Kompetencje kluczowe w procesie wychowania fizycznego Katarzyna Wąsowicz wasowicz@womczest.edu.pl
Program spotkania Definicja pojęcia kompetencje kluczowe. Kompetencje kluczowe w prawie oświatowym. Kompetencje kluczowe a ocena ucznia z wychowania fizycznego. 2
Kierunki realizacji polityki oświatowej państwa na rok szkolny 2018/19 100 rocznica odzyskania niepodległości wychowanie do wartości i kształtowanie patriotycznych postaw uczniów. Wdrażanie nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego. Kształcenie rozwijające samodzielność, kreatywność i innowacyjność uczniów. Kształcenie zawodowe oparte na ścisłej współpracy z pracodawcami. Rozwój doradztwa zawodowego. Rozwijanie kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli. Bezpieczeństwo i odpowiedzialne korzystanie z zasobów dostępnych w sieci. 3
Kompetencje kluczowe definiowane są jako połączenie wiedzy, umiejętności i postaw odpowiednich do sytuacji. Kompetencje kluczowe to te, których wszystkie osoby potrzebują do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem, integracji społecznej i zatrudnienia* *Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2006/962/WE) 4
ZALECENIE RADY z dnia 22 maja 2018 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji kompetencje w zakresie wielojęzyczności kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii kompetencje cyfrowe kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się kompetencje obywatelskie kompetencje w zakresie przedsiębiorczości kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej 5
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji uczeń: rozumie i interpretuje pojęcia, fakty rozumie i wyraża uczucia wyraża opinie wykorzystuje obrazy, dźwięki, materiały cyfrowe w różnych dziedzinach i kontekstach 6
kompetencje cyfrowe uczeń: korzysta z technologii cyfrowych w sposób pewny, krytyczny i odpowiedzialny interesuje się technologiami cyfrowymi i wykorzystuje je do celów uczenia się, pracy i udziału w społeczeństwie (korzysta z informacji i danych, komunikuje się, współpracuje, korzysta z mediów, tworzy treści cyfrowe, unika zagrożeń, szanuje własność intelektualną i innych użytkowników sieci) 7
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się uczeń: dokonuje autorefleksji skutecznie zarządza czasem, organizuje naukę skutecznie zarządza informacjami konstruktywnie pracuje z innymi osobami dba o zdrowie fizyczne, psychiczne i emocjonalne, prowadzi prozdrowotny tryb życia 8
kompetencje obywatelskie uczeń: zna podstawowe pojęcia i zjawiska dotyczące gospodarki, kultury i organizacji angażuje się wraz z innymi na rzecz wspólnego interesu (w miarę możliwości) ma umiejętności krytycznego myślenia, rozwiązywania problemów, formułowania argumentów, podejmowania decyzji znajduje dostęp do tradycyjnych i nowych form medialnych, zna ich rolę w społeczeństwie 9
kompetencje w zakresie przedsiębiorczości uczeń: zna i rozumie pojęcia związane z planowaniem i zarządzaniem projektami (procesy, zasoby) rozumie procesy ekonomiczne zna własne atuty i słabości współpracując i pracując indywidualnie ma zmysł inicjatywy i poczucie sprawczości jest odważny, otwarty na przyszłość, wytrwały w dążeniu do celu 10
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej uczeń: zna różne kultury i sposoby ich ekspresji jest otwarty na różnorodność ekspresji kulturalnej jest gotowy do uczestniczenia w różnych doświadczeniach kulturalnych szanuje własność kulturową i podchodzi do niej sposób odpowiedzialny 11
Kompetencje kluczowe w prawie oświatowym
Podstawa prawna Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe 13
Art.44.3. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi, w drodze rozporządzenia, w odniesieniu do różnych typów szkół i rodzajów placówek, wymagania wobec szkół i placówek, dotyczące prawidłowości i skuteczności działań, o których mowa w ust. 1, w zakresie: 1) przebiegu procesów kształcenia, wychowania i opieki; 2) umożliwienia każdemu uczniowi rozwoju na miarę jego indywidualnych możliwości; 3) podejmowania przez szkołę lub placówkę działań podnoszących jakość jej pracy; 4) angażowania uczniów, rodziców i nauczycieli w działania szkoły lub placówki; 5) współpracy ze środowiskiem lokalnym; 6) uzyskiwanych efektów kształcenia i wychowania; 7) aktywności uczniów i ich rozwoju osiąganego adekwatnie do potrzeb i możliwości; 8) doskonalenia pracy szkoły lub placówki przy zaangażowaniu społeczności szkolnej i środowiska lokalnego. 14
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań wobec szkół i placówek Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Uczniowie są aktywni Kształtowane są postawy i respektowane normy społeczne Szkoła wspomaga rozwój uczniów Rodzice są partnerami szkoły Szkoła współpracuje ze środowiskiem lokalnym 15
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej
Kształcenie ogólne w szkole podstawowej ma na celu: 4) rozwijanie kompetencji, takich jak: kreatywność, innowacyjność i przedsiębiorczość; 9) wspieranie ucznia w rozpoznawaniu własnych predyspozycji i określaniu drogi dalszej edukacji; 11) kształtowanie postawy otwartej wobec świata i innych ludzi, aktywności w życiu społecznym oraz odpowiedzialności za zbiorowość; 12) zachęcanie do zorganizowanego i świadomego samokształcenia 17
Najważniejsze umiejętności rozwijane w ramach kształcenia ogólnego w szkole podstawowej to: sprawne komunikowanie się w języku polskim oraz w językach obcych nowożytnych; sprawne wykorzystywanie narzędzi matematyki w życiu codziennym, a także kształcenie myślenia matematycznego; poszukiwanie, porządkowanie, krytyczna analiza oraz wykorzystanie informacji z różnych źródeł; kreatywne rozwiązywanie problemów z różnych dziedzin ze świadomym wykorzystaniem metod i narzędzi wywodzących się z informatyki, w tym programowanie; rozwiązywanie problemów, również z wykorzystaniem technik mediacyjnych; praca w zespole i społeczna aktywność; aktywny udział w życiu kulturalnym szkoły, środowiska lokalnego oraz kraju. 18
Kompetencje kluczowe w wychowaniu fizycznym Ważną rolę w kształceniu i wychowaniu uczniów w szkole podstawowej odgrywa edukacja zdrowotna. Zadaniem szkoły jest kształtowanie postaw prozdrowotnych uczniów, w tym wdrożenie ich do zachowań higienicznych, bezpiecznych dla zdrowia własnego i innych osób, a ponadto ugruntowanie wiedzy z zakresu prawidłowego odżywiania się, korzyści płynących z aktywności fizycznej, a także stosowania profilaktyki 19
Kompetencje kluczowe w wychowaniu fizycznym cele kształcenia wymagania ogólne Kształtowanie umiejętności osobistych i społecznych sprzyjających całożyciowej aktywności fizycznej. 20
Uczeń: Kompetencje kluczowe w wychowaniu fizycznym treści kształcenia wymagania szczegółowe omawia zasady aktywnego wypoczynku zgodne z rekomendacjami aktywności fizycznej dla swojego wieku (np. WHO lub UE) - klasy V i VI opracowuje rozkład dnia, uwzględniając proporcje między pracą a wypoczynkiem, wysiłkiem umysłowym a fizycznym, rozumiejąc rolę wypoczynku w efektywnym wykonywaniu pracy zawodowej - klasy VII i VIII 21
Kompetencje kluczowe w wychowaniu fizycznym treści kształcenia wymagania szczegółowe Kompetencje społeczne. Uczeń: uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli zawodnika, stosując zasady czystej gry : szacunku dla rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się decyzjom sędziego, potrafi właściwie zachować się w sytuacji zwycięstwa i porażki, podziękować za wspólną grę pełni rolę organizatora, sędziego i kibica w ramach szkolnych zawodów sportowych wyjaśnia zasady kulturalnego kibicowania 22
Kompetencje kluczowe w wychowaniu fizycznym treści kształcenia wymagania szczegółowe Kompetencje społeczne. Uczeń: omawia znaczenie dobrych relacji z innymi ludźmi, w tym z rodzicami oraz rówieśnikami tej samej i odmiennej płci współpracuje w grupie szanując poglądy i wysiłki innych ludzi, wykazując asertywność i empatię motywuje innych do udziału w aktywności fizycznej 23
Kompetencje kluczowe w wychowaniu fizycznym treści kształcenia wymagania szczegółowe Uczeń: rozumie i opisuje ideę starożytnego i nowożytnego ruchu olimpijskiego (klasy V i VI) wyjaśnia ideę olimpijską, paraolimpijską i olimpiad specjalnych (klasy VII i VIII) 24
Uczeń: Kompetencje kluczowe w wychowaniu fizycznym treści kształcenia wymagania szczegółowe diagnozuje własną, dzienną aktywność fizyczną, wykorzystując nowoczesne technologie (np. urządzenia monitorujące, aplikacje internetowe) - klasy VII i VIII 25
Kompetencje kluczowe a ocena ucznia z wychowania fizycznego
Komentarz do podstawy programowej przedmiotu wychowanie fizyczne Dzisiejsze wychowanie fizyczne musi wpisywać się w szerszą holistyczną edukację człowieka, dając mu bardzo stabilne i oparte na trwałych wartościach przygotowanie do wymagań, jakie stawiać będzie przed nim życie w dynamicznie rozwijających się społecznościach i różnorodnych warunkach socjalno-bytowo-kulturowych 27
Komentarz do podstawy programowej przedmiotu wychowanie fizyczne Nauczyciele powinni pamiętać, że efektywność osiągania celów wychowania fizycznego zależy w dużym stopniu od stosowania sposobów oceniania motywujących ucznia Oceniając, należy uwzględniać zdobyte przez ucznia umiejętności i wiadomości wskazane w podstawie programowej, lecz także powinno się eksponować jego wysiłek i zaangażowanie. Dodatkowymi kryteriami oceny mogą być zachowania wynikające z opanowania kompetencji społecznych. 28
Komentarz do podstawy programowej przedmiotu wychowanie fizyczne Ze względu na treści z zakresu edukacji zdrowotnej, w ocenianiu uczniów należy wziąć pod uwagę: gotowość do podejmowania zadań indywidualnych lub zespołowych, samoocenę uczniów dotyczącą rozwoju ich umiejętności osobistych i społecznych oraz zmian postaw wzajemną ocenę rówieśników (projekty, prace zespołowe) ocenę pracy ucznia przez nauczyciela dotyczącą specyficznych zadań, prac domowych i innych wytworów pracy ucznia 29
Kształtowanie kompetencji kluczowych na lekcjach wychowania fizycznego RODN WOM w Częstochowie godz. 15 00 s.238 30
Dziękuję za uwagę Katarzyna Wąsowicz wasowicz@womczest.edu.pl 31