Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za IV kwartał 2018 r.

Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za IV kwartał 2018 r.

Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za IV kwartał 2018 r. Warszawa 2019

Wydał: Narodowy Bank Polski ul. Świętokrzyska 11/21 00-919 Warszawa www.nbp.pl Copyright Narodowy Bank Polski 2019

Spis treści Synteza 5 1. Rachunek bieżący i kapitałowy 6 2. Rachunek finansowy i zadłużenie zagraniczne 7 Rozdział 1. Rachunek bieżący i kapitałowy 9 1.1. Międzynarodowy handel towarami i usługami 11 1.1.1. Eksport towarów 12 1.1.2. Import towarów 15 1.1.3. Saldo towarów 17 1.1.4. Międzynarodowy handel usługami 18 1.2. Dochody pierwotne 20 1.2.1. Wynagrodzenia pracowników 21 1.2.2. Dochody z inwestycji 21 1.3. Dochody wtórne 22 1.4. Transfery z Unią Europejską 26 Rozdział 2. Rachunek finansowy 29 2.1. Rachunek finansowy pasywa 30 2.1.1. Inwestycje bezpośrednie pasywa 30 2.1.2. Zagraniczne inwestycje portfelowe pasywa 32 2.1.3. Pozostałe inwestycje pasywa 34 2.2. Rachunek finansowy aktywa 36 2.2.1. Inwestycje bezpośrednie aktywa 36 2.2.2. Inwestycje portfelowe aktywa 38 2.2.3. Pozostałe inwestycje aktywa 38 2.2.4. Oficjalne aktywa rezerwowe 39 2.3. Pochodne instrumenty finansowe 40 Rozdział 3. Zadłużenie zagraniczne 43 3.1. Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego 42 3.2. Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów (wobec podmiotów 46 niepowiązanych kapitałowo) 3.3. Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów z tytułu instrumentów zaliczanych do inwestycji bezpośrednich 46 3.4. Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego (z wyłączeniem NBP) 47 3.5. Zadłużenie zagraniczne NBP 48 3.6. Struktura walutowa zadłużenia zagranicznego 48 3.7. Wybrane wskaźniki zadłużenia zagranicznego 49 Aneks statystyczny 50

Synteza

Synteza 1. Rachunek bieżący i kapitałowy Saldo rachunku bieżącego bilansu płatniczego w IV kwartale 2018 r. było ujemne i wyniosło 7,5 mld PLN. Pogorszenie się salda obrotów towarowych najsilniej przyczyniło się do powstania deficytu na rachunku obrotów bieżących. Jednocześnie odnotowano znaczącą nadwyżkę na rachunku kapitałowym wynikającą z napływu transferów unijnych. W IV kwartale saldo obrotów towarowych było ujemne i wyniosło 7,2 mld PLN. Sytuację taką obserwujemy od początku 2018 r. Odnotowany w IV kwartale 2018 r. wzrost wartości eksportu towarów był najwyższy w odniesieniu do poszczególnych kwartałów 2018 r. i jednocześnie była to jedna z najwyższych dynamik eksportu spośród krajów UE. Najsilniejszy wzrost zaobserwowano w eksporcie dóbr inwestycyjnych (wzrost o 15,4%), ale wzrosły także inne główne grupy towarów: surowce i paliwa (wzrost o 9,7%), dobra konsumpcyjne (wzrost o 8,0%) i najwolniej zaś dobra pośrednie (wzrost o 4,6%). Dla wzrostu importu największe znacznie miał wzrost wartości dostaw surowców i paliw (wzrost o 35,5%), co wynikało w głównej mierze ze wzrostu importu ropy naftowej, ale także produktów rafinacji ropy, węgla oraz gazu ziemnego. Na kształtowanie się poziomu rachunku bieżącego znacząco wpływała nadwyżka w handlu usługami. Wartość salda handlu usługami wyniosła 23,4 mld PLN. Największe znaczenie dla dynamiki ich eksportu, jak i zwiększenia nadwyżki, miały usługi transportowe oraz pozostałe usługi. Szczególnie dynamicznie rósł eksport pozostałych usług biznesowych, czyli usług prawnych, doradczych, księgowych, informatycznych i telekomunikacyjnych. Saldo dochodów pierwotnych tradycyjnie było ujemne i wyniosło 22,0 mld PLN. W porównaniu z III kwartałem 2017 r. poprawiło się ono o 2,3 mld PLN. Główną przyczyną ujemnego salda dochodów pierwotnych były znaczne kwoty dochodów uzyskiwanych przez nierezydentów z tytułu ich zaangażowania kapitałowego w polską gospodarkę (głównie z inwestycji bezpośrednich). Rachunek kapitałowy, którego wielkość determinowana jest przez wysokość napływu środków z UE, wykazał nadwyżkę w wysokości 21,0 mld PLN. Oznacza to wyraźną poprawę w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego. Znaczący napływ środków zaobserwowano w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, głównie w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych, z których finansowany jest rozwój województw oraz regionów. W wyniku opisanych zmian łączne saldo rachunku bieżącego i kapitałowego było dodatnie i wyniosło 13,4 mld PLN, co stanowiło 2,2% PKB. Relacja salda rachunku bieżącego do PKB wyniosła w omawianym kwartale minus 1,3%. 6 Narodowy Bank Polski

Synteza 2. Rachunek finansowy i zadłużenie zagraniczne W rachunku finansowym bilansu płatniczego obserwowano zmniejszenie zagranicznych inwestycji w Polsce. Nierezydenci zmniejszyli swoje zaangażowanie przede wszystkim w zagranicznych inwestycjach bezpośrednich, gdzie istotny odpływ kapitału zarejestrowano z instrumentów dłużnych. W IV kwartale 2018 r. odpłynęło z Polski 5,3 mld PLN z inwestycji bezpośrednich. W przypadku inwestycji portfelowych odnotowano wycofywanie się nierezydentów, głównie ze skarbowych papierów wartościowych nominowanych w walutach obcych. W przypadku polskich inwestycji za granicą znaczące zwiększenie aktywów spowodował wzrost oficjalnych aktywów rezerwowych, których saldo transakcji w IV kwartale 2018 r. wyniosło 17,1 mld PLN. Ponadto polskie inwestycje bezpośrednie oraz pozostałe inwestycje za granicą wzrosły po 1,7 mld PLN. Rezydenci, głównie banki, nabywali przede wszystkim dłużne papiery wartościowe emitowane przez międzynarodowe instytucje finansowe. Należy także zauważyć, że w IV kwartale 2018 r. saldo rozliczeń transakcji związanych z pochodnymi instrumentami finansowymi zawartych pomiędzy rezydentami, a nierezydentami było ujemne i wyniosło aż 4,6 mld PLN. Oznacza to przepływ środków do rezydentów, a było to przede wszystkim wynikiem realizacji zyskownych pozycji w instrumentach towarowych, które posiadały polskie przedsiębiorstwa niefinansowe. Zadłużenie zagraniczne Polski na koniec IV kwartału 2018 r. wyniosło 1 348,9 mld PLN i w stosunku do września 2018 r. zmniejszyło się o 3,7 mld PLN. Spadek ten wynikał przede wszystkim z odpływu kapitału w kwocie 14,3 mld PLN, natomiast w przeciwnym kierunku oddziaływały dodatnie różnice kursowe i inne zmiany, które zwiększyły je o 10,7 mld PLN. W IV kwartale 2018 r. odnotowano spadek zadłużenia podmiotów ujmowanych w inwestycjach bezpośrednich oraz sektora bankowego odpowiednio o 11,5 mld PLN i 6,7 mld PLN. W tym samym czasie NBP, sektor rządowy oraz pozostałe sektory (głównie przedsiębiorstwa) zarejestrowały wzrost zadłużenia zagranicznego łącznie o 14,5 mld PLN. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 7

Rozdział 1 Rachunek bieżący i kapitałowy

Rozdział 1 Rachunek bieżący i kapitałowy Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w IV kwartale 2018 r. było dodatnie i wyniosło 13,4 mld PLN. Na tę kwotę złożyło się głównie dodatnie saldo rachunku kapitałowego wynoszące prawie 21,0 mld PLN. W IV kwartale 2018 r. saldo rachunku bieżącego i kapitałowego poprawiło się o 4,6 mld PLN w porównaniu z analogicznym okresem 2017 r. Pomimo dobrej koniunktury obserwowanej w usługach (najlepsze dodatnie saldo w historii, które było równe 24,3 mld PLN), saldo rachunku bieżącego było mocno ujemne. Wynikało to głównie z ujemnego salda pozostałych kategorii rachunku bieżącego: saldo towarów wynosiło minus 7,5 mld PLN, saldo dochodów pierwotnych było równe minus 22,0 mld PLN, a saldo dochodów wtórnych wyniosło minus 2,7 mld PLN. Wykres 1. Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w ujęciu kwartalnym 1 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 0-10 000-20 000-30 000-40 000 mln I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Saldo obrotów towarowych Saldo usług Saldo dochodów pierwotnych Saldo dochodów wtórnych Rachunek kapitałowy Rachunek bieżący Rachunek bieżący i kapitałowy Relacja salda rachunku bieżącego i kapitałowego do PKB w analizowanym okresie była dodatnia i wyniosła 2,2% (wskaźnik ten w porównaniu z IV kwartałem 2017 r. uległ poprawie o 0,7% PKB). Relacja salda rachunku bieżącego do PKB wyniosła w omawianym kwartale minus 1,3%. Wartość salda rachunku bieżącego w odniesieniu do PKB pogorszyła się o 0,3 pkt proc. w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego. 1 Szeregi czasowe prezentujące składniki bilansu płatniczego oraz zadłużenia zagranicznego zostały zaprezentowane w Aneksie Tablice statystyczne, s. 48 i kolejne. 10 Narodowy Bank Polski

Rachunek bieżący i kapitałowy Wykres 2. Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w % PKB w ujęciu kwartalnym 6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% -8% I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Rachunek kapitałowy Rachunek bieżący Rachunek bieżący i kapitałowy 1.1. Międzynarodowy handel towarami i usługami W IV kwartale 2018 r. kontynuowana była wzrostowa tendencja obrotów handlowych. W tym okresie wartość eksportu towarów i usług wyrażona w złotych zwiększyła się o 10,8%, a importu o 11,8% w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku. Dynamika eksportu i importu była wyższa niż w trzech poprzednich kwartałach 2018 r., co przyczyniło się do wzrostu rocznej dynamiki w 2018 r. W całym 2018 r. wartość eksportu zwiększyła się o 8,3%, a wartość importu o 9,9% w porównaniu z rokiem poprzednim. Dynamika obrotów handlowych była zatem nieco niższa w porównaniu z 2017 r. Dodatnie saldo obrotów handlowych w IV kwartale 2018 r. ukształtowało się na poziomie 17,1 mld PLN. Było więc o 0,7 mld PLN niższe w porównaniu z IV kwartałem 2017 r. Do obniżenia się nadwyżki w obrotach z zagranicą przyczyniło się pogłębienie deficytu w handlu towarami. Ujemne saldo handlu towarów powiększyło się do 7,2 mld PLN (był to największy deficyt w obrotach towarowych od 2012 r.). Natomiast utrzymała się wzrostowa tendencja sala usług, które ukształtowało się na poziomie 24,3 mld PLN (wzrost o 4 mld PLN r/r). W całym 2018 r. nadwyżka eksportu towarów i usług nad importem wyniosła 72,4 mld PLN. Złożył się na to deficyt w handlu towarami w wysokości 22,1 mld PLN i nadwyżka w handlu usługami na poziomie 94,5 mld PLN. Ogólne saldo obrotów handlowych obniżyło się w porównaniu z 2017 r. o 10,0 mld PLN. Nastąpiło to pod wpływem pogorszenia się salda obrotów towarowych o 28,2 mld PLN. Tak więc po trzech latach dodatniego salda w handlu towarami (w okresie 2015-2017), w 2018 r. wartość importu towarów była znacząco wyższa niż wartość eksportu. W 2018 r. realny wzrost eksportu towarów i usług przyczynił się do wzrostu PKB w Polsce o 3,3 pkt proc., a wzrost importu wpłynął na obniżenie tempa wzrostu gospodarczego o 3,5 pkt proc. Tak więc po raz pierwszy od 2014 r., wymiana z zagranicą miała negatywny wpływ na dynamikę PKB (o 0,2 pkt proc.). Wynikało to z relatywnie dużej różnicy między dynamiką eksportu i importu towarów, która przyczyniła się do obniżenia tempa wzrostu gospodarczego w 2018 r. o 1,2 pkt. proc. Natomiast w usługach silniejszy wzrost eksportu niż importu przyczynił się do wzrostu PKB o 1,0 pkt proc. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 11

Rozdział 1 Wyraźnie wyższy wzrost wartości eksportu usług niż towarów w 2018 r. wpłynął na dalsze zwiększenie się udziału usług w eksporcie z Polski. W 2018 r. usługi obejmowały 21,6% wartości eksportu, najwięcej co najmniej od 2004 r. Tendencja ta nie dotyczy natomiast importu. Udział usług w imporcie do Polski obniżył się drugi rok z rzędu. W 2018 r. usługi stanowiły 14,4% wartości importu. 1.1.1. Eksport towarów W IV kwartale 2018 r. wartość eksportu towarów wzrosła do 244,4 mld PLN, tj. o 9,7% w porównaniu z IV kwartałem 2017 r. Był to najwyższy wzrost wartości eksportu towarów w 2018 r. i jednocześnie jedna z najwyższych dynamik eksportu spośród krajów UE2. Najsilniejszy wzrost zaobserwowano w eksporcie dóbr inwestycyjnych (wzrost o 15,4%), ale wzrosły także inne główne grupy towarów: surowce i paliwa (wzrost o 9,7%), dobra konsumpcyjne (wzrost o 8,0%) i najwolniej dobra pośrednie (wzrost o 4,6%). Wykres 3. Towary i usługi 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Eksport Import Saldo obrotów towarowych i usługowych (prawa oś) mln PLN 30 000 25 000 20 000 15 000 10 000 5 000 0-5 000-10 000-15 000 W całym 2018 r. wartość eksportu towarów zwiększyła się o 6,7%, wobec wzrostu o 11,0% w 2017 r. Spowolnienie eksportu w porównaniu z 2017 r. było zjawiskiem ogólnym. Niższą dynamikę eksportu w 2018 r. w porównaniu z 2017 r. odnotowano w 25 spośród 28 krajów Unii Europejskiej. Według szacunków CPB Netherlands Bureau for Economic Policy Analysis wolumen światowego handlu zwiększył się w 2018 r. o 3,3% wobec wzrostu o 4,7% w 2017 r. Wyraźne spowolnienie dynamiki światowego handlu nastąpiło właśnie w IV kwartale 2018 r., kiedy światowe obroty wzrosły zaledwie o 1,4% r/r. Niekorzystny wpływ na dynamikę międzynarodowego handlu w końcu 2018 r. miała m.in. sytuacja w strefie euro. Wolumen importu stref euro obniżył się o 0,3% r/r, a wolumen eksportu zmniejszył się o 0,8% r/r, na co silny wpływ miał spadek produkcji i eksportu samochodów w Niemczech, jaki nastąpił po wprowadzeniu nowych przepisów dotyczących emisji spalin przez nowe auta. IV kwartał 2018 r. był drugim z kolei, 2 Wartość polskiego eksportu wyrażona w euro zwiększyła się w IV kwartale o 8,0% r/r, wobec wzrostu o 4,0% w krajach Unii Europejskiej. 12 Narodowy Bank Polski

Rachunek bieżący i kapitałowy kiedy nastąpił w Niemczech duży spadek zarówno produkcji, jak i eksportu samochodów osobowych. Wykres 4. Dynamika eksportu ogółem r/r (dane niewyrównane sezonowo) w podziale geograficznym - udział we wzroście wartości głównych grup krajów 16 14 12 10 8 6 4 2 0-2 -4 % I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Strefa Euro Pozostałe kraje UE Pozostałe kraje europejskie Kraje pozaeuropejskie Razem Pomimo wyraźnego spowolnienia dynamiki obrotów handlowych w Niemczech, właśnie niemiecka gospodarka odegrała kluczową rolę we wzroście polskiego eksportu zarówno w IV kwartale 2018 r., jak i w całym 2018 r. Wartość eksportu do Niemiec wzrosła w 2018 r. o 9,7%, a więc niewiele wolniej niż w 2017 r. (10,8%), podczas gdy skala spowolnienie eksportu do pozostałych krajów była wyraźna z 11,1% w 2017 r. do 5,6% w 2018 r. Wyraźnie szybszy wzrost eksportu do Niemiec niż do innych krajów, wpłynął na zwiększenie się udziału tej gospodarki w polskim eksporcie z 27,4% w 2017 r. do 28,1% w 2018 r. Był to więc najwyższy udział Niemiec w polskim eksporcie od 2004 r. Jednocześnie udział Niemiec w eksporcie Polski jest trzeci do wielkości w UE; wyższy notują jedynie Czechy oraz Austria. Relatywnie szybki wzrost polskiego eksportu do Niemiec odzwierciedla także statystyka lustrzana. Według danych Eurostatu wartość niemieckiego importu z Polski w 2018 r. rosła szybciej niż z innych krajów będących głównymi partnerami handlowymi Niemiec. W wyniku tego udział Polski w niemieckim imporcie wzrósł do 5,5% z 5,3% w 2017 r. Polska od 2014 r. pozostaje szóstym co do wielkości dostawcą towarów do Niemiec, wyprzedzając między innymi USA i Wielką Brytanię. W 2018 r. wartość importu z Polski zbliżyła się do wartości importu z Włoch. Do szybszego wzrostu eksport do Niemiec w porównaniu z eksportem do pozostałych krajów przyczyniła się większa sprzedaż pojazdów drogowych oraz odzieży i obuwia. Wartość eksportu pojazdów zwiększyła się o 18,8% r/r (2,2 mld PLN), a więc rosła szybciej niż w 2017 r. Był to przede wszystkim wynik zwiększenia o blisko połowę wartości eksportu lekkich samochodów dostawczych (o masie poniżej 5 ton). Ponadto większy niż w 2017 r. był eksport samochodów osobowych (o 6%) oraz ciągników. Natomiast wartość eksportu pojazdów drogowych na pozostałe rynki prócz Niemiec, zmniejszyła się o 6,5% (wobec wzrostu o 5,9% w 2017 r.), głownie ze względu na silny spadek eksportu samochodów osobowych (o 16,5% r/r). W wyniku tego udział Niemiec w eksporcie pojazdów drogowych zwiększył się z 23,6% w 2017 r. do 28,3% w 2018 r. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 13

Rozdział 1 Duże znaczenie we wzroście eksportu do Niemiec w 2018 r. miały także odzież i obuwie. Wartość eksportu odzieży zwiększyła się w 2018 r. o 21,8% r/r (1,8 mld PLN), a wartość eksportu obuwia o 42,8% (0,9 mld PLN). Natomiast wartość eksportu odzieży do pozostałych krajów zwiększyła się o 8,0% r/r, a obuwia o 13,3%. W ten sposób udział Niemiec w eksporcie odzieży zwiększył się do 57,3% (o 3 pkt proc. w porównaniu z 2017 r.), a w eksporcie obuwia do 40,4% (o 5,4 pkt proc.). Tak więc rynek niemiecki jest zdecydowanie najważniejszym kierunkiem eksportu zarówno odzieży, jak i obuwia. Wzrost eksportu odzieży i obuwia miał także miejsce na inne rynki, głównie regionu Europy Środkowej i Wschodniej (zwłaszcza do Czech i Rumunii). Wzrostowi eksportu w tych grupach towarów towarzyszył wyraźny wzrost importu, głownie z krajów Azji. Jednoczesny duży wzrost eksportu i importu może wskazywać, że w handlu odzieżą i obuwiem zwiększa się rola re- -exportu. Polega on na sprowadzaniu przez firmy zagraniczne towarów z krajów spoza UE do magazynów zlokalizowanych w Polsce, a następnie eksportowanie ich do krajów Unii. Obok odzieży i obuwia przykładem tej formy transakcji jest eksport i import konsoli do gier wideo. Dynamika eksportu do pozostałych krajów strefy euro i Unii Europejskiej była w 2018 r. wyraźnie niższa w porównaniu z rokiem poprzednim. W dużej mierze wpłynęło na to obniżenie tempa wzrostu sprzedaży do Francji i Włoch. Niższa dynamika eksportu do Francji była głównie wynikiem spadków w kategorii obejmującej dobra konsumpcyjne nietrwałe. Natomiast negatywny wpływ na tempo eksportu do Włoch miał głęboki spadek eksportu samochodów (o blisko 30% w porównaniu z 2017 r.). Włochy pozostały drugim najważniejszym kierunkiem eksportu samochodów osobowych, ale ich udział w eksporcie do tego kraju spadł w 2018 r. do 8,0% (tj. do najniższego poziomu od 1991 r.). Obniżyła się, choć w mniejszym stopniu, także wartość eksportu części motoryzacyjnych. Bardzo zróżnicowana była dynamika eksportu do krajów Europy Środkowej i Wschodniej. Największy wzrost wartości eksportu nastąpił do Rumunii i na Słowację, co miało związek ze zwiększonym zapotrzebowaniem ze strony tych krajów na części i podzespoły do produkcji samochodów. Eksport części motoryzacyjnych do Rumunii zwiększył się w 2018 r. o 40,8% r/r, a na Słowację o 21,7%. Natomiast wartość eksportu części do Czech praktycznie nie zmieniła się w porównaniu z 2017 r., a do Węgier zmniejszyła się o 10,9%. Spadek eksportu części samochodowych na Węgry zrekompensował duży wzrost sprzedaży towarów konsumpcyjnych, zwłaszcza trwałego użytku. Wielka Brytania pozostała trzecim największym rynkiem dla polskiego eksportu. Dynamika eksportu do Wielkiej Brytanii była jednak wyraźnie niższa w porównaniu z eksportem ogółem i także znacząco niższa niż w poprzednich latach. W 2018 r. wartość eksportu do Wielkiej Brytanii zwiększyła się zaledwie o 1,8% (wobec wzrostu o 6,9% w 2017 r.), co prowadziło do dalszego zmniejszenia się udziału Wielkiej Brytanii w polskim eksporcie (do 6,3%, tj. o 0,3 pkt proc. w porównaniu z 2017 r.). Podobne tendencja obserwowana była w większości krajów Unii Europejskiej. Do obniżenia się dynamiki eksportu do tego kraju przyczyniała się przede wszystkim niekorzystna sytuacja przemyśle motoryzacyjnym. Podobnie, jak w latach 2016 i 2017 nastąpił spadek eksportu samochodów osobowych, a dodatkowo zmniejszyła się także wartość eksportu części motoryzacyjnych, w wyniku głębokiego spadku produkcji samochodów w 2018 r. Spadki sprzedaży sektora motoryzacyjnego częściowo zrekompensował wzrost eksportu komputerów. Utrzymała się także wzrostowa tendencja w eksporcie żywności. Udział żywności w eksporcie do Wielkiej Brytanii zwiększył się w 2018 r. do 17%. 14 Narodowy Bank Polski

Rachunek bieżący i kapitałowy Szybciej niż eksport ogółem rosła sprzedaż do europejskich krajów b. ZSRR. W 2018 r. wartość eksportu do Rosji zwiększyła się o 8,4% r/r (po wzroście o 22,5% w 2017 r.). Nadal jednak kształtowała się poniżej poziomu z 2013 r., tj. od czasu wprowadzenia zakazu importu żywności z krajów UE. Do dużego wzrostu eksportu przyczyniły się głównie towary klasyfikowane w kategorii dóbr inwestycyjnych. Najsilniej zwiększył się eksport komputerów, które w końcu 2018 r. stały się najważniejszym towarem w eksporcie z Polski na rynek rosyjski. Ogółem na dobra inwestycyjne przypadało 20% wartości eksportu do tego kraju. Stopniowo zwiększa się także eksport dóbr pośrednich. Nie zmienia się natomiast w polskim eksporcie znaczenie gospodarek pozaeuropejskich. W 2018 r. stanowiły one 9,2% wartości polskiego eksportu, a więc podobnie, jak w 2017 r. Jest to więc jeden z najniższych udziałów tej grupy państw w eksporcie krajów Unii Europejskiej. W 2018 r. wartość eksportu do krajów pozaeuropejskich zwiększyła się o 6,3%, a więc rosła wolniej niż w 2017 r. Negatywny wpływ na dynamikę eksportu do tej grupy miała sprzedaż do Chin drugiego największego odbiorcy eksportu z Polski wśród gospodarek pozaeuropejskich. W 2018 r. eksport do tego kraju zwiększył się zaledwie o 1,5%. Tak więc dynamika eksportu do Chin pozostaje wyraźnie poniżej poziomów obserwowanych w imporcie. 1.1.2. Import towarów W IV kwartale 2018 r. wartość importu towarów do Polski wyniosła 251,6 mld PLN i, w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku, była wyższa o 26,4 mld PLN, tj. o 11,7%. Była to więc najwyższa dynamika importu w 2018 r. Najsilniej w omawianym kwartale rósł w dalszym ciągu import surowców i paliw (wzrost o 35,5%), co wynikało w głównej mierze ze wzrostu importu ropy naftowej (wzrost o 68,6% r/r), ale także produktów rafinacji ropy (wzrost o 46%), węgla (wzrost o 26,8%) i gazu ziemnego (wzrost o 89,2%). Podobnie, jak w poprzednich kwartałach 2018 r. dynamika importu do Polski była wyższa niż średnio do Unii Europejskiej, co w dużym stopniu odzwierciedlało szybszy wzrost polskiej gospodarki. W całym 2018 r. wartość importu wyrażona w euro wzrosła w Polsce o 9,9%, a w UE o 5,8%. Podobnie, jak w zdecydowanej większości krajów Unii dynamika importu w 2018 r. była niższa w porównaniu z rokiem poprzednim (w 2017 r. wartość importu wyrażona w euro zwiększyła się w Polsce o 14,9%, a w Unii Europejskiej o 8,5%). Porównując tempo wzrostu importu Polski i pozostałych krajów UE w 2018 r., można zauważyć, że w Polsce wyraźnie wyższe były dynamiki importu paliw nieprzetworzonych, samochodów osobowych, przemysłowych środków transportu oraz dóbr konsumpcyjnych, w tym przede wszystkim dóbr trwałego użytku. We wszystkich czterech kwartałach 2018 r. najwyższa dynamiką charakteryzował się import paliw. Wartość importu paliw wyniosła w 2018 r. 96,4 mld PLN, co oznacza wzrost o 25,3 mld PLN, tj. 35,6% w porównaniu z rokiem poprzednim. Wartość importu paliw ukształtowała się więc na najwyższym poziomie od 2012 r. (wówczas wyniosła 100,3 mld PLN). Wzrost wartości paliw stanowił więc 30% całego wzrostu importu do Polski w 2018 r. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 15

Rozdział 1 Wykres 5. Dynamika importu ogółem r/r (dane niewyrównane sezonowo) w podziale według struktury towarowej - udział we wzroście wartości importu głównych grup towarów) 20 % 15 10 5 0-5 -10 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Surowce i paliwa Dobra inwestycyjne Samochody osobowe Dobra pośrednie Dobra konsumpcyjne Ogółem W 2018 r. import ropy naftowej osiągnął rekordowy poziom. Do Polski dostarczono 212 mln baryłek, co oznacza wzrost o 35,5 mln baryłek (tj. o 20%) w porównaniu z 2017 r. po dwóch latach spadków (2016 i 2017). Był to także największy wzrost importu ropy w krajach UE. W 2018 r. dostawy ropy do Unii Europejskiej zmniejszył się o 1,7% r/r., na co złożyło się obniżenie importu dostaw tego surowca do czterech największych gospodarek UE. Jednocześnie kontynuowany był proces dywersyfikacji dostaw ropy naftowej do Polski, polegający na zmniejszaniu znaczenia dostaw pochodzących z Rosji. W 2018 r. udział ropy rosyjskiej w imporcie do Polski obniżył się do 67% (tj. prawie o 10 pkt. proc. w porównaniu 2017 r.). Najbardziej na znaczeniu w 2018 r. zyskały dostawy z Kazachstanu wielkość dostaw z tego kraju zwiększyła się ponad dwukrotnie w porównaniu z 2017 r. W wyniku tej tendencji udział kazachskiej ropy zwiększył się do 13%. Obok Rosji i Kazachstanu regularne dostawy ropy pochodziły także z Arabii Saudyjskiej, na którą przypadało 7% importu tego surowca. W 2018 r. liczba dostawców ropy do Polski zwiększyła się łącznie do 10 państw. W porównaniu z 2017 r. na liście dostawców ropy do Polski ponownie pojawiła się Nigeria (pierwsza dostawa z tego kraju miała miejsce w sierpniu 2016 r.), a w grudniu 2018 r. po raz pierwszy dotarła do Polski ropa ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Obok zwiększenia się wielkości dostaw do wzrostu wartości importu ropy przyczynił się także wzrost cen. W 2018 r. cena ropy importowanej do Polski wyrażona w PLN wzrosła średnio o 28% w porównaniu z rokiem poprzednim, a więc w podobnej skali jak w 2017 r. W II połowie 2018 r. wyraźny wpływ na wzrost ceny ropy wyrażonej w PLN miała deprecjacja złotego wobec dolara amerykańskiego. W wyniku jedoczesnego wzrostu wielkości dostaw i ich cen, wartość importu ropy zwiększyła się do 52,3 mld PLN (co stanowiło 5,5% importu ogółem). W 2018 r. nastąpił także duży wzrost dostaw węgla. Do Polski sprowadzono do 19,7 mln ton węgla, tj. o 53% więcej niż w 2017 r. (wzrost o 6,8 mln ton). Do wzrostu importu obok dużego popytu przyczyniło się obniżenie wydobycia w krajowych kopalniach. W strukturze importu dominuje węgiel energetyczny. Węgiel koksowy stanowił w 2018 r. 18% importu węgla, a antracyt 2%. Zdecydowanie najważniejszym dostawcą węgla była Rosja, z której pochodziło 13,4 mln ton, tj. 68% importu. Ponad 1,5 mln ton węgla energetycznego zostało 16 Narodowy Bank Polski

Rachunek bieżący i kapitałowy sprowadzone ze Stanów Zjednoczonych. Nieco mniejszy był import z Australii (która jest głównym dostawcą węgla koksowego do Polski) i Kolumbii. Listę dostawców uzupełniały Mozambik, Kazachstan oraz Czechy. Dywersyfikacja dostaw obserwowana była także w imporcie gazu ziemnego. Polega ona na zwiększaniu się udziału gazu skroplonego. W 2018 r. terminal w Świnoujściu przyjął 23 dostawy LNG wobec 14 dostaw w 2017 r. Według danych Eurostatu (Energy Statistics) w 2018 r. sprowadzono do Polski 2,7 mld m3 skroplonego gazu ziemnego, tj. prawie dwukrotnie więcej niż w 2017 r. W IV kwartale 2018 r. udział gazu skroplonego zwiększył się do prawie 7% w całości importu gazu ziemnego do Polski (wobec 3,4% w IV kwartale 2017 r.). Większość importu LNG realizowana była na podstawie umowy długoterminowej z Katarem. Oprócz tego gaz skroplony sprowadzano na podstawie kontraktów jednorazowych (spot) także z Norwegii oraz ze Stanów Zjednoczonych. Znaczący wzrost dostaw paliw przyczynił się do wyraźnego zwiększenia udziału transportu morskiego w imporcie do Polski. W 2018 r. drogą morską dostarczono prawie 45 mln ton towarów 3, co stanowiło 27% masy importowanych towarów (wobec 22% w 2017 r.). Wielkość sprowadzonych przez porty towarów zwiększyła się w 2018 r. o 33% w porównaniu z rokiem poprzednim, a więc wzrost był dwukrotnie większy niż 2017 r. (wówczas zwiększyła się o 17%). Poza paliwami największy wzrost importu w 2018 r. nastąpił w kategorii obejmującej samochody osobowe. W całym 2018 r. wartość importu samochodów zwiększyła się o 14,9%, a więc silniej niż w 2017 r. Jednak w ciągu roku dynamika importu samochodów była bardzo zróżnicowana. W okresie od stycznia do sierpnia 2018 r. wartość importu aut zwiększyła się o 21,6%, do czego przyczynił się duży wzrost importu nowych samochodów. Natomiast w okresie od września do grudnia 2018 r., a więc po wprowadzeniu nowych przepisów dotyczących emisji spalin, dynamika importu samochodów wyhamowała do 2,6%. W tym okresie rósł tylko import pojazdów używanych, natomiast wartość importu nowych aut zmniejszyła się o 1,6% r/r. Najsilniejsze spadki miały miejsce w imporcie pojazdów z silnikami Diesla o 14,1% r/r. W 2018 r. stanowiły one 24% importu (o 3 pkt. proc. mniej w porównaniu z 2017 r.). Zaobserwowano wzrost importu aut elektrycznych. W 2018 r. sprowadzono do Polski 9,5 tys. Aut elektrycznych trzykrotnie więcej w porównaniu z 2017 r. Samochody hybrydowe i elektryczne stanowiły 3% importu aut. W pozostałych głównych kategoriach dynamika importu była nieco niższa w porównaniu z 2017 r. Wolniej rósł import dóbr konsumpcyjnych, pomimo wysokiego tempa wzrostu importu dóbr trwałego użytku, a także odzieży i obuwia. Obniżyła się także dynamika importu dóbr pośrednich, chociaż silny wzrost produkcji i eksportu samochodów dostawczych przyczynił się do zwiększenia przywozu części motoryzacyjnych. 1.1.3. Saldo towarów Od IV kwartału 2017 r. wartość importu towarów pozostaje większa w porównaniu z wartością eksportu. W IV kwartale 2018 r. ujemne saldo handlu towarami ukształtowało się na 3 Dane nie obejmują importu gazu ziemnego. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 17

Rozdział 1 poziomie 7,2 mld PLN. W całym 2018 r. ujemne saldo wymiany towarowej wyniosło 22,1 mld PLN wobec nadwyżki w 2017 r. wynoszącej 6,1 mld PLN. Największy wpływ na pogorszenie się salda obrotów towarowych w 2018 r. miało pogłębienie się deficytu w grupie obejmującej paliwa, który był wynikiem zarówno wzrostu dostaw, jak i wyższych cen. Deficyt w tej kategorii wyniósł 72,4 mld PLN i był o 23,0 mld PLN większy w porównaniu z 2017 r. Pogłębił się także deficyt w handlu dobrami pośrednimi oraz w kategorii obejmującej samochody osobowe. Trzeci kolejny rok zmniejszało się ujemne saldo obejmujące dobra inwestycyjne. Kontynuowana była tendencja do wzrostu nadwyżki w handlu dobrami konsumpcyjnymi, m.in. w wyniku powiększania się dodatniego salda w handlu żywnością. W ujęciu geograficznym nastąpiła dalsza dywergencja salda obrotów towarowych. W 2018 r. z jednej strony ponownie zwiększyła się nadwyżka w handlu z krajami Unii Europejskiej, z drugiej silnie pogłębił się deficyt w handlu z krajami spoza UE. Do pogłębiania się różnic w strukturze geograficznej salda przyczyniał się wzrost importu paliw, które przede wszystkim sprowadzane są spoza Unii Europejskiej oraz quasi-transit, który polega głównie na imporcie towarów z krajów Azji a następnie ich eksporcie do krajów Unii Europejskiej. Dodatnie saldo w handlu z krajami UE zwiększyło się do 193,3 mld PLN (wzrost o 16,4 mld PLN w porównaniu z 2017 r.), natomiast deficyt w wymianie z krajami spoza UE pogłębił się do 215,4 mld PLN (co oznacza pogorszenie się o 44,6 mld w porównaniu z rokiem poprzednim). Największe dodatnie saldo Polska notuje w obrotach z Niemcami (45,1 mld PLN), Wielką Brytanią i Czechami. Największy deficyt w handlu z Chinami, Rosją oraz Koreą. 1.1.4. Międzynarodowy handel usługami W IV kwartale 2018 r. odnotowano dodatnie saldo usług, które wyniosło 24,3 mld PLN. W porównaniu z analogicznym okresem 2017 r. zwiększyło się o 4,0 mld PLN. Największy wpływ na zmianę wielkości salda miały pozostałe usługi (wzrost salda o 1,7 mld PLN), które tym razem wyprzedziły usługi transportowe (wzrost salda o 1,5 mld PLN). W analizowanym okresie zaobserwowano wyraźny wzrost obrotów w międzynarodowym handlu usługami zarówno po stronie przychodów jak i rozchodów. Obroty eksportowe wzrosły w porównaniu z IV kwartałem 2017 r. ponad 9,0 mld PLN (tj. 15,1%). Wartość usług eksportowanych przez polskie podmioty na rzecz zagranicy wyniosła w analizowanym okresie ponad 68,0 mld PLN. Rozchody również przyspieszyły w stosunku do wartości obserwowanych poprzednio (dynamika importu była równa 12,6% rok do roku). Zakupy usług od nierezydentów wynosiły prawie 44,5 mld PLN i wzrosły o prawie 5,0 mld PLN. Zarówno dynamika wzrostu przychodów jak i rozchodów była jedną z największych w historii. W IV kwartale 2018 r. saldo usług transportowych było dodatnie i wyniosło 8,6 mld PLN. Wzrost salda w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego wynosił 1,5 mld PLN. Na wartość dodatniego salda złożył się eksport o wartości 18,7 mld PLN, oraz import równy 10,1 mld PLN. Widoczna poprawa wynika głównie z lepszej koniunktury na rynku towarowego transportu kołowego (poprawa salda o 0,9 mld PLN). 18 Narodowy Bank Polski

Rachunek bieżący i kapitałowy W analizowanym kwartale wydatki nierezydentów z tytułu podróży zagranicznych wzrosły o blisko 0,8 mld PLN. Oznacza to kontynuację trendu wzrostowego, ale należy zwrócić uwagę na spowalniania przyrostu wydatków poniesionych w Polsce przez pracowników sezonowych i przygranicznych (do niedawna była to jedna z najbardziej dynamicznie rosnących kategorii). W analizowanym kwartale wydatki Polaków na podróże zagraniczne wzrosły nieznacznie wzrost ten wynosił nieco ponad 0,4 mld PLN (tj. o 6,1%), z czego najważniejszy był przyrost wydatków poniesionych na pozostałe podróże prywatne. Saldo podróży zagranicznych wyniosło 4,5 mld PLN i w stosunku do analogicznego okresu 2017 r. pozostało na zbliżonym poziomie. Tabela 1. Usługi (mln PLN) 2017 2018 I II III IV I II III IV Przychody 49 648 53 762 57 575 59 735 56 190 62 326 65 090 68 752 Transport 14 002 14 637 15 091 15 886 16 100 17 592 17 930 18 701 Podróże zagraniczne 10 117 12 339 14 171 11 347 10 663 12 828 15 187 12 128 Uszlachetnianie 3 873 3 955 3 978 4 128 4 127 4 366 4 285 4 664 Naprawy 1 574 1 529 1 618 1 842 1 763 1 815 1 781 1 938 Pozostałe 20 082 21 302 22 717 26 532 23 537 25 725 25 907 31 321 Rozchody 32 271 34 129 38 445 39 486 33 518 37 347 42 501 44 462 Transport 7 942 8 012 8 333 8 753 8 344 8 964 9 673 10 094 Podróże zagraniczne 6 825 7 735 11 508 7 197 7 200 8 265 12 253 7 636 Uszlachetnianie 361 346 334 393 381 437 329 341 Naprawy 858 843 839 1 039 855 984 1 014 1 236 Pozostałe 16 285 17 193 17 431 22 104 16 738 18 697 19 232 25 155 Saldo 17 377 19 633 19 130 20 249 22 672 24 979 22 589 24 290 Transport 6 060 6 625 6 758 7 133 7 756 8 628 8 257 8 607 Podróże zagraniczne 3 292 4 604 2 663 4 150 3 463 4 563 2 934 4 492 Uszlachetnianie 3 512 3 609 3 644 3 735 3 746 3 929 3 956 4 323 Naprawy 716 686 779 803 908 831 767 702 Pozostałe 3 797 4 109 5 286 4 428 6 799 7 028 6 675 6 166 Uszlachetnianie tradycyjnie odnotowało niewielki wzrost salda. Z drugiej strony pierwszy raz od dawna saldo napraw i konserwacji dóbr ruchomych 4 odnotowało spadek wartości. Przyrost salda uszlachetniania wynosił 0,5 mln PLN. Z kolei spadek wartości salda napraw i konserwacji wynosił 101 mln PLN. Najbardziej zróżnicowaną kategorią w polskim międzynarodowym handlu usługami są pozostałe usługi 5. W IV kwartale 2018 r. saldo tej kategorii było dodatnie i wyniosło 6,2 mld PLN. W porównaniu z IV kwartałem 2017 r. nadwyżka w pozostałych usługach wzrosła o 1,7 mld PLN. W omawianym okresie wielkość przychodów z tytułu pozostałych usług osiągnęła wartość 31,3 mld PLN. Natomiast kwota rozchodów ukształtowała się na poziomie 25,2 mld PLN. Mimo bardzo dobrej koniunktury obserwowanej w usługach tempo wzrostu 4 Usługi napraw i konserwacji dóbr ruchomych obejmują zarówno niewielkie naprawy i konserwacje towarów, jak również remonty kapitalne zwiększające sprawność i wydajność lub wydłużające okres eksploatacji towaru. 5 Pozostałe usługi zawierają kategorie takie jak: usługi budowlane, ubezpieczeniowe, finansowe, telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne, opłaty z tytułu użytkowania własnością intelektualną, usługi dla ludności, usługi rządowe oraz pozostałe usługi biznesowe. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 19

Rozdział 1 eksportu pozostałych usług było wyższe niż tempo wzrostu usług ogółem (18,0% przyrostu pozostałych usług wobec 15,1% przyrostu eksportu usług ogółem). Podobną tendencję można zaobserwować w imporcie (importu usług ogółem wzrastał w tempie 12,6%, zaś pozostałych usług w tempie 13,8%). W eksporcie pozostałych usług, niezmiennie największy przyrost wartości odnotowano wśród pozostałych usług biznesowych wzrost o 2,5 mld PLN (były to głównie usługi prawne, księgowe, doradcze, których eksport wzrósł o 1,5 mld PLN) oraz w usługach telekomunikacyjnych informatycznych i informacyjnych (przyrost o 1,8 mld PLN r/r). Wzrost importu również wynikał z przyrostu pozostałych usługach biznesowych (przyrost o 2,0 mld PLN). Wykres 6. Saldo międzynarodowego handlu usługami 30 000 mln PLN 25 000 20 000 15 000 10 000 5 000 0-5 000 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Transport Podróże zagraniczne Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe Saldo usług Tak jak w poprzednim okresie, analizując strukturę geograficzną eksportu ogółem można zaobserwować, że największy wzrost z tytułu świadczenia usług nierezydentom miał miejsce w handlu z Niemcami, Holandią (głównie spowodowany wzrostem popytu nierezydentów na usługi transportu towarowego kołowego) oraz Wielką Brytanią. W IV kwartale 2018 r. najważniejszym rynkiem dla Polski nadal pozostawały Niemcy. Import usług przez kontrahentów z tego kraju wynosiły 13,9 mld PLN (przyrost o 12,9%), zaś rozchody były równe 9,1 mld PLN. 1.2. Dochody pierwotne W IV kwartale 2018 r. saldo dochodów pierwotnych tradycyjnie było ujemne i wyniosło 22,0 mld PLN. W porównaniu z IV kwartałem 2017 r. poprawiło się ono o 2,3 mld PLN. Główną przyczyną ujemnego salda dochodów pierwotnych były znaczne kwoty dochodów uzyskiwanych przez nierezydentów z tytułu ich zaangażowania kapitałowego w polską gospodarkę (głównie z inwestycji bezpośrednich). 20 Narodowy Bank Polski

Rachunek bieżący i kapitałowy 1.2.1 Wynagrodzenia pracowników W IV kwartale 2018 r. wynagrodzenia Polaków pracujących krótkookresowo za granicą wyniosły 3,3 mld PLN i wzrosły o 2,4% w porównaniu z analogicznym okresem 2017 r. W tym samym czasie wynagrodzenia cudzoziemców pracujących krótkookresowo w Polsce wyniosły 6,7 mld PLN, przy wzroście o 19,1% w porównaniu z IV kwartałem 2017 r. Wzrost ten związany był z obecnością na polskim rynku pracy obywateli Ukrainy. Saldo przepływów związane z wynagrodzeniami pracowników było ujemne i wyniosło 3,4 mld PLN. 1.2.2 Dochody z inwestycji Saldo dochodów z inwestycji w IV kwartale 2018 r. było ujemne i wyniosło 18,7 mld PLN, co oznacza poprawę ujemnego salda o 3,2 mld PLN w porównaniu z IV kwartałem 2017 r., przede wszystkim za sprawą dochodów od inwestycji bezpośrednich. Ujemne saldo dochodów od inwestycji bezpośrednich w IV kwartale 2018 r. wyniosło 16,2 mld PLN i poprawiło się o 2,6 mld PLN w porównaniu z IV kwartałem 2017 r. Rozchody, czyli dochody inwestorów bezpośrednich z tytułu inwestycji w Polsce, wyniosły 17,8 mld PLN i były o 4,5 mld PLN niższe niż w IV kwartale 2017 r. W porównaniu z analogicznym kwartałem 2017 r. nastąpił spadek reinwestowanych zysków oraz wzrost dywidend. Dywidendy deklarowały przede wszystkim firmy zajmujące się przetwórstwem przemysłowym i handlem. Trafiły one przede wszystkim do inwestorów z Holandii i Niemiec. Największymi płatnikami odsetek były polskie firmy związane z pośrednictwem finansowym i obsługą nieruchomości. Odsetki zostały wypłacone przede wszystkim kredytodawcom z Luksemburga, Holandii i Francji. Przychody z tytułu inwestycji bezpośrednich wyniosły 1,6 mld PLN i w porównaniu z analogicznym okresem 2017 r. zmniejszyły się o 1,9 mld PLN. Spadek przychodów wynikał przede wszystkim z niż-szych niż przed rokiem zysków zagranicznych podmiotów bezpośredniego inwestowania oraz w mniejszym stopniu z niższych naliczonych odsetek. Saldo dochodów z inwestycji portfelowych było ujemne i wyniosło 3,0 mld PLN. W porównaniu z analogicznym kwartałem 2017 r. poprawiło się ono o 0,2 mld PLN. Wielkość tego salda została ukształtowana głównie przez odsetki od dłużnych papierów wartościowych, których ujemne saldo wyniosło 3,0 mld PLN (3,4 mld PLN należne inwestorom zagranicznym przy jednoczesnych należnościach polskich inwestorów na kwotę 0,4 mld PLN). Dochody z pozostałych inwestycji w IV kwartale 2018 r. zamknęły się saldem 1,8 mld PLN. W porównaniu z analogicznym kwartałem poprzedniego roku saldo pogłębiło się o 0,2 mld PLN. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 21

Rozdział 1 Tabela 2. Dochody pierwotne (mln PLN) 2017 2018 I II III IV I II III IV Przychody 17 976 11 497 10 481 9 800 15 251 11 853 11 319 8 891 Wynagrodzenia pracowników 2 437 3 130 4 017 3 232 2 463 3 459 4 100 3 311 Dochody z inwestycji 4 864 4 844 4 150 5 813 3 130 4 702 3 952 4 581 Dochody z inwestycji bezpośrednich 2 640 2 184 2 041 3 526 842 1 549 1 281 1 587 Dochody z inwestycji portfelowych 330 840 359 340 371 939 424 382 Dochody z pozostałych inwestycji 1 894 1 820 1 750 1 947 1 917 2 214 2 247 2 612 Pozostałe dochody pierwotne 10 675 3 523 2 314 755 9 658 3 692 3 267 999 Rozchody 29 809 33 242 31 385 34 096 28 186 31 797 37 681 30 861 Wynagrodzenia pracowników 4 343 5 295 5 666 5 622 5 107 5 429 6 824 6 694 Dochody z inwestycji 24 762 27 254 25 051 27 690 22 360 25 601 30 135 23 250 Dochody z inwestycji bezpośrednich 19 606 20 558 18 417 22 307 17 312 19 920 22 581 17 792 Dochody z inwestycji portfelowych 3 507 4 893 4 897 3 547 3 401 3 858 5 740 3 392 Dochody z pozostałych inwestycji 1 649 1 803 1 737 1 836 1 647 1 823 1 814 2 066 Pozostałe dochody pierwotne 704 693 668 784 719 767 722 917 Saldo -11 833-21 745-20 904-24 296-12 935-19 944-26 362-21 970 Wynagrodzenia pracowników -1 906-2 165-1 649-2 390-2 644-1 970-2 724-3 383 Dochody z inwestycji -19 898-22 410-20 901-21 877-19 230-20 899-26 183-18 669 Dochody z inwestycji bezpośrednich -16 966-18 374-16 376-18 781-16 470-18 371-21 300-16 205 Dochody z inwestycji portfelowych -3 177-4 053-4 538-3 207-3 030-2 919-5 316-3 010 Dochody z pozostałych inwestycji 245 17 13 111 270 391 433 546 Pozostałe dochody pierwotne 9 971 2 830 1 646-29 8 939 2 925 2 545 82 1.3. Dochody wtórne W IV kwartale 2018 r. przychody z tytułu dochodów wtórnych wyniosły 5,9 mld PLN i były o 2,5 mld PLN niższe w porównaniu z analogicznym okresem 2017 r. Rozchody wyniosły natomiast 8,6 mld PLN i w stosunku do IV kwartału 2017 r. wzrosły o 1,3 mld PLN. Na obserwowany wzrost rozchodów wpływ miała przede wszystkim wyższa niż przed rokiem składka zapłacona do Unii Europejskiej. Transferowane do Polski przekazy zarobków (klasyfikowane w przychodach pozostałych sektorów) wyniosły 2,6 mld PLN i w stosunku do IV kwartału 2017 r. pozostawały na podobnym poziomie (spadek o 0,3 mld PLN). Kształtowanie się dochodów wtórnych sektora rządowego wynikało z rozliczeń z Unią Europejską i zostało omówione w rozdziale 4, natomiast opis głównej części dochodów wtórnych sektora prywatnego, czyli przekazy zarobków, zostały omówione w ramce 1. 22 Narodowy Bank Polski

Rachunek bieżący i kapitałowy Tabela 3. Dochody wtórne (mln PLN) 2017 2018 I II III IV I II III IV Saldo dochodów wtórnych 223-1 463-384 1 089-951 -693-1 879-2 673 Przychody 5 816 5 354 6 222 8 428 6 026 5 659 6 317 5 920 Sektor rządowy 995 952 1 410 3 609 1 380 1 307 1 414 1 484 Pozostałe sektory 4 821 4 402 4 812 4 819 4 646 4 352 4 903 4 436 w tym: przekazy zarobków 2 935 2 681 2 737 2 900 2 728 2 523 2 645 2 612 Rozchody 5 593 6 817 6 606 7 339 6 977 6 352 8 196 8 593 Sektor rządowy 2 927 4 039 3 659 4 590 4 427 3 315 4 312 5 514 Pozostałe sektory 2 666 2 778 2 947 2 749 2 550 3 037 3 884 3 079 w tym: przekazy zarobków 253 278 280 282 380 420 426 418 Ramka 1. Dochody z pracy migrantów Środki przekazane do kraju z tytułu pracy Polaków za granicą W IV kwartale 2018 r. z tytułu pracy Polaków za granicą do kraju trafiło 3,9 mld PLN. Na kwotę tę złożyły się przekazy od migrantów krótkookresowych w wysokości 1,3 mld PLN (tj. 32,4% ogółu transferów) i od migrantów długookresowych w wysokości 2,6 mld PLN (tj. 67,6% całej kwoty). W stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku łączna wielkość przekazanych środków była niższa o 0,3 mld PLN. Na zanotowany spadek wpłynął głównie mniejszy niż przed rokiem napływ środków z Niemiec. Mimo zanotowanego spadku Niemcy nadal pozostały krajem z największą liczbą przekazów pieniężnych. W IV kwartale 2018 r. pracujący tam Polacy przekazali do kraju 1,3 mld PLN. Na drugim miejscu znalazła się Wielka Brytania, z której napłynęło do Polski (0,7 mld PLN). Łącznie przekazy z tych dwóch krajów stanowiły 51,3% wszystkich transferów. Tabela 4. Środki przekazane do kraju z tytułu pracy Polaków za granicą (mln PLN) 2017 2018 I II III IV I II III IV Wynagrodzenia pracowników 2 437 3 130 4 017 3 227 2 463 3 459 4 100 3 311 Podatki i składki -637-821 -1 055-846 -646-1 047-1 227-970 Wydatki pracowników sezonowych i przygranicznych -830-1 062-1 362-1 096-844 -1 135-1 351-1 090 Przekazy zarobków 2 935 2 681 2 737 2 894 2 728 2 523 2 645 2 612 Środki przekazywane do Polski 3 905 3 928 4 338 4 178 3 702 3 800 4 168 3 863 Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 23

Rozdział 1 Środki przekazane za granicę z tytułu pracy cudzoziemców w Polsce W tym samym okresie, środki przekazane za granicę przez pracujących w Polsce cudzoziemców wyniosły 4,1 mld PLN. Była to kwota wyższa o 0,7 mld PLN niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Zano-towany wzrost wynikał z rosnących transferów od imigrantów krótkookresowych, które w IV kwartale 2018 r. wyniosły 3,7 mld PLN wobec 3,1 mld PLN w IV kwartale 2017 r. W strukturze geograficznej na-dal dominowały transfery przekazane na Ukrainę. Wyniosły one 3,7 mld PLN i stanowiły 89,2% wszystkich środków. Rok wcześniej, pracownicy z Ukrainy przekazali do swojego kraju 3,1 mld PLN. Tabela 5. Środki przekazane za granicę z tytułu pracy cudzoziemców w Polsce (mln PLN) 2017 2018 I II III IV I II III IV Wynagrodzenia pracowników 4 343 5 295 5 667 5 624 5 107 5 429 6 824 6 694 Podatki i składki -390-448 -513-559 -559-603 -684-713 Wydatki pracowników sezonowych i przygranicznych -1 485-1 811-1 938-1 924-1 747-1 857-2 334-2 289 Przekazy zarobków 253 278 281 283 380 420 426 418 Środki przekazywane do Polski 2 720 3 314 3 497 3 425 3 182 3 389 4 232 4 109 W statystyce bilansu płatniczego informacje o dochodach uzyskiwanych z tytułu pracy w innym kraju ujmowane są w dwóch pozycjach: wynagrodzenia pracowników (pozycja dochody pierwotne ) i przekazy zarobków (pozycja dochody wtórne ). Pierwszą z tych kategorii, czyli wynagrodzenia pracowników, stanowią w całości wynagrodze-nia z tytułu pracy osiągane przez Polaków pracujących za granicą krócej niż rok. Przekazy zarobków to część wy-nagrodzeń przekazywana do rodzin w kraju przez osoby pracujące za granicą dłużej niż rok, które swoje centrum zainteresowania ekonomicznego mają w kraju będącym miejscem ich pracy. Ramka 2. Brexit a perspektywy powrotu imigrantów z Wielkiej Brytanii W czerwcu 2016 roku Brytyjczycy opowiedzieli się w referendum za wyjściem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Pomimo upływającego czasu zarówno terminarz realizacji tej operacji jak i jej warunki a nawet ostateczna realizacja wciąż pozostają niepewne. Niepewność ta w niewielkim stopniu dotyczy jednak warunków pozostawania w Wielkiej Brytanii imigrantów z państw Unii Europejskiej, w związku z przyjętymi przez brytyjski rząd regulacjami w ramach EU settlement scheme. Ze względu na ryzyko chaosu regulacyjnego i pogorszenia sytuacji makroekonomicznej Wielkiej Brytanii w dalszym ciągu niewiadomą mogą pozostawać decyzje imigrantów. Doświadczenia z 2016 roku wskazują, że w przewidywaniach potencjalnie użyteczne mogą być informacje z badań ankietowych emigrantów. Badanie NBP zrealizowane po referendum dotyczącym brexitu (Chmielewska et al. 2018) wskazywało na niewielkie zainteresowanie powrotem z migracji w Wielkiej Brytanii, co okazało się bliskie rzeczywistości. 24 Narodowy Bank Polski

Rachunek bieżący i kapitałowy Badanie emigrantów w Wielkiej Brytanii zrealizowane w grudniu 2018 roku ponownie wskazuje, że dla większości imigrantów brexit nie stanowi powodu do jakichkolwiek dodatkowych działań (60% odpowiedzi). W szczególności nie wpływa on na długość pozostawania za granicą (84%). Z drugiej strony dane dotyczące długości pozostawania przez emigrantów z Polski w Wielkiej Brytanii wyraźnie pokazują, że w ciągu ostatnich 2 lat wyraźnie zmniejszył się napływ nowych emigrantów, co mogło wynikać zarówno z niepewności związanej z brexitem jak i poprawiającej się sytuacji na polskim rynku pracy (Wykres 7). Poprawiająca się sytuacja gospodarcza w Polsce wpływa także na zdecydowanie rzadsze niż przed dwoma laty deklaracje chęci pozostawania za granicą na stałe, na korzyść pobytu powyżej trzech lat, ale z perspektywą późniejszego powrotu. Zjawisko to dotyczyło jednak nie tylko Wielkiej Brytanii, ale także innych krajów, w których przeprowadzane były badania emigrantów. Z drugiej jednak strony większość obywateli polskich w Wielkiej Brytanii jest zainteresowana dalszym długoterminowym pobytem i będzie on dla nich możliwy: 29% emigrantów ma już status rezydenta, a spośród pozostałych 47% deklaruje, że będzie się o niego starać w przyszłości. Badania NBP wskazują także, że sukcesywnie zmniejsza się liczba emigrantów uważających, że pracują w Wielkiej Brytanii poniżej swoich kwalifikacji. W 2014 roku było to 53%, podczas gdy w 2018 roku już tylko 31%, co także może ograniczać migracje powrotne (Wykres 8). Wykres 7. Częstości odpowiedzi na pytanie o długość pozostawania na emigracji w badaniach z 2016 i z 2018 roku Wykres 8. Wyniki odpowiedzi na pytanie o odczucie pracy poniżej swoich kwalifikacji w Wielkiej Brytanii 14% 100% 7% 15% 15% 15% 19% 19% 9% 4% 50% 25% 33% 32% 2% 35% 21% -1% 0 5 10 15 liczba lat na emigracji 2016 0% 20% 14% 1% 2014 2016 2018 Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie Nie mam zdania Źródło: Dane ankietowe NBP Bibliografia: Chmielewska I., Dobroczek G., Strzelecki P. (2018) Polacy pracujący za granicą w 2016 roku. Raport z badania, Narodowy Bank Polski Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 25

Rozdział 1 1.4. Transfery z Unią Europejską W IV kwartale 2018 r. Polska otrzymała z budżetu unijnego 24,9 mld PLN. Z tej kwoty 23,4 mld PLN powiększyło przychody na rachunku kapitałowym, a jedynie 1,5 mld PLN zasiliło rachunek bieżący. W porównaniu do IV kwartału 2017 r. wartość transferów z UE była wyższa o 6,7 mld PLN. Wynikało to głównie ze wzrostu odnotowanego w rachunku kapitałowym (o 8,7 mld PLN). W porównaniu do IV kwartału 2017 r. spadek przychodów w rachunku bieżącym wyniósł 2,0 mld PLN. Wpływ na spadek miały niższe przychody z tytułu Europejskiego Funduszu Społecznego o prawie 2,3 mld PLN oraz wzrost środków w ramach Wspólnej Polityki Rolnej o 0,2 mld PLN. Łącznie na Wspólną Politykę Rolną wpłynęło 0,9 mld PLN, z czego 0,2 mld PLN zostało wypłacone w ramach Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji, z którego finansowane są dopłaty bezpośrednie dla rolników. W stosunku do analogicznego kwartału poprzedniego roku, na rachunku kapitałowym odnotowano znaczny wzrost środków (przyrost o 8,7 mld PLN). Środki przeznaczone na Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego wzrosły aż o 10,9 mld PLN co świadczy o wzroście dynamiki inwestycji w regionach. Kwota przeznaczona na Fundusz Spójności spadła rok do roku o 2,2 mld PLN. Na wyższą refundację środków z KE ma wpływ rosnące tempo składania przez beneficjentów wniosków o płatność za zrealizowane zadania. Tabela 6. Transfery z Unią Europejską (mln PLN) 2017 2018 I II III IV I II III IV Saldo transferów z UE 3 704 3 704 3 636 13 721 11 639 7 852 10 533 19 007 Przychody 8 069 8 069 7 596 18 174 16 095 11 556 15 190 24 898 Dochody pierwotne 3 521 3 521 2 312 754 9 657 3 691 3 265 998 w tym: Wspólna Polityka Rolna 10 674 3 521 2 312 754 9 657 3 691 3 265 998 Dochody wtórne 252 252 645 2 798 570 451 476 519 w tym: Europejski Fundusz Społeczny 304 178 496 2 764 476 446 251 414 Transfery kapitałowe 4 296 4 296 4 639 14 622 5 868 7 414 11 449 23 381 w tym: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego 2 128 2 656 3 240 8 254 2 224 5 465 7 828 19 126 Fundusz Spójności 698 1 627 1 372 6 368 3 644 1 946 3 529 4 013 Rozchody 4 365 4 365 3 960 4 453 4 456 3 704 4 657 5 891 Składki na rzecz Unii Europejskiej 4 365 4 365 3 960 4 453 4 456 3 704 4 657 5 891 Składka zapłacona na rzecz Unii Europejskiej w IV kwartale 2018 r. była wyższa o 1,4 mld PLN niż w analogicznym kwartale poprzedniego roku i wyniosła 5,9 mld PLN. Największy wzrost zanotowano we wpłatach z tytułu Dochodu Narodowego Brutto (o 1,2 mld PLN). W wyniku opisanych zmian saldo przepływów finansowych pomiędzy Unią Europejską a Polską zwiększyło się o 5,3 mld PLN i wyniosło 19,0 mld PLN. 26 Narodowy Bank Polski

Rachunek bieżący i kapitałowy W całym 2018 r. nastąpiło ożywienie w napływie środków z UE, Polska otrzymała ogółem 67,7 mld PLN, a wpłaciła składkę w wysokości 18,7 mld PLN. Łączne saldo przepływów pieniężnych wyniosło 49,0 mld PLN, co daje wartość o 17,1 mld PLN wyższą od salda w 2017 r. W omawianym okresie przychody wzrosły o 20,0 mld PLN, czyli o 42 % w ujęciu rok do roku. Była to kontynuacja trendu wzrostowego zapoczątkowanego w 2017 r. Fundusze, które napłynęły w 2018 r. były jednymi z największych od momentu wejścia Polski do UE (większy wpływy miały miejsce tylko w 2014 r., kiedy nałożyły się na siebie dwie perspektywy finansowe). Silny napływ środków miał miejsce głównie w II połowie roku. Od lipca do grudnia 2018 r. przychody wzrosły aż o 14,3 mld PLN w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. Najwięcej funduszy wpłynęło w grudniu 2018 r. (14,4 mld PLN) - w zdecydowanej większości za sprawą transferów kapitałowych oraz w styczniu (13,1 mld PLN) - głównie w formie dopłat bezpośrednich. Składka zapłacona przez Polskę do budżetu Unii Europejskiej w 2018 r. była o 2,9 mld PLN wyższa niż w 2017 r. Wyższa wartość rozchodów w 2018 r., wynikała w dużej mierze z większej wpłaty z tytułu DNB, która miała miejsce w sierpniu. Wzrost dotyczył również ceł i opłat cukrowych o 278 mln PLN. Spadek rozchodów odnotowano z tytułu podatku VAT o 48 mln PLN oraz rabatów o 38 mln PLN. Wzrost przychodów był silniejszy niż wzrost rozchodów, co korzystnie wpłynęło na bilans przepływów między Polska a Unią Europejską w 2018 roku. Saldo w 2018 r. było wyższe o 17,1 mld niż w 2017 r. Wykres 9. Transfery z Unią Europejską w bilansie płatniczym w poszczególnych latach od wstąpienia Polski do UE (2004-2018) w mld PLN 80 000 70 000 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 0 mln PLN 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Transfery ogółem (Saldo) Przychody Rozchody Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 27

Rozdział 2 Rachunek finansowy

Rozdział 2 Rachunek finansowy

Rozdział 2 Rachunek finansowy W IV kwartale 2018 r. saldo rachunku finansowego było dodatnie i ukształtowało się na poziomie 20,4 mld PLN. Wynikało to ze wzrostu należności polskich podmiotów od nierezydentów i spadku zobowiązań zagranicznych wobec nierezydentów (w obu przypadkach był to odpływ kapitału). 2.1. Rachunek finansowy - pasywa W analizowanym kwartale, w rachunku finansowym po stronie pasywów odnotowano odpływ kapitału zagranicznego w wysokości 6,9 mld PLN. Na ujemne saldo tej pozycji złożył się odpływ kapitału w ramach inwestycji bezpośrednich w kwocie 5,3 mld PLN oraz inwestycji portfelowych w kwocie 1,7 mld PLN. Jednocześnie w pozostałych inwestycjach zarejestrowano napływ kapitału w wysokości 0,1 mld PLN. Tabela 7. Rachunek finansowy pasywa mln PLN 2017 2018 I II III IV I II III IV Rachunek finansowy - pasywa 4 526-15 177 1 725 23 734 29 775-23 791 25 222-6 882 Inwestycje bezpośrednie 14 478-6 554 11 431 20 361 19 269 3 705 22 318-5 309 Inwestycje portfelowe 11 428 5 691 2 755 3 445 3 969-12 012-4 538-1 711 Pozostałe inwestycje -21 380-14 314-12 461-72 6 537-15 484 7 442 138 2.1.1 Inwestycje bezpośrednie pasywa Saldo inwestycji bezpośrednich po stronie pasywnej w IV kwartale 2018 r. było ujemne i wyniosło 5,3 mld PLN. W IV kwartale 2018 r. odnotowano napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich w wysokości 20,4 mld PLN. Ujemne saldo inwestycji bezpośrednich wynikało przede wszystkim z odpływu kapitału w formie instrumentów dłużnych o wartości 13,5 mld PLN. W przeciwnym kierunku działały transakcje w formie akcji i innych form udziałów kapitałowych o wartości 0,3 mld PLN oraz reinwestowane zyski o wartości 7,9 mld PLN. Zarejestrowany duży odpływ kapitału w formie instrumentów dłużnych związany był z reorganizacją, w wyniku której dokonano konwersji zobowiązań na udziały. Kapitał w formie akcji i innych form udziałów kapitałowych napływał do Polski głównie z Holandii. Odpływ kapitału odnotowano przede wszystkim z Austrii, Niemiec i Luksemburga. Spłaty zobowiązań w formie instrumentów dłużnych rezydenci dokonywali przede wszystkim na rzecz innych podmiotów z grupy z Francji, Luksemburga, Niemiec i Szwajcarii. 30 Narodowy Bank Polski

Rachunek finansowy Tabela 8. Inwestycje bezpośrednie pasywa (mln PLN) 2017 2018 I II III IV I II III IV Inwestycje bezpośrednie pasywa 14 478-6 554 11 431 20 361 19 269 3 705 22 318-5 309 Akcje i inne formy udziałów kapitałowych 15 243-11 574 10 844 21 885 10 444-164 16 725 8 166 Akcje i udziały 1 880-12 515 2 027 6 982 2 936 487 5 383 319 Reinwestycje zysków 13 363 941 8 817 14 903 7 508-651 11 342 7 847 Instrumenty dłużne -765 5 020 587-1 524 8 825 3 869 5 593-13 475 Wykres 10. Inwestycje portfelowe pasywa 35 000 30 000 25 000 20 000 15 000 10 000 5 000 0-5 000-10 000-15 000-20 000 mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Akcje i udziały Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne Inwestycje bezpośrednie - pasywa Rezydenci w ramach inwestycji bezpośrednich spłacali zobowiązania przede wszystkim w PLN. Ramka 3. Wstępne dane o zagranicznych inwestycjach bezpośrednich w Polsce w 2018 r. Dane wstępne wg zasady kierunkowości. Zagraniczne inwestycje bezpośrednie to kontrolowane przez nierezyden-tów pasywa pomniejszone, o kontrolowane przez nich aktywa. Dane z wyłączeniem krajowych podmiotów specjal-nego przeznaczenia. Transakcje zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w 2018 r. wyniosły 41,5 mld PLN, czyli o 20% więcej niż poprzednim roku. Na wartość ogółem największy wpływ miały reinwestycje zysków podmiotów bezpośredniego inwestowania, chociaż po raz pierwszy od 2013 r. odnotowano spadek ich wartości. Wyniósł on 32%, na co złożyły się niższe o 5% dochody od udziałów, ale przede wszystkim wyższe o 27% dywidendy. Stosunkowo wysoki napływ inwestycji w formie udziałów kapitałowych i niewielkie dodatnie saldo transakcji na instrumentach dłużnych wiązało się przede wszystkim z kilkoma reorganizacjami, głównie w sektorach handlu oraz informacji i komunikacji. Transakcje te miały także duży wpływ na podział geograficzny inwestycji. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 31

Rozdział 2 Wykres 11. Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce 70 000 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 0-10 000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne Ogółem Saldo zagranicznych inwestycji bezpośrednich było wynikiem reinwestycji zysków o wartości 26,1 mld PLN oraz napływu kapitału w formie akcji i innych form udziałów kapitałowych w wysokości 15,0 mld PLN i w formie instrumentów dłużnych 0,4 mld PLN. Największe inwestycje napłynęły z Holandii, Luk-semburga i Malty. Największy odpływ odnotowano dla Hiszpanii, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Austrii. 2.1.2 Zagraniczne inwestycje portfelowe - pasywa W IV kwartale 2018 r. zarejestrowano odpływ zagranicznego kapitału z rynku polskich papierów wartościowych. Wyniósł on 1,7 mld PLN. Ujemne saldo zagranicznych inwestycji portfelowych było rezultatem wynoszącego 1,1 mld PLN odpływu inwestycji z rynku papierów dłużnych i wynoszącego 0,6 mld PLN ujemnego salda inwestycji w polskie papiery udziałowe. Tabela 9. Inwestycje portfelowe pasywa (mln PLN) 2017 2018 I II III IV I II III IV Inwestycje portfelowe pasywa 11 428 5 691 2 755 3 445 3 969-12 012-4 538-1 711 Udziałowe papiery wartościowe 1 474 118 2 058 1 887 2 111 1 579-136 -618 Dłużne papiery wartościowe 9 954 5 573 697 1 558 1 858-13 591-4 402-1 093 Papiery dłużne długoterminowe 9 886 5 573 756 1 566 1 846-13 573-4 410-1 103 Instrumenty rynku pieniężnego 68 0-59 -8 12-18 8 10 32 Narodowy Bank Polski

Rachunek finansowy W kategorii dłużnych papierów wartościowych głównym przedmiotem transakcji dokonywanych przez zagranicznych inwestorów były obligacje emitowane przez Skarb Państwa. W omawianym okresie inwestorzy zmniejszyli swoje zaangażowanie w te papiery o 2,0 mld PLN. Na krajowym rynku obligacji skarbowych zanotowano napływ kapitału, który wyniósł 2,1 mld PLN. Na tę kwotę złożyły się: wartość nabytych obligacji skarbowych nominowanych w złotych (1,9 mld PLN), narosłe odsetki, które wpływały dodatnio na saldo inwestycji nierezydentów (1,6 mld PLN) oraz odpływ kapitału z tytułu odsetek wypłaconych nierezydentom (1,4 mld PLN). W efekcie tych operacji, udział portfela nierezydentów w całkowitej wartości obligacji skarbowych nominowanych w polskich złotych na koniec IV kwartału 2018 r. osiągnął poziom 29,6%, zbliżony do wyniku na koniec III kwartału 2018 r., gdy wyniósł on 29,7%. Na saldo całego IV kwartału 2018 r. największy wpływ miały inwestycje dokonane w październiku (napływ 3,9 mld PLN). Było to związane ze wzrostem podaży na rynku pierwotnym. W tym miesiącu nastąpił wzrost o 6,2 mld PLN zadłużenia Skarbu Państwa z tytułu obligacji nominowanych w złotych. Łączna podaż netto tych obligacji na rynku pierwotnym w całym omawianym okresie wyniosła 7,5 mld PLN. W kolejnych miesiącach miał miejsce odpływ kapitału, który wyniósł: 0,8 mld PLN i 1,0 mld PLN. Na odpływ inwestycji mogło mieć wpływ pogorszenie się nastrojów na globalnych rynkach finansowych, wywołane dokonaną w grudniu przez Fed kolejną, po wrześniowej, podwyżką stóp procentowych, a także płynącymi ze strony EBC sygnałami o zakończeniu programu skupu aktywów i rozpoczęciu zacieśniania polityki pieniężnej. Wzmacniało to oczekiwania na umocnienie się dolara i euro względem złotego, co miałoby negatywny wpływ na potencjalne zyski z inwestycji w obligacje nominowane w złotych. Do wzrostu niepewności inwestorów przyczyniały się również spory pomiędzy prezydentem Trumpem a Kongresem oraz polityczne wydarzenia wokół Brexitu. Według danych Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, największymi nabywcami były norweskie instytucje rządowe oraz fundusze inwestycyjne z Irlandii i Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Z kolei wśród sprzedających obligacje skarbowe nominowane w złotych dominowały banki centralne krajów Dalekiego Wschodu oraz fundusze inwestycyjne z Luksemburga i Wielkiej Brytanii. Wykres 12. Inwestycje portfelowe - pasywa 30 000 mln PLN 20 000 10 000 0-10 000-20 000-30 000 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Dłużne papiery wartościowe Udziałowe papiery wartościowe Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 33

Rozdział 2 W przypadku obligacji skarbowych emitowanych na rynkach międzynarodowych zanotowano odpływ kapitału netto, który wyniósł 4,1 mld PLN. Na tę kwotę złożyły się: wartość zbytych obligacji skarbowych nominowanych w walutach obcych (4,9 mld PLN), narosłe odsetki powiększające saldo inwestycji nierezydentów (1,6 mld PLN) oraz odpływ kapitału z tytułu odsetek wypłaconych nierezydentom (0,8 mld PLN). W IV kwartale 2018 r. Skarb Państwa nie dokonał na rynkach zagranicznych żadnych nowych emisji, przeprowadził natomiast wykup obligacji nominowanych w euro o wartości nominalnej 250 mln EUR (1,1 mld PLN) i obligacji nominowanych w jenach o wartości nominalnej 50.000 mln JPY (1,7 mld PLN). Na rynku wtórnym nierezydenci sprzedali polskim podmiotom, przede wszystkim bankom, obligacje Skarbu Państwa o wartości 1,3 mld PLN. W IV kwartale 2018 r. saldo zagranicznych inwestycji w polskie papiery udziałowe było ujemne i wyniosło 0,6 mld PLN. Nierezydenci sprzedawali tytuły uczestnictwa polskich funduszy inwestycyjnych. Łączny odpływ kapitału z tego tytułu wyniósł 2,8 mld PLN. Saldo inwestycji w akcje polskich spółek było natomiast dodatnie i wyniosło 2,2 mld PLN. Kupowano przede wszystkim akcje polskich banków oraz innych spółek sektora finansowego. W omawianym okresie indeks WIG20 zanotował niewielki spadek, który wyniósł 0,4%. W ujęciu dolarowym indeks ten zmniejszył swoją wartość o 2,4%. W odniesieniu do cen wyrażonych w euro, odnotowano spadek wynoszący 0,9%. 2.1.3 Pozostałe inwestycje - pasywa Dodatnie saldo pozostałych inwestycji nierezydentów w Polsce w IV kwartale 2018 r. wyniosło 0,1 mld PLN. O wysokości tego salda zadecydowały transakcje zarejestrowane w ramach pozostałych kredytów i pożyczek, rachunków bieżących i depozytów (łączny napływ kapitału w wysokości 4,6 mld PLN) oraz pozostałych pasywów zagranicznych (odpływ kapitału w kwocie 4,4 mld PLN). Zobowiązania NBP z tytułu pozostałych inwestycji zwiększyły się o 9,7 mld PLN, głównie w wyniku przeprowadzonych krótkoterminowych transakcji repo. Wzrostowi temu towarzyszyło również zwiększenie się oficjalnych aktywów rezerwowych. Przeprowadzane przez NBP transakcje reverse repo i repo służyły bieżącemu zarządzaniu płynnością aktywów rezerwowych, a także zwiększeniu dochodowości rezerw. Wykres 13. Pozostałe inwestycje pasywa 40 000 30 000 20 000 10 000 0-10 000-20 000-30 000 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Monetarne instytucje finansowe Pozostałe sektory Sektor rządowy Narodowy Bank Polski 34 Narodowy Bank Polski

Rachunek finansowy W IV kwartale 2018 r. pozostałe zobowiązania sektora rządowego i samorządowego zmniejszyły się o 2,5 mld PLN. Był to przede wszystkim wynik spłaty kredytów międzynarodowym organizacjom finansowym w EUR. Zobowiązania sektora bankowego w IV kwartale 2018 r. zmniejszyły się o 8,1 mld PLN. Na wysokość tego salda wpłynął istotnie odpływ netto kapitału z tytułu rachunków bieżących i depozytów (6,9 mld PLN) oraz pozostałych zobowiązań (2,0 mld PLN). W omawianym kwartale zmniejszyły się zobowiązania sektora bankowego z tytułu przyjętych depozytów od nierezydentów, głównie z takich krajów jak: Niemcy (o 3,4 mld PLN), EBI (o 1,5 mld PLN), Luksemburg (o 0,9 mld PLN), Belgia (o 0,7 mld PLN), Austria (o 0,6 mld PLN) oraz Wielka Brytania i Dania (po 0,3 mld PLN). Wartość depozytów w polskich bankach zwiększyli nierezydenci ze Stanów Zjednoczonych (o 0,4 mld PLN), Japonii, Malty, Holandii i Chin (po 0,2 mld PLN). Analizując strukturę walutową depozytów, należy odnotować ich spadek w PLN, USD i CHF oraz wzrost w EUR i GBP. Pozostałe zobowiązania zagraniczne zmniejszyły się przede wszystkim w koronach czeskich wobec Czech (o 2,2 mld PLN). Jednocześnie banki zwiększyły swoje zobowiązania z tytułu kredytów i pożyczek otrzymanych o 0,8 mld PLN (spłaty rat kapitałowych przewyższały wykorzystanie nowych kredytów). Zobowiązania sektora bankowego z tytułu pozostałych kredytów i pożyczek otrzymanych od nierezydentów zwiększyły się głównie wobec Austrii (o 3,8 mld PLN), EBI (o 0,8 mld PLN) i Holandii (o 0,4 mld PLN). Zobowiązania sektora bankowego z tego tytułu zmniejszyły się wobec nierezydentów z Belgii (o 1,4 mld PLN), Francji (o 1,2 mld PLN), Irlandii (o 0,8 mld PLN) oraz Luksemburga i Niemiec (po 0,2 mld PLN). Biorąc pod uwagę strukturę walutową odnotowano wzrost zobowiązań z tytułu pozostałych kredytów i pożyczek otrzymanych w PLN i USD, natomiast spadek zobowiązań z tego tytułu zarejestrowano przede wszystkim w EUR i CHF. Tabela 10. Pozostałe inwestycje pasywa (mln PLN) 2017 2018 I II III IV I II III IV Pozostałe inwestycje pasywa -21 380-14 314-12 461-72 6 537-15 484 7 442 138 Narodowy Bank Polski -20 860-12 486-9 498-600 4 954-16 563 9 992 9 661 Sektor rządowy -813-762 -636-561 4 298-1 683-4 160-2 490 Monetarne instytucje finansowe 2 703-2 604-6 252-3 732-5 590-465 1 036-8 118 Pozostałe sektory -2 410 1 538 3 925 4 821 2 875 3 227 574 1 085 Pozostałe podmioty finansowe -107 1 618 1 656 3 271 508 2 048 904 4 977 Pozostałe podmioty niefinansowe -2 303-80 2 269 1 550 2 367 1 179-330 -3 892 Pozostałe sektory odnotowały napływ kapitału z tytułu pozostałych inwestycji w wysokości 1,1 mld PLN. Podmioty finansowe zwiększyły swoje zobowiązania wobec nierezydentów o 5,0 mld PLN. Wzrost ten, to przede wszystkim wynik napływu kapitału z tytułu pozostałych pożyczek otrzymanych w wysokości 5,4 mld PLN. W tym samym czasie zobowiązania zagraniczne podmiotów niefinansowych zmniejszyły się o 3,9 mld PLN. Odpływ kapitału z tytułu pozostałych pożyczek otrzymanych wyniósł 1,9 mld PLN, a z tytułu pozostałych zobowiązań 1,7 mld PLN. Największy napływ kapitału z tytułu wykorzystania nowych kredytów zarejestrowano z Francji (1,2 mld PLN), Irlandii (1,0 mld PLN), Holandii (0,8 mld PLN), EBI (0,5 mld PLN), Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 35

Rozdział 2 Niemiec, Czech, Słowacji, Austrii i Włoch (po 0,2 mld PLN). Największy odpływ kapitału z tytułu spłat kredytów i pożyczek odnotowano wobec Szwecji i Hiszpanii (po 0,3 mld PLN) oraz Wielkiej Brytanii i USA (po 0,2 mld PLN). Polskie podmioty otrzymywały nowe kredyty od nierezydentów głównie w PLN i EUR, natomiast spłacały zaciągnięte kredyty i pożyczki przede wszystkim w USD i GBP. 2.2. Rachunek finansowy - aktywa W IV kwartale 2018 r. saldo polskich inwestycji za granicą było dodatnie i wyniosło 13,5 mld PLN. Na wysokość tego salda istotnie wpłynęły dodatnie salda transakcji zarejestrowane w ramach oficjalnych aktywów rezerwowych, inwestycji bezpośrednich oraz pozostałych inwestycji zagranicznych. W przeciwnym kierunku oddziaływało ujemne saldo pochodnych instrumentów finansowych netto oraz inwestycji portfelowych. Tabela 11. Rachunek finansowy aktywa (mln PLN) 2017 2018 I II III IV I II III IV Rachunek finansowy aktywa 6 725-19 089-696 22 877 31 312-16 253 19 409 13 483 Inwestycje bezpośrednie 3 280 2 221 1 146 9 025 4 858-4 430 83 1 662 Inwestycje portfelowe 6 403-2 428 1 863-867 4 259-2 502 2 154-2 388 Pozostałe inwestycje 12 443-4 203 5 489 10 513 6 280 13 936 379 1 670 Pochodne instrumenty finansowe netto -686-2 034-538 -1 258-337 1 271-955 -4 551 Oficjalne aktywa rezerwowe -14 715-12 645-8 656 5 464 16 252-24 528 17 748 17 090 2.2.1 Inwestycje bezpośrednie - aktywa Saldo transakcji w aktywach inwestycji bezpośrednich w IV kwartale 2018 r. było dodatnie i wyniosło 1,6 mld PLN. Złożyły się na nie dodatnie saldo transakcji na instrumentach dłużnych w wysokości 5,1 mld PLN oraz dodatnie reinwestycje zysków wynoszące 0,6 mld PLN. W przeciwnym kierunku oddziaływały transakcje na akcjach i innych formach udziałów kapitałowych wynoszące -4,0 mld PLN. Wzrost aktywów inwestycji bezpośrednich dotyczył przede wszystkim Niemiec i Francji przy jednoczesnym wycofaniu ze Szwajcarii. Nowe pożyczki i inne instrumenty dłużne w IV kwartale 2018 r. dotyczyły głównie Francji. 36 Narodowy Bank Polski

Rachunek finansowy Ramka 4. Wstępne dane o polskich inwestycjach bezpośrednich za granicą w 2018 r. Dane wstępne wg zasady kierunkowości. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą to kontrolowane przez rezydentów aktywa pomniejszone o pasywa. Dane z wyłączeniem krajowych podmiotów specjalnego przeznaczenia. Mimo nieznacznie wyższych inwestycji za granicą w akcje i udziały podmiotów zagranicznych, dużo mniejsze (reinwestycje zysków) lub ujemne (instrumenty dłużne) przepływy spowodowały, że polskie inwestycje bezpośrednie za granicą były wyraźnie niższe niż rok wcześniej. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą w 2018 r. wyniosły 3,1 mld zł, wobec 10,2 mld zł odnotowanego rok wcześniej. Na saldo transakcji największy wpływ miały spadek reinwestycji zysków oraz spłaty netto instrumentów dłużnych. Pomijając reorganizacje w ramach grup kapitałowych spośród transakcji wyróżniła się inwestycja w branży przetwórstwa przemysłowego, będąca faktycznie dokończeniem przejęcia rozpoczętego we wcześniejszych latach. Wykres 14. Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 0-10 000-20 000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne Ogółem Na saldo polskich inwestycji bezpośrednich w 2018 r. złożyły się transakcje na akcjach i udziałach na kwotę 3,5 mld PLN, reinwestycje zysków w wysokości 0,4 mld PLN oraz ujemne saldo transakcji na instrumentach dłużnych na kwotę -0,7 mld PLN. Największe wartości inwestycji odnotowano w przypadku Luksemburga i Malty (reorganizacje) oraz Czech. Kapitał wycofywano z podmiotów ulokowanych w Szwecji i Kanadzie transakcje te także miały związek z reorganizacjami struktur grup kapitałowych. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 37

Rozdział 2 2.2.2 Inwestycje portfelowe - aktywa W IV kwartale 2018 r. polskie inwestycje portfelowe za granicą zmniejszyły się o 2,4 mld PLN. Rezydenci sprzedawali udziałowe papiery wartościowe (2,9 mld PLN), jednocześnie powiększając portfel papierów dłużnych (0,5 mld PLN). W porównaniu z III kwartałem 2018 r. wystąpiło zahamowanie popytu na zagraniczne obligacje ze strony polskich inwestorów. Przyczyny należy upatrywać w sygnałach płynących ze strony Fed. Rynki pozostawały w niepewności co do kierunku dalszych działań amerykańskiego banku centralnego, w szczególności co do długości aktualnego cyklu podwyżek stóp procentowych. Nastrojów nie poprawiały również wydarzenia związane z Brexitem. Wspomniane czynniki oddziaływały również na światowe rynki akcji, na których można było obserwować dynamiczne spadki. Skłaniało to polskich inwestorów do redukcji portfela papierów udziałowych. Wśród polskich inwestorów nabywających zagraniczne papiery wartościowe największe znaczenie miały banki (0,5 mld PLN) i osoby fizyczne (0,3 mld PLN). Wśród sprzedających znalazły się fundusze inwestycyjne (ujemne saldo w wysokości 2,6 mld PLN) oraz fundusze emerytalne (0,5 mld PLN). Polskie banki w IV kwartale 2018 r. nabywały niemal wyłącznie papiery dłużne (0,5 mld PLN). Kupowano głównie obligacje wyemitowane przez organizacje międzynarodowe (1,9 mld PLN), natomiast sprzedawano czeskie obligacje (0,1 mld PLN) i instrumenty rynku pieniężnego (0,4 mld PLN), obligacje szwedzkie (0,5 mld PLN) oraz obligacje holenderskie (0,1 mld PLN). Saldo inwestycji w papiery udziałowe było zerowe. Fundusze inwestycyjne zbywały w omawianym okresie zarówno papiery dłużne jak i udziałowe. Ujemne saldo dla papierów udziałowych wyniosło 2,2 mld PLN. Sprzedawano przede wszystkim tytuły uczestnictwa (jednostki uczestnictwa i certyfikaty) funduszy inwestycyjnych zarejestrowanych w Luksemburgu (0,9 mld PLN) i w Irlandii (0,1 mld PLN) oraz akcje spółek zarejestrowanych w Stanach Zjednoczonych (0,7 mld PLN), w Luksemburgu (0,2 mld PLN) i w Niemczech (0,2 mld PLN). W przypadku papierów dłużnych ujemne saldo wyniosło 0,4 mld PLN. Polskie fundusze inwestycyjne zbywały głównie amerykańskie instrumenty rynku pieniężnego (0,4 mld PLN), obligacje szwedzkie (0,2 mld PLN), luksemburskie (0,1 mld PLN), francuskie (0,1 mld PLN) i portugalskie (0,1 mld PLN), natomiast kupowały obligacje czeskie (0,3 mld PLN), rumuńskie (0,1 mld PLN) i wyemitowane przez organizacje międzynarodowe (0,2 mld PLN). Otwarte fundusze emerytalne sprzedały zagraniczne papiery udziałowe o łącznej wartości 0,5 mld PLN. Były to przede wszystkim akcje spółek amerykańskich (0,3 mld PLN). Saldo inwestycji w papiery dłużne było zerowe. 2.2.3 Pozostałe inwestycje - aktywa W IV kwartale 2018 r. saldo pozostałych inwestycji zagranicznych było dodatnie i wyniosło 1,7 mld PLN. 38 Narodowy Bank Polski

Rachunek finansowy Aktywa sektora bankowego w wyniku transakcji zwiększyły się o 2,7 mld PLN. Na wysokość tego salda wpłynął wzrost należności sektora bankowego z tytułu udzielonych kredytów o 3,0 mld PLN oraz spadek z tytułu lokat w bankach za granicą o 0,5 mld PLN. Banki odnotowały wzrost należności z tytułu udzielonych nowych kredytów głównie od nierezydentów z Luksemburga (o 0,7 mld PLN), Hiszpanii (o 0,6 mld PLN), Czech (o 0,4 mld PLN), Wielkiej Brytanii, Norwegii, Irlandii i Francji (po 0,3 mld PLN). Spadek należności banków z tytułu spłat kredytów udzielonych zarejestrowano wobec nierezydentów z Ukrainy i Chin (po 0,4 mld PLN). Nierezydenci w głównej zaciągali kredyty i pożyczki przede wszystkim w EUR i PLN, natomiast spłacali swoje kredyty zaciągnięte w USD. W omawianym okresie zmniejszyły się aktywa banków z tytułu lokat w takich krajach jak: Niemcy (o 2,2 mld PLN), Belgia (1,3 mld PLN), Austria (o 0,8 mld PLN), Francja (o 0,4 mld PLN) oraz Czechy, Włochy i Szwecja (po 0,3 mld PLN). W tym samym czasie banki zwiększyły swoje lokaty głównie w Wielkiej Brytanii (o 1,1 mld PLN), Szwajcarii (o 0,9 mld PLN), Norwegii (0,7 mld), Luksemburgu i Hiszpanii (po 0,6 mld PLN) oraz w USA (o 0,4 mld PLN). Spadek lokat w bankach za granicą odnotowano głównie w EUR, natomiast wzrost w USD, PLN i GBP. W analizowanym kwartale 2018 r. pozostałe inwestycje polskich przedsiębiorstw zmniejszyły się o 5,2 mld PLN. Istotnie na tę pozycję wpłynęło zmniejszenie się aktywów podmiotów niefinansowych o 5,9 mld PLN, głownie z tytułu spłaty przez zagraniczne podmioty kredytów handlowych w wysokości 4,0 mld PLN. Saldo transakcji z tytułu kredytów handlowych udzielonych zmniejszyło się o 4,1 mld PLN. Dotyczyło to głównie takich krajów jak: Niemcy (o 1,5 mld PLN), Czechy (o 0,6 mld PLN), Chiny (o 0,3 mld PLN) oraz Francja, Słowacja, Włochy, Szwajcaria i Holandia (po 0,2 mld PLN). Wzrost salda odnotowano wobec USA i Węgier (po 0,2 mld PLN). Spadek kredytów handlowych zarejestrowano w EUR i PLN, natomiast wzrost w USD. Przedsiębiorstwa zmniejszyły również swoje pozostałe należności zagraniczne o 2,3 mld PLN, głównie w takich krajach jak: Wielka Brytania (o 1,7 mld PLN), Czechy (o 0,7 mld PLN), Węgry (o 0,1 mld PLN). Jednocześnie zwiększyły je w Irlandii (o 0,3 mld PLN) oraz W Holandii i Niemczech (po 0,1 mld PLN). Spadek pozostałych należności za granicą odnotowano głównie w EUR i USD. 2.2.4 Oficjalne aktywa rezerwowe W wyniku transakcji własnych NBP oraz transakcji zrealizowanych na zlecenie klientów NBP, głównie Ministerstwa Finansów, oficjalne aktywa rezerwowe zwiększyły się o 17,1 mld PLN. W tym samym kierunku oddziaływały dodatnie różnice kursowe oraz zmiany wyceny, zwiększając stan tej pozycji o 7,8 mld PLN. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 39

Rozdział 2 Tabela 12. Oficjalne aktywa rezerwowe stany (mln PLN) 2017 2018 I II III IV I II III IV Oficjalne aktywa rezerwowe 441 837 414 068 406 642 394 358 407 861 407 982 414 880 439 752 Złoto monetarne 16 218 15 254 15 559 14 942 14 962 15 500 16 315 19 928 SDR 1 604 1 542 1 542 1 490 1 484 1 580 1 522 1 553 Pozycja rezerwowa w MFW 2 388 2 301 2 123 1 846 1 823 2 466 2 382 3 223 Należności w walutach wymienialnych 421 627 394 971 387 418 376 080 389 592 388 436 394 661 415 048 W wyniku tych czynników poziom oficjalnych aktywów rezerwowych zwiększył się o 24,9 mld PLN w porównaniu z końcem września 2018 r. i na koniec grudnia wyniósł 439,8 mld PLN. Wykres 15. Stan oficjalnych aktywów rezerwowych 600 000 mln PLN 500 000 400 000 300 000 200 000 100 000 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Złoto monetarne SDR Pozycja rezerwowa w MFW Należności w walutach wymienialnych Oficjalne aktywa rezerwowe 2.3. Pochodne instrumenty finansowe W IV kwartale 2018 r. saldo rozliczeń transakcji związanych z pochodnymi instrumentami finansowymi zawartych pomiędzy rezydentami a nierezydentami było ujemne i wyniosło aż 4,6 mld PLN. Oznacza to przepływ środków do rezydentów. Ujemne saldo o dużej wartości było przede wszystkim wynikiem rozliczania pozycji w instrumentach stóp procentowych otwartych przez Ministerstwo Finansów. Wysokie przepływy są rezultatem, wynikających z umów, niejednoczesnych wzajemnych wypłat odsetek z tytułu otwartych pozycji pomiędzy stroną polską a nierezydentami. W związku z tym Ministerstwo Finansów otrzymywało w omawianym okresie środki od nierezydentów, natomiast samo dokonywało płatności odsetkowych we wcześniejszych okresach. Istotny był również dodatni wynik rozliczeń pozycji 40 Narodowy Bank Polski

Rachunek finansowy w instrumentach walutowych i towarowych, posiadanych przez polskie przedsiębiorstwa niefinansowe oraz zysk polskich banków z tytułu instrumentów walutowych. Przedsiębiorstwa niefinansowe używają instrumentów towarowych do zabezpieczania się przed ryzykiem zmiany cen surowców niezbędnych do produkcji, lub, w przypadku spółek wydobywczych, dla zabezpieczenia przychodów ze sprzedaży surowców. Są to zwykle kontrakty terminowe (forward i futures), część podmiotów wykorzystuje również opcje towarowe. W omawianym okresie istotny wpływ na wysokość salda pochodnych instrumentów finansowych miały kontrakty terminowe na zezwolenia na emisję dwutlenku węgla. Polskie spółki sektora energetycznego wykorzystują te instrumenty do zabezpieczania się przed ryzykiem zmian cen zezwoleń na emisję. Ceny tych zezwoleń podlegały w IV kwartale 2018 r. dużym wahaniom, co skutkowało wysokimi przychodami z kontraktów terminowych. Tabela 13. Pochodne instrumenty finansowe netto (mln PLN) 2017 2018 I II III IV I II III IV Pochodne instrumenty finansowe netto -686-2 034-538 -1 258-337 1 271-955 -4 551 Saldo transakcji na pochodnych instrumentach finansowych prezentowane w bilansie płatniczym stanowiło łączny rezultat rozliczenia pozycji w tych instrumentach, których termin wygaśnięcia przypadał na IV kwartał 2018 r. oraz przepływów wynikających z otwarcia i rozliczania pozycji w instrumentach pochodnych o terminach zamknięcia w przyszłych okresach. Wśród instrumentów pochodnych największy udział (72,1%), mierzony wartością nominalną otwartych przez polskie podmioty pozycji, miały instrumenty pochodne stóp procentowych, przede wszystkim FRA oraz IRS. Instrumenty te używane były głównie przez banki dla zabezpieczania aktywów i pasywów przed ryzykiem stóp procentowych. Wśród instrumentów stóp procentowych zdecydowanie przeważały instrumenty na stopy związane z polską walutą. Stanowiły one 85,9% wartości nominalnej instrumentów stóp procentowych. W strukturze geograficznej nierezydentów, z którymi zawierane były transakcje, dominowały podmioty z Wielkiej Brytanii (75,7% wartości nominalnej instrumentów stóp procentowych). Pod względem wartości nominalnej otwartych pozycji, następną istotną kategorią (24,7%) były walutowe instrumenty pochodne tj. swapy walutowe, dwuwalutowe swapy stóp procentowych oraz pozostałe instrumenty walutowe. Instrumenty walutowe były używane zarówno przez banki, inne podmioty sektora finansowego, jak i przez przedsiębiorstwa niefinansowe do zabezpieczania się przed ryzykiem kursowym. Głównymi parami walutowymi, na które opiewały zawarte kontrakty były pary: EUR/PLN, USD/PLN i CHF/PLN. Instrumenty oparte na parach walutowych złożonych z tych walut (PLN, USD, CHF i EUR) miały zdecydowaną przewagę wśród walutowych instrumentów pochodnych (94,4% wartości nominalnej otwartych pozycji). Swapy walutowe są instrumentami o krótkim terminie, co w konsekwencji generuje duże obroty na tego rodzaju instrumentach. W przypadku walutowych instrumentów pochodnych nierezydenci, z którymi zawierane były transakcje, mieli najczęściej siedzibę w Wielkiej Brytanii (38,6% wartości nominalnej instrumentów walutowych). Następną istotną lokalizacją była Francja (z udziałem 27,9%). Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 41

Rozdział 3 Zadłużenie zagraniczne

Rozdział 3 Zadłużenie zagraniczne Zadłużenie zagraniczne Polski (brutto) na koniec grudnia 2018 r. wyniosło 1.348,9 mld PLN i w porównaniu z III kwartałem 2018 r. zmniejszyło się o 3,7 mld PLN, tj. o 0,3%. Na stan zadłużenia zagranicznego istotnie wpłynęło saldo transakcji bilansu płatniczego, które zmniejszyło je o 14,4 mld PLN. W przeciwnym kierunku oddziaływały dodatnie różnice kursowe i inne zmiany6 zwiększając je o 10,7 mld PLN. Wykres 16. Zadłużenie zagraniczne 1 600 000 1 400 000 1 200 000 1 000 000 800 000 600 000 400 000 200 000 0 mln PLN I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Sektor rządowy Narodowy Bank Polski MIF z wyłączenim NBP Pozostałe sektory Inwestycje bezpośrenie: instrumenty dłużne Zadłużenie zagraniczne brutto Struktura zadłużenia zagranicznego, według terminów pierwotnych na koniec grudnia 2018 r., przedstawiała się następująco: długoterminowe zadłużenie stanowiło 77,0% zadłużenia zagranicznego ogółem, tj. 1.039,0 mld PLN, krótkoterminowe zadłużenie stanowiło 23,0% zadłużenia zagranicznego ogółem, tj. 309,9 mld PLN. Wartość zadłużenia długoterminowego w IV kwartale 2018 r. zmniejszyła się o 4,5 mld PLN, tj. o 0,4%, natomiast krótkoterminowe zadłużenie zagraniczne wzrosło o 0,7 mld PLN, tj. o 0,2%. 3.1. Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego na koniec IV kwartału 2018 r. wyniosło 488,4 mld PLN i stanowiło 36,2% ogólnej kwoty zadłużenia zagranicznego Polski. 6 Inne zmiany obejmują przede wszystkim różnice z wyceny instrumentów finansowych, reklasyfikacje i storna. 44 Narodowy Bank Polski

Zadłużenie zagraniczne Wykres 17. Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego mln PLN 600 000 500 000 400 000 300 000 200 000 100 000 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Dłużne papiery wartościowe wyemitowane na rynku krajowym Kredyty i pożyczki Dłużne papiery wartościowe wyemitowane na rynkach zagranicznych Zadłużenie sektora rządowego W tej kwocie zadłużenie sektora rządowego stanowiło 96,6% i wyniosło 472,0 mld PLN. W zasadzie zadłużenie to ma charakter w całości długoterminowy. Największy udział w strukturze zadłużenia zagranicznego sektora rządowego i samorządowego miały dłużne papiery wartościowe i stanowiły 82,5% całości zadłużenia zagranicznego tego sektora. Na koniec grudnia 2018 r. wartość zadłużenia z tego tytułu wyniosła 403,0 mld PLN. Nierezydenci posiadali w swoim portfelu obligacje wyemitowane na rynki zagraniczne o wartości 210,0 mld PLN oraz obligacje wyemitowane na rynek krajowy o wartości 193,0 mld PLN. Pozostałą część zadłużenia zagranicznego tego sektora stanowiły przede wszystkim kredyty zaciągnięte od organizacji międzynarodowych (85,1 mld PLN). Zadłużenie sektora rządowego i samorządowego w IV kwartale 2018 r. zwiększyło się o 2,3 mld PLN, tj. o 0,5%. Transakcje bilansu płatniczego zmniejszyły jego poziom o 4,5 mld PLN, natomiast dodatnie różnice kursowe i zmiany wyceny spowodowały jego wzrost o 6,8 mld PLN. Na zmianę zadłużenia tego sektora istotnie wpłynął odpływ kapitału z obligacji Skarbu Państwa wyemitowanych na rynki zagraniczne o wartości 4,1 mld PLN. Jednocześnie nierezydenci zwiększyli wartość swojego portfela obligacji wyemitowanych na rynek krajowy o 2,1 mld PLN. Dodatnie różnice kursowe i zmiany wyceny papierów wartościowych spowodowały wzrost zadłużenia z tego tytułu o 5,5 mld PLN. Nie bez znaczenia była również spłata kredytów otrzymanych od organizacji międzynarodowych w wysokości 2,5 mld PLN. Dodatnie różnice kursowe w kwocie 1,3 mld PLN spowodowały wzrost zadłużenia z tytułu kredytów otrzymanych od międzynarodowych organizacji finansowych. Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego z terminem wymagalności do 1 roku włącznie na koniec grudnia 2018 r. wyniosło 40,1 mld PLN, co stanowiło 9,1% wartości oficjalnych aktywów rezerwowych. Na koniec września 2018 r. relacja ta wyniosła 9,6%. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 45

Rozdział 3 3.2. Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów (wobec podmiotów niepowiązanych kapitałowo) Zadłużenie zagraniczne sektora przedsiębiorstw wobec podmiotów niepowiązanych kapitałowo na koniec IV kwartału 2018 r. wyniosło 246,6 mld PLN, co stanowiło 18,3% całości polskiego zadłużenia zagranicznego. Zadłużenie tego sektora zwiększyło się o 2,1 mld PLN, tj. o 0,9% w porównaniu z III kwartałem 2018 r. W analizowanym kwartale dodatnie różnice kursowe i zmiany wyceny spowodowały jego wzrost o 0,2 mld PLN, podczas gdy napływ kapitału netto z tytułu instrumentów dłużnych (przede wszystkim z tytułu kredytów handlowych) zwiększył je o 1,9 mld PLN. Udział zadłużenia długoterminowego w zadłużeniu ogółem sektora przedsiębiorstw na koniec grudnia 2018 r. wyniósł 62,8%. Wykres 18. Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Pozostałe pasywa dłużne Kredyty handlowe Rezerwa techniczno-ubezpieczeniowa Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego Największą część zadłużenia zagranicznego pozostałych sektorów stanowiły pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane. Ich wartość wyniosła 159,5 mld PLN, czyli 64,7% całości zadłużenia tego sektora. Wartość kredytów handlowych wyniosła 70,8 mld PLN, co stanowiło 28,7% zadłużenia. Zadłużenie zagraniczne polskich przedsiębiorstw z tytułu wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych, będących w posiadaniu nierezydentów portfelowych na koniec grudnia 2018 r. wyniosło 10,4 mld PLN. 3.3. Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów z tytułu instrumentów zaliczanych do inwestycji bezpośrednich Wartość zadłużenia zagranicznego pozostałych sektorów z tytułu instrumentów zaliczanych do inwestycji bezpośrednich wyniosła 356,5 mld PLN, co stanowiło 26,4% zadłużenia zagranicznego ogółem. W IV kwartale 2018 r. wśród instrumentów dłużnych zaliczanych do inwestycji bezpośrednich największą część (71,1%) stanowiły kredyty i pożyczki otrzymane w ramach grup kapitałowych. Udział pozostałych instrumentów dłużnych otrzymanych od inwestorów bezpośrednich przedstawiał się następująco: kredyty handlowe 17,0%, pozostałe pasywa zagraniczne 10,0% oraz dłużne papiery wartościowe 1,8%. 46 Narodowy Bank Polski

Zadłużenie zagraniczne Wykres 19. Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne mln PLN 400 000 350 000 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Otrzymane kredyty handlowe Pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe pasywa zagraniczne Dłużne papiery wartościowe Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne Zadłużenie z tytułu instrumentów dłużnych wobec podmiotów powiązanych kapitałowo zmniejszyło się w omawianym kwartale o 11,5 mld PLN, tj. o 3,1%. Na spadek zadłużenia tego sektora wpłynęło ujemne saldo transakcji bilansu płatniczego w wysokości 13,5 mld PLN, które w dużej mierze spowodowane było reorganizacją, w wyniku której dokonano konwersji zobowiązań na udziały. Dodatnie różnice kursowe i inne zmiany wykazywane w inwestycjach bezpośrednich zwiększały je o 2,0 mld PLN. 3.4. Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego (z wyłączeniem NBP) Na koniec IV kwartału 2018 r. zadłużenie zagraniczne sektora bankowego wyniosło 210,2 mld PLN, co stanowiło 15,6% ogólnej kwoty zadłużenia zagranicznego Polski. W zadłużeniu tego sektora 43,6% stanowiło zadłużenie wobec podmiotów powiązanych kapitałowo. Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego w porównaniu z III kwartałem 2018 r. zmniejszyło się o 6,7 mld PLN. Ujemne saldo transakcji bilansu płatniczego zmniejszyło zadłużenie tego sektora o 8,0 mld PLN. Dodatnie różnice kursowe i zmiany wyceny spowodowały jego wzrost o 1,3 mld PLN. Wykres 20. Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego 250 000 mln PLN 200 000 150 000 100 000 50 000 0 I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Rachunki bieżące i depozyty Kredyty handlowe Dłużne papiery wartościowe Pozostałe pasywa dłużne Kredyty i pożyczki Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 47

Rozdział 3 Największą część zadłużenia zagranicznego sektora bankowego stanowiły zobowiązania z tytułu otrzymanych kredytów (47,6%), ulokowane przez nierezydentów w polskich bankach depozyty (33,6%) oraz papiery wartościowe będące w posiadaniu nierezydentów (16,1%). Na koniec IV kwartału 2018 r. wartość zadłużenia z tytułu otrzymanych kredytów wyniosła 99,9 mld PLN, z tytułu depozytów przyjętych przez polskie banki od nierezydentów 70,7 mld PLN, a z tytułu papierów wartościowych będących w portfelach nierezydentów 33,9 mld PLN. 3.5. Zadłużenie zagraniczne NBP Zobowiązania zagraniczne Narodowego Banku Polskiego na koniec IV kwartału 2018 r. wyniosły 47,3 mld PLN i stanowiły 3,5% zadłużenia zagranicznego ogółem. Długoterminowe zadłużenie NBP wyniosło 6,8 mld PLN i było wynikiem alokacji SDR. Krótkoterminowe zadłużenie zagraniczne NBP ukształtowało się na poziomie 40,5 mld PLN. W jego skład wchodziły przede wszystkim zobowiązania wynikające z przeprowadzonych transakcji repo. Transakcje te w większości były powiązane z transakcjami reverse repo, które służą bieżącemu zarządzaniu płynnością aktywów rezerwowych NBP oraz zwiększeniu ich dochodowości. Zobowiązania zagraniczne NBP w IV kwartale 2018 r. zwiększyły się o 10,1 mld PLN. Dodatnie saldo transakcji bilansu płatniczego spowodowało ich wzrost o 9,7 mld PLN, dodatnie różnice kursowe zwiększyły je o 0,4 mld PLN. 3.6. Struktura walutowa zadłużenia zagranicznego W zadłużeniu zagranicznym na koniec IV kwartału 2018 r. największy udział miały dwie waluty EUR 658,9 mld PLN, tj. 48,8% i PLN 493,0 mld PLN, tj. 36,5%. Łączny udział obu walut w zadłużeniu zagranicznym ogółem wyniósł 85,2%. Wśród pozostałych walut dominowały USD i CHF. Ich udział wyniósł odpowiednio 9,0% i 2,7%. Wykres 21. Struktura walutowa zadłużenia zagranicznego CHF 2,7% Pozostałe waluty 2,8% USD 9,0% PLN 36,5% EUR 48,8% Stosunkowo wysoki udział złotego w zadłużeniu zagranicznym wynikał w głównej mierze z zakupionych przez inwestorów zagranicznych obligacji Skarbu Państwa nominowanych w złotych oraz z otrzymanych przez polskie podmioty kredytów w złotych. Warto odnoto- 48 Narodowy Bank Polski

Zadłużenie zagraniczne wać, że struktura walutowa zadłużenia zagranicznego Polski na przestrzeni ostatnich lat jest stabilna i nie ulega istotnym wahaniom. 3.7. Wybrane wskaźniki zadłużenia zagranicznego Z punktu widzenia oceny płynności międzynarodowej kraju, ważnym wskaźnikiem jest relacja krótkoterminowego zadłużenia zagranicznego do oficjalnych aktywów rezerwowych. Na koniec grudnia 2018 r. relacja ta dla Polski wyniosła 70,5% i w porównaniu z III kwartałem 2018 r. poprawiła się o 4,0 pkt proc. Relacja krótkoterminowego zadłużenia do zadłużenia ogółem pogorszyła się o 0,1 pkt proc. w stosunku do III kwartału 2018 r. i wyniosła 23,0%. Relacja zadłużenia sektora rządowego przypadającego do spłaty w ciągu roku do oficjalnych aktywów rezerwowych wyniosła 9,1% i poprawiła się o 0,5 pkt proc. w porównaniu z wrześniem 2018 r. Tabela 14. Zadłużenie zagraniczne Polski wybrane wskaźniki 1 2 3 4 5. Zadłużenie zagraniczne Produkt krajowy brutto Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe Zadłużenie zagraniczne ogółem Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe Oficjalne aktywa rezerwowe Zadłużenie zagraniczne netto Produkt krajowy brutto Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego z terminem wymagalności do 1 roku Oficjalne aktywa rezerwowe Miana IV kw 2016 III kw 2017 I kw 2017 IV kw 2017 II kw 2017 I kw 2018 III kw 2017 II kw 2018 IV kw 2017 III kw 2018 I kw 2018 IV kw 2018 % 69,5 66,9 67,0 66,5 65,0 63,7 % 21,3 21,8 22,0 22,1 22,9 23,0 % 71,0 73,5 73,0 73,7 74,5 70,5 % 31,6 30,0 29,5 28,3 27,5 25,5 % 7,5 7,5 8,6 7,1 9,5 15,9 A Zadłużenie zagraniczne ogółem mln PLN 1 356 929 1 329 896 1 351 487 1 361 843 1 352 675 1 348 938 B Zadłużenie zagraniczne długoterminowe mln PLN 1 068 383 1 039 919 1 053 589 1 061 055 1 043 505 1 039 021 C Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe mln PLN 288 546 289 977 297 898 300 788 309 170 309 917 D Produkt krajowy brutto mln PLN 1 953 125 1 988 730 2 017 936 2 046 771 2 080 494 2 116 391 E Oficjalne aktywa rezerwowe mln PLN 406 642 394 358 407 861 407 982 414 880 439 752 F Zadłużenie zagraniczne netto mln PLN 616 928 596 786 596 021 578 658 573 071 540 641 G Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego z terminem spłaty do 1 roku mln PLN 30 448 29 410 35 012 28 867 39 562 69 916 Na koniec IV kwartału 2018 r. relacja zadłużenia zagranicznego ogółem do PKB wyniosła 63,7% i w stosunku do III kwartału 2018 r. poprawiła się o 1,3 pkt proc. Relacja zadłużenia zagranicznego netto do PKB ukształtowała się na poziomie 25,5% PKB i poprawiła się o 2,0 pkt proc. w porównaniu z III kwartałem 2018 r. Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 49

Aneks statystyczny

Tabela 1. Bilans płatniczy (mln PLN) 2017 2018 I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. Rachunek bieżący 8 777-334 74-5 341 2 234 1 699-11 331-7 547 Saldo obrotów towarowych 3 010 3 241 2 232-2 383-6 552-2 643-5 679-7 194 Eksport 214 864 211 450 210 398 222 817 219 260 227 444 225 959 244 390 Import 211 854 208 209 208 166 225 200 225 812 230 087 231 638 251 584 Saldo usług 17 377 19 633 19 130 20 249 22 672 24 979 22 589 24 290 Przychody 49 648 53 762 57 575 59 735 56 190 62 326 65 090 68 752 Rozchody 32 271 34 129 38 445 39 486 33 518 37 347 42 501 44 462 Saldo dochodów pierwotnych -11 833-21 745-20 904-24 296-12 935-19 944-26 362-21 970 Przychody 17 976 11 497 10 481 9 800 15 251 11 853 11 319 8 891 Rozchody 29 809 33 242 31 385 34 096 28 186 31 797 37 681 30 861 Saldo dochodów wtórnych 223-1 463-384 1 089-951 -693-1 879-2 673 Przychody 5 816 5 354 6 222 8 428 6 026 5 659 6 317 5 920 Rozchody 5 593 6 817 6 606 7 339 6 977 6 352 8 196 8 593 Rachunek kapitałowy 2 669 3 745 4 426 14 175 5 692 6 606 10 069 20 959 Przychody 2 942 4 414 4 751 14 908 5 994 7 641 11 578 23 759 Rozchody 273 669 325 733 302 1 035 1 509 2 800 Rachunek finansowy 2 199-3 912-2 421-857 1 537 7 538-5 813 20 365 Inwestycje bezpośrednie aktywa 3 280 2 221 1 146 9 025 4 858-4 430 83 1 662 Akcje i inne formy udziałów kapitałowych 1 117 1 614 2 001 1 495 3 234-6 274 5 045-3 422 Instrumenty dłużne 2 163 607-855 7 530 1 624 1 844-4 962 5 084 Inwestycje bezpośrednie pasywa 14 478-6 554 11 431 20 361 19 269 3 705 22 318-5 309 Akcje i inne formy udziałów kapitałowych 15 243-11 574 10 844 21 885 10 444-164 16 725 8 166 Instrumenty dłużne -765 5 020 587-1 524 8 825 3 869 5 593-13 475 Inwestycje portfelowe aktywa 6 403-2 428 1 863-867 4 259-2 502 2 154-2 388 Udziałowe papiery wartościowe 2 733-1 882 1 840-2 098 623-2 931 112-2 889 Dłużne papiery wartościowe 3 670-546 23 1 231 3 636 429 2 042 501 Inwestycje portfelowe pasywa 11 428 5 691 2 755 3 445 3 969-12 012-4 538-1 711 Udziałowe papiery wartościowe 1 474 118 2 058 1 887 2 111 1 579-136 -618 Dłużne papiery wartościowe 9 954 5 573 697 1 558 1 858-13 591-4 402-1 093 Pozostałe inwestycje aktywa 12 443-4 203 5 489 10 513 6 280 13 936 379 1 670 NBP -993 0 548-545 -1-1 0 2 Sektor rządowy 24-23 71-1 20 60 248 4 186 Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) 1 345-5 599 1 249 4 945-828 12 740-2 112 2 669 Pozostałe sektory 12 067 1 419 3 621 6 114 7 089 1 137 2 243-5 187 Pozostałe inwestycje pasywa -21 380-14 314-12 461-72 6 537-15 484 7 442 138 NBP -20 860-12 486-9 498-600 4 954-16 563 9 992 9 661 Sektor rządowy -813-762 -636-561 4 298-1 683-4 160-2 490 Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) 2 703-2 604-6 252-3 732-5 590-465 1 036-8 118 Pozostałe sektory -2 410 1 538 3 925 4 821 2 875 3 227 574 1 085 Pochodne instrumenty finansowe -686-2 034-538 -1 258-337 1 271-955 -4 551 Oficjalne aktywa rezerwowe -14 715-12 645-8 656 5 464 16 252-24 528 17 748 17 090 Saldo błędów i opuszczeń -9 247-7 323-6 921-9 691-6 389-767 -4 551 6 953 50 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela 2. Bilans płatniczy (mln EUR) 2017 2018 I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. Rachunek bieżący 2 031-77 17-1 256 535 400-2 631-1 753 Saldo obrotów towarowych 696 769 524-563 -1 567-620 -1 319-1 673 Eksport 49 684 50 145 49 418 52 643 52 441 53 378 52 480 56 838 Import 48 988 49 376 48 894 53 206 54 008 53 998 53 799 58 511 Saldo usług 4 019 4 658 4 493 4 786 5 424 5 864 5 246 5 650 Przychody 11 480 12 750 13 523 14 113 13 440 14 629 15 118 15 990 Rozchody 7 461 8 092 9 030 9 327 8 016 8 765 9 872 10 340 Saldo dochodów pierwotnych -2 736-5 157-4 910-5 738-3 094-4 681-6 122-5 109 Przychody 4 157 2 726 2 461 2 317 3 647 2 782 2 630 2 068 Rozchody 6 893 7 883 7 371 8 055 6 741 7 463 8 752 7 177 Saldo dochodów wtórnych 52-347 -90 259-228 -163-436 -621 Przychody 1 345 1 270 1 461 1 992 1 441 1 328 1 467 1 377 Rozchody 1 293 1 617 1 551 1 733 1 669 1 491 1 903 1 998 Rachunek kapitałowy 617 888 1 040 3 349 1 362 1 550 2 339 4 875 Przychody 680 1 047 1 116 3 522 1 434 1 793 2 689 5 526 Rozchody 63 159 76 173 72 243 350 651 Rachunek finansowy 508-932 -566-200 367 1 769-1 351 4 736 Inwestycje bezpośrednie aktywa 759 526 270 2 134 1 163-1 039 19 386 Akcje i inne formy udziałów kapitałowych 259 382 470 355 774-1 472 1 172-796 Instrumenty dłużne 500 144-200 1 779 389 433-1 153 1 182 Inwestycje bezpośrednie pasywa 3 347-1 555 2 684 4 811 4 607 869 5 183-1 235 Akcje i inne formy udziałów kapitałowych 3 524-2 745 2 546 5 171 2 497-39 3 884 1 899 Instrumenty dłużne -177 1 190 138-360 2 110 908 1 299-3 134 Inwestycje portfelowe aktywa 1 480-576 439-204 1 018-588 500-555 Udziałowe papiery wartościowe 632-447 433-495 149-688 26-672 Dłużne papiery wartościowe 848-129 6 291 869 100 474 117 Inwestycje portfelowe pasywa 2 643 1 349 648 813 950-2 819-1 054-399 Udziałowe papiery wartościowe 341 28 484 445 505 371-31 -144 Dłużne papiery wartościowe 2 302 1 321 164 368 445-3 190-1 023-255 Pozostałe inwestycje aktywa 2 877-997 1 287 2 484 1 499 3 269 88 388 NBP -230 0 129-129 0 0 0 0 Sektor rządowy 6-6 16 0 4 13 58 974 Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) 310-1 327 293 1 168-199 2 990-490 621 Pozostałe sektory 2 791 336 849 1 445 1 694 266 520-1 207 Pozostałe inwestycje pasywa -4 944-3 391-2 928-16 1 564-3 635 1 729 33 NBP -4 823-2 961-2 231-142 1 184-3 887 2 321 2 247 Sektor rządowy -188-180 -150-132 1 029-395 -966-579 Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) 625-617 -1 468-882 -1 337-109 240-1 887 Pozostałe sektory -558 367 921 1 140 688 756 134 252 Pochodne instrumenty finansowe -159-483 -126-297 -80 298-222 -1 058 Oficjalne aktywa rezerwowe -3 403-2 999-2 032 1 291 3 888-5 756 4 122 3 974 Saldo błędów i opuszczeń -2 140-1 743-1 623-2 293-1 530-181 -1 059 1 614 Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 51

Tabela 3. Bilans płatniczy (mln USD) 2017 2018 I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. Rachunek bieżący 2 161-91 19-1 487 654 476-3 063-1 996 Saldo obrotów towarowych 741 845 616-663 -1 927-739 -1 534-1 909 Eksport 52 901 55 101 58 044 62 000 64 469 63 614 61 007 64 856 Import 52 160 54 256 57 428 62 663 66 396 64 353 62 541 66 765 Saldo usług 4 280 5 114 5 276 5 634 6 666 6 987 6 095 6 451 Przychody 12 225 14 009 15 882 16 622 16 520 17 432 17 572 18 248 Rozchody 7 945 8 895 10 606 10 988 9 854 10 445 11 477 11 797 Saldo dochodów pierwotnych -2 915-5 668-5 768-6 761-3 805-5 579-7 117-5 829 Przychody 4 424 2 996 2 890 2 726 4 483 3 314 3 056 2 359 Rozchody 7 339 8 664 8 658 9 487 8 288 8 893 10 173 8 188 Saldo dochodów wtórnych 55-382 -105 303-280 -193-507 -709 Przychody 1 432 1 395 1 717 2 345 1 772 1 583 1 706 1 571 Rozchody 1 377 1 777 1 822 2 042 2 052 1 776 2 213 2 280 Rachunek kapitałowy 657 976 1 221 3 944 1 673 1 848 2 719 5 562 Przychody 724 1 150 1 311 4 148 1 762 2 137 3 126 6 305 Rozchody 67 174 90 204 89 289 407 743 Rachunek finansowy 539-1 019-666 -237 447 2 109-1 574 5 404 Inwestycje bezpośrednie aktywa 806 577 315 2 512 1 427-1 238 23 441 Akcje i inne formy udziałów kapitałowych 274 420 551 416 950-1 753 1 362-908 Instrumenty dłużne 532 157-236 2 096 477 515-1 339 1 349 Inwestycje bezpośrednie pasywa 3 564-1 709 3 153 5 665 5 666 1 036 6 026-1 409 Akcje i inne formy udziałów kapitałowych 3 753-3 016 2 992 6 090 3 072-46 4 516 2 167 Instrumenty dłużne -189 1 307 161-425 2 594 1 082 1 510-3 576 Inwestycje portfelowe aktywa 1 577-633 515-242 1 252-700 581-634 Udziałowe papiery wartościowe 673-490 508-584 183-820 30-767 Dłużne papiery wartościowe 904-143 7 342 1 069 120 551 133 Inwestycje portfelowe pasywa 2 814 1 482 759 959 1 167-3 360-1 225-454 Udziałowe papiery wartościowe 363 31 568 525 621 442-36 -163 Dłużne papiery wartościowe 2 451 1 451 191 434 546-3 802-1 189-291 Pozostałe inwestycje aktywa 3 063-1 095 1 513 2 927 1 846 3 897 99 443 NBP -244 0 151-152 0 0 0 1 Sektor rządowy 6-6 19 0 5 16 66 1 111 Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) 331-1 459 345 1 377-243 3 563-571 708 Pozostałe sektory 2 970 370 998 1 702 2 084 318 604-1 377 Pozostałe inwestycje pasywa -5 264-3 731-3 439-20 1 923-4 330 2 011 36 NBP -5 136-3 253-2 621-167 1 457-4 632 2 698 2 564 Sektor rządowy -200-199 -175-156 1 263-470 -1 123-661 Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) 666-679 -1 725-1 039-1 644-130 280-2 154 Pozostałe sektory -594 400 1 082 1 342 847 902 156 287 Pochodne instrumenty finansowe -169-530 -148-350 -100 356-257 -1 208 Oficjalne aktywa rezerwowe -3 624-3 296-2 388 1 520 4 778-6 860 4 792 4 535 Saldo błędów i opuszczeń -2 279-1 904-1 906-2 694-1 880-215 -1 230 1 838 52 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela 4. Zbiorczy bilans płatniczy (mln PLN) Okres Rachunek bieżący Razem Towary Usługi Dochody pierwotne Dochody wtórne Rachunek kapitałowy Razem Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie Aktywa Pasywa 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2017 3 176 6 100 76 389-78 778-535 25 015-4 991 15 672 39 716 2018-14 945-22 068 94 530-81 211-6 196 43 326 23 627 2 173 39 983 I kw 2017 8 777 3 010 17 377-11 833 223 2 669 2 199 3 280 14 478 II kw 2017-334 3 241 19 633-21 745-1 463 3 745-3 912 2 221-6 554 III kw 2017 74 2 232 19 130-20 904-384 4 426-2 421 1 146 11 431 IV kw 2017-5 341-2 383 20 249-24 296 1 089 14 175-857 9 025 20 361 I kw 2018 2 234-6 552 22 672-12 935-951 5 692 1 537 4 858 19 269 II kw 2018 1 699-2 643 24 979-19 944-693 6 606 7 538-4 430 3 705 III kw 2018-11 331-5 679 22 589-26 362-1 879 10 069-5 813 83 22 318 IV kw 2018-7 547-7 194 24 290-21 970-2 673 20 959 20 365 1 662-5 309 Okres Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe Pozostałe inwestycje Aktywa Pasywa Aktywa Pasywa Pochodne instrumenty finansowe Oficjalne aktywa rezerwowe Saldo błędów i opuszczeń 10 11 12 13 14 15 16 2017 4 971 23 319 24 242-48 227-4 516-30 552-33 182 2018 1 523-14 292 22 265-1 367-4 572 26 562-4 754 I kw 2017 6 403 11 428 12 443-21 380-686 -14 715-9 247 II kw 2017-2 428 5 691-4 203-14 314-2 034-12 645-7 323 III kw 2017 1 863 2 755 5 489-12 461-538 -8 656-6 921 IV kw 2017-867 3 445 10 513-72 -1 258 5 464-9 691 I kw 2018 4 259 3 969 6 280 6 537-337 16 252-6 389 II kw 2018-2 502-12 012 13 936-15 484 1 271-24 528-767 III kw 2018 2 154-4 538 379 7 442-955 17 748-4 551 IV kw 2018-2 388-1 711 1 670 138-4 551 17 090 6 953 Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 53

Tabela 5. Rachunek bieżący i kapitałowy (mln PLN) Okres Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego Saldo Rachunek bieżący Towary Usługi Saldo Eksport Import Saldo Przychody Rozchody 1 2 3 4 5 6 7 8 2017 28 191 3 176 6 100 859 529 853 429 76 389 220 720 144 331 2018 28 381-14 945-22 068 917 053 939 121 94 530 252 358 157 828 I kw 2017 11 446 8 777 3 010 214 864 211 854 17 377 49 648 32 271 II kw 2017 3 411-334 3 241 211 450 208 209 19 633 53 762 34 129 III kw 2017 4 500 74 2 232 210 398 208 166 19 130 57 575 38 445 IV kw 2017 8 834-5 341-2 383 222 817 225 200 20 249 59 735 39 486 I kw 2018 7 926 2 234-6 552 219 260 225 812 22 672 56 190 33 518 II kw 2018 8 305 1 699-2 643 227 444 230 087 24 979 62 326 37 347 III kw 2018-1 262-11 331-5 679 225 959 231 638 22 589 65 090 42 501 IV kw 2018 13 412-7 547-7 194 244 390 251 584 24 290 68 752 44 462 Okres Rachunek bieżący Dochody pierwotne Dochody wtórne Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Rachunek kapitałowy Saldo Przychody Rozchody 9 10 11 12 13 14 15 16 17 2017-78 778 49 754 128 532-535 25 820 26 355 25 015 27 015 2 000 2018-81 211 47 314 128 525-6 196 23 922 30 118 43 326 48 972 5 646 I kw 2017-11 833 17 976 29 809 223 5 816 5 593 2 669 2 942 273 II kw 2017-21 745 11 497 33 242-1 463 5 354 6 817 3 745 4 414 669 III kw 2017-20 904 10 481 31 385-384 6 222 6 606 4 426 4 751 325 IV kw 2017-24 296 9 800 34 096 1 089 8 428 7 339 14 175 14 908 733 I kw 2018-12 935 15 251 28 186-951 6 026 6 977 5 692 5 994 302 II kw 2018-19 944 11 853 31 797-693 5 659 6 352 6 606 7 641 1 035 III kw 2018-26 362 11 319 37 681-1 879 6 317 8 196 10 069 11 578 1 509 IV kw 2018-21 970 8 891 30 861-2 673 5 920 8 593 20 959 23 759 2 800 54 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela 6. Rachunek bieżący usługi (mln PLN) Okres Saldo Przychody Rozchody Usługi Transport Podróże zagraniczne Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2017 76 389 220 720 144 331 26 576 59 616 33 040 14 709 47 974 33 265 2018 252 358 157 828 33 248 70 323 37 075 15 452 50 806 35 354 I kw 2017 17 377 49 648 32 271 6 060 14 002 7 942 3 292 10 117 6 825 II kw 2017 19 633 53 762 34 129 6 625 14 637 8 012 4 604 12 339 7 735 III kw 2017 19 130 57 575 38 445 6 758 15 091 8 333 2 663 14 171 11 508 IV kw 2017 20 249 59 735 39 486 7 133 15 886 8 753 4 150 11 347 7 197 I kw 2018 22 672 56 190 33 518 7 756 16 100 8 344 3 463 10 663 7 200 II kw 2018 24 979 62 326 37 347 8 628 17 592 8 964 4 563 12 828 8 265 III kw 2018 22 589 65 090 42 501 8 257 17 930 9 673 2 934 15 187 12 253 IV kw 2018 24 290 68 752 44 462 8 607 18 701 10 094 4 492 12 128 7 636 Usługi Okres Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe usługi Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 10 11 12 13 14 15 16 17 18 2017 14 500 15 934 1 434 2 984 6 563 3 579 17 620 90 633 73 013 2018 15 954 17 442 1 488 3 208 7 297 4 089 26 668 106 490 79 822 I kw 2017 3 512 3 873 361 716 1 574 858 3 797 20 082 16 285 II kw 2017 3 609 3 955 346 686 1 529 843 4 109 21 302 17 193 III kw 2017 3 644 3 978 334 779 1 618 839 5 286 22 717 17 431 IV kw 2017 3 735 4 128 393 803 1 842 1 039 4 428 26 532 22 104 I kw 2018 3 746 4 127 381 908 1 763 855 6 799 23 537 16 738 II kw 2018 3 929 4 366 437 831 1 815 984 7 028 25 725 18 697 III kw 2018 3 956 4 285 329 767 1 781 1 014 6 675 25 907 19 232 IV kw 2018 4 323 4 664 341 702 1 938 1 236 6 166 31 321 25 155 Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 55

Tabela 7. Rachunek bieżący pozostałe usługi (mln PLN) Pozostałe usługi Okres Saldo Przychody Rozchody Usługi budowlane Saldo Przychody Rozchody 1 2 3 4 5 6 2017 17 620 90 633 73 013 5 692 7 492 1 800 2018 26 668 106 490 79 822 6 283 7 994 1 711 I kw 2017 3 797 20 082 16 285 1 107 1 470 363 II kw 2017 4 109 21 302 17 193 1 396 1 710 314 III kw 2017 5 286 22 717 17 431 1 596 2 117 521 IV kw 2017 4 428 26 532 22 104 1 593 2 195 602 I kw 2018 6 799 23 537 16 738 1 306 1 629 323 II kw 2018 7 028 25 725 18 697 1 600 1 993 393 III kw 2018 6 675 25 907 19 232 1 710 2 075 365 IV kw 2018 6 166 31 321 25 155 1 667 2 297 630 Pozostałe usługi Okres Usługi ubezpieczeniowe i emerytalne Usługi finansowe Opłaty z tytułu użytkowania własności intelektualnej Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 7 8 9 10 11 12 13 14 15 2017-812 1 748 2 560-126 3 463 3 589-9 723 2 161 11 884 2018-1 320 1 534 2 854-268 3 651 3 919-10 718 2 219 12 937 I kw 2017-274 379 653-88 780 868-2 018 551 2 569 II kw 2017-184 488 672 3 887 884-2 456 453 2 909 III kw 2017-168 460 628-2 879 881-2 253 522 2 775 IV kw 2017-186 421 607-39 917 956-2 996 635 3 631 I kw 2018-272 357 629 4 849 845-2 346 430 2 776 II kw 2018-320 357 677-40 834 874-2 505 560 3 065 III kw 2018-375 372 747-159 942 1 101-2 537 614 3 151 IV kw 2018-353 448 801-73 1 026 1 099-3 330 615 3 945 56 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela 8. Rachunek bieżący pozostałe usługi (mln PLN) (cd.) Pozostałe usługi Okres Usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne Pozostałe usługi biznesowe Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 16 17 18 19 20 21 2017 10 287 24 029 13 742 13 004 48 918 35 914 2018 12 877 28 553 15 676 18 913 58 785 39 872 I kw 2017 2 477 5 552 3 075 2 798 10 687 7 889 II kw 2017 2 709 5 779 3 070 2 676 11 296 8 620 III kw 2017 2 779 6 032 3 253 3 401 11 925 8 524 IV kw 2017 2 322 6 666 4 344 4 129 15 010 10 881 I kw 2018 2 928 6 423 3 495 4 856 12 969 8 113 II kw 2018 3 204 6 800 3 596 4 859 14 237 9 378 III kw 2018 3 258 6 887 3 629 4 518 14 035 9 517 IV kw 2018 3 487 8 443 4 956 4 680 17 544 12 864 Okres Usługi dla ludności, audiowizualne, kulturalne i rekreacyjne Usługi rządowe Pozostałe usługi niewydzielone gdzie indziej Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 22 23 24 25 26 27 28 29 30 2017-253 2 820 3 073 - - 450 - - 1 2018 868 3 269 2 401 - - 447 - - 5 I kw 2017-112 662 774 - - 95 - - -1 II kw 2017 69 690 621 - - 102 - - 1 III kw 2017 30 780 750 - - 100 - - -1 IV kw 2017-240 688 928 - - 153 - - 2 I kw 2018 306 771 465 - - 92 - - 0 II kw 2018 221 825 604 - - 108 - - 2 III kw 2018 239 857 618 - - 102 - - 2 IV kw 2018 102 816 714 - - 145 - - 1 Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 57

Tabela 9. Rachunek bieżący dochody pierwotne (mln PLN) Dochody pierwotne Okres Saldo Przychody Rozchody Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2017-78 778 49 754 128 532-8 110 12 816 20 926-85 086 19 671 104 757 2018-81 211 47 314 128 525-10 721 13 333 24 054-84 981 16 365 101 346 I kw 2017-11 833 17 976 29 809-1 906 2 437 4 343-19 898 4 864 24 762 II kw 2017-21 745 11 497 33 242-2 165 3 130 5 295-22 410 4 844 27 254 III kw 2017-20 904 10 481 31 385-1 649 4 017 5 666-20 901 4 150 25 051 IV kw 2017-24 296 9 800 34 096-2 390 3 232 5 622-21 877 5 813 27 690 I kw 2018-12 935 15 251 28 186-2 644 2 463 5 107-19 230 3 130 22 360 II kw 2018-19 944 11 853 31 797-1 970 3 459 5 429-20 899 4 702 25 601 III kw 2018-26 362 11 319 37 681-2 724 4 100 6 824-26 183 3 952 30 135 IV kw 2018-21 970 8 891 30 861-3 383 3 311 6 694-18 669 4 581 23 250 Dochody pierwotne Okres Dochody z inwestycji Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Pozostałe dochody pierwotne Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 2017-70 497 10 391 80 888-14 975 1 869 16 844 386 7 411 7 025 14 418 17 267 2 849 2018-72 346 5 259 77 605-14 275 2 116 16 391 1 640 8 990 7 350 14491 17 616 3 125 I kw 2017-16 966 2 640 19 606-3 177 330 3 507 245 1 894 1 649 9 971 10 675 704 II kw 2017-18 374 2 184 20 558-4 053 840 4 893 17 1 820 1 803 2 830 3 523 693 III kw 2017-16 376 2 041 18 417-4 538 359 4 897 13 1 750 1 737 1 646 2 314 668 IV kw 2017-18 781 3 526 22 307-3 207 340 3 547 111 1 947 1 836-29 755 784 I kw 2018-16 470 842 17 312-3 030 371 3 401 270 1 917 1 647 8 939 9 658 719 II kw 2018-18 371 1 549 19 920-2 919 939 3 858 391 2 214 1 823 2 925 3 692 767 III kw 2018-21 300 1 281 22 581-5 316 424 5 740 433 2 247 1 814 2 545 3 267 722 IV kw 2018-16 205 1 587 17 792-3 010 382 3 392 546 2 612 2 066 82 999 917 58 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela 10. Rachunek bieżący dochody z inwestycji (mln PLN) Dochody z inwestycji Okres Saldo Przychody Rozchody Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2017-85 086 19 671 104 757-70 497 10 391 80 888-14 975 1 869 16 844 386 7 411 7 025 2018-84 981 16 365 101 346-72 346 5 259 77 605-14 275 2 116 16 391 1 640 8 990 7 350 I kw 2017-19 898 4 864 24 762-16 966 2 640 19 606-3 177 330 3 507 245 1 894 1 649 II kw 2017-22 410 4 844 27 254-18 374 2 184 20 558-4 053 840 4 893 17 1 820 1 803 III kw 2017-20 901 4 150 25 051-16 376 2 041 18 417-4 538 359 4 897 13 1 750 1 737 IV kw 2017-21 877 5 813 27 690-18 781 3 526 22 307-3 207 340 3 547 111 1 947 1 836 I kw 2018-19 230 3 130 22 360-16 470 842 17 312-3 030 371 3 401 270 1 917 1 647 II kw 2018-20 899 4 702 25 601-18 371 1 549 19 920-2 919 939 3 858 391 2 214 1 823 III kw 2018-26 183 3 952 30 135-21 300 1 281 22 581-5 316 424 5 740 433 2 247 1 814 IV kw 2018-18 669 4 581 23 250-16 205 1 587 17 792-3 010 382 3 392 546 2 612 2 066 Tabela 11. Rachunek bieżący dochody z inwestycji bezpośrednich (mln PLN) Dochody z inwestycji bezpośrednich Okres Saldo Przychody Rozchody Dywidendy Reinwestowane zyski Odsetki od instrumentów dłużnych Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2017-70 497 10 391 80 888-27 486 4 183 31 669-34 808 3 216 38 024-8 203 2 992 11 195 2018-72 346 5 259 77 605-38 098 2 244 40 342-25 673 373 26 046-8 575 2 642 11 217 I kw 2017-16 966 2 640 19 606-2 296 1 301 3 597-12 728 635 13 363-1 942 704 2 646 II kw 2017-18 374 2 184 20 558-15 544 1 242 16 786-674 267 941-2 156 675 2 831 III kw 2017-16 376 2 041 18 417-6 353 534 6 887-7 955 862 8 817-2 068 645 2 713 IV kw 2017-18 781 3 526 22 307-3 293 1 106 4 399-13 451 1 452 14 903-2 037 968 3 005 I kw 2018-16 470 842 17 312-7 041 259 7 300-7 537-29 7 508-1 892 612 2 504 II kw 2018-18 371 1 549 19 920-16 271 1 489 17 760 80-571 -651-2 180 631 2 811 III kw 2018-21 300 1 281 22 581-8 197 211 8 408-10 948 394 11 342-2 155 676 2 831 IV kw 2018-16 205 1 587 17 792-6 589 285 6 874-7 268 579 7 847-2 348 723 3 071 Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 59

Tabela 12. Rachunek bieżący dochody z inwestycji portfelowych (mln PLN) Dochody z inwestycji portfelowych Okres Saldo Przychody Rozchody Dochody z papierów udziałowych Dochody z papierów dłużnych Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2017-14 975 1 869 16 844-1 938 768 2 706-13 037 1 101 14 138 2018-14 275 2 116 16 391-2 034 939 2 973-12 241 1 177 13 418 I kw 2017-3 177 330 3 507 63 66 3-3 240 264 3 504 II kw 2017-4 053 840 4 893-798 538 1 336-3 255 302 3 557 III kw 2017-4 538 359 4 897-1 262 94 1 356-3 276 265 3 541 IV kw 2017-3 207 340 3 547 59 70 11-3 266 270 3 536 I kw 2018-3 030 371 3 401 68 75 7-3 098 296 3 394 II kw 2018-2 919 939 3 858 175 638 463-3 094 301 3 395 III kw 2018-5 316 424 5 740-2 297 120 2 417-3 019 304 3 323 IV kw 2018-3 010 382 3 392 20 106 86-3 030 276 3 306 Tabela 13. Rachunek bieżący dochody wtórne (mln PLN) Dochody wtórne Okres Saldo Przychody Rozchody Sektor rządowy Pozostałe sektory Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2017-535 25 820 26 355-8 249 6 966 15 215 7 714 18 854 11 140 2018-6 196 23 922 30 118-11 983 5 585 17 568 5 787 18 337 12 550 I kw 2017 223 5 816 5 593-1 932 995 2 927 2 155 4 821 2 666 II kw 2017-1 463 5 354 6 817-3 087 952 4 039 1 624 4 402 2 778 III kw 2017-384 6 222 6 606-2 249 1 410 3 659 1 865 4 812 2 947 IV kw 2017 1 089 8 428 7 339-981 3 609 4 590 2 070 4 819 2 749 I kw 2018-951 6 026 6 977-3 047 1 380 4 427 2 096 4 646 2 550 II kw 2018-693 5 659 6 352-2 008 1 307 3 315 1 315 4 352 3 037 III kw 2018-1 879 6 317 8 196-2 898 1 414 4 312 1 019 4 903 3 884 IV kw 2018-2 673 5 920 8 593-4 030 1 484 5 514 1 357 4 436 3 079 60 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela 14. Rachunek finansowy inwestycje bezpośrednie aktywa i pasywa (mln PLN) Okres Ogółem Razem Razem Inwestycje bezpośrednie Inwestycje bezpośrednie aktywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne 1 2 3 4 5 6 2017-24 044 15 672 6 227 3 011 3 216 9 445 2018-37 810 2 173-1 417-1 790 373 3 590 I kw 2017-11 198 3 280 1 117 482 635 2 163 II kw 2017 8 775 2 221 1 614 1 347 267 607 III kw 2017-10 285 1 146 2 001 1 139 862-855 IV kw 2017-11 336 9 025 1 495 43 1 452 7 530 I kw 2018-14 411 4 858 3 234 3 263-29 1 624 II kw 2018-8 135-4 430-6 274-5 703-571 1 844 III kw 2018-22 235 83 5 045 4 651 394-4 962 IV kw 2018 6 971 1 662-3 422-4 001 579 5 084 Okres Razem Razem Inwestycje bezpośrednie Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne 7 8 9 10 11 2017 39 716 36 398-1 626 38 024 3 318 2018 39 983 35 171 9 125 26 046 4 812 I kw 2017 14 478 15 243 1 880 13 363-765 II kw 2017-6 554-11 574-12 515 941 5 020 III kw 2017 11 431 10 844 2 027 8 817 587 IV kw 2017 20 361 21 885 6 982 14 903-1 524 I kw 2018 19 269 10 444 2 936 7 508 8 825 II kw 2018 3 705-164 487-651 3 869 III kw 2018 22 318 16 725 5 383 11 342 5 593 IV kw 2018-5 309 8 166 319 7 847-13 475 Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 61

Tabela 15. Rachunek finansowy inwestycje bezpośrednie aktywa i pasywa (mln PLN) Okres Razem Razem Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Inwestycje bezpośrednie aktywa Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie Reinwestycje zysków Razem Instrumenty dłużne Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2017 15 672 6 227 3 011 2 983 31-3 3 216 9 445 1 711 2 053 5 681 2018 2 173-1 417-1 790-1 758 78-110 373 3 590 3 558 799-767 I kw 2017 3 280 1 117 482 448 0 34 635 2 163-453 718 1 898 II kw 2017 2 221 1 614 1 347 1 342 0 5 267 607 1 007-785 385 III kw 2017 1 146 2 001 1 139 1 169-6 -24 862-855 654-581 -928 IV kw 2017 9 025 1 495 43 24 37-18 1 452 7 530 503 2 701 4 326 I kw 2018 4 858 3 234 3 263 3 248 21-6 -29 1 624 1 834-564 354 II kw 2018-4 430-6 274-5 703-5 940 38 199-571 1 844 677 30 1 137 III kw 2018 83 5 045 4 651 4 755 5-109 394-4 962-283 -1 124-3 555 IV kw 2018 1 662-3 422-4 001-3 821 14-194 579 5 084 1 330 2 457 1 297 Okres Razem Razem Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Inwestycje bezpośrednie pasywa Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie Reinwestycje zysków Razem Instrumenty dłużne Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 2017 39 716 36 398-1 626-3 198 1 1 571 38 024 3 318 3 726-1 711 1 303 2018 39 983 35 171 9 125 9 226 352-453 26 046 4 812 11 193-93 -6 288 I kw 2017 14 478 15 243 1 880 1 892-18 6 13 363-765 4 800-6 720 1 155 II kw 2017-6 554-11 574-12 515-12 630 6 109 941 5 020 2 776 873 1 371 III kw 2017 11 431 10 844 2 027 658 9 1 360 8 817 587-2 184 1 306 1 465 IV kw 2017 20 361 21 885 6 982 6 882 4 96 14 903-1 524-1 666 2 830-2 688 I kw 2018 19 269 10 444 2 936 3 465 2-531 7 508 8 825 6 545-36 2 316 II kw 2018 3 705-164 487 415 3 69-651 3 869 9 038 494-5 663 III kw 2018 22 318 16 725 5 383 5 352 2 29 11 342 5 593-1 330 1 698 5 225 IV kw 2018-5 309 8 166 319-6 345-20 7 847-13 475-3 060-2 249-8 166 62 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela 16. Rachunek finansowy inwestycje portfelowe według instrumentów (mln PLN) Okres Ogółem Ogółem Inwestycje portfelowe aktywa Udziałowe papiery wartościowe Ogółem Inwestycje portfelowe według instrumentów Dłużne papiery wartościowe Długoterminowe papiery dłużne Instrumenty rynku pieniężnego Ogółem Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe Ogółem Dłużne papiery wartościowe Długoterminowe papiery dłużne Instrumenty rynku pieniężnego 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2017-18 348 4 971 593 4 378 4 395-17 23 319 5 537 17 782 17 781 1 2018 15 815 1 523-5 085 6 608 6 373 235-14 292 2 936-17 228-17 240 12 I kw 2017-5 025 6 403 2 733 3 670 3 356 314 11 428 1 474 9 954 9 886 68 II kw 2017-8 119-2 428-1 882-546 -1 219 673 5 691 118 5 573 5 573 0 III kw 2017-892 1 863 1 840 23 847-824 2 755 2 058 697 756-59 IV kw 2017-4 312-867 -2 098 1 231 1 411-180 3 445 1 887 1 558 1 566-8 I kw 2018 290 4 259 623 3 636 3 758-122 3 969 2 111 1 858 1 846 12 II kw 2018 9 510-2 502-2 931 429 29 400-12 012 1 579-13 591-13 573-18 III kw 2018 6 692 2 154 112 2 042 1 541 501-4 538-136 -4 402-4 410 8 IV kw 2018-677 -2 388-2 889 501 1 045-544 -1 711-618 -1 093-1 103 10 Tabela 17. Rachunek finansowy inwestycje portfelowe aktywa udziałowe papiery wartościowe (mln PLN) Okres Ogółem Narodowy Bank Polski Inwestycje portfelowe aktywa udziałowe papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe 1 2 3 4 5 6 7 2017 593 0-86 0 679-243 922 2018-5 085 0 6 0-5 091-5 304 213 I kw 2017 2 733 0 1 0 2 732 2 343 389 II kw 2017-1 882 0-51 0-1 831-2 056 225 III kw 2017 1 840 0-19 0 1 859 1 588 271 IV kw 2017-2 098 0-17 0-2 081-2 118 37 I kw 2018 623 0 1 0 622 417 205 II kw 2018-2 931 0 6 0-2 937-2 860-77 III kw 2018 112 0 4 0 108 58 50 IV kw 2018-2 889 0-5 0-2 884-2 919 35 Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 63

Tabela 18. Rachunek finansowy inwestycje portfelowe aktywa dłużne papiery wartościowe (mln PLN) Okres Ogółem Ogółem Inwestycje portfelowe aktywa dłużne papiery wartościowe Narodowy Bank Polski Monetarne instytucje finansowe Długoterminowe papiery dłużne Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe 1 2 3 4 5 6 7 8 2017 4 378 4 395 0 1 417 0 2 978 2 073 905 2018 6 608 6 373 0 4 838 0 1 535 947 588 I kw 2017 3 670 3 356 0 1 241 0 2 115 2 145-30 II kw 2017-546 -1 219 0 550 0-1 769-2 113 344 III kw 2017 23 847 0-1 255 0 2 102 1 625 477 IV kw 2017 1 231 1 411 0 881 0 530 416 114 I kw 2018 3 636 3 758 0 1 294 0 2 464 2 526-62 II kw 2018 429 29 0-417 0 446 46 400 III kw 2018 2 042 1 541 0 2 958 0-1 417-1 551 134 IV kw 2018 501 1 045 0 1 003 0 42-74 116 Okres Ogółem Narodowy Bank Polski Inwestycje portfelowe aktywa dłużne papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Instrumenty rynku pieniężnego Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe 9 10 11 12 13 14 15 2017-17 0 0 0-17 -5-12 2018 235 0 5 0 230 212 18 I kw 2017 314 0 0 0 314 235 79 II kw 2017 673 0 0 0 673 753-80 III kw 2017-824 0 0 0-824 -815-9 IV kw 2017-180 0 0 0-180 -178-2 I kw 2018-122 0 0 0-122 -120-2 II kw 2018 400 0 0 0 400 398 2 III kw 2018 501 0 452 0 49 60-11 IV kw 2018-544 0-447 0-97 -126 29 64 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela 19. Rachunek finansowy inwestycje portfelowe pasywa udziałowe papiery wartościowe (mln PLN) Okres Ogółem Narodowy Bank Polski Inwestycje portfelowe pasywa udziałowe papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe 1 2 3 4 5 6 7 2017 5 537 0-620 0 6 157 3 685 2 472 2018 2 936 0 3 836 0-900 -1 093 193 I kw 2017 1 474 0 96 0 1 378 566 812 II kw 2017 118 0-392 0 510 528-18 III kw 2017 2 058 0-283 0 2 341 621 1 720 IV kw 2017 1 887 0-41 0 1 928 1 970-42 I kw 2018 2 111 0 1 696 0 415-30 445 II kw 2018 1 579 0-193 0 1 772 2 605-833 III kw 2018-136 0 658 0-794 -961 167 IV kw 2018-618 0 1 675 0-2 293-2 707 414 Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 65

Tabela 19. Rachunek finansowy inwestycje portfelowe pasywa dłużne papiery wartościowe (mln PLN) Okres Ogółem Ogółem Inwestycje portfelowe pasywa dłużne papiery wartościowe Narodowy Bank Polski Monetarne instytucje finansowe Długoterminowe papiery dłużne Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe 1 2 3 4 5 6 7 8 2017 17 782 17 781 0 10 634 1 726 5 421 1 197 4 224 2018-17 228-17 240 0 10 617-28 103 246-502 748 I kw 2017 9 954 9 886 0 410 9 280 196 70 126 II kw 2017 5 573 5 573 0 690 4 465 418 470-52 III kw 2017 697 756 0 5 223-9 372 4 905 809 4 096 IV kw 2017 1 558 1 566 0 4 311-2 647-98 -152 54 I kw 2018 1 858 1 846 0 1 366 967-487 -481-6 II kw 2018-13 591-13 573 0 6 402-19 916-59 -34-25 III kw 2018-4 402-4 410 0 2 723-7 148 15 10 5 IV kw 2018-1 093-1 103 0 126-2 006 777 3 774 Okres Ogółem Narodowy Bank Polski Inwestycje portfelowe pasywa dłużne papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Instrumenty rynku pieniężnego Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe 9 10 11 12 13 14 15 2017 1 0 0-9 10 0 10 2018 12 0 0 1 11-2 13 I kw 2017 68 0 0 59 9 0 9 II kw 2017 0 0 0 10-10 0-10 III kw 2017-59 0 8-79 12 0 12 IV kw 2017-8 0-8 1-1 0-1 I kw 2018 12 0 0 0 12 21-9 II kw 2018-18 0 0 0-18 -21 3 III kw 2018 8 0 0 0 8-2 10 IV kw 2018 10 0 0 1 9 0 9 66 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela 20. Rachunek finansowy pozostałe inwestycje według sektorów (mln PLN) Okres Ogółem Ogółem Narodowy Bank Polski Pozostałe inwestycje Monetarne instytucje finansowe Pozostałe inwestycje aktywa Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe 1 2 3 4 5 6 7 8 2017 72 469 24 242-990 1 940 71 23 221 37 23 184 2018 23 632 22 265 0 12 469 4 514 5 282 4 843 439 I kw 2017 33 823 12 443-993 1 345 24 12 067-1 765 13 832 II kw 2017 10 111-4 203 0-5 599-23 1 419 429 990 III kw 2017 17 950 5 489 548 1 249 71 3 621-149 3 770 IV kw 2017 10 585 10 513-545 4 945-1 6 114 1 522 4 592 I kw 2018-257 6 280-1 -828 20 7 089 1 698 5 391 II kw 2018 29 420 13 936-1 12 740 60 1 137 1 955-818 III kw 2018-7 063 379 0-2 112 248 2 243 451 1 792 IV kw 2018 1 532 1 670 2 2 669 4 186-5 187 739-5 926 Okres Ogółem Narodowy Bank Polski Monetarne instytucje finansowe Pozostałe inwestycje Pozostałe inwestycje pasywa Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe 9 10 11 12 13 14 15 2017-48 227-43 444-9 885-2 772 7 874 6 438 1 436 2018-1 367 8 044-13 137-4 035 7 761 8 437-676 I kw 2017-21 380-20 860 2 703-813 -2 410-107 -2 303 II kw 2017-14 314-12 486-2 604-762 1 538 1 618-80 III kw 2017-12 461-9 498-6 252-636 3 925 1 656 2 269 IV kw 2017-72 -600-3 732-561 4 821 3 271 1 550 I kw 2018 6 537 4 954-5 590 4 298 2 875 508 2 367 II kw 2018-15 484-16 563-465 -1 683 3 227 2 048 1 179 III kw 2018 7 442 9 992 1 036-4 160 574 904-330 IV kw 2018 138 9 661-8 118-2 490 1 085 4 977-3 892 Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 67

Tabela 21 Rachunek finansowy pozostałe inwestycje aktywa (mln PLN) Okres Ogółem Pozostałe udziały kapitałowe Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe inwestycje aktywa Kredyty udzielone Rezerwy techniczno- -ubezpieczeniowe Kredyty handlowe Inne należności 1 2 3 4 5 6 7 2017 24 242 215 3 580 3 584-165 16 731 297 2018 22 265 563 8 475 8 300 350 4 086 491 I kw 2017 12 443 23 685 3 993 200 9 665-2 123 II kw 2017-4 203-52 -5 279-962 -135 1 747 478 III kw 2017 5 489 19 1 630 1 081-200 2 561 398 IV kw 2017 10 513 225 6 544-528 -30 2 758 1 544 I kw 2018 6 280 219-1 022 1 181 274 4 325 1 303 II kw 2018 13 936-41 10 122 3 554 145 78 78 III kw 2018 379 396-864 330-81 -449 1 047 IV kw 2018 1 670-11 239 3 235 12 132-1 937 Tabela 22 Rachunek finansowy pozostałe inwestycje pasywa (mln PLN) Okres Ogółem Pozostałe udziały kapitałowe Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe inwestycje pasywa Kredyty otrzymane Rezerwy techniczo- ubezpieczeniowe Kredyty handlowe Inne pasywa 1 2 3 4 5 6 7 8 2017-48 227-76 -31 711-18 398-321 1 716 563 0 2018-1 367 110-1 611 998 56 894-1 814 0 I kw 2017-21 380-4 -15 937-1 628 41-3 285-567 0 II kw 2017-14 314-64 -13 392-3 919-72 1 445 1 688 0 III kw 2017-12 461-8 -8 590-6 175-260 2 148 424 0 IV kw 2017-72 0 6 208-6 676-30 1 408-982 0 I kw 2018 6 537 118 2 036 3 403 46 316 618 0 II kw 2018-15 484-10 -15 415-1 488 35-77 1 471 0 III kw 2018 7 442 19 8 988-2 786-101 800 522 0 Alokacja SDR-ów IV kw 2018 138-17 2 780 1 869 76-145 -4 425 0 68 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela 23. Rachunek finansowy oficjalne aktywa rezerwowe aktywa (mln PLN) Okres Netto Złoto monetarne SDR Oficjalne aktywa rezerwowe Pozycja rezerwowa w MFW Razem Pozostałe aktywa rezerwowe Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe Pozostałe należności 1 2 3 4 5 6 7 8 2017 5 627 4-76 -56 5 755-3 785 9 540 0 2018-11 468 0-4 116-11 580-46 531 34 951 0 I kw 2017 6 785 0 0-13 6 798 7 113-315 0 II kw 2017 26 202 3-1 0 26 200 9 697 16 503 0 III kw 2017-14 715 1-72 -43-14 601-11 841-2 760 0 IV kw 2017-12 645 0-3 0-12 642-8 754-3 888 0 I kw 2018-8 656 0-5 -184-8 467-16 098 7 631 0 II kw 2018 5 464 0 8-200 5 656-8 588 14 244 0 III kw 2018 16 252 0-6 -22 16 280 13 844 2 436 0 IV kw 2018-24 528 0-1 522-25 049-35 689 10 640 0 Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 69

Tabela 24. Podstawowe wskaźniki bilansu płatniczego 1 2 3 4 5 6 Saldo rachunku bieżącego Produkt krajowy brutto Saldo obrotów towarowych i usługowych Produkt krajowy brutto Eksport towarów i usług Import towarów i usług Stan oficjalnych aktywów rezerwowych Import towarów i usług Stan oficjalnych aktywów rezerwowych Import towarów i usług Saldo rachunku bieżącego i rachunku kapitałowego Produkt krajowy brutto 2017 Jednostka I kw. II kw. III kw. IV kw. % 1,9-0,1 0,0-1,0 % 4,5 4,8 4,3 3,2 % 108,4 109,4 108,7 106,7 % 181,0 170,9 164,9 149,0 w mies. 5,4 5,1 4,9 4,5 % 2,5 0,7 0,9 1,6 A Saldo rachunku bieżącego mln PLN 8 777-334 74-5 341 B Saldo obrotów towarowych i usługowych mln PLN 20 387 22 874 21 362 17 866 C Eksport towarów i usług mln PLN 264 512 265 212 267 973 282 552 D Import towarów i usług mln PLN 244 125 242 338 246 611 264 686 E Saldo rachunku kapitałowego mln PLN 2 669 3 745 4 426 14 175 F Saldo inwestycji bezpośrednich mln PLN -11 198 8 775-10 285-11 336 G Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec okresu mln PLN 441 837 414 068 406 642 394 358 H Produkt krajowy brutto mln PLN 457 300 478 228 491 577 561 625 I Kurs średni EUR w okresie PLN 4,3246 4,2168 4,2575 4,2326 70 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela 24. Podstawowe wskaźniki bilansu płatniczego (cd.) 2018 I kw. II kw. III kw. IVkw. 1 0,5 0,3-2,2-1,3 2 3,3 4,4 3,2 2,9 3 106,2 108,4 106,2 105,8 4 157,3 152,6 151,3 148,5 5 4,7 4,6 4,5 4,5 6 1,6 1,6-0,2 2,2 A 2 234 1 699-11 331-7 547 B 16 120 22 336 16 910 17 096 C 275 450 289 770 291 049 313 142 D 259 330 267 434 274 139 296 046 E 5 692 6 606 10 069 20 959 F -14 411-8 135-22 235 6 971 G 407 860 407 982 414 880 439 752 H 486 506 507 063 525 299 597 523 I 4,1811 4,2610 4,3056 4,2998 Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 71

Tabela 25. Zadłużenie zagraniczne Polski wybrane wskaźniki 1 2 3 4 5 6 7 Zadłużenie zagraniczne Produkt krajowy brutto Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe Zadłużenie zagraniczne ogółem Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe Oficjalne aktywa rezerwowe Zadłużenie zagraniczne ogółem Wpływy z eksportu towarów i usług Zadłużenie zagraniczne netto Produkt krajowy brutto Zadłużenie zagraniczne z terminem spłaty do 1 roku Oficjalne aktywa rezerwowe Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego z terminem spłaty do 1 roku Oficjalne aktywa rezerwowe 2017 Jednostka I kw. II kw. III kw. IV kw. % 72,4 71,0 69,5 66,9 % 22,1 21,5 21,3 21,8 % 68,4 70,7 71,0 73,5 % 136,2 132,9 128,8 123,1 % 31,2 32,3 31,6 30,0 % 86,6 92,8 97,2 94,4 % 3,4 6,0 7,5 7,5 A Zadłużenie zagraniczne ogółem mln PLN 1 367 160 1 360 227 1 356 929 1 329 896 B Zadłużenie zagraniczne długoterminowe mln PLN 1 065 050 1 067 495 1 068 383 1 039 919 C Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe mln PLN 302 110 292 732 288 546 289 977 D Produkt krajowy brutto mln PLN 1 888 247 1 916 359 1 953 125 1 988 730 E Oficjalne aktywa rezerwowe mln PLN 441 837 414 068 406 642 394 358 F Zadłużenie zagraniczne netto mln PLN 588 883 619 042 616 928 596 786 G Wpływy z eksportu towarów i usług mln PLN 1 003 552 1 023 521 1 053 844 1 080 249 H Zadłużenie zagraniczne z terminem wymagalności do 1 roku mln PLN 382 489 384 106 395 358 372 311 I Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego z terminem spłaty do 1 roku mln PLN 14 948 24 805 30 455 29 420 J Kurs średni EUR w okresie PLN 4,3246 4,2168 4,2575 4,2326 * prezentowane są kwartały w ujęciu płynnego roku, tj.: I kwartał 2017 obejmuje II kw 2016r.+III kw 2016r.+IV kw 2016r.+I kw 2017r. II kwartał 2017 obejmuje III kw 2016r.+IV kw 2016r.+I kw 2017r.+II kw 2017r. III kwartał 2017 obejmuje IV kw 2016r.+I kw 2017r.+II kw 2017r.+III kw 2017r. IV kwartał 2017 obejmuje I kw 2017r.+II kw 2017r.+III kw 2017r.+IV kw 2017r. I kwartał 2018 obejmuje II kw 2017r.+III kw 2017r.+IV kw 2017r.+I kw 2018r. II kwartał 2018 obejmuje III kw 2017r.+IV kw 2017r.+I kw 2018r.+II kw 2018r. III kwartał 2018 obejmuje IV kw 2017r.+I kw 2018r.+II kw 2018r.+III kw 2018r. IV kwartał 2018 obejmuje I kw 2018r.+II kw 2018r.+III kw 2018r.+IV kw 2018r. 72 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela 25. Zadłużenie zagraniczne Polski wybrane wskaźniki (cd.) 2018 I kw. II kw. III kw. IV kw. 1 67,0 66,5 65,0 63,7 2 22,0 22,1 22,9 23,0 3 73,0 73,7 74,5 70,5 4 123,9 122,1 118,8 115,4 5 29,5 28,3 27,5 25,5 6 93,9 97,5 100,7 97,3 7 8,4 7,3 9,6 16,9 A 1 351 487 1 361 843 1 352 675 1 348 938 B 1 053 589 1 061 055 1 043 505 1 039 021 C 297 898 300 788 309 170 309 917 D 2 017 936 2 046 771 2 080 494 2 116 391 E 407 861 407 982 414 880 439 752 F 596 021 578 658 573 071 540 641 G 1 091 187 1 115 745 1 138 821 1 169 411 H 382 780 397 800 417 866 428 018 I 34 281 29 794 39 779 74 308 J 4,1811 4,2610 4,3056 4,2998 Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 73

Tabela 26. Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na długoterminowe i krótkoterminowe (mln PLN) Okres Razem Razem Zadłużenie zagraniczne Polski Sektor rządowy Razem Narodowy Bank Polski 1 2 3 4 5 6 7 8 9 2017 1 329 896 289 977 1 039 919 510 090 85 510 005 38 512 32 034 6 478 2018 1 348 938 309 917 1 039 021 488 409 45 488 364 47 284 40 472 6 812 I kw 2017 1 367 160 302 110 1 065 050 527 767 90 527 677 64 844 57 871 6 973 II kw 2017 1 360 227 292 732 1 067 495 530 500 88 530 412 50 719 44 000 6 719 III kw 2017 1 356 929 288 546 1 068 383 523 269 50 523 219 40 915 34 177 6 738 IV kw 2017 1 329 896 289 977 1 039 919 510 090 85 510 005 38 512 32 034 6 478 I kw 2018 1 388 305 319 532 1 068 773 527 767 90 527 677 64 844 57 871 6 973 II kw 2018 1 361 843 300 788 1 061 055 504 668 30 504 638 27 998 21 096 6 902 III kw 2018 1 352 675 309 170 1 043 505 486 107 40 486 067 37 215 30 541 6 674 IV kw 2018 1 348 938 309 917 1 039 021 488 409 45 488 364 47 284 40 472 6 812 Okres Razem Zadłużenie zagraniczne Polski MIF z wyłączeniem NBP Pozostałe sektory Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne Razem Razem Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe 10 11 12 13 14 15 16 17 18 2017 205 480 59 430 146 050 234 193 85 854 148 339 341 621 112 574 229 047 2018 210 197 57 174 153 023 246 597 91 618 154 979 356 451 120 608 235 843 I kw 2017 214 466 56 601 157 865 216 500 76 340 140 160 343 583 111 208 232 375 II kw 2017 211 550 56 298 155 252 220 269 79 471 140 798 347 189 112 875 234 314 III kw 2017 210 571 56 499 154 072 231 508 83 999 147 509 350 666 113 821 236 845 IV kw 2017 205 480 59 430 146 050 234 193 85 854 148 339 341 621 112 574 229 047 I kw 2018 203 490 58 027 145 463 237 707 87 463 150 244 354 497 116 081 238 416 II kw 2018 215 363 61 120 154 243 247 995 92 801 155 194 365 819 125 741 240 078 III kw 2018 216 865 60 818 156 047 244 514 92 174 152 340 367 974 125 597 242 377 IV kw 2018 210 197 57 174 153 023 246 597 91 618 154 979 356 451 120 608 235 843 74 Narodowy Bank Polski

Aneks statystyczny Tabela 27. Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na sektory i instrumenty (mln PLN) Okres Razem Rachunki bieżące i depozyty Sektor rządowy Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Kredyty handlowe Pozostałe pasywa dłużne Razem SDR alokacja Narodowy Bank Polski Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 2017 510 090 0 423 850 85 791 83 366 38 512 6 478 31 907 0 127 2018 488 409 0 403 004 85 115 44 246 47 284 6 812 40 472 0 0 I kw 2017 527 767 0 438 677 88 606 21 463 64 844 6 973 57 720 0 151 II kw 2017 530 500 0 442 079 87 980 9 432 50 719 6 719 43 823 0 177 III kw 2017 523 269 0 434 033 88 761 49 426 40 915 6 738 33 266 0 911 IV kw 2017 510 090 0 423 850 85 791 83 366 38 512 6 478 31 907 0 127 I kw 2018 513 020 0 421 767 90 862 32 359 42 773 6 478 36 295 0 0 II kw 2018 504 668 0 412 282 91 980 29 377 27 998 6 902 21 096 0 0 III kw 2018 486 107 0 399 471 86 229 40 367 37 215 6 674 30 541 0 0 IV kw 2018 488 409 0 403 004 85 115 44 246 47 284 6 812 40 472 0 0 Pozostałe pasywa dłużne Okres Razem Rachunki bieżące i depozyty MIF z wyłączeniem NBP Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Pozostałe pasywa dłużne Razem Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe Pozostałe sektory Kredyty i pożyczki Kredyty handlowe Pozostałe pasywa dłużne 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Rezerwy tech- niczno- -ubezpieczeniowe 2017 205 480 78 926 22 758 97 555 6 241 234 193 65 11 105 150 721 65 626 4 578 2 098 2018 210 197 70 696 33 861 99 949 5 691 246 597 49 10 371 159 517 70 833 3 584 2 243 I kw 2017 214 466 73 891 12 150 122 261 6 164 216 500 72 4 231 146 532 59 189 4 375 2 101 II kw 2017 211 550 72 508 13 454 117 736 7 852 220 269 79 5 382 146 976 61 449 4 316 2 067 III kw 2017 210 571 74 533 19 044 110 853 6 141 231 508 122 10 322 149 553 64 499 4 998 2 014 IV kw 2017 205 480 78 926 22 758 97 555 6 241 234 193 65 11 105 150 721 65 626 4 578 2 098 I kw 2018 203 490 76 024 24 137 96 365 6 964 237 707 50 9 694 152 524 68 485 4 663 2 291 II kw 2018 215 363 78 876 31 447 97 299 7 741 247 995 135 9 654 159 140 71 251 5 519 2 296 III kw 2018 216 865 77 235 33 517 98 417 7 696 244 514 49 9 583 156 137 70 612 6 000 2 133 IV kw 2018 210 197 70 696 33 861 99 949 5 691 246 597 49 10 371 159 517 70 833 3 584 2 243 Okres Razem Otrzymane kredyty handlowe Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne Pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe pasywa zagraniczne Dłużne papiery wartoś ciowe 24 25 26 27 28 29 2017 341 621 59 011 241 369 66 31 980 9 195 2018 356 451 60 656 253 305 370 35 613 6507 I kw 2017 343 583 60 119 244 917 59 28 957 9 531 II kw 2017 347 189 58 635 246 723 55 32 399 9 377 III kw 2017 350 666 58 907 249 109 63 33 115 9 472 IV kw 2017 341 621 59 011 241 369 66 31 980 9 195 I kw 2018 354 497 62 079 248 328 144 34 662 9 284 II kw 2018 365 819 64 021 251 998 372 40 149 9 279 III kw 2018 367 974 64 114 256 733 397 37 535 9 195 IV kw 2018 356 451 60 656 253 305 370 35 613 6 507 Bilans Płatniczy RP za IV kwartał 2018 75

www.nbp.pl