ZESPÓŁ SZKÓŁ W BESKU SZKOŁA PODSTAWOWA W BESKU PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z MATEMATYKI W KLASACH IV VI mgr Aneta Pisula mgr Agnieszka Wojtoń
I. GŁÓWNE ZAŁOśENIA PRZEDMIOTOWEGO SYSTEMU OCENIANIA 1. Ocenianie w matematyce powinno wskazywać, jakie wiadomości i umiejętności są najwaŝniejsze dla uczniów w procesie uczenia się i nauczania, i być na to nakierowane (uczniowie wiedzą, czego będą się uczyć). 2. Zadania stosowane w procesie oceniania powinny nakłaniać uczniów do stosowania zdobytej wiedzy w róŝnych aspektach, a uczeń poprzez uświadomienie sobie, co umie, a czego jeszcze nie, powinien stać się czynnym uczestnikiem procesu oceniania. 3. Przy ocenianiu osiągnięć ucznia powinno się stworzyć okazję do zaprezentowania przez niego swojej wiedzy i umiejętności w róŝny sposób. 4. Jasne i precyzyjne określenie zasad oceniania poszczególnych form aktywności oraz ustalania oceny semestralnej i rocznej (uczniowie wiedzą, co i kiedy będzie podlegać ocenie, jakie są zasady oceniania oraz znają kryteria ocen). 5. Informacje zdobyte w procesie oceniania powinny umoŝliwiać jak największą pewność wnioskowania o wiedzy i umiejętności ucznia. II. OBSZARY AKTYWNOŚCI PODLEGAJĄCE OCENIE Na lekcjach matematyki oceniane są następujące obszary aktywności ucznia: 1. Rozumienie pojęć matematycznych i znajomość definicji. 2. Znajomość i stosowanie poznanych twierdzeń. 3. Samodzielne lub w grupie przeprowadzanie rozumowań i wnioskowań. 4. Rozwiązywanie zadań z wykorzystaniem poznanych metod. 5. Posługiwanie się symboliką i językiem matematyki. 6. Matematyczny sposób analizowania tekstów. 7. Logiczne rozumowanie, kojarzenie faktów, myślenie abstrakcyjne i stosowanie poznanej wiedzy w rozwiązywaniu zadań problemowych. 8. Aktywność na lekcjach, praca w grupach i wkład pracy ucznia. 9. Prowadzenie zeszytu. III. SPRAWDZANIE I OCENIANIE OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 1. Formy aktywności: - prace klasowe (testy), - sprawdziany, - kartkówki, - odpowiedzi ustne, - praca samodzielna na lekcji, - prace domowe, - aktywność na lekcji, - praca w grupie, - przygotowanie do lekcji, - udział w konkursach, - zeszyt przedmiotowy. 1
2. Określenie pojęć zgodne z WSO: a. wypowiedzi pisemne: - praca klasowa z określonego materiału poprzedzona powtórzeniem, zapisana i zapowiedziana z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem, - test praca pisemna zawierająca zadania zamknięte lub zadania zamknięte i otwarte, przeprowadzona w zamian za pracę klasową i na takich samych zasadach, - sprawdzian obejmuje materiał z 3 5 jednostek lekcyjnych, zapowiedziany na ostatniej lekcji, - kartkówka niezapowiedziana praca obejmująca materiał z 1 3 ostatnich jednostek lekcyjnych, - prace domowe ucznia podlegają sprawdzeniu, ale nie zawsze ocenie, - zeszyt przedmiotowy minimum raz w semestrze, ale nie zawsze podlega ocenie. b. wypowiedzi ustne: - odpowiedzi z 3 ostatnich lekcji, - aktywność na lekcji. 3. Skala ocen: a. Oceny bieŝące, oceny klasyfikacyjne półroczne i roczne ustala się w stopniach według następującej skali: - ocena celująca 6, - ocena bardzo dobra 5, - ocena dobra 4, - ocena dostateczna 3, - ocena dopuszczająca 2, - ocena niedostateczna 1. b. Stosuje się określoną wagę ocen dla poszczególnych form aktywności ucznia: - praca klasowa (minimum 2 w semestrze), - sprawdzian (minimum 2 w semestrze), - kartkówka (minimum 3 w semestrze), - odpowiedź ustna(minimum 1 w semestrze), - praca samodzielna na lekcji aktywność na lekcji, praca w grupach), - praca domowa, - zeszyt przedmiotowy. Ocenę klasyfikacyjną półroczną i roczną wystawia się z uwzględnieniem wyŝej wymienionej wagi. Ocena klasyfikacyjna półroczna i roczna nie jest średnią arytmetyczną ocen bieŝących. W przypadku wystawiania ocen półrocznych i rocznych ocenę celującą otrzymuje uczeń, który jest laureatem konkursów lub olimpiad matematycznych przynajmniej na szczeblu powiatowym. Na pracach klasowych lub sprawdzianach, gdzie zadania są punktowane, uzyskane punkty przeliczane są na stopnie według skali: niedostateczny 0% 32% dopuszczający 33% 54% dostateczny 55% 74% dobry 75% 89% bardzo dobry 90% 100% celujący 98% + dodatkowe zadanie 2
4. Ogólne kryteria ocen z matematyki: Celujący: a. Uczeń zna definicje, twierdzenia, wzory itp. znacznie wykraczające poza program nauczania. Posługuje się terminologią matematyczną i informacjami na poziomie wyŝszym od danego szczebla nauczania. b. Uczeń umie samodzielnie śledzić rozumowania matematyczne i dowody zawarte w tekście oraz samodzielnie opisywać swoje spostrzeŝenia i poczynania matematyczne. c. Uczeń wykorzystuje posiadane wiadomości i umiejętności do rozwiązywania zadań nietypowych. Uczeń dostrzega analogie, zaleŝności między obiektami matematycznymi, dokonując porównań i uogólnień. d. Uczeń dostrzega problem w sytuacji przedstawionej w formie luźnego zbioru informacji i przedstawia go w postaci zadania, rozwiązując zadania nietypowe. e. Uczeń potrafi rozwiązać trudny problem praktyczny wymagający metod lub technik matematycznych wynikających z indywidualnych zainteresowań. f. Uczeń dostrzega analogie, zaleŝności między obiektami matematycznymi, dokonując porównań i uogólnień wykorzystując wiadomości dodatkowe. g. Uczeń uzasadnia poprawność operacji matematycznych. h. Uczeń osiąga sukcesy w konkursach matematycznych na szczeblu co najmniej szkolnym. Bardzo dobry: a. Uczeń opanował pełen zakres treści określonych programem nauczania na danym szczeblu kształcenia. b. Właściwie rozumie treści złoŝone, trudne, waŝne do opanowania. c. Potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę w Ŝyciu pozaszkolnym, rozwiązując zadania o duŝym stopniu trudności. Wymagania dopełniające to umiejętności złoŝone o charakterze problemowym, zaliczane są najczęściej do najwyŝszej kategorii celów nauczania. d. Uczeń jest aktywny na lekcji, systematycznie odrabia prace domowe, bierze udział w zajęciach koła matematycznego. Dobry: a. Uczeń opanował treści określane programem nauczania na poziomie nie przekraczającym wymagań zawartych w podstawie programowej. b. Rozumie treści łatwe dla ucznia nawet mało zdolnego, o niewielkim stopniu złoŝoności, a więc przystępne, często powtarzające się w programie nauczania. c. Potrafi zdobytą wiedzę stosować w sytuacjach nietypowych, według wzorów (przykładów) znanych z podręczników lub lekcji, systematycznie odrabia zadania domowe, jest aktywny na lekcji. Dostateczny: a. Rozumie treści określane programem nauczania na poziomie nie przekraczającym wymagań zawartych w podstawie programowej. b. Rozumie treści łatwe nawet dla ucznia mało zdolnego, o niewielkim stopniu złoŝoności, a więc przystępne, często powtarzające się w programie nauczania. c. Rozwiązuje zadania schematyczne, typowe. Z pomocą nauczyciela dokonuje porównań, analizowania danych. d. Dokonuje uzasadnienia uogólnień z pomocą nauczyciela. Stosuje podstawową wiedzę w sytuacjach problemowych z pomocą nauczyciela. 3
e. Uczeń nie odrabia systematycznie prac domowych, posiada luki w wiadomościach w materiale bieŝącym, nie zawsze bierze aktywny udział na lekcji, przynosi na lekcję potrzebne materiały. Dopuszczający: a. Uczeń opanował treści nauczania niezbędne w uczeniu matematyki. Ma braki w wiadomościach i umiejętnościach określonych w podstawie programowej, a takŝe w znaczącym stopniu w wiadomościach i umiejętnościach podstawowych. Uczestniczy w zajęciach wyrównawczych, nie zawsze odrabia prace domowe. b. Nie rozumie uogólnień i nie umie śledzić podstawowych rozumowań. c. Uczeń ma problemy w rozwiązywaniu zadań schematycznych, typowych. d. Nie potrafi stosować wiedzy w praktyce. e. Nie potrafi rozwiązać zadań schematycznych. Niedostateczny: a. Uczeń wykazuje brak podstawowych wiadomości programowych. b. Nie rozumie podstawowych wiadomości. c. Nie umie stosować wiedzy w sytuacjach typowych. Nie potrafi rozwiązać zadań nawet o najmniejszym stopniu trudności. d. Nie potrafi rozwiązywać zadań schematycznych. e. Uczeń nie wykazuje zainteresowania na lekcji, nie odrabia prac domowych, nie wykazuje chęci osiągnięcia podstawowej wiedzy na zajęciach wyrównawczych, nie jest w stanie nawet z pomocą nauczyciela rozwiązać zadań wymagających elementarnych wiadomości z matematyki na poziomie danej klasy. IV. ZASADY POPRAWIANIA OCEN 1. KaŜdy uczeń ma prawo do poprawy niedostatecznych ocen cząstkowych według następujących zasad: - wszystkie prace klasowe i sprawdziany w ciągu 2 tygodni od daty otrzymania, - kartkówki jeśli nauczyciel wyrazi zgodę w ciągu 1 tygodnia od daty otrzymania, - odpowiedzi ustne, prace domowe i oceny za prowadzenie zeszytu nie podlegają poprawie. 2. Uczeń ma równieŝ prawo do poprawy dopuszczających i dostatecznych ocen cząstkowych z prac klasowych i sprawdzianów. 3. Uczeń, który w terminie nie poprawi oceny, traci prawo do poprawy tej oceny. 4. Poprawa ocen odbywa się na zajęciach dodatkowych z matematyki. 5. Prace klasowe są obowiązkowe. Nieobecni uczniowie piszą ją w terminie ustalonym z nauczycielem. JeŜeli uczeń nie przystąpi do pisania pracy klasowej w wyznaczonym drugim terminie, nauczyciel ma prawo do przeprowadzenia jej na lekcji, na której uczeń jest obecny. 6. uczniowie nieobecni na sprawdzianach piszą je w moŝliwie najkrótszym terminie, po uzgodnieniu z nauczycielem. 7. Poprawione prace klasowe oddawane są w terminie dwóch tygodni, sprawdziany i kartkówki w ciągu jednego tygodnia. 8. Poprawioną ocenę bierze się w kółko, obok wpisuje się ocenę z poprawy. 4
9. Ostatnia praca klasowa przed wystawieniem oceny półrocznej lub rocznej musi być przeprowadzona w takim terminie, aby uczeń miał moŝliwość poprawy oceny z tej pracy klasowej (nie przewiduje się poprawy oceny cząstkowej tuŝ przed klasyfikacją). V. USTALENIA KOŃCOWE 1. KaŜdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości. 2. Oceny są jawne. 3. Uczeń powinien być oceniany systematycznie. 4. Nie będzie pozytywnie oceniany uczeń, który uchyla się od oceniania. 5. Uczeń ma prawo do dwóch nie przygotowań do lekcji w ciągu jednego semestru, o ile zgłosi ten fakt przed lekcją, to nie ponosi Ŝadnych konsekwencji (oprócz zapisu w dzienniku). Nie dotyczy to jednak lekcji, na których nauczyciel zaplanował pracę klasową, sprawdzian lub kartkówkę. Przez nie przygotowanie do lekcji rozumiemy: dwukrotną niegotowość do odpowiedzi, dwukrotny brak zeszytu, dwukrotny brak ćwiczeń, dwukrotny brak pomocy potrzebnych do lekcji. 6. Po wykorzystaniu limitu określonego powyŝej uczeń otrzymuje za kaŝde nie przygotowanie ocenę niedostateczną. 7. Na koniec semestru nie przewiduje się Ŝadnych sprawdzianów poprawkowych czy zaliczeniowych. 8. Aktywność na lekcji oceniana jest plusami. Za 5 zebranych plusów uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą. 9. Przy ocenianiu nauczyciel uwzględnia moŝliwości intelektualne uczniów. VI. KONTRAKT ZAWARTY POMIĘDZY UCZNIAMI I NAUCZYCIELEM 1. KaŜdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami sprawiedliwości. 2. Prace klasowe, sprawdziany i odpowiedzi ustne są obowiązkowe. 3. Prace klasowe są zapowiadane, z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem i podany jest zakres sprawdzanych umiejętności i wiedzy. 4. Krótkie sprawdziany (kartkówki) nie muszą być zapowiadane i mogą być poprawione na prośbę ucznia (w przypadku otrzymania oceny niedostatecznej). 5. Uczeń nieobecny na pracy klasowej lub sprawdzianie musi ją napisać w terminie uzgodnionym przez nauczyciela. 6. KaŜdą pracę klasową, napisaną na ocenę nie satysfakcjonującą ucznia, moŝna poprawić. Poprawa jest dobrowolna i odbywa się w ciągu 2 tygodni od dnia podania informacji o ocenach. Uczeń poprawia pracę tylko raz i brana jest pod uwagę ocena z pracy poprawionej. 7. Po dłuŝszej nieobecności w szkole (powyŝej 1 tygodnia) uczeń ma prawo nie być oceniany przez tydzień (nie dotyczy prac klasowych). 8. Uczeń ma prawo do dwukrotnego w ciągu semestru zgłaszania nie przygotowania się do lekcji. Przez nie przygotowanie się do lekcji rozumiemy: brak zeszytu, brak zeszytu ćwiczeń, brak pracy domowej, niegotowość do odpowiedzi, brak pomocy potrzebnych do lekcji. 5
9. Po wykorzystaniu limitu określonego powyŝej uczeń otrzymuje za kaŝde nie przygotowanie ocenę niedostateczną. 10. Na koniec semestru nie przewiduje się dodatkowych sprawdzianów zaliczeniowych. 11. Aktywność na lekcji nagradzana jest plusami. Za 5 zgromadzonych plusów uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą. 12. Uczniowie lubiący rozwiązywać zadania o podwyŝszonym stopniu trudności za kaŝde poprawnie rozwiązane zadanie otrzymują plusa za 5 tak zgromadzonych plusów otrzymują ocenę bardzo dobrą. 13. Przy ocenianiu, nauczyciel uwzględnia moŝliwości intelektualne uczniów. VII. DOKUMENTY OKREŚLAJĄCE PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA 1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (z późniejszymi zmianami). 2. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia z dnia 7 września 2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych (z późniejszymi zmianami). 3. Program nauczania matematyki Matematyka z plusem, numer dopuszczenia DKW 4014 138/99. 4. Wewnątrz szkolny System Oceniania. 6