Wykład 4. Metody działań wychowawczych 1. Metoda wychowania jako konsekwencja przyjętej koncepcji świata i człowieka 2. Ewolucja teorii i metod wychowania - przegląd historyczny 3. Współczesne metody wychowania: kryteria podziału, przykłady, kryteria wyboru 4. Metody kształcenia
Planowanie działania wychowawczego potrzeby praktyczne założenia teoretyczne cel działania warunki działania metoda działania realizacja działania kontrola osiągnięcia celu zastosowanie wyników refleksja
Metoda wychowania jako konsekwencja przyjętej koncepcji świata: cele życiowe wychowawcy a cele wychowania World Values Survey 2010-2014 Najważniejsze rzeczy, których dzieci powinny nauczyć się w domu Chiny Niemcy Polska Ukraina niezależność 69.7% 73.5% 43.4% 42.8% ciężka praca 75.3% 17.9% 17.9% 85.8% wyobraźnia 17.0% 29.5% 16.8% 13.0% tolerancja i szacunek 52.2% 66.7% 82.6% 59.0% dla innych zdecydowanie 26.0% 59.6% 19.3% 39.4% religijność 1.2% 12.1% 39.5% 22.3% bezinteresowność 29.2% 5.9% 15.1% 19.9% posłuszeństwo 7.5% 12.6% 34.1% 42.3% Liczba badanych (2,300) (2,046) (966) (1,500)
Metoda: wypróbowany i systematycznie stosowany sposób postępowania zmierzającego do osiągnięcia celu Metoda wychowania: ogół regularnie stosowanych sposobów postępowania wychowawczego lub powtarzalnych czynności, zmierzających do osiągnięcia założonych przez wychowawcę celów. Metoda kształcenia: wypróbowany i systematycznie stosowany układ czynności nauczycieli i uczniów, realizowanych świadomie w celu spowodowania założonych zmian w osobowości uczniów. Metodę można określać na różnych poziomach szczegółowości: od ogólnej strategii działania ( stylu działania )- do szczegółowych procedur realizacji pojedynczych czynności.
Strategie (style) wychowania ze względu na relację pomiędzy wychowawcą a wychowankiem: - styl autorytarny - styl partnerski - styl liberalny
Typologia metod wychowania (wg K. Konarzewskiego) Metody indywidualne: - metoda modelowania - metody zadaniowe - metoda kar i nagród - metoda perswazji Metody oddziaływania grupowego: - metoda kształtowania odniesienia porównawczego - metoda nacisku grupy - organizowanie aktywności zespołowej - metoda współudziału wychowanków
Rodzaje metod kształcenia (ze względu na źródło informacji): - nauczyciel jako źródło informacji - aktywność uczniów jako źrodło informacji - przekaz za pomocą środków kształcenia Rodzaje metod kształcenia (ze względu na formę przekazu): - metody oparte na słowie - metody oparte na obserwacji - metody oparte na praktycznej działalności uczniów - metody automatyzujące proces kształcenia (w tym nauczanie programowane)
Typologia metod kształcenia metody asymilacji wiedzy: oparte głównie na aktywności poznawczej o charakterze reproduktywnym (zapamiętywanie i odpamiętywanie) metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy, zwane problemowymi, oparte na twórczej aktywności poznawczej, polegającej na rozwiązywaniu problemów metody waloryzacyjne, zwane też eksponującymi aktywizujące sferę emocji i postaw, często poprzez działania artystyczne metody praktyczne, bazujące na aktywności praktyczno technicznej, często w najbliższym środowisku
kształcenie uczenie się nauczanie
Skuteczność technik uczenia się samodzielna praca wspólna praca oglądanie i słuchanie słuchanie oglądanie czytanie
Kryteria wyboru metody kształcenia: - przyjęty cel kształcenia - dostępne warunki działania: - właściwości uczniów - kompetencje nauczyczyciela - środki dydaktyczne - czas (konieczny/dostępny)
Podsumowanie Nie ma jednej najlepszej metody wychowania. Decyzję o wyborze metody podejmuje wychowawca na podstawie: - wiedzy o wychowanku - wiedzy i doświadczenia (własnego i innych) nt. metod wychowania - wyznaczonych celów wychowania - warunków, w których te cele mają być osiągnięte - refleksji o własnych kompetencjach.