PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW I ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU Patofizjologia Kliniczna 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot: Katedra i Zakład Patofizjologii Wydział Lekarski 2, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu 3. Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: Centrum Biologii Medycznej; ul. Rokietnicka 8; 60-806 Poznań Tel. /Fax: 61/8547620 Strona www: http://patof.ump.edu.pl/ E-mail: patof@ump.edu.pl 4. Kierownik jednostki: Profesor dr hab. med. Andrzej Bręborowicz 5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS Dr hab. med. Dominika Kanikowska 6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do platformy WISUS ( listy studentów) ( koordynator przedmiotu) : Nazwisko imię: Dr hab. med. Dominika Kanikowska Tel. kontaktowy: 8547625 Możliwość kontaktu - konsultacje (dni, godz., miejsce): poniedziałek- piątek 9-14 CBM, ul. Rokietnicka 8 E-mail: dkanikowska@ump.edu.pl Osoba zastępująca: Profesor dr hab. med. Janusz Witowski Kontakt: jwitow@ump.edu.pl 7. Osoba odpowiedzialna za rezerwację sal: Nazwisko imię: dr Beata Zawadzka 1
Tel. kontaktowy: 8547620 E-mail: bzawadzka@ump.edu.pl 8. Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: I Semestr: 2 9. Liczba godzin ogółem : 60 liczba pkt. ECTS: 4 Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Semestr zimowy/letni liczba godzin W Ć Ćwiczenia kategoria Katedra i Zakład Patofizjologii 20 4 B 36 S Razem: 20 4 36 10.Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów Wykład 1. Wykłady - Semestr zimowy/letni Tematyka wykładów Cukrzyca. Patofizjologia funkcji wewnątrzwydzielniczej trzustki. Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Prof.dr hab.med. Janusz Witowski Wykład 2. Zapalenie. Proces gojenia Prof.dr hab.med. Janusz Witowski Wykład 3. Proces starzenia Prof.dr hab.med. Janusz Witowski Wykład 4. Zaburzenia gospodarki lipidowej. Miażdżyca Prof.dr hab.med. Katarzyna Korybalska Wykład 5. Choroby krwinek białych i narządów krwiotwórczych Prof.dr hab.med. Katarzyna Korybalska Wykład 6. Patofizjologia termoregulacji Dr hab.med. Dominika Kanikowska Wykład 7. Ból Dr hab.med. Dominika Kanikowska Wykład 8. Chronobiologia Dr hab.med. Dominika Kanikowska Wykład 9. Choroby układu nerwowego Dr med. Barbara Kupczyk 2
Wykład 10. Nadciśnienie tętnicze Dr med. Barbara Kupczyk Ćwiczenia - Semestr zimowy/letni Tematyka ćwiczeń Osoba odpowiedzialna SALA Ćwiczenie 1. Przypadki kliniczne- Patofizjologia gospodarkiwodno-elektrolitowej, nerek, niedokrwistości Dr Patrycja Sosińska Ćwiczenie 2. Przypadki kliniczne- Patofizjologia układu krążenia, endokrynnego, oddechowego Dr Barbara Kupczyk Ćwiczenie 3. Przypadki kliniczne- Patofizjologia odżywiania Patofizjologia przewodu pokarmowego Dr Rafał Rutkowski Seminaria - Semestr zimowy/letni Seminarium 1. Tematyka seminariów Zaburzenia gospodarki wodnoelektrolitowej oraz kwasowozasadowej Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Dr Patrycja Sosińska SALA Seminarium 2. Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej Dr Patrycja Sosińska Seminarium 3. Patofizjologia nerek Dr Patrycja Sosińska Seminarium 4. Patofizjologia niedokrwistości Dr Patrycja Sosińska Seminarium 5. Patofizjologia układu krążenia Prof. dr hab. Katarzyna Korybalska Seminarium 6. Patofizjologia układu oddechowego Dr Barbara Kupczyk Seminarium 7. Patofizjologia układu endokrynnego Dr Barbara Kupczyk Seminarium 8. Patofizjologia układu pokarmowego Dr Rafał Rutkowski 3
Seminarium 9. Patofizjologia wątroby i funkcji egzokrynnej trzustki Dr Rafał Rutkowski Seminarium 10. Otyłość. Patofizjologia odżywiania Dr hab. Dominika Kanikowska REGULAMIN ZAJĘĆ: 1. Aktualne dane jednostki: Kierownik Katedry i Zakładu: Profesor dr hab. med. Andrzej Bręborowicz Tel. (61)- 8547620; (61)-8547621; Email: abreb@ump.edu.pl Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: Dr hab. med. Dominika Kanikowska Tel. (61)-8547625; Email: dkanikowska@ump.edu.pl Katedra i Zakład Patofizjologii Centrum Biologii Medycznej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Ul. Rokietnicka 8; 60-806 Poznań http://www.patof.ump.edu.pl/ 2. Organizacja zajęć: A. 20h wykładów 2.2. 36h seminariów + 4h ćwiczeń 2.3. Wykłady, seminaria i zajęcia odbywają się wg planu opracowanego przez dziekanat WL-I w salach dydaktycznych Katedry i Zakładu Patofizjologii w Centrum Biologii Medycznej oraz innych salach CBM 2.4. Regulamin zajęć: i. Obecność na seminariach i ćwiczeniach jest obowiązkowa; dopuszczalne jest opuszczenie 1 dnia zajęć bez odrabiania; w przypadku większej liczby nieobecności, konieczne jest zaliczenie ćwiczeń u prowadzącego zajęcia. ii. Obecność na wykładach nie jest obowiązkowa. iii. Studenci zobowiązani są do przygotowania się do zajęć w podanym zakresie tematycznym. 3. Zasady organizacyjno-porządkowe: 3.1. Szkolenie BHP odbywa się na początku zajęć; studenci są zobowiązani przestrzegać przepisów obowiązujących na terenie Katedry i Zakładu Patofizjologii. 3.2. Obowiązujące materiały dydaktyczne: i. Kanikowska D. Witowski J. Patofizjologia. Repetytorium. PZWL. Warszawa 2018 ii. Bręborowicz A. Zarys patofizjologii narządowej. AM Poznań 2003 4. Zasady zaliczenia przedmiotu: 4.1. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność na wszystkich seminariach, zdanie każdego z dwóch kolokwiów cząstkowych (każdy z pięciu tematów seminaryjnych) oraz zdanie egzaminu, obejmującego materiał wykładów i seminariów; 4.2. Egzamin oraz kolokwia cząstkowe mają formę testową; 4.3. Kryteria oceny egzaminu: <60% niedostateczny, 60-68% dostateczny, 69-76% dość dobry, 77-84% dobry, 85-92% ponad dobry, 93-100% bardzo dobry; 4
4.4 Kryteria uzyskania zaliczenia: <60% nie zaliczono; 4.4. Termin egzaminu ustalany jest w porozumieniu ze starostą roku; 4.5. Wynik egzaminu podawany jest na stronie internetowej Katedry i Zakładu Patofizjologii z zachowaniem poufności danych osobowych. PROGRAM ZAJĘĆ: Wykłady poniedziałki godzina 8.00-9.30 sala- 1010 (CBM-ul. Rokietnicka 8) 19.02 7.05 sala 3008 19.02 nadciśnienie dr Barbara Kupczyk 26.02 cukrzyca prof. dr hab. Janusz Witowski 5.03 zapalenie/gojenie prof. dr hab. Janusz Witowski 12.03 starzenie prof. dr hab. Janusz Witowski 19.03 termoregulacja dr hab. Dominika Kanikowska 26.03 ból dr hab. Dominika Kanikowska 09.04 chronobiologia dr hab. Dominika Kanikowska 16.04 miażdżyca prof. dr hab. Katarzyna Korybalska 23.04 choroby krwinek białych i narządów krwiot. prof. dr hab. Katarzyna Korybalska 7.05 układ nerwowy dr Barbara Kupczyk Seminaria: Wtorki: grupa 2 godzina 11.00-13.15 (20.02, 27.02, 6.03, 13.03,20.03,27.03,24.04, 8.05) 11.15-13.30 (10.04, 17.04,15.05,22.05) sale: Katedry i Zakładu Patofizjologii CBM, ul. Rokietnicka 8 Czwartek : grupa 1 godzina 15.15-17.30 sale: Katedry i Zakładu Patofizjologii CBM, ul. Rokietnicka 8 Data Grupa Temat Prowadzący 20.02.2018 2 układ pokarmowy dr Rafał Rutkowski 1. 22.02.2018 1 gospodarka wodno-elektrolitowa dr Patrycja Sosińska 27.02.2018 2 gospodarka wodno-elektrolitowa dr Patrycja Sosińska 2. 1.03.2018 1 kwas-zas., Ca-P, osteoporoza dr Patrycja Sosińska 6.03.2018 2 otyłość dr hab. D. Kanikowska 3. 8.03.2018 1 układ pokarmowy dr Rafał Rutkowski 13.03.2018 2 kwas-zas., Ca-P, osteoporoza dr Patrycja Sosińska 4. 15.03.2018 1 otyłość dr hab. D. Kanikowska 20.03.2018 2 nerka dr Patrycja Sosińska 5. 22.03.2018 1 nerka dr Patrycja Sosińska 27.03.2018 2 test dr hab. D. Kanikowska 6. 05.04.2018 1 test dr Patrycja Sosińska 10.04.2018 2 układ krążenia dr hab. K. Korybalska 7. 12.04.2018 1 układ krążenia dr hab. K Korybalska 17.04.2018 2 wątroba, trzustka dr Rafał Rutkowski 8. 19.04.2018 1 wątroba, trzustka dr Rafał Rutkowski 24.04.2018 2 krew dr Patrycja Sosińska 9. 26.04.2018 1 krew dr Patrycja Sosińska 8.05.2018 2 układ oddechowy dr Barbara Kupczyk 10. 10.05.2018 1 układ oddechowy dr Barbara Kupczyk 15.05.2018 2 układ dokrewny dr Barbara Kupczyk 5
11. 24.05.2018 1 układ dokrewny dr Barbara Kupczyk 22.05.2018 2 test dr hab. D. Kanikowska 12. 7.06.2018 1 test dr Patrycja Sosińska Ćwiczenia (wtorki): Przypadki kliniczne sale: Katedry i Zakładu Patofizjologii CBM, ul. Rokietnicka 8 29.05 Godz. 08.30-10.00 ćw. Gr 1.1 dr Patrycja Sosińska Godz. 10.15-11.45 ćw. Gr 1.2 dr Patrycja Sosińska Godz. 12.00-13.30 ćw. Gr 2.3 dr Barbara Kupczyk 12.06 Godz. 08.30-10.00 ćw. Gr 1.1 dr Barbara Kupczyk Godz. 10.15-11.45 ćw. Gr 1.2 dr Rafał Rutkowski Godz. 12.00-13.30 ćw. Gr 2.3 dr Patrycja Sosińska 05.06 Godz. 08.30-10.00 ćw. Gr 2.1 dr Patrycja Sosińska Godz. 10.15-11.45 ćw. Gr 2.2 dr Barbara Kupczyk 12.06 Godz. 14.00-15.30 ćw. Gr 1.3 dr Barbara Kupczyk 19.06 Godz. 08.30-10.00 ćw. Gr 2.1 dr Rafał Rutkowski Godz. 10.15-11.45 ćw. Gr 2.2 dr Rafał Rutkowski Godz. 14.00-15.30 ćw. Gr 1.3 dr Rafał Rutkowski PROGRAM NAUCZANIA: Wymagania wstępne: zna podstawy fizjologii. Przygotowanie do zajęć: zna podstawy fizjologii z zakresu tematów seminariów. Wymagania końcowe: zna podstawy patofizjologii klinicznej i wpływ procesów patologicznych a zwłaszcza zapalenia na metabolizm, trawienie i wchłanianie składników odżywczych. 11. Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny Zaliczenie kryterium zaliczenia Zaliczenie testów cząstkowych z seminariów, obecność na zajęciach. Egzamin teoretyczny kryterium zaliczenia: forma egzaminu ( ustny, pisemny, testowy) Egzamin teoretyczny z materiału obejmującego wykłady, seminaria i ćwiczenia (test). Egzamin praktyczny kryterium zaliczenia: 12. Literatura: Zalecana literatura: Kanikowska D. Witowski J. Patofizjologia. Repetytorium. PZWL. Warszawa 2018 Bręborowicz A. Zarys patofizjologii narządowej. AM Poznań 2003 6
13. Studenckie koło naukowe Opiekun koła Tematyka Miejsce spotkań 14. SYLABUS ( proszę wypełnić wszystkie pola w tabeli) WYDZIAŁ LEKARSKI I Nazwa kierunku Nazwa przedmiotu Jednostka realizująca, wydział Koordynator przedmiotu Rodzaj przedmiotu Obszar nauczania Cel kształcenia Treści programowe Dietetyka Poziom i tryb studiów studia II stopnia Patofizjologia kliniczna Punkty ECTS 4 Katedra i Zakład Patofizjologii, Wydział lekarski 2, Uniwersytet Medyczny w Poznaniu Dr hab. med. Dominika Kanikowska obowiązkowy OM2 Osoba zaliczająca Semestr 2 Dr hab. med. Dominika Kanikowska Rodzaj zajęć i liczba godzin Wykłady 20 Seminaria 36 Poznanie głównych mechanizmów leżących u podstaw powstawania chorób Wykłady Cukrzyca Zapalenie. Proces gojenia Nadciśnienie tętnicze Patofizjologia termoregulacji Choroby krwinek białych i narządów krwiotwórczych Choroby układu nerwowego Proces starzenia Chronobiologia Ból Zaburzenia gospodarki lipidowej. Miażdżyca stacjonarne Ćwiczenia 4 Seminaria Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej oraz kwasowo-zasadowej. Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej. Patofizjologia nerek. Patofizjologia niedokrwistości Patofizjologia układu krążenia Patofizjologia układu oddechowego Patofizjologia układu endokrynnego 7
Patofizjologia układu pokarmowego Otyłość. Patofizjologia odżywiania Patofizjologia wątroby i funkcji egzokrynnej trzustki Ćwiczenia Przypadki kliniczne- Patofizjologia układu endokrynnego, patofizjologia odżywiania Przypadki kliniczne- Patofizjologia układu krążenia, układu oddechowego Przypadki kliniczne- Patofizjologia przewodu pokarmowego Przypadki kliniczne- Patofizjologia gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo zasadowej, nerek Inne Formy i metody dydaktyczne Forma i warunki zaliczenia Literatura podstawowa Metody podające (wykłady informacyjne), Metody aktywizujące (seminaria, metoda przypadków, dyskusje dydaktyczne, ćwiczenia) Obowiązkowa obecność na seminariach i ćwiczeniach, sprawdziany cząstkowe, egzamin testowy Kanikowska D. Witowski J. Patofizjologia. Repetytorium. PZWL. Warszawa 2018 Bręborowicz A. Zarys patofizjologii narządowej. AM Poznań 2003 Literatura uzupełniająca W01 W05 U08 Numer efektu kształcenia Efekty kształcenia Wykazuje znajomość zmian organicznych, czynnościowych i metabolicznych zachodzących w ustroju pod wpływem choroby i towarzyszących jej zaburzeń odżywiania. Zna podstawy patofizjologii klinicznej i wpływ procesów patologicznych a zwłaszcza zapalenia na metabolizm, trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Potrafi zinterpretować wyniki podstawowych badań laboratoryjnych i wykorzystać je w planowaniu i monitorowaniu postępowania żywieniowego Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia K_W01 K_W05 K_U08 Nakład pracy studenta Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: udział w wykładach udział w ćwiczeniach udział w seminariach Samodzielna praca studenta przygotowanie do ćwiczeń przygotowanie do seminariów Liczba godzin 20 4 36 2 8 8
przygotowanie do kolokwiów przygotowanie do egzaminu 10 20 Data opracowania sylabusa: 19.01.2018 Łącznie: 100 Osoba przygotowująca sylabus: Dominika Kanikowska 15. Szczegółowy rozkład zajęć: WYKŁADY poniedziałki godzina 8.00-9.30 sala- 1010 (CBM-ul. Rokietnicka 8) 19.02 7.05 sala 3008 19.02 nadciśnienie dr Barbara Kupczyk 26.02 cukrzyca prof. dr hab. Janusz Witowski 5.03 zapalenie/gojenie prof. dr hab. Janusz Witowski 12.03 starzenie prof. dr hab. Janusz Witowski 19.03 termoregulacja dr hab. Dominika Kanikowska 26.03 ból dr hab. Dominika Kanikowska 09.04 chronobiologia dr hab. Dominika Kanikowska 16.04 miażdżyca prof. dr hab. Katarzyna Korybalska 23.04 choroby krwinek białych i narządów krwiot. prof. dr hab. Katarzyna Korybalska 7.05 układ nerwowy dr Barbara Kupczyk Seminaria: Wtorki: grupa 2 godzina 11.00-13.15 (20.02, 27.02, 6.03, 13.03,20.03,27.03,24.04, 8.05) 11.15-13.30 (10.04, 17.04,15.05,22.05) sale: Katedry i Zakładu Patofizjologii CBM, ul. Rokietnicka 8 Czwartek : grupa 1 godzina 15.15-17.30 sale: Katedry i Zakładu Patofizjologii CBM, ul. Rokietnicka 8 Data Grupa Temat Prowadzący 20.02.2018 2 układ pokarmowy dr Rafał Rutkowski 1. 22.02.2018 1 gospodarka wodno-elektrolitowa dr Patrycja Sosińska 27.02.2018 2 gospodarka wodno-elektrolitowa dr Patrycja Sosińska 2. 1.03.2018 1 kwas-zas., Ca-P, osteoporoza dr Patrycja Sosińska 6.03.2018 2 otyłość dr hab. D. Kanikowska 3. 8.03.2018 1 układ pokarmowy dr Rafał Rutkowski 13.03.2018 2 kwas-zas., Ca-P, osteoporoza dr Patrycja Sosińska 4. 15.03.2018 1 otyłość dr hab. D. Kanikowska 20.03.2018 2 nerka dr Patrycja Sosińska 5. 22.03.2018 1 nerka dr Patrycja Sosińska 27.03.2018 2 test dr hab. D. Kanikowska 6. 05.04.2018 1 test dr Patrycja Sosińska 10.04.2018 2 układ krążenia dr hab. K. Korybalska 7. 12.04.2018 1 układ krążenia dr hab. K Korybalska 17.04.2018 2 wątroba, trzustka dr Rafał Rutkowski 8. 19.04.2018 1 wątroba, trzustka dr Rafał Rutkowski 24.04.2018 2 krew dr Patrycja Sosińska 9
9. 26.04.2018 1 krew dr Patrycja Sosińska 8.05.2018 2 układ oddechowy dr Barbara Kupczyk 10. 10.05.2018 1 układ oddechowy dr Barbara Kupczyk 15.05.2018 2 układ dokrewny dr Barbara Kupczyk 11. 24.05.2018 1 układ dokrewny dr Barbara Kupczyk 22.05.2018 2 test dr hab. D. Kanikowska 12. 7.06.2018 1 test dr Patrycja Sosińska ĆWICZENIA wtorki): Przypadki kliniczne sale: Katedry i Zakładu Patofizjologii CBM, ul. Rokietnicka 8 29.05 Godz. 08.30-10.00 ćw. Gr 1.1 dr Patrycja Sosińska Godz. 10.15-11.45 ćw. Gr 1.2 dr Patrycja Sosińska Godz. 12.00-13.30 ćw. Gr 2.3 dr Barbara Kupczyk 12.06 Godz. 08.30-10.00 ćw. Gr 1.1 dr Barbara Kupczyk Godz. 10.15-11.45 ćw. Gr 1.2 dr Rafał Rutkowski Godz. 12.00-13.30 ćw. Gr 2.3 dr Patrycja Sosińska 05.06 Godz. 08.30-10.00 ćw. Gr 2.1 dr Patrycja Sosińska Godz. 10.15-11.45 ćw. Gr 2.2 dr Barbara Kupczyk 12.06 Godz. 14.00-15.30 ćw. Gr 1.3 dr Barbara Kupczyk 19.06 Godz. 08.30-10.00 ćw. Gr 2.1 dr Rafał Rutkowski Godz. 10.15-11.45 ćw. Gr 2.2 dr Rafał Rutkowski Godz. 14.00-15.30 ćw. Gr 1.3 dr Rafał Rutkowski 16. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora Dominika Kanikowska 17. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu (w przypadku przedmiotów koordynowanych) UWAGA: wszystkie tabele i ramki można powiększyć w zależności od potrzeb. 10