Wybrane procesy oparte na gazie syntezowym
|
|
- Sabina Wojciechowska
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wybrane procesy oparte na gazie syntezowym Produkcja gazu syntezowego z gazu ziemnego i lekkich węglowodorów Dr hab. inŝ. Anna Skwierawska Przygotowanie surowca metan Usunięcie zanieczyszczeń stałych Metody mokre metody suche Usuniecie wody procesy absorpcyjne procesy adsorpcyjne Usuniecie zanieczyszczeń kwaśnych procesy absorpcyjne procesy adsorpcyjne dgazolinowanie metoda absorpcyjna metoda kompensacyjna metoda niskotemperaturowa metoda niskotemperaturowa poprzez rektyfikację Konwersja katalityczna gazu ziemnego Surowiec Zawartość siarki < 0,5 mg/m 3 Zawartość alkenów < 1% Jednostopniowe odsiarczanie adsorpcyjne (Zn + Cu) Ciśnienie 2 3 MPa Temperatura C Dwustopniowe w przypadku frakcji benzynowych Pierwszy stopień katalityczne hydroodsiarczanie (katalizator CoMo) Ciśnienie 2 3 MPa Temperatura C Drugi stopień adsorpcja 2 S na Zn Konwersja węglowodorów lekkich z parą wodną Surowce: metan, etan, propan, nbutan, gaz płynny i benzyna lekka Parametry: temperatura C; ciśnienie 3 4 MPa katalizator Ni K 2 /Al 2 3 ; nadmiar pary wodnej 2 3 w stosunku do ilości stechiometrycznej C C C + 2 C C + 2 C + 2 Konwersja utleniająca węglowodorów lekkich z parą wodną Parametry procesu: Budowa reaktora: C C C 4 + 0,5 2 C C C + C 2 C 4 + C 2 2C + 2 2
2 Zgazowanie pozostałości z przeróbki ropy naftowej Proces Texaco 1. Surowiec płynny w temp C 2. Ciśnienie 8 15 MPa 3. Temperatura C 4. Czynnik zgazowujący: para wodna i 95% tlen 5. Bezpośrednie chłodzenie 6. Metoda Rectisol 7. Absorpcja sadzy w benzynie Proces Shell 1. Surowiec płynny w temp C 2. Ciśnienie 8 MPa 3. Temperatura C 4. Czynnik zgazowujący: para wodna i 95% tlen 5. Chłodzenie przeponowe 6. Metoda Sulfinol 7. Absorpcja sadzy woleju Skład gazu syntezowego w zaleŝności od uzytego surowca Składniki surowego gazu [% v/v] C 2 C 2 C 4 N 2 2 S CS 2 : C Gaz ziemny 13,0 76,0 9,0 2,0 5,85 benzyna 15,0 71,0 12,0 2,0 4,75 Pozostało ść z destylacji próŝniowe j 48,6 45,9 4,0 0,5 0,8 0,05 0,94 asfalt 48,2 44,7 4,6 0,6 1,6 0,06 0,93 Rozdzielanie składników gazu syntezowego Metoda niskotemperaturowa Absorpcja tlenku węgla(iv) Adsorpcja resztkowego tlenku węgla(iv) i wody Wykroplenie metanu i tlenku węgla(iv) w temperaturze 180 C i pod ciśnieniem 4 MPa. 4. Destylacja tlenku węgla(iv) pod ciśnieniem 5 MPa Światowa konsumpcja wodoru Przewidywane zuŝycie wodoru w 2013 to 478 mld m 3 Roczny wzrost 3,5% Światowa konsumpcja wodoru w 2008 Metoda absorbcyjna Wodne roztwory soli miedzi(i) Roztwory bezwodne sole miedzi(i) np. w toluenie Warunki procesu absorbcji Temperatura 25 C Ciśnienie 2 MPa Desorpcja Temperatura 100 C Ciśnienie 0,1 0,4 MPa 18% 22% 30% 30% Ameryka Pn Azja i Pacyfik Europa Inne Proces hydroformylowania synteza oxo Proces hydroformylowania synteza oxo 1. Dysocjacja kompleksu z odszczepieniem C (16e) 2 Co(C) 4 2 Co(C) 3 + C 5. Przegrupowanie wewnętrzne polegające na wbudowaniu jednej cząsteczki C (16 e). 2. Powstanie kompleksu π (18 e) RC=C 2 RC 2 C 2 Co(C) 4 RC 2 C 2 CCo(C) 3 2 Co(C) 3 + RC=C 2 Co(C)3 3. Reakcja insercji (16 e) 6. Utleniająca addycja wodoru do atomu metalu (18 e). RC=C 2 RC 2 C 2 Co(C) 3 + RCC 3 Co(C) 3 Co(C) 3 4. Przyłączenie C z wytworzeniem alkilotetrakarbonylku kobaltu (18 e) RC 2 C 2 Co(C) 3 + C RC 2 C 2 Co(C) 4 RC 2 C 2 CCo(C) 3 7. Rozkład kompleksu (16 e). RC 2 C 2 CCo(C) 3 RC 2 C 2 CCo(C) 3 RC 2 C 2 C + Co(C) 3
3 Proces hydroformylowania synteza oxo Proces z katalizatorem Zintegrowany proces syntezy 2etyloheksanolu (oktanolu) wskaźnik Katalizator Temperatura [ C] Ciśnienie [MPa] StęŜenie kat. [% m kat. /m alken ] Stosunek produktów n : izo Wydajność produktów [% mas.] Aldehydy Alkohole Parafiny inne kobaltowym Co(C) ,11,0 (34): Kobaltowym modyfikowanym Co(C) 3 (P(nC 4 9 ) 3 ) ,51,0 (67): Rodowym modyfikowanym Rh(C)(PPh 3 ) ,52,5 <0,01 (1014): Proces dwuetapowy 1. Synteza okso C 3 C=C 2 + C C 3 C 2 C 2 C 90% + (C 3 ) 2 CC 10% 2. Kondensacja aldolowa N a 2C 3 C 2 C 2 C C 3 C 2 CCC 2 C 2 C 3 C 2 C 3 C 2 CC 2 C 2 C 2 C 3 2 C 2 C C 3 C 2 C=C C 2 C 2 C 3 Instalacja do produkcji alkoholi (proces okso) Kędzierzyn Zdolność produkcyjna w Europie nbutanolu + 2butanolu + 2etyloheksanolu = ton rocznie W Polsce ton rocznie Produkcja metanolu C C 3 = 90,73 kj/mol C C = 49,53 kj/mol Katalizator: CuZnAl 2 3 Parametry: Temperatura C Ciśnienie 5 10 MPa Stosunek reagentów 2 : (2C + 3C 2 ) = 1 Kierunki wykorzystania metanolu w przemyśle organicznym Metoda Mobil składa się z trzech etapów: Produkcja: aldehydu mrówkowego Metyloamin Nmetylo i N,Ndimetyloaniliny Kwas octowego Estrów Związków aromatycznych Siarczanu dimetylu Merkaptanu metylowego Bromku metylu Chlorku metylu Produkcja: benzyny syntetycznej Eteru metylotertbutylowego Białek lefin Dodatkowo jako: rozpuszczalnik komponent paliw Gazyfikacji węgla lub konwersji gazu ziemnego (otrzymywanie gazu syntezowego) C + 2 C + 2 lub C C Syntezy metanolu z gazu syntezowego C C 3 Konwersji metanolu na benzynę n C 3 (C 2 ) n + n 2
4 2C 3 2 C 3 C 3 2 C 2 =C 2 4C C 3 7 C 3 2 C 2 5 C=C 2 5C 3 6C Zalety benzyna o bardzo dobrej jakości brak związków azotu i siarki wysoka wydajność procesu 6C Wady zawiera duren Zeolity Na + Na + + N N 4 4 N 4 Na + + N Si Al Si Al Si Si Si Si Si Al Al() 3 Si Si Si Si Si 2 Si Si Si Si Si Katalizatory zeolitowe CENTRA KWASW ZASADWE Centra kwasowe Brønsteda kwasowe grupy hydroksylowe (mostkowe ) Lewisa Al. Sieciowe trójskordynowane, Al +, (Al x y ) (3x 2y)+, tlenki glinu pozasieciowe, inne tlenki, kationy pozasieciowe Me n+ Brønsteda Lewisa 2, Al 4 Centra zasadowe CENTRA UTLENIAJĄC REDUKUJĄCE Typu redoks (elektronoakceptorowe i elektronodonorowe) z przeniesieniem elektronu, zdolne do utworzenia rodników po adsorpcji cząsteczek. Produkty otrzymywane w procesie Mobil Produkt Węglowodory Woda C i C 2 Koks i inne Wydajność [% m/m] 36,2 63,2 0,3 Składniki frakcji węglowodorowej Gaz lekki Propan Propen Izobutan nbutan Buteny C 5 + benzyna 1,4 5,5 8,6 3,3 1,1 79,9
5 Synteza paliw z metanolu po polsku Patent opracowany przez zespół naukowców pod kierunkiem prof. D. Nazimka z UMS w Lublinie 1. Sztuczna fotosynteza metanolu z tlenku wegla(iv) 2. Synteza paliw 2C C n C 3 (C 2 ) n + n 2 Koszt instalacji 45 mln zł Zdolność produkcyjna ton Synteza eteru dimetylowego 1. Proces odwodnienia metanolu 2C 3 C 3 C Z gazu syntezowego 3C C 3 C 3 + C 2 Parametry procesu: katalizator Ciśnienie 3 7 MPa Temperatura C Stopień konwersji > 95% Selektywność DME > 90% Czystość DME > 99% Reakcja: Produkcja kwasu octowego Karbonylowanie metanolu C 3 + C C 3 C Surowce: Metanol Tlenek węgla(ii) Katalizator: RhCl 3, I 2 Parametry: Temperatura C Ciśnienie 2 3 MPa = 138 kj/mol Produkcja kwasu mrówkowego 1. Jako produkt uboczny w procesie utleniania lekkich węglowodorów. 2. W reakcji hydrolizy mrówczanu metylu. C 3 + C CC 3 Η = 29,3 kj CC Surowce: gaz syntezowy 50 60% C Produkt: 85% kwas mrówkowy Koszt o 70% niŝszy. C + C 3
PROCESY OPARTE NA WĘGLU
CHARAKTERYSTYKA WĘGLI PROCESY OPARTE NA WĘGLU ANNA SKWIERAWSKA TYPY WĘGLI Zawartość części lotnych Spiekalność według Rogi (RI) Właściwości dylatometryczne Ciepło spalania Oznaczenia paliw stałych GŁÓWNE
PROCESY OPARTE NA WĘGLU ANNA SKWIERAWSKA
PROCESY OPARTE NA WĘGLU ANNA SKWIERAWSKA CHARAKTERYSTYKA WĘGLI Zawartość części lotnych Spiekalność według Rogi (RI) Właściwości dylatometryczne Ciepło spalania TYPY WĘGLI Oznaczenia paliw stałych GŁÓWNE
Kierunki chemicznejprzeróbki frakcji ropy naftowej. Destylacja ropy naftowej. Proces oligomeryzacji. Proces alkilowania. Proces oligomeryzacji
Destylacja ropy naftowej Kierunki chemicznejprzeróbki frakcji ropy naftowej frakcja proces Gazowe Benzyna lekka Benzyna cięŝka Nafta napędowy mazut lekki średni gudron cięŝki izomeryzacja Reformowanie
Otrzymywanie paliw płynnych z węgla
Główny Instytut Górnictwa Central Mining Institute Katowice, POLAND Otrzymywanie paliw płynnych z węgla J. Dubiński, K. Czaplicka, K. Stańczyk, J. Świądrowski 1 Prezentowane zagadnienia Metody upłynniania
Otrzymywanie wodoru M
Otrzymywanie wodoru M Własności wodoru Wodór to najlżejszy pierwiastek świata, składa się on tylko z 1 protonu i krążącego wokół niego elektronu. W stanie wolnym występuje jako cząsteczka dwuatomowa H2.
o skondensowanych pierścieniach.
Tabela F Wykaz złożonych ropopochodnych znajdujących się w wykazie substancji niebezpiecznych wraz z ich opisem, uporządkowany wg wzrastających mumerów indeksowych nr indeksowy: 649-001-00-3 nr WE: 265-102-1
Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne
Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne Pierwiastki, nazewnictwo i symbole. Budowa atomu, izotopy. Przemiany promieniotwórcze, okres półtrwania. Układ okresowy. Właściwości pierwiastków a ich położenie w
FESTIWAL NAUKI PYTANIA Z CHEMII ORGANICZNEJ
FESTIWAL NAUKI PYTANIA Z CHEMII ORGANICZNEJ Agata Ołownia-Sarna 1. Chemia organiczna to chemia związków: a) Węgla, b) Tlenu, c) Azotu. 2. Do związków organicznych zaliczamy: a) Metan, b) Kwas węglowy,
Spis treści. Wykaz ważniejszych skrótów i symboli... XIII VII
Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów i symboli................... XIII 1. Wprowadzenie............................... 1 1.1. Definicja i rodzaje biopaliw....................... 1 1.2. Definicja biomasy............................
Pochodne węglowodorów, w cząsteczkach których jeden atom H jest zastąpiony grupą hydroksylową (- OH ).
Cz. XXII - Alkohole monohydroksylowe Pochodne węglowodorów, w cząsteczkach których jeden atom jest zastąpiony grupą hydroksylową (- ). 1. Klasyfikacja alkoholi monohydroksylowych i rodzaje izomerii, rzędowość
Elementy chemii organicznej
Elementy chemii organicznej węglowodory alifatyczne węglowodory aromatyczne halogenopochodne węglowodorów alkohole etery aldehydy i ketony kwasy karboksylowe estry aminy Alkany C n H 2n+2 struktura Kekulégo
Inżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16
Inżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16 Ćwiczenia 1 7.10.2015 1. Załóżmy, że balon ma kształt sfery o promieniu 3m. a. Jaka ilość wodoru potrzebna jest do jego wypełnienia, aby na poziomie morza
WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie III
WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie III Nr lekcji Temat lekcji Treści nauczania (pismem pogrubionym zostały zaznaczone treści Podstawy Programowej) Węgiel i jego związki z wodorem Wymagania i kryteria ocen Uczeń:
Spis treści. Wykaz ważniejszych skrótów i symboli
Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów i symboli XIII 1. Wprowadzenie 1 1.1. Definicja i rodzaje biopaliw 1 1.2. Definicja biomasy 3 1.3. Metody konwersji biomasy w biopaliwa 3 1.4. Biopaliwa 1. i 2. generacji
Beata Mendak fakultety z chemii II tura PYTANIA Z KLASY PIERWSZEJ
Beata Mendak fakultety z chemii II tura Test rozwiązywany na zajęciach wymaga powtórzenia stężenia procentowego i rozpuszczalności. Podaję również pytania do naszej zaplanowanej wcześniej MEGA POWTÓRKI
Plan dydaktyczny z chemii klasa: 2TRA 1 godzina tygodniowo- zakres podstawowy. Dział Zakres treści
Anna Kulaszewicz Plan dydaktyczny z chemii klasa: 2TRA 1 godzina tygodniowo- zakres podstawowy lp. Dział Temat Zakres treści 1 Zapoznanie z przedmiotowym systemem oceniania i wymaganiami edukacyjnymi z
Węglowodory poziom podstawowy
Węglowodory poziom podstawowy Zadanie 1. (2 pkt) Źródło: CKE 2010 (PP), zad. 19. W wyniku całkowitego spalenia 1 mola cząsteczek węglowodoru X powstały 2 mole cząsteczek wody i 3 mole cząsteczek tlenku
Zadanie 4. Mrówczan metylu ma taki sam wzór sumaryczny jak: A. octan etylu. C. kwas mrówkowy. B. octan metylu. D. kwas octowy.
Pieczęć KONKURS CHEMICZNY dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 3 marca 2011 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Witamy Cię na trzecim etapie Konkursu Chemicznego. Przed przystąpieniem do rozwiązywania
I. Węgiel i jego związki z wodorem
NaCoBeZU z chemii dla klasy 3 I. Węgiel i jego związki z wodorem 1. Poznajemy naturalne źródła węglowodorów wymieniam kryteria podziału chemii na organiczną i nieorganiczną wyjaśniam, czym zajmuje się
Nazwisko...Imię...Nr albumu... ZGAZOWANIE PALIW V ME/E, Test 11 (dn )
Nazwisko...Imię...Nr albumu... ZGAZOWANIE PALIW V ME/E, Test 11 (dn. 2008.01.25) 1. Co jest pozostałością stałą z węgla po procesie: a) odgazowania:... b) zgazowania... 2. Który w wymienionych rodzajów
Przedmiotowy system oceniania z chemii kl. III
Chemia klasa III - wymagania programowe opracowane na podstawie przewodnika dla nauczycieli opublikowanego przez wydawnictwo OPERON I. Węgiel I jego związki z wodorem Wymagania na ocenę dopuszczającą -
Wymagania edukacyjne z chemii dla klasy 3b. Gimnazjum Publicznego im. Jana Pawła II w Żarnowcu. na rok szkolny 2015/2016
Wymagania edukacyjne z chemii dla klasy 3b Gimnazjum Publicznego im. Jana Pawła II w Żarnowcu na rok szkolny 2015/2016 Nauczyciel: mgr Joanna Szasta Węgiel i jego związki z wodorem definiuje pojęcia: chemia
Przedmiotowy system oceniania dla uczniów z obowiązkiem dostosowania wymagań z chemii kl. III
Chemia klasa III - wymagania programowe opracowane na podstawie przewodnika dla nauczycieli opublikowanego przez wydawnictwo OPERON I. Węgiel I jego związki z wodorem Wymagania na ocenę dopuszczającą -
Prof. dr hab. inż. Jolanta Grzechowiak-Milewska Długołęka, ul. Świerkowa 19, Długołęka
Prof. dr hab. inż. Jolanta Grzechowiak-Milewska Długołęka, 2018.12.04 ul. Świerkowa 19, 55-095 Długołęka RECENZJA rozprawy doktorskiej mgr. inż. Radosława Ciesielskiego pt. Synteza metanolu na nośnikowych
SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA
SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według
Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej
Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej 1) Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 2) Roztwory (zadania rachunkowe zbiór zadań Pazdro
PARLAMENT EUROPEJSKI
PARLAMENT EUROPEJSKI 2004 Dokument z posiedzenia 2009 C6-0267/2006 2003/0256(COD) PL 06/09/2006 Wspólne stanowisko Wspólne stanowisko przyjęte przez Radę w dniu 27 czerwca 2006 r. w celu przyjęcia rozporządzenia
Chemia organiczna. Zagadnienia i przykładowe pytania do kolokwiów dla Biotechnologii (I rok)
Chemia organiczna Zagadnienia i przykładowe pytania do kolokwiów dla Biotechnologii (I rok) Zakład Chemii Organicznej Wydział Chemii Uniwersytet Wrocławski 2005 Lista zagadnień: Kolokwium I...3 Kolokwium
Treść podstawy programowej
CHEMIA ZR Ramowy rozkład materiału w kolejnych tomach podręczników I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna Tom I 1. Masa atomowa I.2. 2. Izotopy I.1., I.3. 3. Reakcje jądrowe I.4. 4. Okres półtrwania
Lista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7
Lista materiałów dydaktycznych dostępnych w Multitece Chemia Nowej Ery dla klasy 7 W tabeli zostały wyróżnione y z doświadczeń zalecanych do realizacji w szkole podstawowej. Temat w podręczniku Tytuł Typ
Spis treści 1. Struktura elektronowa związków organicznych 2. Budowa przestrzenna cząsteczek związków organicznych
Spis treści 1. Struktura elektronowa związków organicznych 13 2. Budowa przestrzenna cząsteczek związków organicznych 19 2.1. Zadania... 28 3. Zastosowanie metod spektroskopowych do ustalania struktury
Usuwanie tlenków azotu z gazów odlotowych
Usuwanie tlenków azotu z gazów odlotowych Metody usuwania NO x z gazów odlotowych: Metody mokre; metody absorpcyjne Metody suche; adsorpcja selektywna redukcja katalityczna, nieselektywna redukcja katalityczna,
Oleje napędowe. Produkcja
Oleje napędowe Olej napędowy jest paliwem przeznaczonym do użytkowania w silnikach wysokoprężnych z zapłonem samoczynnym, czyli tak zwanych silników Diesla. Oleje napędowe otrzymuje się poprzez destylację
1. REAKCJA ZE ZWIĄZKAMI POSIADAJĄCYMI KWASOWY ATOM WODORU:
B I T E C N L CEMIA G GANICZNA I A Własności chemiczne Związki magnezoorganiczne wykazują wysoką reaktywność. eagują samorzutnie z wieloma związkami dając produkty należące do różnych klas związków organicznych.
Eter Dimetylowy ze Źródeł Odnawialnych
Międzynarodowe Targi Ochrony Środowiska, POLEKO 2008, Forum Czystej Energii Poznań 27-30 października 2008r Eter Dimetylowy ze Źródeł Odnawialnych KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ POLITECHNIKA GDAŃSKA Jan
Regulamin Przedmiotowy. XII Wojewódzkiego Konkursu Chemicznego. dla uczniów szkół gimnazjalnych województwa świętokrzyskiego
Regulamin Przedmiotowy XII Wojewódzkiego Konkursu Chemicznego dla uczniów szkół gimnazjalnych województwa świętokrzyskiego w roku szkolnym 2014/ 2015 I. Informacje ogólne 1. Niniejszy Regulamin określa
CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne
CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [
Wymagania edukacyjne z chemii oraz sposoby sprawdzania wiedzy i umiejętności
Wymagania edukacyjne z chemii oraz sposoby sprawdzania wiedzy i umiejętności Kwasy Wymagania edukacyjne z podstawy programowej - klasa VIII Uczeń: definiuje pojęcie kwasy zgodnie z teorią Arrheniusa opisuje
Spis treści. Wstęp 11
Technologia chemiczna organiczna : wybrane zagadnienia / pod red. ElŜbiety Kociołek-Balawejder ; aut. poszczególnych rozdz. Agnieszka Ciechanowska [et al.]. Wrocław, 2013 Spis treści Wstęp 11 1. Węgle
Wymagania edukacyjne z chemii dla klasy III gimnazjum. Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Czarnym Dunajcu
Rok Szkolny 2016/2017 Czarny Dunajec Wymagania edukacyjne z chemii dla klasy III gimnazjum Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Czarnym Dunajcu Nauczyciel: Agata Klimowska Podręcznik: Chemia 3 M. B.
Plan wynikowy z chemii do klasy III gimnazjum w roku szkolnym 2017/2018. Liczba godzin tygodniowo: 1.
1 Plan wynikowy z chemii do klasy III gimnazjum w roku szkolnym 2017/2018. Liczba godzin tygodniowo: 1. Tytuł rozdziału w podręczniku Temat lekcji podstawowe Węgiel i jego związki z wodorem 1.Omówienie
Przemysłowe procesy katalityczne Gaz syntezowy
Katedra Technologii Chemicznej Przemysłowe procesy katalityczne Gaz syntezowy dr hab. inż. Janusz Sokołowski Otrzymywanie gazu syntezowego Cel ciekłe węglowodory metanol gaz syntezowy H 2 i CO + N 2 -
ZWIĄZKI MAGNEZOORGANICZNE. Krystyna Dzierzbicka
ZWIĄZKI MAGNEZRGANIZNE Krystyna Dzierzbicka Związki metaloorganiczne, do których zaliczamy między innymi magnezo- i litoorganiczne są związkami posiadającymi bezpośrednie wiązanie węgiel-metal (np. Na,
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII W ODDZIAŁACH GIMNAZJALNYCH. 1. Każdego ucznia ocenia nauczyciel chemii, czasami wspólnie z uczniami.
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII W ODDZIAŁACH GIMNAZJALNYCH Zasady oceniania: 1. Każdego ucznia ocenia nauczyciel chemii, czasami wspólnie z uczniami. 2. Ocenie podlegają umiejętności, wiadomości,
Wymagania na poszczególne oceny z chemii w klasie III VII. Węgiel i jego związki z wodorem
Wymagania na poszczególne oceny z chemii w klasie III VII. Węgiel i jego związki z wodorem 1 Uczeń: wyjaśnia, czym zajmuje się chemiaorganiczna (2) definiuje pojęcie węglowodory (2) wymienia naturalne
KONKURS PRZEDMIOTOWY CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM
... pieczątka nagłówkowa szkoły... kod pracy ucznia KONKURS PRZEDMIOTOWY CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ETAP SZKOLNY Drogi Uczniu, Witaj w pierwszym etapie konkursu chemicznego. Przeczytaj uważnie instrukcję
ZWIĄZKI WĘGLA Z WODOREM 1) Uzupełnij i uzgodnij równania reakcji spalania całkowitego alkanów, alkenów i alkinów.
Nauczanie domowe WIEM, CO TRZEBA Klasa VIII Chemia od listopada do czerwca aktualizacja 05.10.2018 ZWIĄZKI WĘGLA Z WODOREM 1) Uzupełnij i uzgodnij równania reakcji spalania całkowitego alkanów, alkenów
b) Podaj liczbę moli chloru cząsteczkowego, która całkowicie przereaguje z jednym molem glinu.
Informacja do zadań 1 i 2 Chlorek glinu otrzymuje się w reakcji glinu z chlorowodorem lub działając chlorem na glin. Związek ten tworzy kryształy, rozpuszczalne w wodzie zakwaszonej kwasem solnym. Z roztworów
1. Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne
1. PODSTAWOWE PRAWA I POJĘCIA CHEMICZNE 5 1. Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 1.1. Wyraź w gramach masę: a. jednego atomu żelaza, b. jednej cząsteczki kwasu siarkowego. Odp. 9,3 10 23 g; 1,6 10 22
WYMAGANIA EDUKACYJNE z chemii dla klasy trzeciej
Lucyna Krupa Rok szkolny 2016/2017 Anna Mikrut WYMAGANIA EDUKACYJNE z chemii dla klasy trzeciej Wyróżnia się wymagania na: ocenę dopuszczającą ocenę dostateczną (obejmują wymagania na ocenę dopuszczającą)
Plan wynikowy i wymagania edukacyjne w klasie 3 gimnazjum. Węgiel i jego związki z wodorem. Wymagania edukacyjne. Tytuł rozdziału w podręczniku
1 Plan wynikowy i wymagania edukacyjne w klasie 3 gimnazjum Tytuł rozdziału w podręczniku Temat lekcji Treści nauczania podstawowe (P) Wymagania edukacyjne ponadpodstawowe (PP) Węgiel i jego związki z
Test diagnostyczny. Dorota Lewandowska, Lidia Wasyłyszyn, Anna Warchoł. Część A (0 5) Standard I
strona 1/9 Test diagnostyczny Dorota Lewandowska, Lidia Wasyłyszyn, Anna Warchoł Część A (0 5) Standard I 1. Przemianą chemiczną nie jest: A. mętnienie wody wapiennej B. odbarwianie wody bromowej C. dekantacja
Węgiel i jego związki z wodorem
Węgiel i jego związki z wodorem 1. Związki organiczne i nieorganiczne są to związki chemiczne, które w swoich cząsteczkach zawierają atomy węgla są to związki chemiczne, które w swoich cząsteczkach nie
Zagadnienia. Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I
Nr zajęć Data Zagadnienia Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I 9.10.2012. b. określenie liczby cząstek elementarnych na podstawie zapisu A z E, również dla jonów; c. określenie
(12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11) (13) B1
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11) 161965 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 2 8 1 6 4 9 (51) IntCl5: C 0 1 B 3 /3 8 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (2 2 ) Data zgłoszenia: 2 8.0
Materiały dodatkowe kwasy i pochodne
Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Katedra Chemii rganicznej Materiały dodatkowe kwasy i pochodne Kwasy 1. Kwasowość Kwasy karboksylowe są kwasami o stosunkowo niewielkiej mocy. Ich stała dysocjacji
Warszawa 02.06.2014r. Grupa Azoty S.A.
Warszawa 02.06.2014r Grupa Azoty S.A. Grupa Azoty Kim jesteśmy? Jeden z największych koncernów chemicznych w Europie Środkowej o rozpoznawalnych markach w obszarach: nawozy tworzywa i kaprolaktam melamina
Konspekt lekcji chemii w klasie III gimnazjum. Temat: Węglowodory i pochodne węglowodorów powtórzenie wiadomości.
Konspekt lekcji chemii w klasie III gimnazjum. Temat: Węglowodory i pochodne węglowodorów powtórzenie wiadomości. Cel główny: przypomnienie i utrwalenie wiadomości dotyczących węglowodorów i pochodnych
WZÓR RAPORTU DLA RADY MINISTRÓW
1. Informacje dotyczące instytucji sporządzającej raport. Data sporządzenia raportu Instytucja odpowiedzialna za sporządzenie raportu Adres instytucji Nr telefonu: Adres email: 2. Opis krajowego Systemu
Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy
Reakcje chemiczne Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna dla studentów biologii.
Cz. I Stechiometria - Zadania do samodzielnego wykonania
Cz. I Stechiometria - Zadania do samodzielnego wykonania A. Ustalenie wzoru rzeczywistego związku chemicznego na podstawie składu procentowego. Zadanie i metoda rozwiązania Ustal wzór rzeczywisty związku
X / \ Y Y Y Z / \ W W ... imię i nazwisko,nazwa szkoły, miasto
Zadanie 1. (3 pkt) Nadtlenek litu (Li 2 O 2 ) jest ciałem stałym, występującym w temperaturze pokojowej w postaci białych kryształów. Stosowany jest w oczyszczaczach powietrza, gdzie ważna jest waga użytego
l. Węgiel i jego związki z wodorem
CHEMIA klasa 3 gimnazjum Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 15 w Krakowie l. Węgiel i jego związki z wodorem Wymagania na ocenę dopuszczającą definiuje pojęcia: chemia organiczna, chemia
WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO kod Uzyskane punkty..... WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie
WĘGLOWODORY POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI
WĘGLOWODORY POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI 1. W kórym punkcie zapisano wyłącznie węglowodory odbarwiające wodę bromową: a) C 2 H 6 ; C 4 H 10 ; C 6 H 14 b) C 9 H 20 ; C 8 H 16 ; C 2 H 4 c) C 2 H 2 ; C 3 H 6 ;
4. ODAZOTOWANIE SPALIN
4. DAZTWANIE SPALIN 4.1. Pochodzenie tlenków azotu w spalinach 4.2. Metody ograniczenia emisji tlenków azotu systematyka metod 4.3. Techniki ograniczania emisji tlenków azotu 4.4. Analiza porównawcza 1
(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 1912922 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 26.06.2006 06776078.5 (13) T3 (51) Int. Cl. C07C1/04 C10G2/00
KLASA TRZECIA. Węgiel i jego związki z wodorem 1. Poznajemy naturalne źródła węglowodorów. Wymagania edukacyjne. Tytuł rozdziału w podręczniku
1 KLASA TRZECIA Tytuł rozdziału w podręczniku Temat lekcji Treści nauczania Wymagania edukacyjne podstawowe (P) ponadpodstawowe (PP) Węgiel i jego związki z wodorem 1. Poznajemy naturalne źródła 2.1. Szereg
Bezemisyjna energetyka węglowa
Bezemisyjna energetyka węglowa Szansa dla Polski? Jan A. Kozubowski Wydział Inżynierii Materiałowej PW Człowiek i energia Jak ludzie zużywali energię w ciągu minionych 150 lat? Energetyczne surowce kopalne:
Wymagania edukacyjne chemia klasa 3 gimnazjum. Węgiel i jego związki z wodorem. Wymagania edukacyjne. Tytuł rozdziału w podręczniku
1 Wymagania edukacyjne chemia klasa 3 gimnazjum Tytuł rozdziału w podręczniku Temat lekcji Treści nauczania podstawowe (P) Wymagania edukacyjne ponadpodstawowe (PP) Węgiel i jego związki z wodorem 1. Poznajemy
PRACA KONTROLNA Z CHEMII NR 1 - Semestr I 1. (6 pkt) - Krótko napisz, jak rozumiesz następujące pojęcia: a/ liczba atomowa, b/ nuklid, c/ pierwiastek d/ dualizm korpuskularno- falowy e/promieniotwórczość
Gazy rafineryjne w Zakładzie Produkcyjnym PKN ORLEN SA w Płocku gospodarka gazami rafineryjnymi
Gazy rafineryjne w Zakładzie Produkcyjnym PKN ORLEN SA w Płocku gospodarka gazami rafineryjnymi Wrzesień 2012 1 PKN ORLEN SA informacje ogólne PKN ORLEN Jesteśmy jedną z największych korporacji przemysłu
XXI Regionalny Konkurs Młody Chemik FINAŁ część I
Katowice, 16.12.2009 XXI Regionalny Konkurs Młody Chemik FINAŁ część I ZADANIE 1. KRZYśÓWKA ZWIĄZKI WĘGLA I WODORU (9 punktów) RozwiąŜ krzyŝówkę. Litery z wyszczególnionych pól utworzą hasło nazwę węglowodoru:
Pozyskiwanie wodoru na nanostrukturalnych katalizatorach opartych o tlenki żelaza
IKiP P Pozyskiwanie wodoru na nanostrukturalnych katalizatorach opartych o tlenki żelaza. Węgrzynowicz, M. ćwieja, P. Michorczyk, Z. damczyk Projektu nr PIG.01.01.02-12-028/09 unkcjonalne nano i mikrocząstki
I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO. Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO XV Konkurs Chemii Organicznej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1 (9 pkt) Ciekłą mieszaninę,
PL B1. UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU, Poznań, PL BUP 24/17
RZECZPOSPOLITA POLSKA (2) OPIS PATENTOWY (9) PL () 229709 (3) B (2) Numer zgłoszenia: 49663 (5) Int.Cl. C07F 7/30 (2006.0) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 05.2.206 (54)
WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe
kod ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Uzyskane punkty.. WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe Zadanie
Wymaganie edukacyjne z chemii z uwzględnieniem działów programowych
Wymaganie edukacyjne z chemii z uwzględnieniem działów programowych kształcenie ogólne w zakresie podstawowym nr DKOS-4015-46/02 w oparciu o program nauczania wg wydawnictwa Nowa Era Dział I. Budowa atomu.
(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 182127 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 321896 (22) Data zgłoszenia: 14.02.1996 (86) Data i numer zgłoszenia
LIGA PRZEDMIOTOWA - zakres materiału z chemii RUNDA II Klasa I 1. Definiowanie pojęć chemicznych: - reakcja wymiany, analizy i syntezy - utlenianie -
LIGA PRZEDMIOTOWA - zakres materiału z chemii RUNDA II Klasa I - reakcja wymiany, analizy i syntezy - utlenianie - spalanie - tlenki metali I niemetali - higroskopijność - reakcja egzoenergetyczna - reakcja
DZIAŁ 7: BUDOWA MATERII OCENA ŚRÓDROCZNA
Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z chemii w klasie III, wynikające z realizowanego programu nauczania chemii w gimnazjum K.M. Pazdro
CHEMIA klasa 3 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery.
CHEMIA klasa 3 Wymagania programowe na poszczególne oceny do Programu nauczania chemii w gimnazjum. Chemia Nowej Ery. Dział - Węgiel i jego związki. określa, czym zajmuje się chemia organiczna definiuje
Przemysłowe procesy katalityczne część II Kataliza kompleksami metali. Hydroformylowanie olefin (synteza oxo) Uwodornienie olefin
Przemysłowe procesy katalityczne część II Kataliza kompleksami metali ydroformylowanie olefin (synteza oxo) Uwodornienie olefin ydroformylowanie olefin (synteza oxo) C katalizator * RC C 2 + C + 2 R C
podstawowa/chemia/jak-zmienia-sie-podreczniki-dostosowane-do-nowej-podstawy-
Jak zmienią się podręczniki dostosowane do nowej podstawy programowej? Nowa podstawa programowa wprowadza nauczanie chemii do szkoły podstawowej. Na nauczanie chemii zostały przewidziane po dwie godziny
uczeń opanował wszystkie wymagania podstawowe i ponadpodstawowe
1 Agnieszka Wróbel nauczyciel biologii i chemii Plan pracy dydaktycznej na chemii w klasach pierwszych w roku szkolnym 2015/2016 Poziom wymagań Ocena Opis wymagań podstawowe niedostateczna uczeń nie opanował
OFERTA TEMATÓW PROJEKTÓW DYPLOMOWYCH (MAGISTERSKICH) do zrealizowania w Katedrze INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ
OFERTA TEMATÓW PROJEKTÓW DYPLOMOWYCH (MAGISTERSKICH) do zrealizowania w Katedrze INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ Badania kinetyki utleniania wybranych grup związków organicznych podczas procesów oczyszczania
1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego:
1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego: 2. Określ w którą stronę przesunie się równowaga reakcji rozkładu
Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami.
Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami. I. Gęstość propanu w warunkach normalnych wynosi II. Jeżeli stężenie procentowe nasyconego roztworu pewnej
OTMAR VOGT, JAN OGONOWSKI *, BARBARA LITAWA. Streszczenie
OTMAR VOGT, JAN OGONOWSKI *, BARBARA LITAWA WPŁYW WŁAŚCIWOŚCI KWASOWO-ZASADOWYCH I REDUKOWALNOŚCI KATALIZATORÓW Bi Si O MODYFIKOWANYCH WYBRANYMI JONAMI METALI NA ICH AKTYWNOŚĆ W PROCESIE OCM CO 2 THE INFLUENCE
ARKUSZ 1 POWTÓRZENIE DO EGZAMINU Z CHEMII
ARKUSZ 1 POWTÓRZENIE DO EGZAMINU Z CHEMII Zadanie 1. Na rysunku przedstawiono fragment układu okresowego pierwiastków. Dokoocz zdania tak aby były prawdziwe. Wiązanie jonowe występuje w związku chemicznym
Sprawdzian 1. CHEMIA. Przed próbną maturą. (poziom rozszerzony) Czas pracy: 90 minut Maksymalna liczba punktów: 32. Imię i nazwisko ...
CHEMIA Przed próbną maturą Sprawdzian 1. (poziom rozszerzony) Czas pracy: 90 minut Maksymalna liczba punktów: 32 Imię i nazwisko Liczba punktów Procent 2 Zadanie 1. Cząsteczka pewnej substancji chemicznej
CHEMIA 10 WĘGLOWODORY I ICH FLUOROWCOPOCHODNE. ALKOHOLE I FENOLE. IZOMERIA. POLIMERYZACJA.
INSTYTUT MEDICUS Kurs przygotowawczy do matury i rekrutacji na studia medyczne Rok 2017/2018 www.medicus.edu.pl tel. 501 38 39 55 CHEMIA 10 WĘGLOWODORY I ICH FLUOROWCOPOCHODNE. ALKOHOLE I FENOLE. IZOMERIA.
Wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z chemii dla klasy VIII
Wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z chemii dla klasy VIII Temat 1.Wzory i nazwy kwasów. dopuszczająca - zna zasady bezpiecznego posługiwania
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI. z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych. (tekst jednolity)
Dz.U.2013.1058 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie wymagań jakościowych dla paliw ciekłych (tekst jednolity) Na podstawie art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 25 sierpnia
WĘGLOWODORY. Uczeń: Przykłady wymagań nadobowiązkowych Uczeń:
WĘGLOWODORY Wymagania na ocenę dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą pisze wzory sumaryczne, zna nazwy czterech początkowych węglowodorów nasyconych; zna pojęcie: szereg homologiczny; zna ogólny
Grupa karbonylowa. Grupa karbonylowa to grupa funkcyjna, w której atom tlenu połączony jest z atomem węgla podwójnym wiązaniem
ALDEHYDY I KETNY Spis treści Grupa karbonylowa Aldehydy i ketony Aldehydy Nazewnictwo trzymywanie Właściwości chemiczne Aldehydy nienasycone Aldehydy aromatyczne Ketony Nazewnictwo trzymywanie Właściwości
RAF-2. Sprawozdanie o produkcji i obrocie produktami naftowymi. w jednostkach naturalnych tony 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
MINISTERSTWO GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ, Plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON RAF-2 Agencja Rynku Energii S.A. 00-950
1. Katalityczna redukcja węglowodorów zawierających wiązania wielokrotne
B T E C N L CEMA G RGANCZNA A Synteza 1. Katalityczna redukcja węglowodorów zawierających wiązania wielokrotne C C / Pt C C C C W reakcji tej łańcuch węglowy pozostaje zachowany (nie ulega zmianie jego
TECHNOLOGIA CHEMICZNA
TECHNOLOGIA CHEMICZNA Zadanie 1 (Zadanie 5. z finału XXVI Konkursu Chemicznego) Chlorek metylu otrzymuje się w procesie chlorowania metanu w instalacji cyrkulacyjnej. Do obiegu doprowadza się metan (strumień
Wodór z etanolu. C2H5OH + 3H2O 2 CO2 + 6H2 (ΔH = +347,4 kj/mol)
Wodór z etanolu Wstęp teoretyczny W skali globalnej obserwuje się nieustanny wzrost zapotrzebowanie na energię. Równocześnie, presja na ochronę środowiska oraz zmniejszające się zasoby paliw kopalnych