EGZAMIN GIMNAZJALNY Ocenianie arkusza egzaminacyjnego oraz typy zadań z matematyki Opracowała: Ewa Ślubowska, doradca metodyczny matematyki CEN
Holistyczne ocenianie arkusza egzaminacyjnego z matematyki
Ocenianie holistyczne wymaga stosowania zadań testowych, na które oczekujemy obszerniejszej odpowiedzi, polegającej na zastosowaniu wiedzy i umiejętności ucznia do rozwiązania jakiegoś problemu, wyrażenia własnej opinii, przedstawienia stanu rzeczy, napisania komentarza, itp. Są to zawsze zadania otwarte, czyli takie, które wymagają sformułowania, a nie wskazania odpowiedzi.
W holistycznym ocenianiu interesuje nas nie tylko i nie przede wszystkim jakość pojedynczych elementów wiedzy i umiejętności szczegółowych ucznia, ale sposób powiązania ich w strukturę i funkcjonalność tej struktury.
Zalety oceniania holistycznego Ocenianie holistyczne pozwala ustalić: jak uczeń stosuje swoje umiejętności, jak potrafi je powiązać; jak uczeń potrafi wykorzystać swoją wiedzę; stosowanie zintegrowanej wiedzy w sytuacjach typowych i nietypowych. Wady oceniania holistycznego Ocenianie holistyczne tylko wtedy daje wartościową informację, kiedy pomiar stosowany jest przez jednego nauczyciela. W przypadku stosowania do sprawdzianów zewnętrznych, masowych, takie ocenianie jest ryzykowne, bo nie da się z pełną ścisłością ustalić, ujednolicić kryteriów i wymagań różnych osób oceniających (egzaminatorów).
Ocena holistyczna rozwiązania zadania otwartego zależy od tego, jak daleko dotarł rozwiązujący w drodze do całkowitego rozwiązania.
W nowej formule egzaminu gimnazjalnego wyróżnia się siedem poziomów rozwiązania: Poziom 0: rozwiązanie niestanowiące postępu Poziom 1: dokonano niewielkiego, ale koniecznego postępu na drodze do całkowitego rozwiązania Poziom 2: dokonano istotnego postępu, ale zasadnicze trudności zadania nie zostały pokonane Poziom 3: zasadnicze trudności zadania zostały pokonane, ale w trakcie ich pokonywania popełniono błędy
Poziom 4: zasadnicze trudności zadania zostały pokonane bezbłędnie, ale rozwiązanie nie zostało dokończone lub dalsza część rozwiązania zawiera poważne błędy merytoryczne Poziom 5: zasadnicze trudności zadania zostały pokonane bezbłędnie, ale dalsza część rozwiązania zawiera usterki (błędy rachunkowe, niedokonanie wyboru właściwych rozwiązań itp.) Poziom 6 (najwyższy): pełne rozwiązanie Przy ocenianiu rozwiązań niektórych zadań wykorzystuje się wszystkie poziomy, a przy ocenianiu innych tylko część z nich.
Stare a nowe ocenianie Zadanie 32 (0-4)/Egzamin gimnazjalny 2010 Uczniowie klasy III wybierali przedstawiciela do samorządu szkolnego. Było troje kandydatów: Ola, Paweł i Romek. W klasie jest 32 uczniów i każdy z nich oddał jeden ważny głos. Zwyciężyła Ola, uzyskując mniej niż połowę głosów. Reszta głosów rozłożyła się równo między pozostałych kandydatów. Ile głosów otrzymała Ola, a po ile pozostali kandydaci? Znajdź i wypisz wszystkie możliwości. Uzasadnij, że nie ma więcej.
Klucz oceniania zastosowany w 2010 roku 1 p. poprawne zapisanie jednej możliwości bez uzasadnienia lub podanie uzasadnienia, w którym uwzględniono tylko jeden z warunków; 2 p. poprawne zapisanie każdej z dwóch możliwości bez uzasadnienia lub poprawne zapisanie tylko jednej możliwości z uzasadnieniem; 3 p. podanie częściowego uzasadnienia, w którym uwzględniono tylko jeden z warunków i poprawne zapisanie obydwu rozwiązań lub podanie pełnego uzasadnienia i znalezienie niewłaściwej liczby rozwiązań będącej konsekwencją błędu rachunkowego; 4 p. podanie pełnego uzasadnienia i poprawne zapisanie obydwu rozwiązań.
Schemat oceniania czynnościowego 1p. za poprawny sposób ustalenia maksymalnej i minimalnej liczby punktów uzyskanych przez Olę; 1p. za uwzględnienie, że liczba głosów oddanych na Olę jest liczbą parzystą albo, że łączna liczba głosów na pozostałych kandydatów jest parzysta; 1p. za obliczenie liczby głosów oddanych na chłopców w obu przypadkach; 1p. za poprawne obliczenia w całym zadaniu i podanie obydwu poprawnych odpowiedzi.
Klucz punktowania holistycznego 1p. rozumowanie, w którym postęp jest niewielki, ale koniecznym na drodze do pełnego rozwiązania; 2p. rozwiązanie, w którym postęp jest istotny, np. znalezienie obydwu rozwiązań, ale bez jakiegokolwiek uzasadnienia albo rozpatrzenie przypadków, gdy liczba głosów uzyskanych przez Olę jest mniejsza od 16 oraz większa od 10 i podanie tylko jednego poprawnego rozwiązania; 3p. pokonanie zasadniczej trudności zadania, które jednak nie zostało rozwiązane do końca albo w rozwiązaniu występują usterki, nieprzekreślające poprawności rozumowania (np. błędy rachunkowe), np. rozważenie sytuacji, kiedy liczba głosów oddanych na Olę jest parzysta i mniejsza od 16 oraz wyznaczenie wraz z uzasadnieniem dolnej granicy liczby punktów, która zapewnia jej wygraną wraz z podaniem odpowiedzi; 4p. rozwiązanie bezbłędne.
Materiał ćwiczeniowy matura z matematyki, zakres podstawowy (zakres materiału obowiązujący w gimnazjum)
Typologia pisemnych zadań egzaminacyjnych z matematyki
Zadania zamknięte WADY: FORMA: na dobieranie wielokrotnego wyboru prawda-fałsz niezbyt precyzyjne formułowanie poleceń, zmusza ucznia do dłuższych odpowiedzi szablonowość, przekładanie stron podręcznika na zadania trudność w konstruowaniu równoległych wersji zadań lub testów ZALETY: dobrze skonstruowane, pobudza procesy myślowe ucznia, stawiając go w sytuacji decyzyjnej łatwe do sprawdzenia zapewniają obiektywizm punktowania możliwa jest duża liczba zadań w teście tworzenie wersji równoległych testu jest stosunkowo łatwe
Zadania otwarte WADY: FORMA: rozszerzonej odpowiedzi krótkiej odpowiedzi z luką punktowanie wyników jest mało obiektywne liczba zadań w teście jest niewielka formułowanie odpowiedzi jest czasochłonne ZALETY: łatwe do skonstruowania nie sugerują odpowiedzi pokazują tok pracy ucznia pozwalają na wykazywanie samodzielności i często oryginalności rozwiązania nie zawsze wiemy czy jest trafne trudne jest tworzenie wersji równoległej testu
Przykładowe zadania egzaminacyjne
Zadania zamknięte
Zadania wielokrotnego wyboru
Zadania typu prawda-fałsz
Zadania na dobieranie
Zadania otwarte
Zadania z luką
Zadania krótkiej odpowiedzi
Zadania rozszerzonej odpowiedzi
Zadania na uzasadnienie
Bibliografia Prof. Bolesław Niemierko Ocenianie szkolne bez tajemnic Informator o egzaminie gimnazjalnym od roku 2011/12 Pracownia Egzaminów Gimnazjalnych OKE w Krakowie Podręczniki Oficyny Edukacyjnej - Krzysztof Pazdro autorki: Małgorzata Świst, Barbara Zielińska