OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) 1 Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim Traseologia 2 Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim Usewear analysis 3 Jednostka prowadząca przedmiot Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Archeologii 4 Kod przedmiotu/modułu 5 Rodzaj przedmiotu/modułu (obowiązkowy lub fakultatywny) obowiązkowy 6 Kierunek studiów Archeologia 7 Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie) I stopień, stacjonarne, licencjackie 8 Rok studiów (jeśli obowiązuje) I rok 9 Semestr (zimowy lub letni) zimowy 10 11 12 Forma zajęć i liczba godzin Konwersatorium 20 Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia Bernadeta Kufel-Diakowska, dr Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla przedmiotu/modułu oraz zrealizowanych przedmiotów w zakresie wiedzy: Znajomość podstawowych pojęć i terminologii stosowanych w archeologii oraz innych naukach humanistycznych, szczególnie historii, antropologii kulturowej, w wybranych naukach przyrodniczych i naukach o ziemi, z którymi współpracuje archeologia Znajomość podstawowych metod badawczych i narzędzi warsztatu archeologa w zakresie umiejętności: Umiejętność rozpoznawania różnych rodzajów wytworów kultury właściwych dla studiowanej dyscypliny oraz przeprowadzenia ich krytycznej analizy i interpretacji z zastosowaniem typowych metod badawczych, w celu określenia ich treści i znaczeń, w tym przynależności chronologiczno-kulturowej w zakresie kompetencji:
13 Cele przedmiotu Zdobycie wiedzy na temat analitycznych metod badania zabytków i interpretacji reliktów archeologicznych 14 15 Zakładane efekty kształcenia Wiedza: Ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla archeologii Zna i rozumie podstawowe metody analizy różnych wytworów kultury i ich interpretacji prowadzonych na gruncie wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w archeologii Posiada podstawową wiedzę pozwalającą na analizę i interpretację źródeł archeologicznych oraz innych wytworów cywilizacji, przydatnych dla poznania danej epoki w dziejach ludzkości Umiejętności: Potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury właściwych dla studiowanej dyscypliny oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod badawczych, w celu określenia ich treści i znaczeń, w tym przynależności chronologiczno-kulturowej oraz funkcji Kompetencje społeczne: Wykazuje niezależność i samodzielność w myśleniu, rozumiejąc i szanując jednocześnie prawo innych osób do tego samego Treści programowe 1 Terminologia i definicje Symbole kierunkowych efektów kształcenia K_W06 K_W06 K_W12 K_U05 K_K07 - Co to jest traseologia? - Biograficzna koncepcja zabytków archeologicznych czyli o powstawaniu i niszczeniu przedmiotów - Klasy, typy (nazwy) zabytków archeologicznych a funkcja przedmiotów - kryteria 2 Historia i rozwój metody - Początki traseologii: SA Semenov i jego ośrodek w St Petersburgu, metoda małych powiększeń mikroskopowych i koncepcja statycznego eksperymentu archeologicznego - Rozwój metody: ośrodki badawcze w Europie Zach, USA i Australii, metoda dużych powiększeń mikroskopowych - Obecny stan zaawansowania traseologii: fitotraseologia, analizowanie pozostałości materiałów organicznych
3 Wyposażenie pracowni traseologa - Rodzaje mikroskopów, sposoby obserwacji próbek w świetle odbitym - Metody przygotowania próbek do obserwacji - Sposoby rejestrowania i analizowania wyników badań - Prezentacja mikroskopów 4 Jak powstają ślady? - Trybologia Koncepcja osadzania a koncepcja ścierania - Zamierzona i nieintencjonalna, niszcząca działalność człowieka - Rodzaje makro- i mikrośladów śladów na przedmiotach, pozostałości residua 5 Porównania, analogie etnograficzne i eksperyment - Komparatywizm, etnoarcheologia, archeologia eksperymentalna - Zasady doboru danych etnograficznych - Ograniczenia w czerpaniu ze źródeł etnograficznych i danych doświadczalnych - Analogie na poziomie przedmiotów i zjawisk 6 Traseologia w badaniach zabytków kamiennych i kościanych 16 - Ślady technologiczne: sposób wykonania przedmiotu - Ślady użytkowania: użycie, naprawianie, przyczyny porzucenia przedmiotu - Ślady opraw, trzonków, rękojeści - Ślady innych działań, np noszenie rzeczy - Część praktyczna zajęć czytanie zabytków 7 Traseologia w badaniach zabytków metalowych - Możliwości badań i ograniczenia surowcowe - Ślady technologiczne: sposób wykonania przedmiotu - Ślady użytkowania: użycie, naprawianie, przyczyny porzucenia przedmiotu - Prezentacja zabytków Zalecana literatura (podręczniki) Dolfini A 2011 The function of Chalcolithic metalwork in Italy: an assessment based on use-wear analysis, Journal of Archaeological Science, 38, 1038-49 Korobkova GF 1999 Narzędzia w pradziejach Podstawy badania funkcji metodą traseologiczną, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń Luik, H 2008 'Could broken combs have had new lives?', Eesti Arheoloogia Ajakiri
(Estonian Journal of Archaeology) 12 (2), 152-62 Luik H, Choyke AM, Batey CE, Lougas L (eds) 2005 Proceedings of the 4 th Meeting of the ICAZ Worked Bone Research Group at Tallin, 26-31 August 2003, From Hooves to Horns, from Molluscs to Mammoth Manufacture and Use of Bone Artefacts from Prehistoric Times to the Present, Muinasaja Teadus 15, Tallin Małecka-Kukawka J 2001 Między formą a funkcją Traseologia neolitycznych zabytków krzemiennych z ziemi chełmińskiej, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń O Flaherty R, 2007 A weapon of choice experiments with a replica Irish Early Bronze Age halberd, Antiquity 81, s 423 434 Van Gijn, AL, A Verbaas, 2009 Reconstructing the life history of querns: the case of the LBK site of Geleen-Janskamperveld (NL) Nadal M E, Roure E C, 2004 Saw-toothed sickles and bone anvils: a medieval technique from Spain, Antiquity, Volume: 78, Number: 301, s 637 646 17 18 Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu/modułu, sposób sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: ćwiczenia: ocena; aktywny udział w zajęciach, frekwencja, pozytywne zaliczenie testu końcowego Język wykładowy polski 19 Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: - wykład: - ćwiczenia: - laboratorium: - inne: Praca własna studenta np: - przygotowanie do zajęć: - realizacja projektu Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 20 30 Suma godzin 50 Liczba punktów ECTS 2 *objaśnienie symboli: K (przed podkreśleniem) - kierunkowe efekty kształcenia W - kategoria wiedzy U - kategoria umiejętności K (po podkreśleniu) - kategoria kompetencji społecznych
01, 02, 03 i kolejne - numer efektu kształcenia