Raprt z ewaluacji wewnętrznej przeprwadznej w Pwiatwym Ośrdku Dsknalenia Nauczycieli w Wdzisławiu Śląskim Opracwały: Renata Gryt i Iwna Miler - knsultantki PODN Wdzisław Śląski, marzec 2013 r.
I. Opis ewaluwaneg przedsięwzięcia: 1. Przedmit ewaluacji: bszar 3: Funkcjnwanie placówki w śrdwisku lkalnym wymaganie 3.1.: Wykrzystywane są zasby śrdwiska na rzecz wzajemneg rzwju. 2. Cel ewaluacji: Zebranie infrmacji (zbadanie), czy placówka współpracuje ze śrdwiskiem na rzecz rzwju własneg i lkalneg raz czy racjnalnie wykrzystuje warunki, w których działa. 3. Harmngram ewaluacji wewnętrznej: L.p. Zadanie Termin realizacji Osba dpwiedzialna 1 Pwłanie zespłów ewaluacyjnych. październik 2012 Knsultanci 2 Przeszklenie zespłów ewaluacyjnych w zakresie październik 2012 Dyrektr rganizacji prwadzenia badań. 3 Przeprwadzenie ewaluacji: a) zaplanwanie rdzaju i terminów działań, b) pracwanie prjektu ewaluacji, technik i narzędzi badawczych, c) zbieranie danych, d) analiza danych, pracwanie wnisków, e) sprządzenie raprtu. 4 Mnitrwanie przebiegu prac w zespłach ewaluacyjnych. 5 Krdynwanie pracy zespłów ewaluacyjnych. 6 Zapznanie zespłu dradców metdycznych z wynikami ewaluacji. 7 Opracwanie planu ewentualnych działań naprawczych. 8 Wdrażanie ewentualnych działań naprawczych. listpad 2012 luty 2013 listpad 2012 luty 2013 listpad 2012 luty 2013 marzec 2013 kwiecień 2013 d września 2013 Liderzy zespłów ewaluacyjnych Knsultanci Dyrektr Dyrektr Knsultanci Dyrektr 2
II. Opis ewaluacji: 1. Realizując cel główny ewaluacji wewnętrznej sfrmułwaliśmy następujące cele szczegółwe w pstaci pytań kluczwych, na które w trakcie badań szukaliśmy dpwiedzi: W jakich warunkach śrdwiskwych działa placówka? Czy w działaniach placówki uwzględniane są mżliwści i ptrzeby śrdwiska? Czy placówka współpracuje z instytucjami i rganizacjami działającymi w śrdwisku? Z jakimi rganizacjami/instytucjami w śrdwisku placówka współpracuje, na czym ta współpraca plega, jakie są efekty? Czy współpraca placówki z instytucjami/rganizacjami działającymi w śrdwisku wpływa krzystnie na działalnść placówki? 2. Badania ewaluacyjne prwadziły sby wskazane w harmngramie. 3. Próba badawcza: wszyscy dradcy metdyczni PODN i dyrektr PODN. 4. Knsultantki Iwna Miler i Renata Gryt sprządziły prjekt ewaluacji wewnętrznej (zał.nr1) 5. Wykrzystane metdy i narzędzia badawcze: Technika badawcza Narzędzie badawcze Odpwiedzialny za badanie 1. Ankieta z dradcami Ankieta Iwna Miler Renata Gryt 2. Wywiad z dyrektrem PODN 3. Analiza arkuszy ewaluacyjnych Scenariusz wywiadu Zfia Zyzak indywidualneg Mnika Witsz Analiza dkumentacji Zespół ewaluacyjny nr 1. 3
III. Opis danych: Odpwiedzi na pytania kluczwe uzyskaliśmy pprzez przeprwadzenie ankiety z dradcami metdycznymi (zał. nr 2), wywiadu z dyrektrem PODN (zał. nr 3) raz analizę arkuszy ewaluacyjnych (zał. nr 4a,b,c). IV. Wyniki: Ankietę z dradcami metdycznymi przeprwadziły knsultantki: I. Miler i R. Gryt. 1. Z ankiety przeprwadznej przez knsultantki z 13 dradcami metdycznymi wynika, że PODN współpracuje z wielma partnerami w różnym zakresie. Dradcy wymienili między innymi: CKE, OKE pzyskiwanie infrmacji na temat zmian w egzaminach zewnętrznych, prwadzenie szkleń dla nauczycieli, szkły i przedszkla wspieranie nauczycieli w rzwju zawdwym (szklenia, knsultacje indywidualne, zbirwe, lekcje twarte, bserwacja zajęć), współrganizwanie przedsięwzięć edukacyjnych, pmc w wdrażaniu prjektów edukacyjnych i nwści światwych, udstępnianie materiałów dydaktycznych nauczycielm, wydawnictwa rzpwszechnianie nwści wydawniczych, pzyskiwanie prelegentów i ekspertów, pzyskiwanie materiałów dydaktycznych dla nauczycieli, samrządy lkalne współrganizwanie przedsięwzięć edukacyjnych, knferencji, lkalni przedsiębircy wsparcie rzeczwe i finanswe nagród knkurswych, Instytut Getheg pzyskiwanie materiałów dydaktycznych, szklenia w ramach prgramów gólnplskich, Ośrdek Dsknalenia Nauczycieli w Mskwie wymiana dświadczeń, szklenia, fundacje edukacyjne - pzyskiwanie szkleniwców, materiałów szkleniwych, śrdki kultury wykrzystanie sal/pmieszczeń d imprez edukacyjnych, bibliteki krzystanie ze zbirów biblitecznych, Pradnia Pedaggiczn-Psychlgiczna- wspólne rganizwanie szkleń, uczelnie wyższe pzyskiwanie prelegentów, muzea edukacja reginalna (pracwanie scenariuszy lekcji), rganizacja warsztatów, NAI dsknalenie zawdwe, krzystanie z kursów internetwych, CEO realizacja prjektów edukacyjnych, KO rganizacja knkursów przedmitwych. 4
2. D najwaŝniejszych ptrzeb lkalneg śrdwiska, które zaspkaja PODN dradcy zaliczyli: bieżące infrmwanie zmianach w prawie światwym, refrmie edukacji, nwściach i publikacjach wydawniczych, zdbywanie i pracwywanie materiałów dydaktyczn- wychwawczych, pmc w pracwywaniu prgramów nauczania, innwacji pedaggicznych, rganizacja szkleń dsknalenie zawdwe nauczycieli, wsparcie metdyczne, pedaggiczne nauczycieli i dyrektrów szkół, wspieranie w pdnszeniu jakści pracy szkły, pmc w rganizacji knkursów, diagnzwanie ptrzeb nauczycieli i dyrektrów szkół. 3. Jedncześnie PODN krzysta z następujących zasbów śrdwiska lkalneg: jednstki samrządu terytrialneg- pmc finanswa i rzeczwa w przeprwadzeniu knkursów, szkły udstępnianie pmieszczeń lkalwych na szklenia, parlamentarzyści- spnsrwanie knkursów, wydarzeń edukacyjnych, Bibliteka Pedaggiczna- udstępnianie materiałów, krzystanie z księgzbirów, prelegenci przedstawiciele placówek światwych, stwarzyszeń, wydawnictw, wyższe uczelnie- pzyskiwanie pracwników naukwych, krzystanie z auli, śrdki kultury krzystanie z biektów lkalwych, przedsiębirstwa pzyskiwanie wsparcia finansweg. Na pytanie, czy placówka dpwiedni wykrzystuje zasby śrdwiska lkalneg, w którym działa wszyscy dradcy dpwiedzieli zdecydwanie TAK. 4. Dradcy metdyczni wymienili działania placówki, które wynikają z analizy ptrzeb śrdwiska: szklenia dla nauczycieli (nwa pdstawa prgramwa, zmiany w egzaminach zewnętrznych, pracwanie prgramów nauczania, nwelizacja aktów nrmatywnych, pmc psychlgiczn-pedaggiczna), rganizacja warsztatów wyjazdwych, wsparcie nauczycieli przedmitów zawdwych refrma szklnictwa zawdweg, rganizacja Frum i Wisennych Sptkań Metdycznych, współpraca z śrdkiem dsknalenia nauczycieli w Mskwie realizacja prjektu, rganizacja knkursów przedmitwych. 5
Wywiad z dyrektrem PODN panią Grażyną Majchrwską przeprwadziły: Zfia Zyzak i Mnika Witsz. 1. Pani dyrektr wymieniła następujących kluczwych partnerów PODN: nauczyciele i dyrektrzy wszystkich szkół i placówek, rgany prwadzące szkły i placówki, FRSE( prgram: e- Twining, Cmenius), wyższe uczelnie, stwarzyszenia, wydawnictwa. 2. Na pytanie, w jaki spsób placówka diagnzuje ptrzeby śrdwiska w zakresie dsknalenia zawdweg nauczycieli pani dyrektr dpwiedziała: W placówce funkcjnuje system diagnzwania ptrzeb nauczycieli w zakresie dsknalenia zawdweg. Głównymi elementami systemu są: wytyczne MEN, wytyczne ŚLKO, badania ORE, sugestie rganów prwadzących, sugestie dyrektrów szkół, prpzycje nauczycieli. Nauczyciele wskazują zagadnienia, które ich interesują i na tej bazie pwstaje dla nich ferta szkleniwa. Dyrektrzy szkół wskazują tematykę szkleń dla swich rad pedaggicznych. Ddatkw ferta śrdka uwzględnia zagadnienia wynikające z kierunków plityki światwej państwa i samrządu terytrialneg. 3. Zdaniem pani dyrektr z przeprwadznej diagnzy ptrzeb wynika, że nauczyciele czekują pmcy i wsparcia w zakresie metdyki, dydaktyki, prblemów wychwawczych raz wdrażania zadań wynikających z refrmy prgramwej. 4. Wniski z analizy ptrzeb są wykrzystywane d dsknalenia ferty placówki. Oferta szkleniwa PODN piera się w głównej mierze na zdiagnzwanych ptrzebach szkół i nauczycieli. Tematyka knferencji, warsztatów metdycznych, knsultacji prwadznych przez dradców metdycznych uwzględnia zagadnienia interesujące nauczycieli i dyrektrów szkół. Dla przykładu w statnich dwóch latach w fercie szkleniwej dradców metdycznych znalazły się następujące tematy: Realizacja pmcy psychlgiczn-pedaggicznej w szkłach. Planwanie zmian w zrefrmwanej szkle. Knstruwanie testów z matematyki według nwej frmuły egzaminu gimnazjalneg. Kształtwanie umiejętnści spłecznych dzieci. Wykrzystanie tablicy interaktywnej w nauczaniu. 6
Pnadt szkleniwcy PODN przeprwadzili szklenia rad pedaggicznych, wśród których znalazły się takie tematy jak: Efektywne funkcjnwanie w zespłach nauczycielskich. Organizacja ewaluacji wewnętrznej w szkle. Prawa i bwiązki nauczyciela. Nwa pdstawa prgramwa IV etap edukacji. Twrzenie IPET-ów. Analizę arkuszy ewaluacyjnych przeprwadziła Marta Adamczyk. 1. Lista tematów szkleń prpnwana przez nauczycieli w arkuszach ewaluacyjnych: Tematyka związana z dstswaniami wymagań d uczniów z różnymi ptrzebami edukacyjnymi zarówn z uczniami "słabymi" jak i z uczniami zdlnymi. Jak radzić sbie z uczniami sprawiającymi kłpty wychwawcze uwarunkwania prawne, pedaggiczne i psychlgiczne. Jak napisać dbry prgram dstswawczy dla ucznia z kreślnymi ptrzebami edukacyjnymi. Przygtwanie d prwadzenia zajęć w nwych blkach przedmitwych w szkłach pnadgimnazjalnych. Ocenianie ucznia według nwej pdstawy prgramwej. Prblematyka wychwawcza - lekcje wychwawcze. Prblematyka przedmitwa. Rzwiązania metdyczne w wybranych tematach według przedmitów nauczania. Organizacja imprez szklnych i pzaszklnych przepisy prawa, dpwiedzialnść itp. 7
2. Zagadnienia i tematy prpnwane przez dradców metdycznych d dsknalenia zawdweg Zagadnienia związane z prgramami nauczania: wymagania frmalne i prcedury pisania prgramów nauczania przez nauczycieli, piniwanie prgramów nauczania wzry, schamaty, frmularze, kmpetencje dradców w zakresie pzytywneg lub negatywneg piniwania prgramów tzw."autrskich". Nwa pdstawa prgramwa: szklenia związane z "nwymi przedmitami"w szkle pnadgimnazjalnej, matura według nwej pdstawy prgramwej. Andraggika elementy andraggiki ( dla dradców, którzy nie psiadają udkumentwanych kwalifikacji. Ciekawe pmysły metdyczne - nwści dla przedmitów gólnkształcących. Inne związane z szkleniami przedmitwymi (mżliwści uczestniczenia w szkleniach zewnętrznych - MEN, ORE, FRSE itp.). 3. Analiza wyników kńcwych zbirczych arkuszy ewaluacyjnych. Analizie pddan arkusze ewaluacyjne pgrupwane w trzech kresach czaswych: rk 2011 822 arkusze styczeń czerwiec 2012-666 arkuszy (II semestr rku szkl.2011/2012) październik grudzień 2012 480 arkuszy (I semestr rku szkl. 2012/2013) Opracwan prcentwe wyniki dpwiedzi na pszczególne pytania ankiety. Wyliczn średnie wyniki dla pszczególnych pytań. Prównan wyniki Wniski gólne: Wyniki gólne wskazują na wyski pzim zadwlenia naszych klientów uczestniczących w szkleniach. Średnia cen we wszystkich grupach dpwiedzi mieści się w przedziale 4,68 d 5,00. W rku 2011 i w II semetrze rku szklneg 2011/2012 7 pytań dntwał dpwiedź na"2" i 2 pytania dntwały dpwiedzi na"1"; są t pytania "jasnść precyzwanych celów zajęć","różnrdnść materiałów i ćwiczeń", kmunikatywnść i dar przekazywania wiedzy". W II semestrze rku szklneg 2011/2012- średnia wynsi 4,8. W I semestrze rku szklneg 2012/2013 średnia wynsi 4,9. W rku 2011 najwyższy wynik czyli "5"dntwan we wszystkich udzielnych dpwiedziach w ilści pwyżej 93%, w II semestrze rku szklneg 2011/2012 ta sama badana mieści się pmiędzy 85,4% - 93,8%, a w I semestrze rku szklneg 2012/2013 wynsi 93%. 8
V. Wniski: 1. PODN wykrzystuje zasby śrdwiska na rzecz wzajemneg rzwju. 2. Placówka diagnzuje ptrzeby śrdwiska w zakresie dsknalenia zawdweg nauczycieli a wniski płynące z wej diagnzy uwzględnia w fercie szkleniwej. 3. Z analizy arkuszy ewaluacyjnych wynika, ze nauczyciele wysk ceniają szklenia rganizwane przez PODN. VI. Zalecenia: 1. Nadal systematycznie grmadzić i analizwać ankiety ewaluacyjne, celem bieżąceg eleiminwania niedciągnięć. 2. Nadal współpracwać z śrdwiskiem na rzecz rzwju własneg i lkalneg. VII. Wykaz załączników d 1 d 4: 1. Prjekt ewaluacji. 2. Scenariusz ankiety przeprwadznej z dradcami metdycznymi. 3. Scenariusz wywiadu z dyrektrem PODN. 4. Analiza arkuszy ewaluacyjnych. 9
Załącznik nr 1 Prjekt ewaluacji w rku szklnym 2012/2013 1. Przedmit ewaluacji: bszar 3: Funkcjnwanie placówki w śrdwisku lkalnym wymaganie 3.1.: Wykrzystywane są zasby śrdwiska na rzecz wzajemneg rzwju. 2. Cel ewaluacji: Zebranie infrmacji (zbadanie), czy placówka współpracuje ze śrdwiskiem na rzecz rzwju własneg i lkalneg raz czy racjnalnie wykrzystuje warunki, w których działa. Pytania kluczwe: W jakich warunkach śrdwiskwych działa placówka? Czy w działaniach placówki uwzględniane są mżliwści i ptrzeby śrdwiska? Czy placówka współpracuje z instytucjami i rganizacjami działającymi w śrdwisku? Z jakimi rganizacjami/instytucjami w śrdwisku placówka współpracuje, na czym ta współpraca plega, jakie są efekty? Czy współpraca placówki z instytucjami/rganizacjami działającymi w śrdwisku wpływa krzystnie na działalnść placówki? 4. Techniki i narzędzia badawcze: Technika badawcza Narzędzie badawcze Odpwiedzialny za badanie 1. Ankieta z dradcami Ankieta Iwna Miler Renata Gryt 2. Wywiad z dyrektrem PODN 3. Analiza arkuszy ewaluacyjnych: Scenariusz wywiadu Zfia Zyzak indywidualneg Mnika Witsz Analiza dkumentacji Zespół ewaluacyjny nr 1. 5. Próba badawcza: wszyscy dradcy metdyczni PODN i dyrektr PODN. 6. Harmngram badań ewaluacyjnych, terminy i knkretne zadania dla pszczególnych człnków: 10
Harmngram ewaluacji wewnętrznej L.p. Zadanie Termin realizacji Osba dpwiedzialna 1 Pwłanie zespłów ewaluacyjnych. październik 2012 Knsultanci 2 Przeszklenie zespłów ewaluacyjnych w zakresie rganizacji prwadzenia badań. 3 Przeprwadzenie ewaluacji: f) zaplanwanie rdzaju i terminów działań, g) pracwanie prjektu ewaluacji, technik i narzędzi badawczych, h) zbieranie danych, i) analiza danych, pracwanie wnisków, j) sprządzenie raprtu. 4 Mnitrwanie przebiegu prac w zespłach ewaluacyjnych. 5 Krdynwanie pracy zespłów ewaluacyjnych. 6 Zapznanie zespłu dradców metdycznych z wynikami ewaluacji. 7 Opracwanie planu ewentualnych działań naprawczych. 8 Wdrażanie ewentualnych działań naprawczych. październik 2012 listpad 2012 luty 2013 listpad 2012 luty 2013 listpad 2012 luty 2013 marzec 2013 kwiecień 2013 d września 2013 Dyrektr Liderzy zespłów ewaluacyjnych Knsultanci Dyrektr Dyrektr Knsultanci Dyrektr 6. Frma raprtu- papierwa i elektrniczna. Raprt zstanie przedstawiny w marcu 2012r. dradcm metdycznym na naradzie, raz umieszczny na witrynie PODN. Załącznik nr2 Ankieta dla dradców 11
Funkcjnwanie placówki w śrdwisku lkalnym. Wykrzystywane są zasby śrdwiska na rzecz wzajemneg rzwju. 1. Jakie rganizacje lub pdmity są kluczwymi partnerami placówki? Na czym plega współpraca z nimi? 2. Jakie są ptrzeby lkalneg śrdwiska, które placówka mże zaspkajać? Prszę wymienić najważniejsze. 3. Czy w swjej pracy krzystają Państw z zasbów śrdwiska lkalneg? Z jakich zasbów Państw krzystają? D jakich działań wykrzystują Państw te zasby? 4. Jakie działania prwadzne przez placówkę w tym i pprzednim rku szklnym wynikały z analizy ptrzeb śrdwiska? 5. Z jakimi pdmitami Pan/i współpracwał/a w tym lub pprzednim rku szklnym jak pracwnik tej placówki? Prszę wskazać je na liście pniżej. 12
Lkalny samrząd Ośrdek pmcy spłecznej Centrum wspierania rdzin Dm/śrdek kultury Szkły lub inne placówki edukacyjne Bibliteki Stwarzyszenia Rdzice Grupy niefrmalne Kściły i związki wyznaniwe Inne instytucje samrządwe Przedsiębircy Pradnia Pedaggiczn-Psychlgiczna Plicja Świetlica scjterapeutyczna Placówki chrny zdrwia Fundacje Inne, jakie 6. Czy Pana/i zdaniem placówka dpwiednia wykrzystuje zasby śrdwiska lkalneg, w którym działa? Zdecydwanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydwanie nie Prsimy wybór jednej dpwiedzi Załącznik nr 3 Scenariusz wywiadu z panią dyrektr PODN w Wdzisławiu Śląskim 13
Funkcjnwanie placówki w śrdwisku lkalnym. Wykrzystywane są zasby śrdwiska na rzecz wzajemneg rzwju. 1. Prszę wymienić kluczwych partnerów placówki: 2. W jaki spsób placówka diagnzuje ptrzeby śrdwiska w zakresie dsknalenia zawdweg nauczycieli? 3. Jakie są najważniejsze wniski płynące z przeprwadznej diagnzy ptrzeb? 4. W jaki spsób wniski z analizy ptrzeb są wykrzystywane d dsknalenia ferty placówki? Załącznik nr 4 a LISTA TEMATÓW SZKOLEŃ PROPONOWANA PRZEZ NAUCZYCIELI 14
W ARKUSZACH EWALUACYJNYCH 1. Tematyka związana z dstswaniami wymagań d uczniów z różnymi ptrzebami edukacyjnymi zarówn z uczniami "słabymi" jak i z uczniami zdlnymi. 2. Jak radzić sbie z uczniami sprawiającymi kłpty wychwawcze uwarunkwania prawne, pedaggiczne i psychlgiczne. 3. Jak napisać dbry prgram dstswawczy dla ucznia z kreślnymi ptrzebami edukacyjnymi. 4. Przygtwanie d prwadzenia zajęć w nwych blkach przedmitwych w szkłach pnadgimnazjalnych. 5. Ocenianie ucznia według nwych pdstaw prgramwych. 6. Prblematyka wychwawcza - lekcje wychwawcze. 7.Inne: prblematyka przedmitwa rzwiązania metdyczne w wybranych tematach według przedmitów nauczania rganizacja imprez szklnych i pza szklnych przepisy prawa, dpwiedzialnść itp. Załącznik nr 4 b 15
ZAGADNIENIA I TEMATY PROPONOWANE PRZEZ DORADCÓW METODYCZNYCH DO DOSKONALENIA ZAWODOWEGO 1. Zagadnienia związane z prgramami nauczania: wymagania frmalne i prcedury pisania prgramów nauczania przez nauczycieli piniwanie prgramów nauczania wzry, schamaty, frmularze kmpetencje dradców w zakresie pzytywneg lub negatywneg piniwania prgramów tzw."autrskich" 2. Nwa pdstawa prgramwa: szklenia związane z "nwymi przedmitami"w szkle pnadgimnazjalnej matura według nwej pdstawy prgramwej. 3. Andraggika elementy andraggiki ( dla dradców, którzy nie psiadają udkumentwanych kwalifikacji. 4. Ciekawe pmysły metdyczne - nwści dla przedmitów Ogólnkształcących 5. Inne związane z szkleniami przedmitwymi (mżliwści uczestniczenia w szkleniach zewnętrznych - MEN, ORE, FRSE itp.) Załącznik nr 4 c 16
Analiza wyników kńcwych zbirczych arkuszy ewaluacyjnych. 1. Analizie pddan arkusze ewaluacyjne pgrupwane w trzechch kresach czaswych: rk 2011 822 arkusze styczeń czerwiec 2012 666 arkuszy (II semestr rku szklneg 2011/2012) październik grudzień 2013 480 arkuszy (I semestr rku szklneg 2012/2013) 2. Opracwan prcentwe wyniki dpwiedzi na pszczególne pytania ankiety. 3. Wyliczn średnie wyniki dla pszczególnych pytań. 4. Prównan wyniki. Wniski gólne: wyniki gólne wskazują na wyski pzim zadwlenia naszych klientów uczestniczących w szkleniach, średnia cen we wszystkich grupach dpwiedzi mieści się w przedziale 4,68 d 5,00 w rku 2011 i w II semetrze rku szklneg 2011/2012 7 pytań dntwał dpwiedź na"2" i 2 pytania dntwały dpwiedzi na"1"; są t pytania "jasnść precyzwanych celów zajęć","różnrdnść materiałów i ćwiczeń", kmunikatywnść i dar przekazywania wiedzy", w II semestrze rku szklneg 2011/2012 średnia wynsi: 4,8 w I semestrze rku szklneg 2012/2013 średnia wynsi: 4,9 w rku 2011 najwyższy wynik czyli "5"dntwan we wszystkich udzielnych dpwiedziach w ilści pwyżej 93%, zaś w II semestrze rku szklneg 2011/2012 ta sama badana mieści się pmiędzy 85,4% - 93,8%, a w I semestrze rku szklneg 2012/2013 wynsi 93%. Wniski kńcwe: każda sba prwadzaca szklenie pwinna zwrócić uwagę na indywidualne wyniki ankiet i wzmcnić punkty słabsze w prwadznych szkleniach, dpilnwać systematycznści grmadzenia i analizwania ankiet ewaluacyjnych w celu bieżąceg eliminwania niedciągnięć, rganizwać szklenia tak, by każdy uczestnik miał czas na wypełnienie ankiety (im większa ilść materiału badawczeg tym większa mzliwść uzyskania miardajnych infrmacji. 17