Niekonwencjonalne paliwa kopalne (np. gaz łupkowy) w Europie Poszukiwania i produkcja gazu ziemnego i ropy naftowej w Europie koncentrowały się w przeszłości głównie na zasobach konwencjonalnych. Możliwości tego rodzaju wydobycia krajowego stają się coraz bardziej ograniczone, lecz postęp technologiczny stwarza nowe możliwości pozyskania z formacji geologicznych niekonwencjonalnych paliw kopalnych, których wydobycie było wcześniej zbyt skomplikowane lub zbyt kosztowne, takich jak gaz łupkowy, gaz zamknięty, metan z pokładów węgla, ropa zamknięta lub olej łupkowy. Komisja Europejska dąży do tego, aby eksploatacja niekonwencjonalnych paliw kopalnych odbywała się z zachowaniem właściwych zabezpieczeń w odniesieniu do zdrowia, klimatu i środowiska oraz do jak największej pewności prawa i przewidywalności zarówno dla obywateli, jak i operatorów, a także do zapewnienia możliwości uzyskania potencjalnych korzyści z ich eksploatacji pod względem bezpieczeństwa gospodarczego i energetycznego. Na podstawie prac analitycznych przeprowadzanych od końca 2011 r. Komisja włączyła do swojego programu prac na 2013 r. opracowanie pt. Ramy oceny dotyczące środowiska, klimatu i energii, umożliwiające bezpieczne niekonwencjonalne wydobycie węglowodorów (http://ec.europa.eu/atwork/pdf/cwp2013_ annex_en.pdf). Niniejsze konsultacje internetowe stanowią część wysiłków Komisji podejmowanych w celu zasięgnięcia opinii zainteresowanych stron i obywateli. Prosimy o Państwa zdanie na temat szeregu istotnych kwestii. Wypełnienie kwestionariusza zajmie około 10-15 minut. Niniejsze konsultacje i ich wyniki w żaden sposób nie przesądzają o ostatecznych rezultatach ani formie ewentualnej decyzji, którą Komisja Europejska podejmie w tej sprawie. Pola oznaczone gwiazdką (*) są obowiązkowe 1. Profil respondenta Kogo Pan/Pani reprezentuje? (*) Odpowiadam jako osoba fizyczna. Odpowiadam w imieniu spółki lub organizacji. Odpowiadam w imieniu organu publicznego. Proszę podać nazwę spółki lub organizacji. (*) Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA Proszę podać swój adres e-mail. (*) pr@pgnig.pl Proszę podać państwo zamieszkania (*) AT - Austria BE - Belgia BG - Bułgaria CY - Cypr CZ - Czechy DE - Niemcy DK - Dania EE - Estonia EL - Grecja ES - Hiszpania FI - Finlandia FR - Francja HU - Węgry IE - Irlandia IT - Włochy LT - Litwa LU - Luksemburg LV - Łotwa MT - Malta NL - Holandia PL - Polska PT - Portugalia RO - Rumunia SE - Szwecja SI - Słowenia SK - Słowacja UK - Wielka Brytania AU - Australia CA - Kanada NO - Norwegia RU - Rosja US - Stany Zjednoczone inne
W razie wyboru odpowiedzi Inne proszę podać nazwę Państwa (*) nie dotyczy Proszę podać imię i nazwisko (*) Szymon Dobrzyński Proszę podać swój adres e-mail. (*) szymon.dobrzynski@pgnig.pl Czy odpowiada Pan/Pani w imieniu organizacji ogólnounijnej? (*) Tak. Nie. Jeśli nie, proszę podać nazwę państwa, w którym znajduje się główna siedziba Pani/Pani organizacji? (*) AT - Austria BE - Belgia BG - Bułgaria CY - Cypr CZ - Czechy DE - Niemcy DK - Dania EE - Estonia EL - Grecja ES - Hiszpania FI - Finlandia FR - Francja HU - Węgry IE - Irlandia IT - Włochy LT - Litwa LU - Luksemburg LV - Łotwa MT - Malta NL - Holandia PL - Polska PT - Portugalia RO - Rumunia SE - Szwecja SI - Słowenia SK - Słowacja UK - Wielka Brytania AU - Australia CA - Kanada NO - Norwegia RU - Rosja US - Stany Zjednoczone inne W razie wyboru odpowiedzi Inne proszę podać nazwę. (*) nie dotyczy Proszę wybrać opis, który najlepiej pasuje do Pana/Pani organizacji: (*) spółka, stowarzyszenie branżowe lub handlowe, instytucja akademicka, pozarządowa organizacja zajmująca się ochroną środowiska lub społeczna organizacja pozarządowa, organizacja międzyrządowa, inna organizacja.
W razie wyboru odpowiedzi inna organizacja proszę podać nazwę. (*) nie dotyczy Pani/Pana spółka działa głównie w następującym sektorze: (*) ropa naftowa i gaz, węgiel, energetyka jądrowa, energia odnawialna, wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla, efektywność energetyczna, dostawy materiałów, technologii sprzętu lub usług dla sektora ropy naftowej i gazu, dostawy materiałów, technologii sprzętu lub usług dla innego sektora, obrót energią, inwestycje, ubezpieczenia, sektor energochłonny, inny sektor. W razie wyboru odpowiedzi inny sektor proszę podać nazwę. (*) nie dotyczy Proszę podać liczbę pracowników w Pana/Pani spółce.* Pomiędzy 1 i 49, pomiędzy 50 i 249, 250 i więcej. Proszę podać obroty Pana/Pani spółki.* Maksymalnie 10 mln euro, ponad 10 mln euro, lecz maksymalnie 50 mln euro, ponad 50 mln euro. W razie wyboru odpowiedzi inne proszę podać nazwę.* Nie dotyczy
Jeżeli nie wskaże Pan/Pani inaczej, treść Pana/Pani odpowiedzi zostanie opublikowana na stronie internetowej Komisji. Proszę zaznaczyć tutaj, jeżeli chciałby/-aby Pan/Pani zachować anonimowość.* Wyrażam zgodę na publikację treści odpowiedzi w obecnej formie. Proszę o zachowanie anonimowości moich odpowiedzi. 2. Ogólne postrzeganie niekonwencjonalnych paliw kopalnych (np. gazu łupkowego) Które z poniższych stwierdzeń najlepiej odzwierciedla Pana/Pani ogólną opinię na temat niekonwencjonalnych paliw kopalnych (np. gazu łupkowego)?* Uważam, że niekonwencjonalne paliwa kopalne (np. gaz łupkowy) powinny być mimo wszystko eksploatowane w Europie. Uważam, że niekonwencjonalne paliwa kopalne (np. gaz łupkowy) powinny być eksploatowane w Europie wyłącznie pod warunkiem istnienia właściwych zabezpieczeń w odniesieniu do zdrowia i środowiska. Uważam, że w Europie wcale nie należy wydobywać niekonwencjonalnych paliw kopalnych (np. gazu łupkowego). Jak dotąd nie mam zdania.
3. Główne potencjalne szanse i wyzwania W przypadku każdego obszaru proszę określić poziom korzyści, jakich oczekuje Pan/Pani w związku z eksploatacją niekonwencjonalnych paliw kopalnych (np. gazu łupkowego) w Europie. a) Duże korzyści b) Znaczące korzyści c) Umiarkowane korzyści d) Brak korzyści e) Nie wiem Mogłoby to pomóc w dywersyfikacji źródeł energii w UE.* a b c d e Mogłoby to zapobiec zwiększeniu uzależnienia UE od przywozu energii (np. przywozu ropy naftowej i gazu ziemnego spoza Europy).* Mogłoby to wzmocnić pozycję negocjacyjną operatorów unijnych wobec zewnętrznych dostawców energii.* Mogłoby to sprawić, że energia stałaby się tańsza dla konsumentów.* Mogłoby to zwiększyć konkurencyjność przemysłu europejskiego.* Mogłoby to zachęcić do inwestycji.* Mogłoby to stworzyć miejsca pracy.* Mogłoby to zapewnić wpływy dla organów publicznych (np. podatki lub korzyści pod względem dochodów).* Mogłoby to pobudzić innowacje technologiczne.* Mogłoby to spowodować zastąpienie węgla z korzyścią dla klimatu.* Mogłoby to pomóc w zrównoważeniu sieci elektrycznej w UE.* Mogłoby to przynieść inne korzyści (proszę określić i wskazać poziom korzyści, jakich Pan/Pani oczekuje: duże/znaczące/umiarkowane korzyści). Niewymienione korzyści to: Zatrzymanie środków finansowych w UE, która wydaje rocznie ok. 100 mld na zakup gazu. Zapewnienie niezależności paliwowej. Redukcja kosztów polityki klimatycznej. Rozwój gospodarczy państw członkowskich z raportów i analiz niezależnych ośrodków badawczych wynika, że wydobycie gazu z łupków w Polsce może m. in. stworzyć w Polsce ok. 180 tys. nowych miejsc pracy. Może też znacząco zwiększyć dochody budżetowe.
W przypadku każdego obszaru proszę określić poziom wyzwań, jakich spodziewa się Pan/Pani w związku z eksploatacją niekonwencjonalnych paliw kopalnych (np. gazu łupkowego) w Europie. a) Duże wyzwanie, b) Znaczące wyzwanie, c) Umiarkowane wyzwanie, d) Brak wyzwania, e) Nie wiem. Mogłoby to spowodować nowe problemy związane z ilością wody.* a b c d e Mogłoby to spowodować nowe problemy związane z jakością wody.* Mogłoby to spowodować nowe problemy związane z jakością powietrza.* Mogłoby to spowodować nowe problemy związane z glebą.* Mogłoby to spowodować nowe problemy związane z zajmowaniem gruntów.* Mogłoby to spowodować nowe problemy związane z przyrodą i różnorodnością biologiczną (np. lasami, roślinnością, gatunkami dzikiej fauny i flory).* Mogłoby to spowodować nowe problemy związane z zakłóceniami w funkcjonowaniu społeczeństwa (np. hałas, większy ruch).* Mogłoby to spowodować nowe problemy związane z aktywnością sejsmiczną.* Mogłoby to spowodować długoterminowe zagrożenia geologiczne (tj. po zaprzestaniu działań).* Mogłoby to zwiększyć zagrożenia dla klimatu (np. emisje metanu).* Mogłoby to zmienić ukierunkowanie zasobów kosztem innych opcji energetycznych (np. odnawialnych źródeł energii, efektywności energetycznej).* Mogłoby to stwarzać zagrożenia dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników na terenach poszukiwania i wydobycia.* Mogłoby to być niekorzystne dla wizerunku lokalnego, turystyki i wartości nieruchomości.* Brak przejrzystości i informacji publicznych (np. dotyczących przewidywanych koncesji i zezwoleń, działań takich jak stosowanie dodatków chemicznych związanych z nimi potencjalnych korzyści i zagrożeń).* Nieodpowiednie przepisy mające zastosowanie do tych przedsięwzięć (np. niedostateczny poziom ochrony zdrowia ludzi i środowiska).* Brak równych warunków działania dla operatorów w Europie z powodu różnych krajowych sposobów podejścia.* Brak zdolności organów publicznych w zakresie nadzoru nad dużą liczbą obiektów.* Brak akceptacji społecznej.* Mogłoby to spowodować inne wyzwania (proszę określić i wskazać poziom wyzwań, jakich się Pan/Pani spodziewa: duże/znaczące/umiarkowane wyzwania). Brak innych wyzwań
4. Sprostanie wyzwaniom Jak ważne według Pana/Pani są poniższe zalecenia służące uniknięciu lub zminimalizowaniu zagrożeń dla środowiska, klimatu i zdrowia związanych z niekonwencjonalnymi paliwami kopalnymi (np. gazem łupkowym)? a) Bardzo ważne, b) Ważne, c) Stosunkowo ważne, d) Wcale nieważne, e) Nie wiem. Należy sporządzić plan przed eksploatacją (np. dotyczący spodziewanej liczby szybów, odległości między szybami, odległości od obszarów mieszkalnych, warstw wodonośnych, obszarów chronionych).* Przed podjęciem decyzji o ewentualnym przystąpieniu do odwiertów i szczelinowania hydraulicznego należy ocenić ryzyko związane z formacją podziemną (geologiczną).* Należy scharakteryzować ryzyko operacyjne przed podjęciem działań, w ich trakcie i po ich przeprowadzeniu, także za pomocą konkretnych modeli.* Należy się upewnić, że szyb jest właściwie wybudowany, izolowany i szczelny.* Należy monitorować jakość wody i powietrza oraz aspekty sejsmiczne przed podjęciem działań, w ich trakcie i po ich przeprowadzeniu.* Należy ujawnić dane operacyjne (np. ilości wykorzystanej wody, zastosowane dodatki chemiczne, charakterystykę odpadów, zdarzenia).* Należy zminimalizować stosowanie płynów szczelinujących i zastąpić płyny niebezpieczne ich bezpieczniejszymi odpowiednikami.* Należy zminimalizować zużycie wody.* Należy odpowiednio gospodarować płynami szczelinującymi i odpadami.* Należy kontrolować uwalnianie substancji do powietrza, w tym emisje gazów cieplarnianych, takich jak metan.* Należy ograniczyć hałas.* Należy zminimalizować potrzeby transportowe.* Należy zapewnić jasne i solidne systemy odpowiedzialności, również w fazie następującej po zamknięciu.* Należy zapewnić posiadanie zabezpieczenia finansowego przez operatorów lub posiadaczy zezwoleń (np. na pokrycie kosztów ewentualnych wypadków lub kosztów związanych z fazą następującą po zamknięciu).* Należy zapewnić inspekcję szybów i kontrolę działań na większym obszarze.* Należy zapewnić niezależną ocenę i weryfikację projektów.* Należy zapewnić podjęcie odpowiednich działań w razie sytuacji wyjątkowych.* a b c d e
Mam dodatkowe zalecenia (jeśli tak, proszę określić i dla każdego z zaleceń wskazać, jak ważne jest ono według Pana/Pani pod względem uniknięcia lub zminimalizowania zagrożeń dla środowiska, klimatu i zdrowia związanych z niekonwencjonalnymi paliwami kopalnymi (np. gazem łupkowym): bardzo ważne/ważne/stosunkowo ważne). Pytanie sugeruje, że wprowadzenie wspomnianych w nim zaleceń jest dopiero rozważane, podczas gdy w UE i w Polsce są to już zwykle warunki obligatoryjne dla inwestorów (przy czym w Polsce nawet bardziej restrykcyjne niż w UE). Trudno jest zrozumieć, co oznacza stwierdzenie niezależna ocena i weryfikacja projektów. Niejasne jest od czego lub kogo ta ocena miałaby być niezależna. Nie wiadomo czy chodzi o ocenę wiarygodnych i kompetentnych instytucji, czy każdego dowolnego podmiotu i osoby. Gdyby powyższe środki zostały wdrożone zgodnie z przypisanym im przez Pana/Panią stopniem ważności, czy zmieniłoby to Pana/Pani ogólną opinię na temat niekonwencjonalnych paliw kopalnych (np. gazu łupkowego)? (Jak wskazano w części 2.)* Tak Może Nie Nie wiem Jakie działania zalecałby/-aby Pan/Pani na szczeblu UE w celu sprostania określonym wyzwaniom i zagrożeniom? Brak działań, obecne ramy są odpowiednie.* Rozwój wymiany informacji, wskazówek dotyczących sprawdzonych rozwiązań i zachęcenie do przyjmowania dobrowolnych sposobów podejścia przez sektor.* Doprecyzowanie obowiązującego prawodawstwa UE za pomocą wytycznych.* Dostosowanie poszczególnych obowiązujących aktów ustawodawczych UE.* Opracowanie całościowego i szczegółowego aktu ustawodawczego UE dotyczącego niekonwencjonalnych paliw kopalnych (np. gazu łupkowego).* Tak Może Nie Nie wiem
Mam dodatkowe propozycje lub informacje dotyczące powyższych wariantów. Nie jest jasne, czy zaznaczenie odpowiedzi tak w punktach 4 i 5 oznacza opowiedzenie się za liberalizacją, czy za zwiększeniem restrykcyjności przepisów UE względem paliw ze złóż niekonwencjonalnych. Komisja Europejska może uznać wszystkie udzielone tak za wyraz potrzeby zaostrzenia przepisów dotyczących węglowodorów ze złóż niekonwencjonalnych, co zdaniem PGNiG nie jest potrzebne. Wadą pytania jest brak możliwości zaznaczenia zmiany przepisów w kierunku ich uproszczenia i liberalizacji. Jakie informacje dotyczące działań związanych z niekonwencjonalnymi paliwami kopalnymi (np. gazem łupkowym) powinny być według Pana/Pani przede wszystkim udostępniane obywatelom? a) Bardzo ważne, b) Ważne, c) Stosunkowo ważne, d) Wcale nieważne, e) Nie wiem. Planowana eksploatacja (np. liczba szybów, lokalizacja).* Informacje dotyczące operatorów prowadzących działalność związaną z niekonwencjonalnymi paliwami kopalnymi (np. gazem łupkowym), ich koncesji i zezwoleń.* Dane bazowe (np. dane dotyczące jakości wody i powietrza przed rozpoczęciem działań).* Dane operacyjne (np. ilości zużytej wody, zastosowane dodatki chemiczne).* Informacje dotyczące zdarzeń związanych z poszukiwaniem i wydobyciem niekonwencjonalnych paliw kopalnych (np. gazu łupkowego).* Informacje dotyczące potencjalnych zagrożeń związanych z poszukiwaniem i wydobyciem niekonwencjonalnych paliw kopalnych (np. gazu łupkowego).* Informacje dotyczące potencjalnych korzyści (np. zatrudnienia i dochodów z podatków).* a b c d e Czy uważa Pan/Pani, że w perspektywie następnych 40 lat eksploatacja niekonwencjonalnych paliw kopalnych (np. gazu łupkowego) wpisuje się w cele UE dotyczące gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów i niskoemisyjnej?* Tak, niezależnie od warunków eksploatacji. Tak, lecz tylko pod warunkiem istnienia właściwych zabezpieczeń w odniesieniu do zdrowia i środowiska. Tak, lecz tylko pod warunkiem istnienia właściwych zabezpieczeń w odniesieniu do zdrowia i środowiska oraz polityki dotyczącej ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, poprawy efektywności energetycznej i zwiększenia wykorzystania niskoemisyjnych źródeł energii i technologii (zwłaszcza odnawialnych źródeł energii). Nie. Nie wiem.
Czy jest Pan/Pani zadowolony/-a z tego kwestionariusza? Jestem zadowolony/-a Jestem stosunkowo zadowolony/-a. Nie jestem ani zadowolony/-a, ani niezadowolony/-a. Nie jestem zadowolony/-a. Nie wiem. Jeżeli ma Pan/Pani dodatkowe uwagi lub propozycje, proszę podać je w polu poniżej. PGNiG SA nie jest zadowolona z tego kwestionariusza, ponieważ jest on nieobiektywny i nieprofesjonalny. Jest on rażąco tendencyjny, jak na konsultacje społeczne na takim poziomie. Już pierwsze pytanie pokazuję brak obiektywizmu autorów. Sformułowanie uważam, że niekonwencjonalne paliwa kopalne powinny być mimo wszystko eksploatowane zawiera dwa elementy tendencyjne, a jest ono najbardziej pozytywną oceną sensowności eksploatacji węglowodorów ze złóż niekonwencjonalnych. Ankieta powinna dotyczyć paliw kopalnych ze złóż niekonwencjonalnych, bo same paliwa są w pełni konwencjonalne. Ponadto, stwierdzenie mimo wszystko sugeruje automatycznie, że jest to działalność szkodliwa dla zdrowia i środowiska. Czwarte pytanie w 4. części kwestionariusza to kolejny przykład tendencyjności, bo tylko 1 możliwość traktuje o (potencjalnych) korzyściach, a pozostałe 6 o zagrożeniach. W tym samym pytaniu, w jednym z podpunktów brzmiących Informacje dotyczące zdarzeń związanych z poszukiwaniem i wydobyciem niekonwencjonalnych paliw kopalnych (np. gazu łupkowego) nie wiadomo o jakie zdarzenia chodzi. Jest to szczególnie dziwne wyrażenie biorąc pod uwagę, że kolejny punkt mówi o zagrożeniach, więc owe zdarzenie nie powinno dotyczyć zagrożeń, bo pytania by się dublowały. W ostatnim pytaniu kwestionariusza dotyczącym zadowolenia, nie wiadomo czy chodzi o zadowolenie z jego metodologii, formy i treści, czy też o zadowolenie z badania opinii publicznej dotyczącej tego zagadnienia. Przydatne linki: Introductory note to this consultation (please click to access): http://ec.europa.eu/environment/consultations/pdf/intro_uff.pdf Wazne dokumenty: Commission's activities on unconventional fossil fuels ((please click to access): http://ec.europa.eu/environment/integration/energy/unconventional_en.htm