Tomasz Greber tomasz@greber.com.pl MYŚLE LEĆ ZAMIAST PŁACIĆ 1
Dlaczego? Konkurencja Przepisy Normy (ISO 9000, TS 16949 ) Wymagania klientów Koszty niezgodności 1 10 100 1000 Projektowanie Początek produkcji Koniec produkcji Eksploatacja 2
Istota wyrób/proces Jakie wady? Skąd się biorą? Które są najpowaŝniejsze? Jak im zapobiec? Analiza rodzajów w i skutków w uszkodzeń (Failure Mode and Effect Analysis) przy projektowaniu - ocena ryzyka przy alternatywnych rozwiązaniach określenie słabych stron wyrobu lub procesu i jego usprawnienie skupienie się tylko na istotnych wadach (hierarchizacja problemów) 3
podstawowe informacje jest to praca zespołowa odpowiedzialni za metodę są odpowiedni specjaliści jest uzupełnieniem innych metod i jest uzupełniana przez róŝne metody analizy są prowadzone, gdy zachodzi potrzeba waŝenia ryzyka jest to praca kreatywna metodologia prowadzenia analizy jest bardzo prosta Analiza: rodzajów wad przyczyn wad skutków wad wykrywalności wady występowalności wady znaczenia wady dla klienta 4
a Analiza Formularz Firma: Data: Skład zespołu: : procesu konstrukcji Nazwa części/procesu: Numer karty: Część/ faza procesu Rodzaj wady Następstwa wady Przyczyny wady Stan obecny Dotychczaso W Z O R we środki kontrolne Wada krytyczn Sposób poprawy sytuacji Odpowiedzialny, termin Stan ulepszony Podjęte W Z O R działania Występowanie W Znaczenie dla klienta Z Wykrywalność O występuje 1 Niedostrzegalne 1 1 Nie Pewna Bardzo nieznaczne 2-3 Nieznaczne skutki 2-3 DuŜa 2-5 Nieznaczne 4-6 Skutki umiarkowane 4-6 Znaczna 6-8 Umiarkowane 7-8 Skutki powaŝne 7-8 Nieznaczna 9 Częste 9-10 Skutki szczególe (krytyczne) 9-10 Bardzo mała 10 R = W Z O Diagram Ishikawy (5M+M+E) Maszyna Człowiek Zarządzanie Technologia Problem Materiał 5
Drzewo wad Cel 1 Wada 1 Wada 2 Wada 1 Przyczyna 1 Przyczyna 2 Przyczyna 3 Przyczyna 1 Przyczyna 2 Faza procesu Cel 2 Wada 2 Wada 3 Rodzaje konstrukcji (wyrobu) procesu 6
konstrukcji Analiza projektu wyrobu w celu usunięcia wad wyrobu mających źródło w projekcie konstrukcji procesu Analiza projektu procesu w celu usunięcia wad wyrobu mających źródło w projekcie procesu 7
konstrukcji Część Funkcja procesu Operacja Cel Przyczyna błędu Częstość występowania OCC (O) Wada Sposób kontroli Wykrywalność błędu DET (D) Skutek błędu Znaczenie dla klienta SEV (S) Liczba ryzyka RPN = OCC*DET*SEV umowna ocena ryzyka Liczba ryzyka RPN = OCC*DET*SEV Nie ma podanych konkretnych granic reakcji przy poziomie ryzyka. MoŜna stosować następujące wytyczne: RPN<40 40<RPN<100 RPN>100 OCC lub DET lub SEV = 10 - ryzyko nie występuje - sytuacja niejasna, sprawdzić poszczególne składowe ryzyka - ryzyko istnieje Kolejność obniŝania ryzyka: SEV OCC DET Przy SEV = 9 lub 10 naleŝy rozwaŝyć działania obniŝające ryzyko 8
konstrukcji 1. Opracowanie schematu konstrukcji Przewód lut Układ elektroniczny zatrzask Bateria śrubki lut Obudowa uchwyt Antena 2. Określenie części konstrukcji i jej funkcji 3. Określenie rodzaju wady NaleŜy określić, w jaki sposób dana część moŝe nie spełniać stawianych jej wymagań. Wady powinny dotyczyć wszystkich potencjalnych zastosowań. Dotyczy to wszystkich potencjalnych wad (bardziej lub mniej prawdopodobnych). Zakłada się, Ŝe wada moŝe, ale nie musi się pojawić. NaleŜy zwrócić uwagę na to co się w przeszłości wydarzyło, jakie są wyniki pracy grupowej itp. Wady naleŝy opisywać w sposób techniczny, np. przeciek, pęknięcie, złamanie, brak sygnału, nie przenosi siły..., a nie jak objawy dostrzegane przez klienta. procesu 1. Opracowanie przebiegu procesu A B C D 2. Określenie etapu procesu i jego celu 3. Określenie rodzaju wady NaleŜy określić, w jaki sposób dana operacja moŝe nie spełniać stawianych jej wymagań (co moŝe nie pójść zgodnie z załoŝeniami). NaleŜy przyjąć załoŝenie, Ŝe na wejściu do analizowanej operacji (części procesu) znajduje się dobry surowiec lub półprodukt. NaleŜy uwzględnić wszystkie moŝliwe rodzaje niezgodności w przebiegu procesu. Przykładowe niezgodności to: zarysowanie, rozbicie, złamanie. 9
procesu 4. Potencjalny skutek wady NaleŜy określić potencjalne skutki wady z punktu widzenia uŝytkownika wyrobu oraz kolejnych operacji w procesie. Potencjalne skutki naleŝy opisywać w sposób jaki będzie je określał uŝytkownik (np. źle wygląda, nie moŝna włączyć, szumi, głośno pracuje) lub kolejny etap procesu (np. nie daje się zamontować, nie moŝna połączyć). 5. Stopień zagroŝenia (SEV) - znaczenie (proces) Skutek Stopień zagroŝenia Punktacja Niebezpieczny bez ostrzeŝenia Niebezpieczny z ostrzeŝeniem Bardzo powaŝny PowaŜny Średni Mały Bardzo mały Znikomy Bardzo znikomy śaden MoŜe zagraŝać operatorowi maszyny lub montaŝu; wada wpływa na bezpieczne działanie pojazdu lub pociąga za sobą niezgodność z przepisami; wada nastąpi bez ostrzeŝenia MoŜe zagraŝać operatorowi maszyny lub montaŝu; wada wpływa na bezpieczne działanie pojazdu lub pociąga za sobą niezgodność z przepisami; wada nastąpi z ostrzeŝeniem PowaŜne zakłócenie na linii produkcyjnej; moŝe zajść potrzeba zabrakowania 100% wyrobów; pojazd (element) nie działa; odbiorca bardzo niezadowolony Pewne zakłócenia na linii produkcyjnej; moŝe zajść potrzeba zbrakowania części wyrobów; pojazd działa, ale z obniŝonymi osiągami; odbiorca niezadowolony Pewne zakłócenia na linii produkcyjnej; moŝe zajść potrzeba zbrakowania części wyrobów; pojazd działa, ale nie działają pozycje związane z komfortem lub wygodą; odbiorca odczuwa niewygodę Pewne zakłócenia na linii produkcyjnej; 100% wyrobów moŝe wymagać naprawy; pojazd/pozycja działa, ale niektóre pozycje związane z wygodą lub komfortem działają z gorszymi osiągami; odbiorca odczuwa pewne niezadowolenie Pewne zakłócenia na linii produkcyjnej, wyrób moŝe wymagać sortowania i pewna część (mniej niŝ 100%) naprawy; niezgodność pozycji pod względem pasowania i wykończenia; defekt zauwaŝany przez większość odbiorców Pewne zakłócenia na linii produkcyjnej; część (mniej niŝ 100%) wyrobów moŝe wymagać naprawy na linii, ale poza stanowiskiem; defekt średnio zauwaŝany przez odbiorcę Pewne zakłócenia na linii produkcyjnej; część (mniej niŝ 100%); wyrobów moŝe wymagać naprawy na linii; ale na stanowisku; defekt zauwaŝany przez niewielką liczbę odbiorców Bez skutków 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 10
procesu 6. Potencjalna przyczyna wady Dla kaŝdej wady naleŝy wymienić moŝliwe wszystkie przyczyny, mechanizmy jej powstawania. Opis powinien być w miarę moŝliwości szczegółowy (np. złe połoŝenie narzędzia, źle zamontowany uchwyt, błędy pomiarowe itp.). Rzadko jedna przyczyna będzie wystarczająca do opisania danej wady. Czasami dla zidentyfikowania rodzajów przyczyn i ich wpływu na wadę moŝna się posłuŝyć planowaniem eksperymentów (DOE). 7. Prawdopodobieństwo wystąpienia wady (OCC) - występowanie (proces) Prawdopodobieństwo wystąpienia wady MoŜliwa ilość wad Cpk Punktacja Bardzo duŝe: wada prawie nieunikniona 1na 2 <0,33 10 1 na 3 0,33 9 DuŜe: generalnie związane z procesami podobnymi do poprzednich procesów, które często miały wady 1 na 8 1 na 20 0,51 0,67 8 7 Średnie: generalnie związane z procesami podobnymi do poprzednich procesów, które miały wady, ale nie w duŝych proporcjach 1 na 80 1 na 400 1 na 2 000 0,83 1,00 1,17 6 5 4 Małe: podobne procesy miały mało wad 1 na 15 000 1,33 3 Bardzo małe: prawie identyczne wady miały bardzo mało wad 1 na 150 000 1,50 2 Znikome: Wada mało prawdopodobna; brak wad w prawie identycznych procesach <= 1 na 1 500 000 1,67 1 11
procesu 8. BieŜąca kontrola W odniesieniu do poszczególnych przyczyn powstawania wady naleŝy określić, jakie działania są prowadzane w celu ich wykrywania i zapobiegania im. Kontrola nie musi występować zaraz po analizowanej operacji. MoŜe to być kontrola wzrokowa, kontrola z uŝyciem sprawdzianów itp. Istnieją trzy typy kontroli procesu: - zapobieganie przyczynom wady, - wykrywanie przyczyny i wprowadzenie działań korygujących, - wykrywanie samej wady. 9. Wykrywalność (DET) Kryterium to dotyczy tego, na ile prawdopodobne jest, Ŝe wada która wystąpi zostanie wykryta przed jej dotarciem do klienta (takŝe wewnętrznego). Nie jest zupełnie związane z częstością wystąpień, ale określa skuteczność kontroli w przypadku pojawienia się wady. NaleŜy pamiętać, Ŝe prowadzone losowo sporadyczne kontrolne są mało skuteczne w wykrywaniu odosobnionych usterek. - wykrywalność (proces) Wykrywalność Prawie niemoŝliwa Bardzo znikoma Znikoma Bardzo mała Mała Średnia Średnio duŝa DuŜe Bardzo duŝa Prawie pewna Kryteria: Prawdopodobieństwo wykrycia Brak znanej i dostępnej kontroli do wykrycia danej wady Bardzo znikome prawdopodobieństwo wykrycia wady przez bieŝące kontrole Znikome prawdopodobieństwo wykrycia wady przez bieŝące kontrole Bardzo małe prawdopodobieństwo wykrycia wady przez bieŝące kontrole Małe prawdopodobieństwo wykrycia wady przez bieŝące kontrole Średnie prawdopodobieństwo wykrycia wady przez bieŝące kontrole Średnio duŝe prawdopodobieństwo wykrycia wady przez bieŝące kontrole DuŜe prawdopodobieństwo wykrycia wady przez bieŝące kontrole Bardzo duŝe prawdopodobieństwo wykrycia wady przez bieŝące kontrole BieŜące kontrole prawie na pewno wykryją wadę; niezawodne kontrole są znane z podobnych procesów Punktacja 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 12