeświecające, miękkie jak wosk, nierozpuszczalny w wodzie i alkoholu, dobrze rozpuszczalny w CS 2, jest silną trucizną (już 0,1 g fosforu wprowadzony do żołądka działa zabójczo). fosfor czerwony proszek, zapalający się w powietrzu przy temp. wyższej niż 400 C, nierozpuszczalny w CS 2, nietoksyczny, nie świeci w ciemności znacznie mniej reaktywny, stosowany do wyrobu masy do pocierania zapałek masa na pudełku: czerw., Mn 2, Si 2, główka zapałki: Sb 2 S 3, KCl 3 Alotropia fosforu
trzymywanie azotu: NaN 2 + NH 4 Cl N 2 + NaCl + 2 H 2 1. ołączenia azotowców z tlenem N 2 N N 2 3 azot ( = 0,16 D) ( = 0,15 D) ( = 2,12 D) fosfor arsen As 2 3 bizmut Bi 2 3 N 2 N 2 4 N 2 5 ( = 0,32 D) NH 4 N 3 N 2 + 2 H 2 3 Cu + 8 HN 3 (rozc.) 3 Cu(N 3 ) 2 + 2 N + 4 H 2 Cu + 4 HN 3 (stęż.) Cu(N 3 ) 2 + 2 N 2 + 2 H 2 12 HN 3 + 4 10 4 H 3 4 + 6 N 2 5
2. Kwasy tlenowe azotu HN 2 - budowa cząsteczki, otrzymywanie i właściwości N + N 2 N 2 3 N 2 3 + H 2 2 HN 2 3 HN 2 HN 3 + 2 N + H 2 HN 2 + H 2 H 3 + + N 2 HN 3 - budowa cząsteczki, otrzymywanie i właściwości N 2 5 + H 2 2 HN 3 2 HN 3 2 N 2 + 1 / 2 2 + H 2 HN 3 + 2 H 2 S 4 N 2+ + 2 HS 4 + H 3 + [C 6 H 7 2 (N 2 ) 3 ] n nitroceluloza mieszanina nitrująca! HN 3 + 3 HCl NCl + Cl 2 + 2 H 2 woda królewska! Au + 3 HN 3 + 4 HCl H[AuCl 4 ] + 3 N 2 + 3 H 2
3. Azotany azotany(iii) właściwości utleniająco-redukujące 2 KI + 2 KN 2 + 2 H 2 S 4 I 2 + 2 N + K 2 S 4 + 2 H 2 2 I + 2 N 2 + 4 H + I 2 + 2 N + 2 H 2 2 KMn 4 + 5 KN 2 + 3 H 2 S 4 2 MnS 4 + 5 KN 3 + K 2 S 4 + 3 H 2 2 Mn 4 + 5 N 2 + 6 H + 2 Mn 2+ + 5 N 3 + 3 H 2 azotany(v) właściwości utleniające 8 Al + 3 NaN 3 + 5 NaH + 2 H 2 8 NaAl 2 + 3 NH 3 8 Al + 3 N 3 + 5 H + 2 H 2 8 Al 2 + 3 NH 3 2 b(n 3 ) 2 2 b + 4 N 2 + 2 2 KN 3 + 3 C + S K 2 S + N 2 + 3 C 2
4. Kwasy tlenowe fosforu H 3 2 - kwas fosfinowy, kwas fosforowy(i) H 3 3 - kwas fosfonowy, kwas fosforowy(iii) 4 6 + 6 H 2 4 H 3 3 Cl 3 + 3 H 2 H 3 3 + 3 HCl 4 H 3 3 3 H 3 4 + H 3 H 3 4 - budowa cząsteczki, otrzymywanie kwas fosforowy(v), ortofosforowy 4 10 + 6 H 2 4 H 3 4 Cl 5 + 4 H 2 H 3 4 + 5 HCl H H H H kwas fosforowy(i) H 3 2 H H kwas fosforowy(iii) H 3 3 H H H kwas ortofosforowy(v) H 3 4 H 4 2 7 - kwas ortodifosforowy(v), kwas pirofosforowy 2 H 3 4 H 4 2 7 + H 2 kwas ortodifosforowy(v) jest kwasem 4-protonowym, mocniejszym od H 3 4
5. ołączenia azotu z wodorem ciekły amoniak 2 NH 3 NH 4+ + NH 2 2 NH 3 (c) + 2 Na 2 NaNH 2 + H 2 NaNH 2 + H 2 NH 3 + NaH amoniak w wodzie NH 3 + H 2 NH 4+ + H (w wodnym roztworze amoniaku nie stwierdza się obecności cząsteczek wodorotlenku amonu NH 4 H!) = 1,47 D K b = 1,75. 10 5 tylko 0,4% cząsteczek jonizuje nie stwierdzono obecności NH 4 H! sieć wiązań wodorowych (H 3 NH 2 ) n pochodne amoniaku: R NH 2 H NH 2 Cl NH 2 amina hydroksyloamina chloramina
hydrazyna N 2 H 4 (zasada, właściwości redukujące, stosowana jako paliwo rakietowe, tworzy dwa szeregi soli) N 2 H 4 + H 2 N 2 H 5+ + H 2 N 2 H 5+ + H N 2 H 6 2+ + H N 2 H 4 + HX N 2 H 5+ + X N 2 H 4 + 2 HX N 2 H 6 2+ + 2 X K b = 1,3. 10 6 N 2 H 4 + 2 N 2 + H 2 = 1,85 D NH 3 + NaCl NH 2 Cl + NaH NH 2 Cl + NH 3 + NaH N 2 H 4 + NaCl + H 2 konformacja gauche azydek wodoru (kwas azotowodorowy) HN 3 HN 3 + H 2 H 3 + + N 3 K a = 2,2. 10 5 sole tego kwasu to azydki, np. NaN 3, b(n 3 ) 2 NaN 3 Na + 3 / 2 N 2 (bardzo czysty azot) NaN 3 + H 2 S 4 2 HN 3 + Na 2 S 4 = 3,05 D
6. Halogenki azotowce tworzą wszystkie możliwe trójhalogenki (o różnej trwałości), np. NF 3 - trwały NCl 3 i NI 3 - wybuchowe [NCl 3 dawniej znajdował się w handlu jako środek do wybielania mąki, jednak jego stosowanie zarzucono, gdy zaczęto podejrzewać, że chleb z mąki bielonej tym związkiem doprowadza do szaleństwa psy] trójhalogenki ulegają hydrolizie (powstają różne produkty), np. NCl 3 + 3 H 2 NH 3 + 3 HCl