reaktywność fotochemiczna spalin jest określona prędkością reakcji tworzenia się niepożądanego ozonu są to reakcje wolnorodnikowe, w których biorą udział tlenki azotu i niespalone węglowodory (np. aromatyczne) zawarte w spalinach ozon i wolne rodniki tlenowe Smog fotochemiczny nadtlenki węglowodorów RH + HO HO + R R + O RO rodniki nadtlenkowe aldehydy RO + NO NO + RO RO + O R CHO + HO NO + hν NO + O O + O O NO + O NO + O aldehydy nadtlenki aldehydów R CHO + HO R CO + HO R CO + O R C(O)O rodniki hydroksylowe azotan nadtlenoacetylowy (PAN - peroxyacetyl nitrate) O + HO HO R C(O)O + NO R C(O)ONO FRNiPN K_
Podsumowanie KATAGENEZA 0 0oC, 000-000 m kraking homolityczny r. termiczne kraking heterolityczny r. katalityczne 0 0oC katageneza KEROGEN FRNiPN K_ PRANAFTA ROPA CIĘŻKA metageneza ROPA LEKKA METAN
Formowanie zbiorników Podział ze względu kształt Podstawowe rodzaje zbiorników Warstwowe Masywowe Nieregularne Zbiorniki warstwowe: są ograniczone na znacznej powierzchni skałami o niskiej przepuszczalności, warstwy w zbiorniku mają stosunkowo stałą grubość, warstwy te tworzą piaski, piaskowce, mułowce i wapnie kawerniste, złoża mogą zawierać nawet kilka zbiorników warstwowych, rozdzielnych skałami izolującymi. FRNiPN K_ Zespół zbiorników warstwowych skała zbiornikowa, skała o niskiej przepuszczalności, ropa naftowa i gaz ziemny,
Formowanie zbiorników Podział ze względu kształt Podstawowe rodzaje zbiorników Warstwowe Masywowe Nieregularne wyst. w skałach o zwiększonej porowatości i przepuszczalności, gdy następuje lokalna zmiana tych własności mogą być ograniczone albo skałami o niskiej przepuszczalności, albo też skałami wodonośnymi Zbiorniki o kształcie nieregularnym skała o niskiej przepuszczalności, ropa naftowa FRNiPN K_
Formowanie zbiorników Podział ze względu na rodzaj pułapki Podstawowe rodzaje pułapek Strukturalne Stratygraficzne (związane ze procesami tektonicznymi) (związane z procesami sedymentacyjnymi) Pułapki konstrukcyjne są najważniejszym rodzajem pułapek, ponieważ stanowią większość odkrytych na świecie zasobów RN. Pułapki stratygraficzne powstają w wyniku bocznych i pionowych zmian grubości, tekstury lub porowatości skał zbiornikowych. antyklinarne niezgodnościowe uskokowe związane korytami rzecznymi, podmorskimi diapirowe (najczęściej związane z tektoniką solną) związane strukturami rafowymi (ang. reef structures) z wyklinowania warstw (ang. pinch-out trap) FRNiPN K_
Węglowodory naftenowe Dwupierścieniowe w RN znajdują się także dwupierścieniowe cykloalkany takie jak hydroindan i oktahydropentalen i ich pochodne C FRNiPN K_ C Hydroindan Oktahydropentalen bicyklo[..0]nonan bicyklo[..0]oktan -metylo-bicyklo[,,0]nonan -metylo-bicyklo[,,0]oktan
Węglowodory naftenowe Dwupierścieniowe w RN stwierdzono także obecność nieskondensowanych układów pierścieniowych C C Bicykloheksyl CH FRNiPN K_ Cykloheksylocyclopentan CH0
Węglowodory naftenowe Dwupierścieniowe do pochodnych dekaliny obecnych w ropie należą metylodekaliny, etylodekaliny, dwumetylo-, trójmetylo- i czterometylodekaliny wraz ze wzrostem masy cząsteczkowej dwupierścieniowych węglowodorów naftenowych obserwuje się zwiększenie stopnia rozgałęzienia długiego podstawnika alifatycznego 0 C0 DEKALINA bicyklo[..0]dekan = dekahydronaftalen H H H H cis-dekalina FRNiPN K_ trans-dekalina pochodne dekaliny
Nazewnictwo cykloalkanów.. Nazwa zaczyna się od podania liczby pierścieni, np. : bicyklo-, tricyklo-. Następnie podaje się liczby atomów węgla w poszczególnych łańcuchach węglowych od mostka do mostka (pomiędzy przyczółkowymi atomami węgla). Na końcu (poza nawiasem kwadratowym) podaję się nazwę rdzenia wynikającą z sumy atomów węgla tworzących węglowodór. Numerację rozpoczyna się od jednego atomu przyczółkowego, przez najdłuższy mostek do drugiego atomu przyczółkowego (przykład P = ). Następnie numeruje się do pierwszego atomu przyczółkowego przez kolejny najdłuższy jeszcze nie numerowany łańcuch węglowy (przykład P = ). Następnie podaje się liczbę atomów węgla w łączącym mostku (przykład P = 0)..... atom przyczółkowy P P 0 P atom przyczółkowy bicyklo[..0]dekan FRNiPN K_ bicyklo[..0]nonan -izopropyl-metylobicyklobicyklo[..0]dekan
Nazewnictwo cykloalkanów. W przypadku tricyklicznych układów numerację również rozpoczyna się od przyczółkowego atomu węgla. Zgodnie ze wcześniej opisanymi zasadami podaję się kolejne liczby atomów węgla w łańcuchach, przykład P = [... Nazwę kończy przypisanie lokantów mostkowi przykład P =0,].. P P 0 bicyklo[..]heptan 0 FRNiPN K_ trójcyklo[...0,]dekan
Węglowodory naftenowe Węglowodory o budowie mostkowej Węglowodory dwupierścieniowe C C bicyklo[..]heptan bicyklo[..]oktan C bicyklo[..]oktan FRNiPN K_
Węglowodory naftenowe Węglowodory o budowie mostkowej Węglowodory trójpierścieniowe C0 0 0 trójcyklo[...0,]dekan C 0 C 0 trójcyklo[...0,]undekan FRNiPN K_ trójcyklo[...0,]dodekan