Problematyka dostosowania kolei do przewozu osób niepełnosprawnych - infrastruktura i tabor Dr inż. Janusz Poliński
Działania na rzecz osób niepełnosprawnych 1948 - Powszechna Deklaracja Praw Człowieka - ONZ 1950 - Rzym. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Polska ratyfikowała tę konwencję w 1993 roku 1961 - Europejska Karta Społeczna. Polska ratyfikuje kartę w 1991 roku 1966 - ONZ. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych. Polska ratyfikuje pakt w 1977 roku 1971 - ONZ. Deklaracja Praw Osób Umysłowo Upośledzonych 1975 - ONZ. Deklaracja Praw Osób Niepełnosprawnych 1983 - ONZ. Deklaracja Osób niepełnosprawnych 1992 - Rada Europy. Zalecenia w sprawie spójnej polityki wobec osób z niepełnosprawnością 1993 - ONZ. Standardowe Zasady Wyrównania Szans Osób Niepełnosprawnych 1996 - Komisja Europejska. Nowa strategia Wspólnoty Europejskiej w odniesieniu do osób niepełnosprawnych 1997 - Traktat Amsterdamski. Zakaz dyskryminacji z powodu niepełnosprawności 2000 - Unia Europejska. Dyrektywa w sprawie ustanowienia ogólnych ram dla równego traktowania w zatrudnieniu i wykonywaniu zawodu 2001 - Unia Europejska. Ustanowienie 2003 roku Europejskim Rokiem Osób Niepełnosprawnych 2
2003 - Europejski Rok Osób Niepełnosprawnych Dokument Komisji Europejskiej Równe szanse dla osób niepełnosprawnych - europejski plan działania Program zakłada: pełne wdrożenie dyrektyw o równouprawnieniu w zatrudnieniu sukcesywne wprowadzanie problematyki niepełnosprawności do polityki Unii Europejskiej zapewnienie wszelkich form dostępności 3
Przykłady barier 4
Niepełnosprawność Osoby o ograniczonej sprawności ruchowej: osoby poruszające się przy pomocy sprzętów i urządzeń wspomagających (protezy, laski, kule, balkoniki wózki inwalidzkie) kobiety w ciąży osoby w podeszłym wieku osoby z wózkami dziecinnymi podróżni z dużym bagażem osoby otyłe Osoby z różnymi schorzeniami, w tym przede wszystkim: osoby niewidome i słabo widzące osoby głuche i słabo słyszące osoby niesprawne intelektualnie 5
Łańcuch transportowy A 1...A n <---->X <--------------------->Y <----> B 1...B n L n L L m pociąg samolot autobus Każda dłuższa podróż jest związana z intermodalnym łańcuchem transportowym, który poprzez swoje ogniwa dotyczy wszystkich faz związanych z przemieszczeniem, od momentu wyjścia z domu do osiągnięcia celu podróży 6
ELEMENTY WARUNKUJĄCE DOSTOSOWANIE KOLEI DO PRZEWOZU OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Działania doraźne Realizowanie zadania Ocena stanu istniejącego Potrzeby Koszty przedsięwzięć Uwarunkowania prawne Działania sysytemowe Program dostosowawczy Możliwości Oczekiwania Źródła finansowania Harmonogram realizacji zadań Pełne dostosowanie kolei na terytorium RP 7
OCENA STANU ISTNIEJĄCEGO Pociągi międzyregionalne Pociągi regionalne Pociągi aglomeracyjne Pociągi kwalifikowane Pociągi dużych prędkości Tramwaje dwusystemowe Dworce Informacja Tabor przewozowy Odcinki linii Linie Przystanki Wyniki oceny Wyniki oceny Infrastruktura liniowa Ciągi transportowe Otoczenie Podnośniki peronowe Międzynarodowe korytarze transportowe Informacja 8
OCENA STANU ISTNIEJĄCEGO (TABOR PRZEWOZOWY) Toaleta Podnośniki wagonowe Korytarz Miejsce podróży Drogi wewnętrzne i zewnętrzne Wyposażenie i konstrukcja wgonów Inne urządzenia wspomagające wjazd/wyjazd wózków inwalidzkich Pomoc przeszkolonej obsługi podczas jazdy Liczba dostosowanego taboru przewozowego operatorów Pełna wiedza o taborze przewozowym 9
Podstawowe rozwiązania pokonywania bariery peron-wagon 10
Bezproblemowa możliwość wejścia do wagonu 11
OCENA STANU ISTNIEJĄCEGO (DWORCE I PRZYSTANKI) Place przeddworcowe i parkingi Platformy przyścienne Miejscowy transport miejski Przyległa infrastruktura Wizualna Tunele Kładki Windy Wewnętrzne ciągi transportowe Otoczenie Informacja Dźwiękowa Inna Przejścia podziemne Przejścia w poziomie szyn Dworce i przystanki Wyposażenie Perony Telefony Kasy Nawierzchnia Toalety Obiekty socjalne Automaty biletowe Budynki odprawy podróżnych Wyspecjalizowana obsługa Sprzęt pomocniczy Infrastruktura punktowa Pełna wiedza o infrastrukturze punktowej Wyposażenie techniczne 12
Wyniki modernizacji infrastruktury punktowej 13
Wyniki modernizacji infrastruktury punktowej 14
OCENA STANU ISTNIEJĄCEGO (INFRASTRUKTURA LINIOWA) Służba zdrowia i siedziby agregacji osób niepełnosprawnych Inne Dostosowany tabor przewozowy Możliwość pokonania bariery peron-wagon Żródła generowania potoku podróżnych niepełnosprawnych Możliwości podróży Sieć wokół aglomeracji Uzdrowiska i sanatoria Miejsca aktywności zawodowej Możliwość dojścia/wyjścia z peronu Zbiór linii umożliwiających podróż Pełna wiedza o infrastrukturze liniowej 15
Efekty modernizacji infrastruktury liniowej 16
OCENA STANU ISTNIEJĄCEGO (INFORMACJA) Hale dworcowe Tunele i przejścia podziemne Piktogramy Oznaczenia liniowe ciągów wewnątrz obiektów Komunikaty w sieci megafonowej Przejścia w poziomie torów Kolorystyka i faktura przejść niebezpiecznych Informacja wizualna Informacja dźwiękowa Przejścia w otoczeniu dworca/przystanku Wybrane bieżące informacje o p/o pociągów Odpowiednia czcionka Zbiorcze rozkłady jazdy p/o pociągów Informacja dla osób niepełnosprawnych Inne formy informacji Internet Informator broszura Telefon Wiedza o stopniu informacji na obiektach kolejowych 17
UWARUNKOWANIA PRAWNE Karta Praw Pasażera Krajowe prawo budowlane wraz z rozporządzeniami wykonawczymi Wymagania UE w tym terminy procesu dostosowawczego Obowiązujące prawo Interoperacyjność TSI PRM i standardy techniczne Potrzeby osób niepełnosprawnych nie objęte istniejącym prawem Zasady rozdzielania licencji Ocena stopnia wykorzystania prawa 18
REALIZACJA ZADAŃ Strategia rozwoju infrastruktury liniowej Strategia rozwoju infrastruktury punktowej Żródła własne Planowane i realizowane projekty Fundusz spójności Środki finansowe Strategia spółek przewozowych Fundusz strukturalny Zakończone projekty Terminy wynikające z uwarunkowań zewnętrznych Proces dostosowywania w funkcji czasu Korekta założeń strategicznych 19
DZIAŁANIA DORAŹNE Modernizacja wybranych elementów infrastruktury dworców/przystanków Modernizacja wybranych elementów taboru przewozowego Wyposażenie likwidujące wybrane bariery architektoniczne Infrastruktura Tabor Zakupy wyeksploatowanego taboru o pewnych cechach dostosowania Inne Inne Działania doraźne Zbiór ułatwień (co i gdzie?) 20
Gdzie znajduje się pełna informacja o stanie dostosowania kolei do przewozu osób niepełnosprawnych? 21
Informator dla osób niepełnosprawnych zarys ofert przewozowych w relacji dom-dom podstawowe informacje taryfowe (w tym przywileje dla osób niepełnosprawnych) zasady rezerwacji miejsc wraz z telefonami kontaktowymi dostępne relacje przewozowe i połączenia międzynarodowe wraz ze skomunikowaniami zakres pomocy osobie niepełnosprawnej w pociągu zakres pomocy w obiektach infrastruktury punktowej (stacje, przystanki) charakterystyka wagonów dostępnych dla osób niepełnosprawnych oraz możliwości poruszania się w pociągu np. możliwość dotarcia do wagonu gastronomicznego (bar, wagon restauracyjny) reklamy sponsorów wkładka z aktualnym rozkładem jazdy wkładka z wybranymi informacjami w języku angielskim i rosyjskim 22
Co warto zrobić w nadchodzącym roku? 1) Przeprowadzić ankietyzację dworców i przystanków kolejowych w zakresie dostosowania do obsługi osób niepełnosprawnych 2) Utworzyć bazę danych o infrastrukturalnych obiektach kolejowych dostępnych dla podróżnych niepełnosprawnych 3) Opracować zasady weryfikowania danych 4) Utworzyć bazę danych o taborze dostosowanym do przewozu osób niepełnosprawnych 5) Wykonać projekt merytorycznego zakresu sieciowego informatora kolejowego dla podróżnych niepełnosprawnych 23
Dziękuję za uwagę 24