Raport analityczny dla spółki Plaza Centers N.V. przygotowany dla Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. przez Notoria Serwis S.A. 19 marca 2012 r. 1
Informacje o firmie Plaza Centers N.V. Adres: Keizersgracht 241, 1016EA, Amsterdam, Holandia tel. +31 20 344 95 60 fax. +31 20 344 95 61 e-mail: info@plazacenters.com strona internetowa: www.plazacenters.com Akcjonariat Elbit Imaging Ltd. 62,25% ING OFE 9,82% BZ WBK Asset Management 5,94% Aviva OFE 5,07% Pozostali 16,92% Źródło: Notoria Rada dyrektorów Mordechay Zisser przewodniczący rady dyrektorów Ran Shtarkman prezes zarządu Roy Linden członek zarządu, dyrektor finansowy Shimon Yitzchaki członek zarządu Edward Paap członek zarządu Marius van Eibergen Santhagens członek zarządu Marco Wichers członek zarządu Działalność Plaza Centers jest deweloperem centrów handlowo-rozrywkowych działającym na rynkach krajów wschodzących. Zajmuje się budową nowych obiektów i przebudową istniejących, najmem i sprzedażą powierzchni handlowej. Jest spółką pośrednio zależną od Elbit Inaging Ltd. izraelskiej firmy notowanej na giełdzie w Tel Awiwie oraz amerykańskim rynku Nasdaq Global Market. Strategia W strategii rozwoju spółka ma założenie oddawanie do użytku 4-5 centrów handlowych rocznie, przejmowanie już istniejących i po przebudowach, modernizacjach do stylu zachodnioeuropejskiego ich sprzedaż z zyskiem. Spółka stawia też na rozwój biznesu poza rynkiem centrów handloworozrywkowych zamierza brać udział w projektach mieszkaniowych, hotelowych i biurowych. Poza dotychczasowymi rynkami działalności Plaza Centers rozważa możliwości rozwoju w Azji i Stanach Zjednoczonych. Historia W 2012 r. spółka świętuje 16-lecie działalności. Początkowo realizowała projekty w segmencie obiektów handlowo-usługowych na Węgrzech, następnie rozszerzając zasięg działalności na Polskę, Czechy, Grecję, Łotwę, Rumunię, Węgry, Indie, a także w ostatnim czasie na Serbię i Bułgarię. Na koncie ma zaprojektowanie i wybudowanie 29 centrów handlowo-rozrywkowych oraz jeden biurowiec. Od 1 listopada 2006 r. akcje Plaza Centers są notowane na głównym parkiecie London Stock Exchange. Z oferty publicznej spółki pozyskała ok. 166 mln GBP. Na giełdzie warszawskiej 2
Plaza Centers zadebiutowała 19 października 2007 r. bez przeprowadzania oferty publicznej. Plany Ran Shtarkman zrewidował zapowiedzi spółki sprzed roku, w których zapowiadano rozpoczęcie 15 projektów komercyjnych w 2012 r. Prezes zadeklarował rozpoczęcie czterech projektów w Europie Środkowo- Wschodniej (dwóch w Rumuni oraz po jednym w Serbii i Grecji) i dwóch mieszkaniowych w Indiach. Ewentualne kolejne inwestycje będą uzależnione od dostępności finansowania i zainteresowania najemców. W Polsce spółka szykuje się do inwestycji w Łodzi i Kielcach. Najprawdopodobniej najpierw ruszy budowa galerii w pierwszych z tych miast. Budowa może ruszyć pod koniec tego roku. Spółka chce przed końcem półrocza sfinalizować sprzedaż 47 nieruchomości w USA, a do końca 2012 r. dwóch kolejnych. Sprzedawane centra handlowe znajdują się w 20 stanach. Nabywcą jest BRE DDR Retail Holding, należący do funduszu Blackstone Real Estate oraz dewelopera DDR. Transakcja opiewa na kwotę 1,43 mld USD, ale nie będzie miała większego wpływu na wyniki Plaza Centers, ponieważ spółka na bieżąco przeszacowywała wartość zbywanych nieruchomości w skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych za wcześniejsze okresy. Uwagi Plaza Centers otworzyła pierwsze swoje centrum handlowo-rozrywkowe w Serbii. Kragujevac Plaza to 33. centrum oddane do użytku przez Plazę. Dwupoziomowy obiekt dysponuje łączną powierzchnią handlową 22 tys. m. kw. i parkingiem na 700 samochodów. Znajduje się tam sześciosalowe kino, centra rozrywki i 95 sklepów. Według stanu z marca, 92% powierzchni znalazło najemców. W połowie listopada 2011 r. Plaza Centers oddała do użytku Toruń Plaza, swoje dziesiąte centrum handlowe w Polsce, a w marcu 2012 r. ruszyło centrum Koregaon Park Plaza w Pune w Indiach. Analitycy KBC Securities podnieśli cenę docelową Plaza Centers o 27% do 3,24 zł, podtrzymując rekomendację kupuj. Jak czytamy w raporcie z 3 lutego: po finalizacji sprzedaży portfela komercyjnych obiektów w USA spółka powinna dysponować 90 mln EUR gotówki na nowe projekty i skup obligacji. Prezes mówi o 120 mln USD. Podstawowe dane finansowe (na 16.03.2012) Cena akcji (PLN) 2,73 Zakres z 52 tygodni (PLN) 1,71-5,15 Stopa zwrotu 12 miesięcy (%) -39,9 Średni wolumen obrotów na sesję w 2011 r. (tys. szt.) 100,2 Średni wolumen obrotów na sesję w IV kwartale 2011 r. (tys. szt.) 150,9 Średni wolumen obrotów na sesję w lutym 2012 r. (tys. szt.) 109,8 Kapitalizacja rynkowa (PLN mln) 781,6 Wartość księgowa (PLN mln) 2 430,0 Akcje w wolnym obrocie (%) 17 Liczba akcji 297 174 515 Cena/zysk 18,9 Cena/wartość księgowa 0,32 2011 Przychody (tys. EUR) 57 074 Wynik operacyjny (tys. EUR) -36 143 Wynik netto (tys. EUR) 9 346 Marża zysku brutto ze sprzedaży -29,3% Marża zysku operacyjnego -63,3% Marża zysku brutto 50,9% Marża zysku netto 16,4% Źródło: Notoria 3
Notowania Źródło: Notoria Bardzo udany debiut Plaza Centers na warszawskiej giełdzie (25% powyżej kursu odniesienia 10,63 zł) mimo pojawiających się już pod koniec 2007 r. pierwszych symptomów pogorszenia koniunktury w branży deweloperskiej, wlał optymizm z serca akcjonariuszy i inwestorów. Tym bardziej, że następnych kilka tygodni przyniosło nawet lekką zwyżkę notowań a nie realizację zysków. Późniejszemu załamaniu koniunktury na giełdzie notowania Plazy nie zdołały się przeciwstawić. Bessa sprowadziła kurs dewelopera pod koniec października 2008 r. do poziomu 2,10 zł. Warto jednak podkreślić, że w odróżnieniu od kilku innych konkurentów z branży, akcje Plazy wzięły udział w odbiciu całej giełdy w 2009 r. Kurs akcji spółki niemal wiernie powielał zachowanie indeksu największych spółek WIG20 aż do września 2010 r. Wówczas to ich drogi rozeszły się, niestety dla akcjonariuszy spółki kurs Plazy obrał kierunek na południe podążając tropem subindeksu WIG-Deweloperzy. Z perspektywy czasu należy z dużym dystansem podchodzić do sygnałów generowanych przez wskaźniki analizy technicznej. W bessie 2008 r. wskaźnik względnej siły RSI dwukrotnie wskazywał na duże wyprzedanie walorów dewelopera, jednak nie doszło do znaczących korekt. Przeciwnie, po chwilowym zatrzymaniu w kolejnych miesiącach akcje kontynuowały dynamiczną zniżkę narażając na poważne straty inwestorów, którym wydawało się, że gorzej już być nie może i kupujących akcje w nadziei na zarobek w wybiciu notowań z trendu spadkowego. W spokojniejszych czasach sugerowanie się przesłankami analizy technicznej ma większe uzasadnienie. W marcu 2011 r. RSI i MACD wygenerowały sygnały kupna i ten kto wówczas zainwestował w akcje Plazy mógł w ciągu dwóch miesięcy zarobić 40%. Podobnie wskaźniki nie zawiodły sygnalizując koniec korekty w trendzie spadkowym. Od drugiej połowy maja do końca września realizacja zysków zabrała 65% wartości akcji. W IV kwartale ub.r. kurs pogłębił historyczne dno 1,80 zł, z którego doszło następnie do dynamicznego wybicia w następstwie wiadomości o pomyślnej transakcji w USA. 4
Dane finansowe Skonsolidowane sprawozdanie finansowe (tys. EUR) 2010 2011 zmiana % BILANS Aktywa 1 426 296 1 348 526-5,5 Aktywa trwałe 361 129 338 476-6,3 Aktywa obrotowe 1 065 167 1 010 050-5,2 Zapasy 807 887 850 229 5,2 Kapitał własny 600 195 542 122-9,7 Zysk (Strata) z lat ubiegłych 296 109 275 437-7,0 Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania 801 847 798 364-0,4 Zobowiązania długoterminowe 449 776 373 750-16,9 Zobowiązania krótkoterminowe 352 071 424 614 20,6 RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT Przychody netto ze sprzedaży 37 641 57 074 51,6 Zysk (strata) z działalności operacyjnej 34 498-36 143 - Zysk (strata) brutto 12 940 29 050 124,5 Zysk (strata) netto 10 273 9 346-9,0 RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej -87 035-95 406 9,6 Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej -24 626-7 461-69,7 Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej 126 937 24 134-81,0 Przepływy pieniężne netto 15 205-79 540 - Środki pieniężne na początek okresu 122 596 137 801 12,4 Środki pieniężne na koniec okresu 137 801 58 261-57,7 Liczba akcji (tys.) 292 346 292 346 0,00 Wartość księgowa na jedną akcję 2,05 1,85-9,68 Zysk (strata) na jedną akcję 0,04 0,03-9,02 Źródło: spółka Wskaźniki finansowe ZYSKOWNOŚĆ 2010 2011 Marża zysku brutto ze sprzedaży 26,8% -29,3% Marża zysku operacyjnego 91,7% -63,3% Marża zysku brutto 34,4% 50,9% Marża zysku netto 27,3% 16,4% Stopa zwrotu z kapitału własnego 1,7% 1,7% Stopa zwrotu z aktywów 0,7% 0,7% PŁYNNOŚĆ 2010-12-31 2011-12-31 Kapitał pracujący 713 096 585 436 Wskaźnik płynności bieżącej 3,03 2,38 Wskaźnik płynności szybkiej 0,73 0,38 Wskaźnik podwyższonej płynności 0,55 0,26 5
AKTYWNOŚĆ 2010 2011 Rotacja należności 597,1 324,6 Rotacja zobowiązań - - Rotacja aktywów - 8 506,0 ZADŁUŻENIE 2010-12-31 2011-12-31 Wskaźnik pokrycia majątku 166,2% 160,2% Stopa zadłużenia 56,2% 59,2% Wskaźnik obsługi zadłużenia 0,5-0,9 Dług/EBITDA 21,8-23,7 Źródło: Notoria Spółka może się pochwalić ponad 50% wzrostem przychodów, na co złożyły się dobre wyniki centrów handlowych w Europie Środkowo-Wschodniej, szczególnie w Polsce, oraz konsolidowane wpływy z najmu powierzchni handlowych w Stanach Zjednoczonych. Jednak na sprzedaży grupa poniosła 16,7 mln EUR straty wobec 10,1 mln EUR zysku w 2010 r. Winę za taki stan rzeczy ponosi ujemne przeszacowanie wartości nieruchomości o kwotę 48 mln EUR. Mimo to, na czysto spółka wykazuje zysk wysokości 9,3 mln EUR (-9% r/r), na który w głównej mierze wpływ miało 65,3 mln EUR zysku na działalności finansowej aktualizacja wyceny wartości wyemitowanych obligacji oraz dodatnie różnice kursowe. Zobowiązania utrzymują się na stałym poziomie około 800 mln EUR, martwi jednak zmiana struktury długu. Coraz większy udział mają zobowiązania krótkoterminowe, które w ciągu roku wzrosły o ponad 20%, podczas gdy dług wymagany w długim terminie obniżył się o 17%. Zwraca uwagę wysoki wskaźnik płynności bieżącej. Wzorcowa jego wartość mieści się w granicach 1,3-2, tymczasem dla Plaza Centers wynosi 2,4. Może to świadczyć o niepotrzebnym utrzymywaniu zbyt dużych środków finansowych, które mogłyby zostać przeznaczone na inwestycje lub posiadaniu trudno ściągalnych należności. Rok wcześniej wskaźnik ten był jeszcze wyższy wynosił 3,03. Analiza porównawcza konkurencji Branża deweloperska ma bardzo liczną reprezentację krajową na GPW, toteż dla potrzeb analizy porównawczej wybrano tylko konkurentów Plaza Centers o zagranicznych korzeniach. Na ich tle spółka prezentuje się niezbyt korzystnie. Pod względem przychodów spółka nie ma szans dorównać takim gigantom jak Orco Property, ale pamiętać należy o nieco innym profilu prowadzonego biznesu. Sprzedażą Plazie najbliżej do Atlas Estates, na tym jednak wszelkie porównania się kończą, z korzyścią dla Plazy. Nie rzucają natomiast na kolana zwroty na kapitale i aktywach pod tym względem słabiej od Plazy w 2011 r. wypadły Atlas Estates i Reinhold, a Ronson Europe ma zbliżone wskaźniki. Korzystnie na tle konkurentów wygląda poziom zadłużenia Plaza Centers. 59% stopa zadłużenia kształtuje się zdecydowanie poniżej średniej dla branży. Zbyt duży natomiast wydaje się wskaźnik płynności bieżącej. Wyższy ma tylko wspomniany Ronson. 6
Wybrane dane za 2011 r. Atlas Estates Orco Property Plaza Centers Reinhold* Ronson Europe Warimpex Przychody ze sprzedaży (tys. PLN) 238 679 b.d. 252 084 6 572 96 674 b.d. Wynik z działalności operacyjnej (tys. PLN) 22 936 b.d. -159 636 274 824 b.d. Wynik netto (tys. PLN) -92 691 b.d. 41 279-12 544 6 826 b.d. Wynik netto na akcję (PLN) -1,84 b.d. 0,14-1,79 0,03 b.d. Wartość księgowa na akcję (PLN) 6,74 b.d. 8,19-0,45 1,56 b.d. Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej (tys. PLN) 127 796 b.d. -421 389-8 127-14 897 b.d. Aktywa (tys. PLN) 1 431 224 b.d. 5 956 170 99 617 765 961 b.d. Kapitał własny (tys. PLN) 339 356 b.d. 2 394 444-3 123 424 203 b.d. Marża zysku operacyjnego 9,6% b.d. -63,3% 4,2% 0,9% b.d. Marża zysku brutto -42,7% b.d. 50,9% -190,9% 5,6% b.d. Marża zysku netto -38,8% b.d. 16,4% -190,9% 7,1% b.d. Zwrot na kapitale (ROE) (%) -27,3% b.d. 1,7% - 1,6% b.d. Zwrot na aktywach (ROA) (%) -6,5% b.d. 0,7% -12,6% 0,9% b.d. Wskaźnik płynności bieżącej 0,83 b.d. 2,38 1,16 3,41 b.d. Stopa zadłużenia (%) 76,1% b.d. 59,2% 103,1% 44,1% b.d. Źródło: Notoria Analiza sektora Według danych firmy Cushman & Wakefield w I kwartale 2012 r. łączna wartość transakcji inwestycyjnych na rynkach nieruchomości Europy Środkowej wyniosła 847 mln EUR. To dużo mniej wobec 1,3 mld EUR przed rokiem, ale więcej niż przed dwoma laty (465 mln EUR). Drugie półrocze powinno przynieść znaczny wzrost aktywności inwestycyjnej, zwłaszcza w Polsce i Czechach, dzięki większej podaży nowych produktów inwestycyjnych znajdujących się obecnie w przygotowaniu. W pierwszych trzech miesiącach 2012 r. Polska zajmowała dominującą pozycję w Europie Środkowej z wolumenem inwestycji na poziomie 728 mln EUR. Największym zainteresowaniem inwestorów cieszył się sektor handlowy, którego udział w łącznych obrotach wyniósł 47%, a następnie sektor biurowy i magazynowy z udziałem w łącznym wolumenie inwestycji na poziomie odpowiednio 40% i 12%. Całkowita powierzchnia najmu w centrach handlowych na początku 2012 r. wynosi około 7,648 mln m.kw. Jones Lang LaSalle przewiduje, że do końca roku podaż wzroście o około 445 tys. m.kw. Aktualnie w budowie jest 755 tys. m.kw., z czego 87% przypada na nowe obiekty. Pod względem wielkości rynku największa aktywność w budowie nowych powierzchni handlowych obserwowana jest w głównych aglomeracjach (45%) oraz w miastach o liczbie ludności poniżej 100 tys. 7
mieszkańców (38%). Najmniejsza aktywność budowlana jest obecnie obserwowana w miastach między 200-400 tys. mieszkańców. Większość tych rynków znajduje się aktualnie na granicy nasycenia. Według wyliczeń spółki Jones Lang LaSalle wartościowo, największy udział w wolumenie transakcji zrealizowanych na rynku nieruchomości komercyjnych w 2011 r. miał rynek nieruchomości handlowych (1,2 mld EUR). Następne w kolejności znalazły się sektory: biurowy (1,15 mld EUR), magazynowy (ponad 100 mln EUR) oraz hotelowy (około 76 mln EUR). Koniunktura w branży budowlanej jest nierozerwalnie związana z sytuacją gospodarczą kraju, jest jej filarem. Ponieważ wzrost inwestycji w gospodarce w linii prostej przekłada się na zwiększenie popytu na usługi budowlane, dlatego wzrost dynamiki PKB pociąga za sobą zwiększenie produkcji budowlano-montażowej. I na odwrót. Udział branży budowlanej w tworzeniu PKB wynosi 7%. Toteż biorąc pod lupę branżę deweloperską nie można nie zastanawiać się nad kondycją ekonomiczną krajów, na rynkach których funkcjonuje dana spółka. Spółki z branży deweloperskiej i budowlanej narażone są na szereg ryzyk, zaś najszerszemu wachlarzowi potencjalnych zagrożeń muszą stawić czoła duże przedsiębiorstwa. Oprócz ryzyk takich jak: ryzyko operacyjne dotyczące prawidłowych wycen prowadzonych projektów; ryzyko nieefektywnych zakupów; ryzyko cen surowców, duże podmioty gospodarcze są wystawione na ryzyko polityczne. Optymizmem mogą napawać dane Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego dotyczące pozwoleń na budowę. W 2011 r. wydano ponad 221 tys. pozwoleń na budowę, czyli o 2% więcej niż rok wcześniej. Z kolei według GUS produkcja budowlano-montażowa wystrzeliła aż o 16,3%, podczas gdy produkcja przemysłowa wzrosła w skali roku o 7,7%. W związku z EURO 2012 siłą napędzającą budownictwo pozostaną inwestycje infrastrukturalne Wieści z branży Na początku września 2012 r. w Głogowie powstanie pierwsze centrum handlowe. Pasaż IGI, który zostanie usytuowany na dwóch kondygnacjach nowo powstałego obiektu mieszkalnego, buduje firma Pellene Development 1. Warimpex ma w planach budowę centrum handlowego Galaxy w Białymstoku. Przedsięwzięcie jest we wczesnej fazie planowania i w optymistycznej wersji jego realizacja ruszy pod koniec 2013 r. ING Real Estate Development sprzedał za 475 mln EUR swoje udziały w spółce będącej właścicielem 77% położonego w centrum Warszawy kompleksu handlowo-biurowego Złote Tarasy. Nabywcą jest fundusz zarządzany przez dwa podmioty: AXA Real Estate i CBRE Property Fund Central Europe LP. Aviva Investors przejęła pełną kontrolę nad wszystkimi centrami handlowymi Focus Mall w Polsce. Istniejące obiekty znajdują się w Bydgoszczy, Piotrkowie Trybunalskim, Rybniku i Zielonej Górze. Aviva poinformowała, że skoncentruje się na zarządzaniu istniejącymi obiektami. Centrum Handlowe Europa Centralna jest skomercjalizowane w 70%. Otwarcie Centrum jest przewidziane na jesień 2012 r., a całkowita wartość inwestycji przekracza 8
150 mln EUR. Centrum Handlowe Europa Centralna w Gliwicach to flagowy projekt firmy Helical Poland. Rank Progress planuje w tym roku rozpocząć realizację 5-6 dużych projektów. Nakłady inwestycyjne dewelopera sięgną w tym czasie 130-150 mln zł, z czego około 100 mln zł będzie pochodziło ze środków własnych. Spółka zamierza w najbliższych latach kontynuować strategię inwestowania w małych i średnich miastach. Obiekty, których budowa ma się rozpocząć w tym roku, powstaną w Chojnicach, Krośnie, Grudziądzu, Pile, Duchnowie pod Warszawą i Lublinie. Do końca 2015 r. Rank Progress chce oddać do użytku 10 nowych centrów handlowych. Szacowany zysk z tych inwestycji przekracza 530 mln zł. Globe Trade Centre skupi się na budowie dwóch galerii handlowych w Warszawie Galeria Wilanów i Galeria Białołęka. Spółka zakłada, że do końca 2014 r. będzie miała 718 356 m. kw. powierzchni komercyjnej. Analiza makroekonomiczna Wskaźniki makro na koniec 2010 r. USA Polska Czechy Węgry PKB (mld EUR) 10 959 357,4 147,4 92,8 PKB na 1 mieszkańca (tys. EUR) 35,5 9,4 13,9 9,2 PKB (%) 2,7 3,8 2,3 1,2 Deficyt budżetowy (% PKB) -8,8 7,9 4,7 4,2 Dług publiczny (% PKB) 94,3 55 38,5 80,2 Inflacja (%) 1,4 2,6 1,5 4,7 Bezrobocie (%) 9,6 9,6 7,3 11,2 Eksport towarów (mld EUR) 963,4 117,4 99,7 71,4 Import towarów (mld EUR) 1446,1 130,8 94,8 65,9 Źródło: MG Polska Według wstępnych szacunków GUS, PKB Polski wzrósł w 2011 r. o 4,3% po zwyżce o 3,9% rok wcześniej. Przyspieszenie dynamiki PKB miało miejsce głównie dzięki odbiciu w inwestycjach (+ 8,7%). Popyt krajowy wzrósł o 3,8%. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju szacuje 2,3% wzrost PKB w 2012 r. Rządowa prognoza mówi o 2,5% zwyżce. Zdaniem Komisji Europejskiej polski deficyt sektora finansów publicznych w 2012 r. osiągnie 3,3% PKB, po tym jak w 2011 r. spadł poniżej 5,6% PKB. Stopa bezrobocia wyniosła 13,3% na koniec stycznia 2012 r., (wzrost o 0,8 pkt proc. wobec poprzedniego miesiąca) podało Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (MPiPS), powołując się na dane z urzędów pracy. Platforma Obywatelska forsuje wydłużenie i stopniowe zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn do 67. roku życia. Koalicyjne PSL krytykuje ten pomysł, ale i nie odrzuca go kategorycznie. Premier Donald Tusk zapowiedział w expose, że od 2012 r. pracodawcy i samozatrudnieni zapłacą składkę rentową wyższą o 2 punkty procentowe od dotychczasowej. Według ekspertów Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, będzie to oznaczało nie tylko 9
wzrost bezrobocia, ale też powiększanie się szarej strefy w gospodarce. Stany Zjednoczone Stany Zjednoczone utrzymują pozycję największej na świecie gospodarki oraz najbardziej zaawansowanej pod względem technologicznym. W IV kwartale 2011 r. gospodarka USA rosła w tempie 3%, najszybciej od 1,5 roku. W trzech ostatnich miesiącach ubiegłego roku wydatki konsumentów w USA urosły o 2,1%. Wcześniej podawano, że o 2%. Z kolei wzrost inwestycji firm zrewidowano do 2,8 z 1,7% wcześniej. Gospodarce pomógł też wzrost zapasów firm, które jak można wnioskować szykują się na zwiększony popyt na swoje produkty w tym roku. Wskaźnik bezrobocia spadł z 9% we wrześniu 2011 do 8,3% w marcu. Dalszy spadek do uważanego za normalny poziomu 5-6%, w ocenie szefa Rezerwy Federalnej Bena Bernanke, wymaga znacznego przyspieszenia wzrostu gospodarczego. Jego zdaniem gospodarka USA nie jest na tyle silna aby bezrobocie szybko spadało. Kongres USA uchwalił przedłużenie do końca 2012 r. niższych podatków od płac na ubezpieczenia społeczne oraz dodatkowych zasiłków dla bezrobotnych. Ma to się przyczynić do przyspieszenia wzrostu gospodarki. Realizacja narodowej inicjatywy na rzecz rozwoju eksportu National Export Initiative (NEI), zakłada podwojenie eksportu USA w ciągu 5 lat oraz utworzenie kilku milionów nowych miejsc pracy. Czechy Pod koniec lutego premier Czech Petr Neczas poinformował, że z powodu przewidywanej stagnacji w gospodarce rząd planuje podwyżkę podatku VAT oraz zamrożenie emerytur. Centroprawicowy gabinet jako jeden z głównych celów postawił sobie stopniowe wyeliminowanie deficytu budżetowego do 2016 r. W 2012 r. deficyt budżetowy Czech ma wynieść 3,5% PKB. Czechy nie przystąpią do międzyrządowego paktu fiskalnego. Traktat o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Monetarnej, wymusza więcej dyscypliny w finansach publicznych, zwłaszcza w państwach eurolandu, ustanawiając nowe, bardziej automatyczne sankcje za łamanie dyscypliny. Ma wejść w życie 1 stycznia 2013 r., przy założeniu, że do tego czasu będzie ratyfikowany przez 12 z 17 państw strefy euro. Dla gospodarki czeskiej duże znaczenie ma handel zagraniczny. Czechy mają jedną z najbardziej otwartych gospodarek w Europie. Po znaczącym załamaniu się dynamiki handlu zagranicznego w 2009 r. (-20,1%), obroty handlowe w 2010 r. nabrały ponownego rozmachu i międzyrocznie wzrosły o 24,4%. Dominującą pozycję w czeskim eksporcie zajmują samochody, komputery, telewizory, urządzenia telefoniczne, druty i kable, meble do siedzenia oraz urządzenia elektryczne. Od 2005 r. eksport towarów i usług przeważa nad ich importem, chociaż dodatnie saldo wymiany handlowej obniża się. Największy wpływ na ten rezultat miało pogłębienie się deficytu w grupie paliw mineralnych. Około 80% obrotów towarowych stanowi wymiana z krajami UE. Węgry Rząd węgierski zrewidował prognozy gospodarcze na najbliższe pięć lat. Zgodnie z ustawą budżetową na 2012 rok węgierski PKB będzie się zwiększał w znacznie niższym tempie, niż zakładano jeszcze w kwietniu: 1,9% w 2011 r. 10
(zamiast 3,1%), 1,5% w 2012 r. (zamiast 3,0%), 2,9% w 2013 r. (zamiast 3,2%), 3,1% w 2014 r. (zamiast 3,3%) oraz 3,0% w 2015 r. (zamiast 3,5%). Inflacja w latach 2011-2015 ma wynieść odpowiednio 3,8%, 4,2%, 3,0%, 3,0% i 3,0%. W marcu 2011 r. rząd ogłosił program reform strukturalnych tzw. Plan Kálmána Szélla, który zakłada zmniejszenie zadłużenia kraju (z 80,2% PKB w 2010 r. do 65-70% PKB w 2014 r.) oraz ograniczenie wydatków budżetowych (zmniejszenie deficytu z 4,2% PKB w 2010 do 1,9% PKB w 2014 r.). Ministrowie finansów krajów UE podjęli decyzję o częściowym zawieszeniu unijnych funduszy spójności na 2013 r. dla Węgier. To kara za nadmierny deficyt finansów publicznych. Wyliczona przez Komisję Europejską suma 495 mln EUR do zawieszenia dla Węgier odpowiada 0,5% PKB tego kraju. Po agencjach Moody's i Standard & Poor's, także Fitch obniżył rating Węgier do poziomu śmieciowego, BB+, z perspektywą negatywną. Wszystko z powodu impasu między Budapesztem a UE i MFW w sprawie pomocy finansowej dla Węgier. Pod koniec 2011 r. Węgry zwróciły się do Unii Europejskiej i Międzynarodowego Funduszu Walutowego o kredyty ratunkowe. Rozmowy na ten temat załamały się jednak za sprawą uchwalonych na Węgrzech ustaw, mogących zagrozić niezależności banku centralnego tego kraju. 1 stycznia 2012 r. weszła w życie ustawa przeforsowana przez premiera Wiktora Orbana, na mocy której w kraju obowiązywać będzie najwyższy w UE podatek VAT wynoszący 27%. Podwyżka stawki podatku ma załatać dziurę w węgierskim budżecie. Podsumowanie Dużą przewagą Plaza Centers względem notowanych na GPW innych zagranicznych spółek deweloperskich jest zupełna nieobecność zarejestrowanego w Holandii holdingu w najmniej perpektywicznym sektorze mieszkaniowym, który w mniejszym bądź większym stopniu ciąży na wynikach konkurentów w zależności od skali ich zaangażowania w budownictwo mieszkaniowe. Przeciwnie, jej dużym plusem jest koncentracja działalności na szybko rozwijającym się rynku centrów handloworozrywkowych. Spółka nie jest też tak jak konkurenci uzależniona od zewnętrznego finansowania realizowanych projektów. Plaza Centers nie jest też zadłużona ponad miarę jak spora część konkurentów z branży. I choć notowania akcji z pewnością nie cieszą inwestorów, Plaza może się pochwalić obecnością aż trzech polskich inwestorów instytucjonalnych w akcjonariacie z ponad 5% udziałem w głosach na WZA. 11