Statystyka w analizie i planowaniu eksperymentu

Podobne dokumenty
dr hab. Dariusz Piwczyński, prof. nadzw. UTP

Statystyka w analizie i planowaniu eksperymentu

Wykład 8 Dane kategoryczne

Statystyka w analizie i planowaniu eksperymentu

Testowanie hipotez statystycznych.

Wykład 11: Dane jakościowe. Rozkład χ 2. Test zgodności chi-kwadrat

Statystyka w analizie i planowaniu eksperymentu

Statystyka w analizie i planowaniu eksperymentu

WNIOSKOWANIE W MODELU REGRESJI LINIOWEJ

Testowanie hipotez statystycznych

Testowanie hipotez statystycznych

Statystyka w analizie i planowaniu eksperymentu

WIELKA SGH-OWA POWTÓRKA ZE STATYSTYKI. Test zgodności i analiza wariancji Analiza wariancji

Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka - W 9 Testy statystyczne testy zgodności. Dr Anna ADRIAN Paw B5, pok407

TESTOWANIE HIPOTEZ STATYSTYCZNYCH Hipotezą statystyczną nazywamy, najogólniej mówiąc, pewną wypowiedź na temat rozkładu interesującej nas cechy.

NIEZALEŻNOŚĆ i ZALEŻNOŚĆ między cechami Test chi-kwadrat, OR, RR

Testowanie hipotez statystycznych. Wnioskowanie statystyczne

Statystyka w analizie i planowaniu eksperymentu

Elementarne metody statystyczne 9

Temat: BADANIE ZGODNOŚCI ROZKŁADU CECHY (EMPIRYCZNEGO) Z ROZKŁADEM TEORETYCZNYM TEST CHI-KWADRAT. Anna Rajfura 1

Temat: Badanie niezależności dwóch cech jakościowych test chi-kwadrat

TESTOWANIE HIPOTEZ Przez hipotezę statystyczną rozumiemy, najogólniej mówiąc, pewną wypowiedź na temat rozkładu interesującej nas cechy.

Test niezależności chi-kwadrat stosuje się (między innymi) w celu sprawdzenia związku pomiędzy dwiema zmiennymi nominalnymi (lub porządkowymi)

Cechy X, Y są dowolnego typu: Test Chi Kwadrat niezależności. Łączny rozkład cech X, Y jest normalny: Test współczynnika korelacji Pearsona

Wykład 4: Wnioskowanie statystyczne. Podstawowe informacje oraz implementacja przykładowego testu w programie STATISTICA

WYKŁADY ZE STATYSTYKI MATEMATYCZNEJ wykład 9 i 10 - Weryfikacja hipotez statystycznych

Testy zgodności. Dr Joanna Banaś Zakład Badań Systemowych Instytut Sztucznej Inteligencji i Metod Matematycznych. Wykład 11

TESTY NIEPARAMETRYCZNE. 1. Testy równości średnich bez założenia normalności rozkładu zmiennych: Manna-Whitney a i Kruskala-Wallisa.

Wydział Matematyki. Testy zgodności. Wykład 03

Testowanie hipotez. Hipoteza prosta zawiera jeden element, np. H 0 : θ = 2, hipoteza złożona zawiera więcej niż jeden element, np. H 0 : θ > 4.

Pytanie: Kiedy do testowania hipotezy stosujemy rozkład normalny?

RACHUNEK PRAWDOPODOBIEŃSTWA I STATYSTYKA. Spis pojȩċ teoretycznych

TESTOWANIE HIPOTEZ STATYSTYCZNYCH

Testowanie hipotez statystycznych

Statystyka matematyczna dla leśników

Błędy przy testowaniu hipotez statystycznych. Decyzja H 0 jest prawdziwa H 0 jest faszywa

Gdy n jest duże, statystyka ta (zwana statystyką chikwadrat), przy założeniu prawdziwości hipotezy H 0, ma w przybliżeniu rozkład χ 2 (k 1).

LABORATORIUM 9 WERYFIKACJA HIPOTEZ STATYSTYCZNYCH PARAMETRYCZNE TESTY ISTOTNOŚCI

Porównanie modeli statystycznych. Monika Wawrzyniak Katarzyna Kociałkowska

WYKŁAD 8 TESTOWANIE HIPOTEZ STATYSTYCZNYCH

Modele i wnioskowanie statystyczne (MWS), sprawozdanie z laboratorium 3

1 Testowanie hipotez statystycznych

Prawdopodobeństwo, test χ 2

STATYSTYKA MATEMATYCZNA, LISTA 3

Uwaga. Decyzje brzmią różnie! Testy parametryczne dotyczące nieznanej wartości

Statystyka matematyczna. Wykład IV. Weryfikacja hipotez statystycznych

Weryfikacja hipotez statystycznych

LABORATORIUM 8 WERYFIKACJA HIPOTEZ STATYSTYCZNYCH PARAMETRYCZNE TESTY ISTOTNOŚCI

TESTOWANIE HIPOTEZ STATYSTYCZNYCH Przez hipotezę statystyczną rozumiemy, najogólniej mówiąc, pewną wypowiedź na temat rozkładu interesującej nas

Wykład 11 Testowanie jednorodności

weryfikacja hipotez dotyczących parametrów populacji (średnia, wariancja) założenie: znany rozkład populacji (wykorzystuje się dystrybuantę)

Wykład 9 Testy rangowe w problemie dwóch prób

Testowanie hipotez statystycznych

Badanie zgodności z określonym rozkładem. F jest dowolnym rozkładem prawdopodobieństwa. Test chi kwadrat zgodności. F jest rozkładem ciągłym

), którą będziemy uważać za prawdziwą jeżeli okaże się, że hipoteza H 0

VII WYKŁAD STATYSTYKA. 30/04/2014 B8 sala 0.10B Godz. 15:15

Statystyczna analiza danych

1 Estymacja przedziałowa

STATYSTYKA OPISOWA. Dr Alina Gleska. 12 listopada Instytut Matematyki WE PP

Rozkłady dwuwymiarowe. Tablice dwudzielcze. Przykład (wstępny):

Testy dla dwóch prób w rodzinie rozkładów normalnych

Statystyka Matematyczna Anna Janicka

Wykład 12 ( ): Testy dla dwóch prób w rodzinie rozkładów normalnych

Statystyka matematyczna. Wykład VI. Zesty zgodności

Testowanie hipotez dla proporcji. Wrocław, 13 kwietnia 2015

Wykład 12 Testowanie hipotez dla współczynnika korelacji

Testowanie hipotez dla frakcji. Wrocław, 29 marca 2017

Temat: BADANIE ZGODNOŚCI ROZKŁADU CECHY (EMPIRYCZNEGO) Z ROZKŁADEM TEORETYCZNYM TEST CHI-KWADRAT. Anna Rajfura 1

Wykład 3 Hipotezy statystyczne

Wykład 12 Testowanie hipotez dla współczynnika korelacji

STATYSTYKA MATEMATYCZNA dla ZPM I dr inż Krzysztof Bryś wyk lad 1,2 KLASYCZNY RACHUNEK PRAWDOPODOBIEŃSTWA

Weryfikacja hipotez statystycznych, parametryczne testy istotności w populacji

Testy nieparametryczne

Statystyka matematyczna Test χ 2. Wrocław, r

Test t-studenta dla jednej średniej

P: Czy studiujący i niestudiujący preferują inne sklepy internetowe?

Statystyka i opracowanie danych- W 8 Wnioskowanie statystyczne. Testy statystyczne. Weryfikacja hipotez statystycznych.

SIGMA KWADRAT. Weryfikacja hipotez statystycznych. Statystyka i demografia CZWARTY LUBELSKI KONKURS STATYSTYCZNO-DEMOGRAFICZNY

Genetyka Populacji

Statystyka matematyczna. Wykład V. Parametryczne testy istotności

Badanie zależności pomiędzy zmiennymi

RÓWNOWAŻNOŚĆ METOD BADAWCZYCH

RACHUNEK PRAWDOPODOBIEŃSTWA I STATYSTYKA MATEMATYCZNA

ρ siła związku korelacyjnego brak słaba średnia silna bardzo silna

b) Niech: - wśród trzech wylosowanych opakowań jest co najwyżej jedno o dawce 15 mg. Wówczas:

Elementy statystyki STA - Wykład 5

Dyskretne modele populacji

WYKŁADY ZE STATYSTYKI MATEMATYCZNEJ wykład 3 - model statystyczny, podstawowe zadania statystyki matematycznej

WYKŁADY ZE STATYSTYKI MATEMATYCZNEJ wykład 11 i 12 - Weryfikacja hipotez statystycznych

Testowanie hipotez statystycznych.

Wykład 14 Test chi-kwadrat zgodności

Przykład 1. (A. Łomnicki)

Temat: BADANIE NIEZALEśNOŚCI DWÓCH CECH JAKOŚCIOWYCH TEST CHI KWADRAT. Anna Rajfura 1

Powtórzenie do kolokwium

Statystyka. Rozkład prawdopodobieństwa Testowanie hipotez. Wykład III ( )

ZMIENNE LOSOWE. Zmienna losowa (ZL) X( ) jest funkcją przekształcającą przestrzeń zdarzeń elementarnych w zbiór liczb rzeczywistych R 1 tzn. X: R 1.

STYSTYSTYKA dla ZOM II dr inż Krzysztof Bryś Wykad 1

Statystyka w analizie i planowaniu eksperymentu

Dyskretne modele populacji

Transkrypt:

4 kwietnia 2012

Testy nieparametryczne Dotychczas zajmowaliśmy si e praktycznym zastosowaniem testów istotności nasze zadanie sprowadza lo si e do testowania hipotez o parametrach rozk ladu. Teraz b edziemy rozważać ogólniejsze zagadnienia

Testy nieparametryczne testowanie zgodności obserwowanej próby z za lożonym rozk ladem teoretycznym. Procedury takie b edziemy nazywać testami zgodności;

Testy nieparametryczne testowanie zgodności obserwowanej próby z za lożonym rozk ladem teoretycznym. Procedury takie b edziemy nazywać testami zgodności; testowanie jednorodności n rozk ladów w sytuacji, gdy obserwacje należa do k kategorii;

Testy nieparametryczne testowanie zgodności obserwowanej próby z za lożonym rozk ladem teoretycznym. Procedury takie b edziemy nazywać testami zgodności; testowanie jednorodności n rozk ladów w sytuacji, gdy obserwacje należa do k kategorii; testowanie niezależności.

Przyk lady 1 Rzucano dwiema monetami. Czy można stwierdzić, że prawdopodobieństwo wyrzucenia or la tymi monetami jest jednakowe?

Przyk lady 1 Rzucano dwiema monetami. Czy można stwierdzić, że prawdopodobieństwo wyrzucenia or la tymi monetami jest jednakowe? 2 Zaobserowano 60 kolejnych niezależnych rzutów kostka. Czy na tej podstawie można stwierdzić ( z pewnym prawdopodobieństwem b l edu), że kostka nie jest symetryczna?

Przyk lady 1 Rzucano dwiema monetami. Czy można stwierdzić, że prawdopodobieństwo wyrzucenia or la tymi monetami jest jednakowe? 2 Zaobserowano 60 kolejnych niezależnych rzutów kostka. Czy na tej podstawie można stwierdzić ( z pewnym prawdopodobieństwem b l edu), że kostka nie jest symetryczna? 3 krzyżujac homozygoty recesywne z heterozygota otrzymano 234 osobników potomnych z czego 122 osobniki sa homozygotyczne a 112 heterozygotyczne. Czy to powinno sk lonić nas do odrzucenie teorii o równomiernym rozk ladzie tych typów osobników?

Rzucano moneta (monetami)... Test dla proporcji - przypadek jednej próby H 0 p = p 0 ; H 1 p p 0.

Rzucano moneta (monetami)... Test dla proporcji - przypadek jednej próby H 0 p = p 0 ; H 1 p p 0. Statystyka testowa u = m n p 0 p0q 0 n

Rzucano moneta (monetami)... Test dla proporcji - przypadek jednej próby H 0 p = p 0 ; H 1 p p 0. Statystyka testowa u = m n p 0 p0q 0 n Uwaga Korzystamy z faktu, że ta statystyka testowa u przy prawdziwości hipotezy H 0 ma w przybliżeniu rozk lad N (0, 1).

Rzucano moneta (monetami)... Zadanie Na 800 zbadanych pacjentów szpitala 320 mia lo grupe krwi,, 0. Na poziomie istotności α = 0.05 zweryfikować hipoteze, że proporcja pacjentów z ta grupa krwi wynosi 0.35.

Rzucano moneta (monetami)... Test dla proporcji - przypadek dwu prób H 0 p 1 = p 2 ; H 1 p 1 p 2.

Rzucano moneta (monetami)... Test dla proporcji - przypadek dwu prób H 0 p 1 = p 2 ; H 1 p 1 p 2. Statystyka testowa u = m 1 n 1 m2 n 2 p q n przy czym p = m1+m2 n 1+n 2, q = 1 p, oraz n = n1n2 n 1+n 2.

Rzucano moneta (monetami)... Test dla proporcji - przypadek dwu prób H 0 p 1 = p 2 ; H 1 p 1 p 2. Statystyka testowa u = m 1 n 1 m2 n 2 p q n przy czym p = m1+m2 n 1+n 2, q = 1 p, oraz n = n1n2 n 1+n 2. Uwaga Korzystamy z faktu, że ta statystyka testowa u przy prawdziwości hipotezy H 0 ma w przybliżeniu rozk lad N (0, 1).

Rzucano moneta (monetami)... Zadanie Przy kontroli pracy dwu central telefonicznych w pewnym dniu stwierdzono, że na 200 po l aczeń w centrali A 16 by lo pomy lkowych. Natomiast na 100 po l aczeeń w centrali B z lych po l aczeń by lo 10. Na poziomie istotności α = 0.05 zweryfikować hipoteze, że procent z lych po l aczeń jest jednakowy w obu centralach telefonicznych.

Rzucano moneta (monetami)... Uwaga W praktyce w sytacjach takich jak powyżej testy dla proporcji stosuje sie rzadko, ponieważ równie dok ladna odpowiedź można uzyskać stosujac tak zwany test chi - kwadrat.

Rzucano moneta (monetami)... Uwaga W praktyce w sytacjach takich jak powyżej testy dla proporcji stosuje sie rzadko, ponieważ równie dok ladna odpowiedź można uzyskać stosujac tak zwany test chi - kwadrat. Uwaga na boku Test chi - kwadrat ma także przewage nad testem dla proporcji, że nie wymaga prób wiekszych niż 100 pomiarów i może być stosowany przy skalach nominalnych, które nie sa dychotomiczne.

Test χ 2 zgodności wprowadzenie Rozważmy nastepuj ace zagadnienie testowe: H 0 : próba pochodzi z rozk ladu G;

Test χ 2 zgodności wprowadzenie Rozważmy nastepuj ace zagadnienie testowe: H 0 : próba pochodzi z rozk ladu G; H 1 : próba nie pochodzi z rozk ladu G.

Test χ 2 zgodności Test χ 2 zgodności dla jednej próby Najczeciej stosowanym testem zgodności jest test χ 2. Statystyka testowa przyjmuje postać: k χ 2 (n i n i ) 2 = n i gdzie: k liczba kategorii; i=1

Test χ 2 zgodności Test χ 2 zgodności dla jednej próby Najczeciej stosowanym testem zgodności jest test χ 2. Statystyka testowa przyjmuje postać: k χ 2 (n i n i ) 2 = n i gdzie: k liczba kategorii; i=1 n i liczba jednostek posiadajacych k-ta kategorie;

Test χ 2 zgodności Test χ 2 zgodności dla jednej próby Najczeciej stosowanym testem zgodności jest test χ 2. Statystyka testowa przyjmuje postać: k χ 2 (n i n i ) 2 = n i gdzie: k liczba kategorii; i=1 n i liczba jednostek posiadajacych k-ta kategorie; n i liczebności hipotetyczne.

Uwaga Przy prawdziwości H 0 k χ 2 (n i n i ) 2 = n i i=1 ma rozk lad χ 2 o liczbie stopni swobody s = k 1.

Zastosowanie testu χ 2 - zadanie z grupa krwi k = 2 (liczba kategorii);

Zastosowanie testu χ 2 - zadanie z grupa krwi k = 2 (liczba kategorii); n 1 = 320,n 2 = 480 (liczba jednostek przypadajacych na k-ta kategorie);

Zastosowanie testu χ 2 - zadanie z grupa krwi k = 2 (liczba kategorii); n 1 = 320,n 2 = 480 (liczba jednostek przypadajacych na k-ta kategorie); n 1 = 280, n 2 = 520 liczebności hipotetyczne.

Zastosowanie testu χ 2 - zadanie z grupa krwi Obliczenia χ 2 = (320 280)2 280 + (480 520)2 520 = 8.79120879120879

Zastosowanie testu χ 2 - zadanie z grupa krwi Obliczenia χ 2 = (320 280)2 280 + (480 520)2 520 = 8.79120879120879 Obliczenia P wartość wynosi 0.00302685618912935.

Jak to teraz zinterpretować? 0.00 0.05 0.10 0.15 0.20 0.25 0.000 0.005 0.010 0.015 0.020 0.025 2 4 6 8 12 4 6 8 10 14

A jak to wyglada w R? Chi-squared test for given probabilities data: grupa_krwi X-squared = 8.7912, df = 1, p-value = 0.003027

Czy kostka jest uczciwa? Rzuciliśmy 200 razy kostka. Otrzymaliśmy wyniki: 1 2 3 4 5 6 35 31 32 34 28 40 wynik testu: Chi-squared test for given probabilities data: rzut_kostka X-squared = 2.5, df = 5, p-value = 0.7765

Przygody muszek owocowych Grup e 234 osobników potomnych możemy traktować jako prób e z populacji, w której proporcja muszek o oczach czerwonych wynosi 50%.. Czerwone Bia le Obserwowane 122 112 Spodziewane 117 117

Przygody muszek owocowych - wynik testu Chi-squared test for given probabilities data: muszka_owocowa X-squared = 0.4274, df = 1, p-value = 0.5133

Przygody dziwaczka Kojarzac heterozygoty dziwaczka o różowych kwiatach otrzymaliśmy w potomstwie nastepuj ace liczby osoników o kwiatach: czerwonych (C) 22 różowych (R) 43 bia lych (B) 17 Czy prawdziwe jest zatem twierdzenie, że w przypadku gdy homozygoty dominujace różnia sie od heterozygot, to w drugim pokoleniu trzy genotypy powinny pojawić sie w proporcji 1 : 2 : 1.

Przygody dziwaczka. Czerwone Różowe Bia le Obserwowane 22 43 17 Spodziewane 20.5 41 20.5

Przygody dziwaczka - wynik testu Chi-squared test for given probabilities data: kwiatki X-squared = 0.8049, df = 2, p-value = 0.6687

Dalsze zastosowanie testu chi - kwadrat Za pomoca testu chi kwadrat można także porównywać ze soba różne rozk lady empiryczne i w ten sposób badać zwiazek miedzy dwoma cechami nominalnymi.

Przygody ślimaków winniczków. Grunt Roślinność zielna Pnie drzew Sum w M lode 52 43 17 112 Stare 108 15 74 197 Sum kol 160 58 91 309 Czy m lode ślimaki różnia sie od doros lych sk lonnościa do przebywania w różnych siedliskach?

Przygody ślimaków winniczków - tabela liczności oczekiwanych. Grunt Roślinność zielna Pnie drzew Sum w M lode 57.99 21.02 32.98 112 Stare 102.01 36.98 58.02 197 Sum kol 160 58 91 309 Jak otrzymać t e tabel e?

Tablica wielodzielcza Obserwowane 1... l Sum 1 n 11... n 1l n 1 2 n 21... n 2l n 2..... k n k1... n kl n k Sum n 1... n l N Oczekiwane 1 2 1... l Sum n 1 n 1 n l n N... 1 N n 1 n 2 n 1 n l n N... 2 N n 2..... n k k n 1 N... Sum n 1... n l N n l n k N n k Uwaga Statystyka testowa przyjmie postać: χ 2 = k l i=0 j=0 (n ij n i n j N )2 n i n j N Statystka ta ma rozk lad χ 2 o (k 1)(l 1) stopniach swobody.

ślimaki winniczki - wyniki Pearson's Chi-squared test data: slimaki X-squared = 49.1585, df = 2, p-value = 2.115e-11

Zadanie z centralami telefonicznymi poczatek wyk ladu Obserwowane Po l Awaria Suma w Centr A 184 16 200 Centr B 90 10 100 Suma kol 274 26 300 Tabela dwudzielcza a b a + b c d c + d a + c b + d N Uwaga Statystyka testowa przyjmie postać: χ 2 = N ad cb (a + c)(b + d)(c + d)(a + b) Statystka ta ma rozk lad χ 2 o 1 stopniu swobody.

centrala telefoniczna - wyniki Pearson's Chi-squared test with Yates' continuity correction data: centrala_telefoniczna X-squared = 0.1316, df = 1, p-value = 0.7168