Konkurs ACCh 2018 - zagadnienia 1.Trujące leki, czyli spisek molekuł AD 2017. 1. Dlaczego aminofenazon (piramidon) jest rakotwórczy? Podaj mechanizm procesu uszkadzania DA. 2. Dlaczego paracetamol jest hepatotoksyczny (uszkadza wątrobę). dpowiedź uzasadnij na podstawie procesu jego metabolizmu. 3. Cyklofosfamid jego działanie przeciwnowotworowe, jego toksyczny metabolit i metoda obrony przed nim. 4. Mechanizm toksycznego działania sarinu. 5. Problemy związane z talidomidem - dlaczego uszkadza płód i dlaczego nie można tego uniknąć? 2.Czym to pachnie? (Chemia zmysłów). 1. apisz równanie reakcji otrzymywania propanianu etylu metodą Fischera. 2. arysuj wzór strukturalny i podaj nazwę związku, który powstanie w wyniku utleniania aldehydu benzoesowego. 3. Jakie cząsteczki nazywane są chiralnymi. 4. Trzy alkohole mają wzór C 4 H 10. arysuj ich wzory strukturalne. Które są chiralne? 5. Co oznacza pojęcie centrum stereogeniczne. Podaj przykład cząsteczki (narysuj wzór strukturalny) posiadającej takie centrum. 6. Ustal, ile stereoizomerów ma cząsteczka związku o wzorze C 6 H 12 6 posiadająca 4 centra stereogeniczne. 7. Co to są enancjomery? 1
3.Barwy w chemii. 1. Żółcień aniliniowa (wzór poniżej) to jeden z barwników azowych. apisz równanie reakcji prowadzące do jej otrzymania z trwałych związków organicznych. Zaznacz w jej cząsteczce chromofor i auksochrom. 2. Wskaźniki ph to związki organiczne, które w zależności od odczynu roztworu mogą występować w różnej formie. Każda z form charakteryzuje się inną barwą. Poniżej przedstawiono wzory form oranżu metylowego i fenoloftaleiny. Zidentyfikuj te wskaźniki. kreśl barwę ora środowisko, w której występuje dana forma. azwa wskaźnika: azwa wskaźnika: 3. apisz równania reakcji kompleksowania jonów Zn 2+ i Cu 2+ przez cząsteczki wody i amoniaku. Wyjaśnij dlaczego związki kompleksowe jonów miedzi są barwne a jonów cynku bezbarwne. 4. Podaj definicję chromoforu i auksochromu. W podanych związkach zaznacz chromofor i auksochrom. 2
5. Hem i chlorofile to kompleksy zawierające w swej strukturze ligand oparty o szkielet porfiryny. Same porfiryny mają barwę zieloną lub niebieską. Chlorofile są zielone natomiast hem ma barwę czerwoną. Wyjaśnij różnicę w zabarwieniu tych związków. R Fe Mg H hem H Me R = Me (chlorofil a), CH (chlorofil b) 4.Jaki pożytek mamy z nanotechnologii? anomateriały w leczeniu chorób nowotworowych. 1. Podaj definicję nanotechnologii. 2. Podaj i krótko scharakteryzuj trzy przykłady zastosowania nanocząstek w medycynie. 3. Wymień i krótko opisz trzy znane ci metody charakteryzowania nanocząstek. 4. blicz liczbę atomów znajdujących się w nanocząstce o kształcie sześcianu i boku długości 2 nm. Załóż, że atomy są punktami materialnymi, a odległość pomiędzy najbliższymi atomami wynosi 0,2 nm. 5. blicz liczbę kulistych nanocząstek srebra o promieniu 10 nm znajdujących się w 10 g koloidu o stężeniu srebra równym 100 ppm (zakładamy gęstość srebra równą 10000 kg/m 3 ). 5.Kataliza i katalizatory. 1. Czynniki wpływające na szybkość reakcji. 2. Zmiany energii wewnętrznej podczas reakcji zachodzących z udziałem i bez udziału katalizatora. 3. Mechanizm działania katalizatora. 4. Kataliza homogeniczna - przykłady. 3
6. Kataliza heterogeniczna - przykłady. 7. Biokataliza i autokataliza. 6.iezwykły świat krystalografii. 1. Co to jest ciało krystaliczne (kryształ) i czym różni się od innych ciał stałych. 2. Co to jest polimorfizm a co alotropia. Podaj przykłady. 3. Co to są defekty struktury? Podaj przykład jak mogą wpływać na właściwości struktury. 4. Jakie informacje o budowie kryształu można otrzymać z badań rentgenograficznych. 5. Jakie reakcje zachodzą podczas elektrolitycznego otrzymywania kryształów cyny. 6. Zaproponuj sposób otrzymywania kryształów jodku ołowiu. 7.Koloidy - czyli co mają ze sobą wspólnego: smog, majonez i greckie uzo. 1. Jak nazywają się układy koloidalne, w których fazy zarówno rozproszona jak i rozpraszająca są cieczami. Podaj przykład takiego układu. 2. Wyjaśnij na czym polegają ruchy Browna. 3. Jak zbudowane są cząsteczki związków powierzchniowo czynnych. 4. Jakie formy i kształty mogą przybierać agregaty micelarne. 5. Wyjaśnij, dlaczego związki powierzchniowo czynne samorzutnie ulegają agregacji w wodzie. 8.Zadania rachunkowe związane z pokazami. 1. Do całkowitego zobojętnienia roztworu zawierającego 20 g wodorotlenku baru zużyto 5 cm 3 roztworu kwasu azotowego(v). blicz stężenie molowe użytego w doświadczeniu kwasu azotowego(v). 2. Minimalne stężenie roztworu siarczanu(vi) miedzi(ii), przy którym można zaobserwować jego barwę jest równe 0,01 mol/dm 3. Ile gramów CuS 4 5H 2 należy odważyć aby otrzymać 200 cm 3 roztworu o tym stężeniu? 3. Do 50 cm 3 roztworu azotanu(v) ołowiu(ii) o stężeniu 0,15 mol/dm 3 dodano nadmiar jodku potasu, tak by całkowicie wytrącić powstały osad. Jaki związek został wytrącony w postaci osadu? Ile wynosi masa otrzymanego osadu? 4
4. W dwóch oddzielnych zlewkach sporządzono roztwory wodne poprzez rozpuszczenie w pierwszej zlewce 10 g metakrzemianu sodu, a w drugiej zlewce 18 g trihydratu azotanu(v) miedzi(ii). trzymane roztwory zmieszano i zaobserwowano wytrącenie się charakterystycznego, niebieskiego osadu. blicz masę otrzymanego osadu. 5. W wyniku termicznego rozkładu dichromianu(vi) amonu powstają tlenek chromu(iii), azot oraz woda. Jaka jest objętość wydzielonego azotu (w przeliczeniu na warunki normalne) podczas rozkładu 5 g dichromianu(vi) amonu? 5