Studia i Materiał. Miscellanea Oeconomicae Rok 21, Nr 2/2017, tom I Wdział Prawa, Administracji i Zarządzania Uniwerstetu Jana Kochanowskiego w Kielcach Rozwój zrównoważon inkluzwna gospodarka i społeczeństwo w wmiarach regionalnm, krajowm i globalnm Lubov Andrushko 1 ROZWÓJ RYNKU ORAZ EFEKTYWNOŚĆ SEKTORA LEŚNO-DRZEWNEO W POLSCE W LATACH 2005, 2010-2015 Streszczenie: W artkule przestawione został wniki badań z problematki racjonalności wkorzstania zasobów gospodarczch (na przkładzie zasobów leśnch) na poziomie sektora leśno-drzewnego z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rozwoju. W treści opracowania zobrazowano tendencje wzrostu i rozwoju badanego sektora według wbranch ekonomiczno-technicznch wskaźników gospodarki leśnej oraz wbranch sekcji gospodarczch przetwórstwa przemsłowego wkorzstującch w swojej produkcji drewno lub jego półfabrkat. W prac wkorzstano dane statstczne US z lat 2005-2015. Z wników badan wnika, że sektor leśno- -drzewn jest dnamicznie rozwijającm się działem gospodarki narodowej. Wskaźniki efektwności wkorzstania zasobów gospodarczch mogą służć nie tlko dla ocen poziomu wzrostu i rozwoju badanego sektora gospodarczego, ale również mogą bć przesłanką dla wznaczania konkurencjności badanego sektora gospodarczego. Słowa kluczowe: efekt, efektwność, sektor leśno-drzewn, wartość dodana brutto, zużcie pośrednie, asortment produkcji Wprowadzenie, przegląd literatur Analiza krajowej i zagranicznej literatur z problematki zrównoważonego rozwoju potwierdza, że rozwój zrównoważon, a szczególnie jego uwarunkowania są ważnm obszarem badań naukowch na poziomie krajowm, międznarodowm, globalnm. Od 1975 roku, w dokumentach UNEP, początkowo w koncepcji ekorozwoju zwraca się uwagę na to, że rozwój ludzkości powinien opierać się na poszanowaniu środowiska, a nie na bezwzględnm jego wkorzstaniu. Pojęcie to oznacza taki przebieg rozwoju gospodarczego, któr b nie naruszał prawa przrod i ekonomii. 1 Dr Lubov Andrushko, Politechnika Świętokrzska w Kielcach. 133
W dokumentach strategicznch Unii Europejskiej i krajowch zawarte są najważniejsze uwagi w sprawie zrównoważonego wkorzstania zasobów naturalnch, a także wskazówki dotczące przeciwdziałaniu pogarszającej się stuacji związanej z niedoborem zasobów, wskazane kierunki rozwoju zmierzające do podtrzmania równowagi ekonomicznej, politcznej, społecznej i ekologicznej 2. Ze względu na pogarszającą się stuację ekologiczną w świecie (zmian klimatczne, emisja gazów cieplarnianch, zmniejszenie się bioróżnorodności i inne) wzrasta ekologiczna funkcja lasów. Przrodnicze znaczenie lasów jest ogromne ze względu na pochłanianie dwutlenku węgla i regulację wód podziemnch. Pełnienie ekologicznch, ekonomicznch i społecznch funkcji lasów jeszcze w większm stopniu wmaga od jednostek gospodarczch wkorzstującch w swoich procesach produkcjnch surowiec drzewn bardziej racjonalnego jego wkorzstania oraz zwiększenia poziomu ekonomicznej i ekologicznej efektwności 3. W nowoczesnch zagadnieniach środowiskowch związanch z wkorzstaniem zasobów naturalnch, dobór wskaźników absolutnch i względnch charakterzującch ich ekonomiczną efektwność będzie stanowić podstawę do ocen ekologicznej efektwności wkorzstania zasobów przrod 4. Unia Europejska w swoich podstawowch dokumentach strategicznch kładzie nacisk na produkcjną funkcję lasów oraz promocję drewna jako produktu ekologicznego, a także podjęcie przez gospodarkę leśną zadań z zakresu kształtowania krajobrazu. Zachęca kraje członkowskie do kontnuacji wdrożenia zasad, krteriów i wskaźników trwałej i zrównoważonej gospodarki leśnej według koncepcji Sustainable Forest Management (SFM) 5. Jak wnika z przeglądu literatur zagadnienie zrównoważonego rozwoju jest problemem złożonm. Uwarunkowanie ekonomiczne osiągania celów według tej koncepcji wmaga spełnienia warunku racjonalności wkorzstania zasobów gospodarczch, zwłaszcza zasobów przrod. W Nowej strategii leśnej UE na rzecz lasów sektora leśno-drzewnego 6 efektwność gospodarowania zasobami jest tłumaczona jako sposób wkorzstania zasobów leśnch prz warunku minimalizacji wpłwu negatwnego na środowisko i klimat, a także nadanie priortetowego znaczenia produktów o wższej wartości dodanej, tworzenia nowch miejsc prac 2 Rezolucja parlamentu Europejskiego z dnia 25 kwietnia 2007 roku w sprawie strategii tematcznej w sprawie zrównoważonego wkorzstania zasobów naturalnch (2006/2210 (INI)) 3 L. Andrushko, Ekologiczna a ekonomiczna efektwność wkorzstania zasobów naturalnch (na przkładzie zasobów leśnch), [w:] Zarządzanie i gospodarka. Wbrane zagadnienia i proces. Wbrane aspekt współczesnej gospodarki, J. Kot (red.), Politechnika Świętokrzska, Kielce 2016, s. 145. 4 Ibidem, s. 148-149. 5 Koncepcja SFM powstała jako wnik współprac międznarodowej i została zatwierdzona na trzeciej Konferencji Ministerialnego Procesu Ochron Lasów w Europie w Lizbonie w 1998 roku. Obejmuje ona sześć krteriów i ponad 35 wskaźników trwałej i zrównoważonej gospodarki leśnej. 6 Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rad, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Nowa strategia leśna UE na rzecz lasów i sektora leśno-drzewnego COM (2013) 659 final, https://dm.eesc.europa.eu/eescdocumentsearch/pages/opinionsresults.aspx?k=las, (01.02.2017). 134
i przcznianie się do lepszego bilansu dwutlenku węgla. W tejże strategii zwraca się uwagę na to, że konkurencjność drewna w przszłości wmaga jednak nowch procesów i produktów pod względem wkorzstania zasobów i energii bardziej przjaznch dla środowiska. W Rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 25 kwietnia 2007 r. w sprawie strategii tematcznej w sprawie zrównoważonego wkorzstania zasobów naturalnch (2006/2210 (INI)) szczególną uwagę zwrócono na to, że zwiększona produktwność prowadzi do zmniejszenia ilości zużwanch zasobów naturalnch, a tm samm do mniejszego obciążenia środowiska i popraw konkurencjnej pozcji państw członkowskich. Metodka badań W prac efekt i efektwność gospodarowania w sektorze leśno-drzewnm oszacowane został na podstawie wbranch wskaźników ekonomiczno-technicznch. W leśnictwie tmi wskaźnikami bł: powierzchnia lasów (w ts. ha); lesistość (w %); pozskanie drewna, (w ts. m 3 ). W sferze produkcji przemsłowej wkorzstującej drewno jako surowiec, dobór wskaźników dotczł: asortmentów produkcji celulozowo-papierniczej; asortmentów produkcji mebli; asortmentów produkcji z drewna i wrobów z drewna. Okres badawcz dotczł lat 2005, 2010-2015. Oszacowane wartości dodanej brutto poddane został analizie jak dla gospodarki leśnej, tak i dla przetwórstwa przemsłowego. Ocenę efektwności gospodarowania w sektorze leśno-drzewnm przeprowadzono na podstawie względnch wskaźników, w latach 2005, 2010-2015. Ocen rozwoju rnku sektora leśno-drzewnego dokonano na podstawie analiz zmian cen surowca drzewnego oraz tendencji wzrostu sekcji gospodarczch wkorzstującch w swojej produkcji przemsłowej surowiec drzewn lub jego półfabrkat. W prac posłużono się danmi roczników statstcznch łównego Urzędu Statstcznego z lat 2005, 2010-2015. Analizę poptu oraz struktur produkcji branż przetwórczej przeprowadzono na podstawie wskaźnika: dostawa wbranch towarów konsumpcjnch na rnek w latach, 2005-2015. W badaniu zmian wartości wbranch cech w czasie posłużono się ciągami indeksów łańcuchowch za pomocą wzoru (1): 2 3 4,,,..., gdzie: n poziom zjawiska w pewnm okresie. 1 2 3 Indeks łańcuchowe (o podstawie zmiennej) informują, jakie zmian nastąpił w poziomie zjawiska w kolejnm okresie w stosunku do okresu poprzedniego. Ocen średniego poziomu badanego zjawiska w przeliczeniu na jednostkę czasu w danm szeregu czasowm dokonuje się za pomocą średniookresowego indeksu n n 1 (1) 135
łańcuchowego. Wartość tego miernika w zależności od posiadanch informacji oblicza się na podstawie wartości analizowanego zjawiska dla pierwszego i ostatniego okresu za pomocą wzoru (2): n i n 1 (2) Średniookresowe tempo zmian w czasie określa średniookresow wzrost lub spadek badanego zjawiska, przpadając na analizowaną jednostkę czasu: 1 T ( i 1) 100% (3) gdzie: T - średniookresowe tempo zmian w czasie, i - średniookresow indeks łańcuchow. Wzrost i rozwój sektora leśno-drzewnego Przedmiotem obrotu na rnku drzewnm jest drewno okrągłe pozskiwane w lesie oraz pochodne jego przerobu: materiał, półfabrkat i wrob z drewna. W gospodarce obserwuje się zjawisko rozszerzania się asortmentu produkcji w miarę oddalania się od początku łańcucha (ciągu) produkcjnego, co skutkuje dominacją w strukturze produkcji wrobów znajdującch się na końcu łańcucha. Podaż drewna okrągłego przez Państwowe ospodarstwo Leśne Las Państwowe (PDL LP) (tabela 4) w latach badanch stanowiła od 32 mln m 3 do ponad 40 mln m 3. Około 60% tego surowca wkorzstwano jest w przetwórstwie przemsłowm. W Polsce w latach badanch prz średnio statstcznm tempie wzrostu 4% sprzedano od 3 do 5 dam 3 tarcic (tabela 1). Większe zapotrzebowanie zaobserwowano na tarcicę iglastą, natomiast popt na tarcicę liściastą malał, tempo spadku zapotrzebowania na ten asortment wnosiło 1%. W tm samm czasie malało także zapotrzebowanie na oklein, przbor stołowe i przbor z drewna oraz połączone płt podłogowe na podłogi mozaikowe z drewna (średnio statstczne tempo spadku wnosiło od 6% do 8%). Pozostałe asortment sekcji produkcji z drewna i wrobów drewna charakterzował się wzrostową tendencją prz średnio statstcznm tempie wzrostu sprzedaż wrobów gotowch od 2% do 6%. Zapotrzebowanie na wrob celulozowo-papierniczej działalności gospodarczej rośnie z roku na rok, jak wnika z danch tabeli 2. Średnio statstczne tempo wzrostu na badane asortment tej sekcji charakterzowało się poziomem od -5% do + 9%. Tlko dwa asortment wkazał tendencję spadkową (papier gazetow w zwojach lub arkuszach oraz papier siarczanow workow). Większość wrobów produkcji papierowo-celulozowej zachował umiarkowane tempo wzrostu na poziomie od 2% do 4%. Dane wniki badań rozwoju rnku badanej działalności gospodarczej wskazują także na rozwój zrównoważon tego rodzaju działalności. 136
Tabela 1. Dnamika sprzedaż asortmentów produkcji z drewna i wrobów z drewna w Polsce w latach 2005, 2010-2015 Asortment Lata 2005 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Tarcica ogółem, dam 3 3 359,9 4 220,0 4 422,0 4 249,0 4 320,6 4 724,7 4 835,2 z tego: i= n/ n-1 1,0 1,1 1,05 0,96 1,02 1,09 1,02 1,04 - tarcica iglasta dam 3 2 812,8 3 765,0 3 946,4 3 796,0 3 873,5 4 232,7 4 315,0 X i= n/ n-1 1,0 1,11 1,05 0,96 1,02 1,09 1,02 1,04 - tarcica liściasta dam 3 547,1 455,0 475,6 453,0 447,1 492,0 520,2 X i= n/ n-1 1,0 0,97 1,05 0,95 0,99 1,1 1,06 0,99 Sklejka składająca się włącznie z arkusz drewna dam 3 103,7 123,3 174,9 173,6 183,5 208,3 230,2 X i= n/ n-1 1,0 1,44 1,42 0,99 1,06 1,14 1,11 1,08 Płt wiórowe i podobne płt z drewna lub materiałów drewnopochodnch ts. m 2 3 939,6 4 684,1 4 917,5 4 879,4 4 785,8 4 809,5 5 014,1 X i= n/ n-1 1,0 1 1,05 0,99 0,98 1 1,04 1,02 Płt pilśniowe z drewna lub materiałów drewnopochodnch ts. m 2 415 771 501 418 490 955 501 678 573 712 620 257 644 941 X i= n/ n-1 1,0 1,08 0,98 1,02 1,14 1,08 1,04 1,04 Oklein ts. m 2 54 291 34 846 31 987 26 844 25 081 25 230 24 882 X i= n/ n-1 1,0 0,80 0,92 0,84 0,93 1,01 0,99 0,92 Połączone płt podłogowe na podłogi ts. m 2 3 008,0 1 966,2 1 881,1 1 802,4 1 899,4 2 055,4 2 051,3 X i= n/ n-1 1,0 1,02 0,96 0,96 1,05 1,08 1,00 0,96 Połączone płt podłogowe z drewna, z włączeniem płt na podłogi mozaikowe ts. m 2 32 909,8 38 960,2 44 989,8 49 381,4 52 828,6 58 858,5 60 205,4 X i= n/ n-1 1,0 1,10 1,15 1,10 1,07 1,11 1,02 1,06 Okna i drzwi, ościeżnice i progi z drewna ts. m 2 11 384,5 14 556,8 14 006,5 13 790,4 13 272,5 15 131,0 16 927,1 X i=n/n-1 1,0 1,03 0,96 0,98 0,96 1,14 1,12 1,04 Przbor stołowe i kuchenne z drewna t 3 281 2 422 3 861 3 413 3 888 1 453 1 482 X i=n/n-1 1,0 0,91 1,59 0,88 1,14 0,37 1,02 0,92 Źródło: Opracowanie własne. i 137
Tabela 2. Dnamika sprzedaż asortmentów produkcji celulozowo-papierniczej w Polsce w latach 2005, 2010-2015 Asortment Lata 2 005 2 010 2 011 2 012 2013 2 014 2 015 i Masa celulozowa drzewna sodowa lub siarczanowa, inna niż do przerobu chemicznego ts. t 802,3 881,0 894,3 847,6 881,3 880,7 873,3 X i= n/ n-1 1,0 1,07 1,02 0,95 1,04 1,00 0,99 1,01 Mas włókniste drzewne mechaniczne i półchemiczne, mas włokniste z pozostałch surowców celulozowch ts. t 249,0 298,8 307,4 303,9 305,8 301,1 286,4 X i= n/ n-1 1,0 0,94 1,03 0,99 1,01 0,98 0,95 1,02 Papier i tektura, ts. t 2 731,9 3 699,8 3 755,6 3 821,8 4 105,5 4 278,4 4 399,3 X i= n/ n-1 1,0 1,13 1,02 1,02 1,07 1,04 1,03 1,05 w tm: - papier gazetow, w zwojach lub arkuszach ts. t 220,7 149,0 148,7 149,4 141,7 125,4 109,8 X i= n/ n-1 1,0 0,90 1,00 1,00 0,95 0,88 0,88 0,95 - papier i tektura, pozostałe do celów graficznch ts. t 595,9 710,1 695,0 715,9 720,1 730,1 714,2 X i= n/ n-1 1,0 0,91 0,98 1,03 1,01 1,01 0,98 1,02 - papier siarczanow niepowleczon, na warstwę pokrciową tektur falistej niebielon ts. t 596,5 662,2 681,3 733,4 751,0 768,9 781,1 X i=i n/ n-1 1,0 0,98 1,03 1,08 1,02 1,02 1,02 1,03 - papier półchemiczn na warstwę pofalowaną (fluting) ts. t 135,9 178,4 187,5 178,1 180,4 178,4 153,9 X i= n/ n-1 1,0 0,64 1,05 0,95 1,01 0,99 0,86 1,03 - papier siarczanow workow, krepowan lub marszczon ts. t 153,0 135,5 126,0 92,9 95,7 101,7 107,0 X i= n/ n-1 1,0 1,18 0,93 0,74 1,03 1,06 1,05 0,96 Tektura falista ts. t 958,3 1 324,1 1 527,6 1 587,6 1 702,5 1 811,0 1 933,4 X i= n/ n-1 1,0 1,06 1,15 1,04 1,07 1,06 1,07 1,07 Worki i torb z papieru ts. t 89,6 123,7 125,8 114,7 112,6 120,7 124,1 X i= n/ n-1 1,0 0,99 1,02 0,91 0,98 1,07 1,03 1,03 Karton, pudła i pudełka z papieru lub tektur ts. t 1 154,6 1 666,4 1 746,6 1 863,6 2 010,3 2 185,8 2 407,9 X i= n/ n-1 1,0 1,09 1,05 1,07 1,08 1,09 1,10 1,07 Papier toaletow ts. t 215,3 255,3 267,6 297,2 298,0 304,2 330,2 X i= n/ n-1 1,0 0,99 1,05 1,11 1,00 1,02 1,09 1,04 Ręczniki z mas papierniczej, papieru, wat celulozowej lub wstęg z włókien celulozowch ts. t 87,7 142,8 166,0 214,4 201,9 214,0 229,4 X i= n/ n-1 1,0 1,01 1,16 1,29 0,94 1,06 1,07 1,09 Źródło: Opracowanie własne. 138
Tabela 3. Dnamika sprzedaż mebli w Polsce w latach 2005, 2010-2015 Asortment Lata 2005 2010 2011 2012 2013 2014 2015 i Meble do siedzenia ts. szt. 1 898 2 284 2 581 2 957 3 237 3 612 4 069 X i=n/n-1 1,00 1,20 1,13 1,15 1,09 1,12 1,13 1,08 Meble do siedzenia tapicerowane ts. szt. 7 929 10 495 10 217 11 082 11 077 12 125 13 586 X i=n/n-1 1,0 0,92 0,97 1,08 1 1,09 1,12 1,06 Meble drewniane kuchenne do wbudowania ts. szt. 2 454 1 622 938 1 332 834 898 970 X i= n/ n-1 1,00 0,98 0,58 1,42 0,63 1,08 1,08 0,91 Meble drewniane kuchenne, pozostałe ts. szt. 2 024 1 854 2 279 3 038 3 246 3 233 3 449 X i= n/ n-1 1,00 0,74 1,23 1,33 1,07 1 1,07 1,05 Meble drewniane, dla spialni ts. szt. 3 414 3 560 3 444 3 645 3 645 5 247 5 908 X i= n/ n-1 1,00 1,05 0,97 1,06 1 1,44 1,13 1,06 Meble drewniane, dla stołowch i salonów ts. szt. 12 285 19 637 20 194 20 535 20 220 24 001 24 659 X i=n/n-1 1,00 1,1 1,03 1,02 0,98 1,19 1,03 1,07 Źródło: Opracowanie własne Charakterzując wzrost i rozwój rnku produkcji meblarskiej należ zaznaczć, że w latach objętch badaniem, wszstkie asortment tej sekcji charakterzował się dość wsokim tempem wzrostu i według wskaźnika T mieścił się w przedziale od 5% do 8% (tabela 3). Malejące średnie roczne tempo wzrostu gospodarczego wkazał asortment meble drewniane kuchenne do wbudowania, i = 0,91, co oznacza, że średnio każdego roku zapotrzebowanie na tego tpu wrobu malało o 9%. Efekt i efektwność sektora leśno-drzewnego Analiza efektów i efektwności sektora leśno-drzewnego w latach badanch 2005 oraz 2010-2015 według wbranch wskaźników gospodarki leśnej, takich jak: powierzchnia lasów, pozskanie drewna oraz cena sprzedaż drewna, a także ujawnionch efektów gospodarczch powstałch w przetwórstwie drzewnm w postaci wartości dodanej brutto oraz zużcia pośredniego (tabela 4) pozwoliła na wkreowanie całościowego obrazu potwierdzającego zdolność badanego sektora gospodarczego do konkurowania. Las Państwowe sstematcznie zwiększają powierzchnie lasów, pozskane drewno wkorzstwane jest w przetwórstwie przemsłowm, co pozwala rocznie generować wartość dodaną brutto na poziomie od 17 mln zł w roku 2005 do 35,4 mln zł w roku 2015. W strukturze całego sektora przetwórczego wartość dodana brutto przemsłu drzewnego stanowiła w roku 2005 10,7%, w roku 2010 10,9%, w roku 2014 11,5% i w roku 2015 11,26%. 139
Efektwność wkorzstania zasobów gospodarczch (mierzona jako iloraz wartości dodanej brutto do zużcia pośredniego) sektora przetwórczego w latach badanch stanowiła wartość na poziomie od 0,35zł/zł do 0,38zł/zł (tabela 4). Efektwność badanego sektora drzewnego bła nieco wższa i mieściła się w przedziale od 0,39zł/zł do 0,44zł/zł. Pośród rodzajów działalności badanego sektora drzewnego największą efektwność wkorzstania zasobów gospodarczch wkazała sekcja produkcja mebli. W relacjach gospodarka leśna a sektor drzewn wskaźnikiem charakterzującm efektwność gospodarowania zasobami jest wartość dodana brutto badanch sekcji gospodarczch przetwórstwa przemsłowego wkorzstującch w swojej działalności drewno okrągłe lub produkt jego przerobu (ogółem) w przeliczeniu na 1 ha powierzchni zalesionej. Jak wnika z obliczeń efektwność mierzona według tego miernika mieściła się w badanch latach w przedziale od 1906 zł/ha do 3840 zł/ha. Na poziom efektwności gospodarowania całego sektora leśno-drzewnego oraz badanch sekcji przetwórstwa przemsłowego w dużm stopniu wwarł wpłw takie cznniki jak: ilość pozskanego drewna i jego cena sprzedaż. Cena sprzedaż drewna od roku 2005 wzrosła o 45% w porównaniu do roku 2015 (od 131,35zł/m 3 do 191zł/ m 3 ). Tabela 4. Efekt i efektwność sektora leśno-drzewnego w Polsce w latach 2005, 2010, 2014, 2015 Wskaźniki Lata j.m. 2005 2010 2014 2015 Powierzchnia lasów ts. ha 8973 9121 9197,9 9214,9 Pozskanie drewna ts. m 3 32733 35467 39742 40247 Cena drewna sprzedanego przez PL LP zł/m 3 131,35 154,65 188,85 191,77 Wartość dodana brutto przetwórstwa przemsłowego mln zł 159727,5 224845,4 288474,4 314172,1 Wartość dodana brutto badanch sekcji gospodarczch przetwórstwa przemsłowego mln zł 17108,6 24505,2 33270,7 35388,6 Przetwórstwo przemsłowe - zużcie pośrednie (wszstkie sekcje) mln zł 449226 640501,9 806774,7 823376,1 Przetwórstwo przemsłowe - zużcie pośrednie badanch sekcji gospodarczch mln zł 43838,5 55521,5 77882,7 81337,8 Efektwność wkorzstania zasobów gospodarczch (przetwórstwo przemsłowe) zł/zł 0,36 0,35 0,36 0,38 Efektwność wkorzstania zasobów gospodarczch badanch sekcji (ogółem), w tm efektwność: zł/zł 0,39 0,44 0,43 0,44 - produkcji wrobów z drewna, korka, słom i wiklin. zł/zł 0,41 0,46 0,42 0,43 - produkcji papieru i wrobów z papieru zł/zł 0,37 0,35 0,38 0,38 - produkcji mebli zł/zł 0,39 0,51 0,48 0,49 Wartość dodana brutto badanch sekcji gospodarczch przetwórstwa przemsłowego w przeliczeniu na 1 ha powierzchni lasów ts. zł/ha 1,906 2,686 3,617 3,840 Źródło: Opracowanie własne. 140
Podsumowanie W dokumentach strategicznch odnoszącch się do racjonalności wkorzstania zasobów gospodarczch zwłaszcza zasobów przrod dużą uwagę poświęcono problematce efektwności wkorzstania zasobów leśnch ze względu na różnorodność funkcji pełnionch przez las. Według ostatnich opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów UE sektor gospodarki leśnictwo oraz przemsł drzewn należ oceniać całościowo pod względem efektów oraz efektwności wkorzstania zasobów gospodarczch. Na podstawie przeglądu źródeł literaturowch dotczącch problematki konkurencjności oraz efektwności całego sektora leśno-drzewnego w Polsce, można stwierdzić, że badań naukowch pod tm kątem realizowało się mało. Na konkurencjność sektora gospodarczego wpłwają różnorodne cznniki, natomiast efektwność gospodarowania odgrwa ważną rolę i stanowić powinna podstawę do ocen rnkowego wrazu przewagi konkurencjnej, zwłaszcza w sektorze leśno-drzewnm, w którm jeden sektor pełni funkcje podaż cznnika wtwórczego jakim jest drewno, a drugi sektor partnerski wkorzstuje w swojej działalności przetwórczej ten cznnik produkcji. Metodka opracowana w tej prac oraz wniki badań mogą przcznić się do dalszch badań konkurencjności sektora leśno-drzewnego w odniesieniu do innch sektorów gospodarki przetwórstwa przemsłowego w kraju cz na poziomie międznarodowm. Bibliografia Andrushko L., Ekologiczna a ekonomiczna efektwność wkorzstania zasobów naturalnch (na przkładzie zasobów leśnch), [w:] Zarządzanie i gospodarka. Wbrane zagadnienia i proces. Wbrane aspekt współczesnej gospodarki, J. Kot (red.), Politechnika Świętokrzska, Kielce 2016. Andrushko L., Wartość dodana jako instrument rnkow politki leśnej w ochronie środowiska naturalnego, [w:] Zimowa Szkoła Leśna prz Insttucie Badawczm Leśnictwa, II sesja Problem ochron przrod w lasach. Sękocin Star, 16-19 marca 2010 r. rzwacz A., Studia i Materiał Centrum Edukacji Przrodniczo-Leśnej, Sposob rozpoznawania, ocen i monitoringu wartości przrodniczch polskich lasów, Rogów 2006. Hall H.B., Rossenberg N., Economics of innovation, Volume 1, Elsevier, Amsterdam, Boston, Heidelberg, London, New York, Oxford, Paris, San Diego, San Francisko, Singapore, Sdnej, Toko 2010. Innowacje w sektorze leśno-drzewnm, Ministerstwo Rozwoju, http://www.mr.gov.pl /stron/aktualnosci/innowacje-w-sektorze-lesno-drzewnm/, (12.03.2017). Krński A., Kramer M., Caekelbergh (red.). Zarządzanie zintegrowanm środowiskiem, Wolters Kluwer business, 2013. Leśnictwo, 2005, 2010, 2016 US, Warszawa. Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rad, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów Nowa strategia leśna UE na rzecz lasów i sektora leśno-drzewnego COM (2013) 659 final, https://dm.eesc.europa.eu/eescdocumentsearch/pages/opinionsresults.aspx?k=las, (01.02.2017). 141
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie komunikatu Komisji do Rad i Parlamentu Europejskiego na temat innowacjnego i zrównoważonego przemsłu związanego z leśnictwem w UE Wkład w strategię UE na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia COM (2008) 113 wersja ostateczna https://dm.eesc.europa.eu/eescdocumentsearch/pages/opinionsresults.aspx?k=las, (01.02.2017). Porter M., Strategia konkurencji. Metod analiz sektorów i konkurentów, MT Biznes, Warszawa 2010. Ratajczk E., Innowacjność sektora drzewnego w Polsce, Insttut Technologii Drewna, Poznań 2009. Rezolucja parlamentu Europejskiego z dnia 25 kwietnia 2007 r. w sprawie strategii tematcznej w sprawie zrównoważonego wkorzstania zasobów naturalnch (2006/2210 (INI)), Dziennik Urzędow Unii Europejskiej C74E/66, http://eur-lex.europa.eu/legal-content /PL/ TXT/PDF/?uri=CELEX:52007IP0154&from=PL0, (10.02.2017). Rocznik Statstczn Przemsłu, 2006, 2010, 2016, US, Warszawa. Rogall H., Ekonomia zrównoważonego rozwoju, teoria i praktka, Zsk i S-ka Wdawnictwo, Poznań. Samuelson P., Nordhaus W., Ekonomia, t. II, Wdawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1996. Sierpińska M., Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowch, Wdawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005. Stiglitz J.E., Ekonomia Sektora Publicznego, Wdawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2004. Strategia innowacjności i efektwności gospodarki Dnamiczna Polska 2020, http://ec.europa.eu/environment/pubs/pdf/factsheets/resource_efficienc/pl.pdf, (11.11.2016). Wanat L., Klus S., Stuacja konkurencjna branż i mezoekonomczne aspekt politki sektorowej państwa na przkładzie rnku drzewnego w Polsce. Rnek Społeczeństwo Kultura. Nr 1(13), 2015. Żlicz T., Ekonomia środowiska naturalnego, Polskie Wdawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004. Abstract Market development, efficienc of forestr and forest industr in Poland in ears 2005, 2010-2015 The paper presents the results of research on growth and development of the forestrwood sector in sustainable econom. The conditions of growth and development of forestr-wood sector were taken into consideration in this paper. The aim of the paper is to present the influence of raw materials prices on the effects of wood industr sectors. Sours data were obtained from earbook of the CSO Forestr from the ears 2005-2015. The indices of the dnamics were used for exhibition of the developmental trends and the rate of the growth of the forestr wooded sector. The price of the raw material obtained in sustainable econom conditions has the greatest influence on the effects of general wood industr sections, which are using the raw material b own production process, such as: manufacture of furniture; manufacture of products of wood, cork, straw and wicker; manufacture of paper and paper products. Kewords: effects, efficienc, forestr industr, gross value added, indirect consumption, assortments 142