ROZWÓJ JȨZYKOWY - WSPÓLNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ INFORMACJA DLA RODZICÓW DZIECI MIȨDZY 0-3 ROKIEM ŻYCIA
WCZESNY JȨZYK DZIECKA ROZPOCZYNA SIȨ OD KONTAKTU TWARZĄ W TWARZ
ROZWÓJ JȨZYKOWY - WSPÓLNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ 3 Czy wiesz, że twoje dziecko, przychodząc na świat, już pracowało nad językiem przez wiele tygodni? jest w stanie rozróżniać poszczególne dźwięki językowe? Czy wiesz, że twoje dziecko, gdy skończy 9 miesięcy, powinno potrafić podejmować inicjatywę aby nawiązać kontakt? kojarzyć dźwięki z przedmiotami? np. telefon, który dzwoni reagować na swoje imię i na słowa tatuṡ i mamusia? imitować dźwięki innych osób i tony językowe? wyrazić uczucia w różny sposób? np. poprzez ṡmianie się, klaskanie lub odpychanie
4 ROZWÓJ JȨZYKOWY - WSPÓLNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ JȨZYK WCZESNY (0-9 MIESIȨCY) Ty jako rodzic odgrywasz najważniejszą rolę w rozwoju językowym twojego dziecka Rozmawiaj ze swoim dzieckiem. Miej kontakt wzrokowy, gdy rozmawiasz ze swoim dzieckiem. Baw sie ze swoim dzieckiem, np. w chowanie przedmiotów i dawaj i odbieraj zabawy. Śpiewaj z twoim dzieckiem, używaj rymów i zwrotów. Gdy twoje dziecko wymawia dźwięki, zgaduj, które słowa dziecko próbuje wymówić, i wypowiadaj te słowa.
ROZWÓJ JȨZYKOWY - WSPÓLNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ 5 Pomagaj twojemu dziecku wyrażać swoje uczucia Dziecko ṡmieje się, a ty mówisz: Widzę, że jesteṡ zadowolony. Wszystkie czynnoṡci, które wykonujesz razem ze swoim dzieckiem, podkreṡlaj słowami A teraz dostaniesz czystą pieluszkę A teraz umyjemy rączki Teraz wejdziemy do pokoju
6 ROZWÓJ JȨZYKOWY - WSPÓLNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ JȨZYK DZIECKA OD 9 MIESIȨCY DO 3 LAT Zwracaj uwagę, gdy twoje dziecko próbuje z tobą nawiązać rozmowę. Daj sobie dużo czasu na rozmowę z twoim dzieckiem, i wyrażaj zainteresowanie, gdy razem rozmawiacie. Rozmawiaj z twoim dzieckiem o wszystkich czynnoṡciach, które wykonujecie razem w domu, np. jak przygotowujecie posiłki, i o tym co się zdarzyło w ciągu dnia, np. jak byliṡcie na spacerze. Wspieraj słowami dźwięki, które dziecko wypowiada Twoje dziecko mówi Arrn i wskazuje na samochód. Ty odpowiadasz: Tak, to jest fajny samochód sportowy
ROZWÓJ JȨZYKOWY - WSPÓLNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ 7 Popatrz na tą rzecz, na którą dziecko zwraca uwagę, i opowiadaj o tej rzeczy Patrzycie na płlkę. To jest piłka, mówisz. Twoje dziecko mówi: Piłka Ty mówisz: Tak, to jest ṡliczna, okrągła piłka, popatrz, piłka skacze Daj twojemu dziecku czas aby miało możliwoṡć powtórzyć coṡ z tego, co ty powiedziałaṡ. Odpowiedz, gdy twoje dziecko zadaje ci pytania. Rozmawiaj z twoim dzieckiem w tym języku, którym najlepiej władasz
8 ROZWÓJ JȨZYKOWY - WSPÓLNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ Sformułuj to co chcesz powiedzieć, zamiast tylko wskazywać na dany przedmiot Możesz podac mi kubek? Akceptuj w jaki sposób twoje dziecko wypowiada słowa, ale powtarzaj je sama prawidłowo Dziecko mówi: Ala edzie samochód Ty powtarzasz: Tak, lala jedzie samochodem
ROZWÓJ JȨZYKOWY - WSPÓLNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ 9 BAW SIȨ, ŚPIEWAJ I CZYTAJ RAZEM Z TWOIM DZIECKIEM Baw się i ṡpiewaj razem z twoim dzieckiem. Używaj również rymów i zwrotów. Zaglądajcie razem do ksążek. Czytajcie wielokrotnie te same książki. Rozmawiaj o rzeczach dla dziecka nieznanych, np. o dzikich zwierzętach, dzieciach z innych krajów i na inne tematy. Używaj biblioteki. Oglądajcie razem programy telewizyjne i opowiadajcie o tym, co widzicie. Rozbudowywuj zdania, które dziecko wypowiada Dziecko mówi: Kąpiu kąpiu Ty odpowiadasz: No, chcesz się wykąpać? zyk rozwija się, gdy się go używa w rozmowie.
10 ROZWÓJ JȨZYKOWY - WSPÓLNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ INFORMACJA Możesz uzyskać więcej informacji od pielęgniarki ṡrodowiskowej albo w żłobku/u opiekunki. Możesz również znaleźć informacje i inspirację w bibliotece i w adresach internetowych: www.aarhuskommune.dk/portal/forside www.multidansk.horsens.dk/
ROZWÓJ JȨZYKOWY - WSPÓLNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ 11 LINKS Ta broszura jest przetłumaczona na język somalijski, arabski, turecki, wietnamski, kurdyjski, dari, pashto i polski. ı
UDGIVET AF: Aarhus Kommune Børn og Unge Pædagogisk Afdeling UDGIVET: November 2008 1. udgave - 1. oplag COPYRIGHT: Aarhus Kommune Børn og Unge Pædagogisk Afdeling LAYOUT: Aarhus Kommune Børn og Unge Kommunikation FOTO: Hartmann Schmidt Fotografi TRYK: Aarhus Kommunes Kopicenter