Zał. do Uchwały Nr CII/1911/2012 Zarządu Województwa Lubelskiego z dnia 20 marca 2012 r. L u b l i n, m a r z e c 2 0 1 2 r.
SPIS TREŚCI WPROWADZENIE... 3 CEL I STRUKTURA DOKUMENTU... 5 I. PODSTAWY PRAWNE I GŁÓWNE UWARUNKOWANIA ORGANIZACJI RAMOWEGO SYSTEMU PROGRAMOWANIA STRATEGICZNEGO W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM... 7 1. AKTY PRAWNE... 7 2. DOKUMENTY WCHODZĄCE W SKŁAD RAMOWEGO SYSTEMU ORGANIZACJI PROGRAMOWANIA STRATEGICZNEGO... 8 II. DIAGNOZA SYTUACJI W ZAKRESIE ORGANIZACJI PROGRAMOWANIA W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM... 15 III. RAMOWY SYSTEM ORGANIZACJI PROGRAMOWANIA STRATEGICZNEGO W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM... 17 1. SZEŚĆ ZASAD RAMOWEGO SYSTEMU ORGANIZACJI PROGRAMOWANIA STRATEGICZNEGO... 18 2. ORGANIZACJA PRAC NAD DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI W URZĘDZIE MARSZAŁKOWSKIM WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO... 19 3. WSPÓŁPRACA Z INSTYTUCJAMI ZEWNĘTRZNYMI... 25 4. ZADANIA OPERACYJNE... 26 Wykaz skrótów: SRWL- Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego KSRR- Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020 DSRK- Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju ŚSRK- Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju KPZK- Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 PZPWL- Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego PZP OF- Plan Zagospodarowania Przestrzennego Obszarów Funkcjonalnych OOŚ- Ocena Oddziaływania na Środowisko Strona 2
WPROWADZENIE Doświadczenia wynikające z uczestnictwa Polski w Unii Europejskiej, a zwłaszcza bezpośredni udział polskich regionów zarówno w tworzeniu polityki spójności jak równieŝ jako jej beneficjenta pokazały, Ŝe właściwe, trafne określenie celów rozwojowych i zapewnienie moŝliwości ich realizacji nie jest jedynie funkcją dostępnych środków finansowych. Korzystanie z zasobów i moŝliwości endogennych oraz z pełnego wykorzystania szans wsparcia rozwoju przy pomocy środków UE, wskazują, Ŝe w dłuŝszej perspektywie obok środków finansowych, często waŝniejszym czynnikiem decydującym o rozwoju regionu jest efektywny, skuteczny i przejrzysty system programowania w regionie, zawłaszcza w sektorze publicznym. Programowanie strategiczne jest podstawowym zadaniem oraz głównym elementem koordynacji działań róŝnych podmiotów wokół określonych celów rozwojowych. Jest procesem definiowania, a następnie realizacji długofalowych celów regionu. Stanowi jeden z najwaŝniejszych instrumentów zarządzania rozwojem województwa. Jego głównym zadaniem jest stymulowanie i kierunkowanie poczynań róŝnych podmiotów, wpływających bezpośrednio, a takŝe pośrednio, na rozwój regionalny 1. Pozwala m.in. na: wypracowanie, a następnie ustalenie hierarchii i waŝności celów rozwojowych regionu; poprawę efektywności wsparcia procesów rozwojowych oraz koordynację zadań realizowanych przez róŝne podmioty; budowanie partnerstwa, konsensusu i dialogu społecznego. Ze względu na wielość procesów, liczbę podmiotów oddziałujących na rozwój województwa, skuteczne i efektywne programowanie rozwoju regionu wymaga czytelnej oraz sprawnej organizacji całego procesu programowania. Sposób i jakość funkcjonowania tego systemu jako całości oraz na poszczególnych szczeblach i w instytucjach, w duŝej mierze decyduje o potencjale i zdolności reagowania regionu oraz poszczególnych podmiotów na strategiczne wyzwania rozwojowe. Cechą tych wyzwań jest to, Ŝe coraz częściej mają one charakter ponadlokalny, interdyscyplinarny i regionalny, a więc stają się wspólne dla duŝej części bądź wszystkich mieszkańców regionu. Opracowana w Departamencie Polityki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego propozycja Ramowego systemu programowania strategicznego w województwie lubelskim jest wyjściem naprzeciw stojącym wyzwaniom w tym zakresie. Oczekiwanym rezultatem jest poprawa jakości i efektów programowania, uzyskanie efektu synergii i lepsze wykorzystanie środków publicznych, a takŝe zasobów ludzkich i materialnych na poziomie regionu. 1 Pyszkowski A., Planowanie strategiczne jako instrument zarządzania rozwojem regionalnym, Warszawa, kwiecień 2003r Strona 3
Prezentowany dokument ma na celu zarówno podniesienie jakości programowania strategicznego, integrację współpracy pomiędzy komórkami organizacyjnymi Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego jak i wspólne budowanie tzw. wartości dodanej w tym zakresie. Dokument ten ma charakter otwarty, a w miarę potrzeb powinien być takŝe dostosowywany do zmieniających się uwarunkowań systemowych i programowych. Strona 4
CEL I STRUKTURA DOKUMENTU Celem Ramowego systemu organizacji programowania strategicznego w województwie lubelskim jest: zapewnienie spójności dokumentów strategicznych opracowywanych przez Samorząd Województwa Lubelskiego; poprawa koordynacji i skuteczności współpracy w ramach UMWL i z jednostkami organizacyjnymi; 2 poprawa efektywności wydatkowania publicznych środków publicznych poprawa synergii działań. Przesłankami opracowania Ramowego systemu organizacji programowania strategicznego są m.in. doświadczenia związane z wdraŝaniem funduszy strukturalnych oraz Kontraktu Wojewódzkiego, prowadzone prace systematyzujące zarządzanie rozwojem 3, podniesienie rangi programowania strategicznego, a takŝe zwiększenie efektywności wydatkowania środków publicznych. WdroŜenie systemu pozwoli m.in. na: usprawnienie, poprawę koordynacji i zwiększenie skuteczności procesu programowania, zmianę podejścia na programowanie w horyzoncie długofalowym, sprostanie wyzwaniom rozwojowym w nowym okresie programowania 4, zwiększenie udziału i zaangaŝowania partnerów regionalnych, lepsze wykorzystanie zasobów ludzkich UMWL oraz oszczędność środków finansowych. Sprawny i efektywnie działający System organizacji programowania strategicznego powinien zwiększyć skuteczność programowania strategicznego, a tym samym zwiększyć potencjał i szanse na wielkość i efektywność wsparcia rozwoju społeczno-gospodarczego środkami UE oraz środkami z budŝetu państwa. Wprowadzenie systemu będzie miało równieŝ 2 Zgodnie z Regulaminem organizacyjnym Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego pod pojęciem jednostki organizacyjnej użytej w treści dokumentu należy rozumieć wojewódzką samorządową jednostkę organizacyjną np. WUP, ROPS. 3 Założenia systemu zarządzania rozwojem Polski, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 27 kwietnia 2009r. 4 Dotyczy okresu programowania na lata 2014 2020. Strona 5
wymiar wizerunkowy i wpłynie na postrzeganie Lubelszczyzny jako regionu zorganizowanego i przewidywalnego oraz zachęcającego do inwestowania. Dokument składa się z 3 części: I. Uwarunkowania i podstawy prawne procesu programowania strategicznego; II. Diagnoza aktualnej sytuacji w zakresie programowania rozwoju w województwie lubelskim; III. ZałoŜenia nowego Systemu organizacji procesu programowania. Strona 6
I. PODSTAWY PRAWNE I GŁÓWNE UWARUNKOWANIA ORGANIZACJI RAMOWEGO SYSTEMU PROGRAMOWANIA STRATEGICZNEGO W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM 1. AKTY PRAWNE Na politykę rozwoju składają się polityki publiczne odnoszące się zarówno do poszczególnych sektorów, dziedzin jak i regionów. Istotne dla jej realizacji jest zapewnienie, aby wszystkie polityki publiczne były spójne względem siebie, a ich zakresy się wzajemnie uzupełniały. Głównymi aktami prawnymi systematyzującymi politykę rozwoju w Polsce są ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju 5 oraz ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 6. Ustawy te określają główne kwestie związane z kształtowaniem i prowadzeniem polityki rozwoju. Natomiast działalność samorządu województwa w zakresie polityki rozwoju reguluje ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa 7. Określa ona podstawowe dokumenty na poziomie wojewódzkim, za pomocą których samorząd kreuje politykę rozwoju, określa kompetencje organów samorządu województwa w zakresie ich opracowywania, przyjmowania oraz wdraŝania. Obowiązek opracowania na poziomie regionu części dokumentów strategicznych wynika równieŝ z innych ustaw branŝowych 8. Podstawowymi dokumentami porządkującymi dotychczas prowadzoną politykę rozwoju oraz określającymi nowe standardy przygotowania dokumentów, odpowiadającymi potrzebom kompleksowej polityki rozwoju są: ZałoŜenia systemu zarządzania rozwojem Polski 9 oraz Plan uporządkowania strategii rozwoju. 10 5 Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, Dz. U. 2009 r., Nr 84 poz. 712 z pózn. zm. 6 Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz. U. 2003 r., Nr 80, poz. 717 z póz. zm. 7 Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, Dz. U. 2001 r., Nr 142 poz. 1590 z późn. zm. 8 Wykaz w załączniku nr 1. 9 ZałoŜenia systemu zarządzania rozwojem Polski, dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 27 kwietnia 2009 10 Plan uporządkowania strategii rozwoju, dokument przyjęty przez Radę Ministrów 24 listopada 2009 roku oraz reasumpcja decyzji dokonana 10 marca 2010 r. oraz 30 kwietnia 2011 r. Strona 7
2. DOKUMENTY WCHODZĄCE W SKŁAD RAMOWEGO SYSTEMU ORGANIZACJI PROGRAMOWANIA STRATEGICZNEGO Obowiązujący, systemowy i wieloszczeblowy układ dokumentów strategicznych w relacji Unia Europejska Kraj Region, skutkuje koniecznością zapewnienia spójności dokumentów będących na niŝszym szczeblu programowania z dokumentami wyŝszego szczebla. Rys. 1 Układ dokumentów strategicznych POZIOM UE Strategia Europa 2020 Zestawy rozporządzeń i dokumentów dot. funduszy Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju POZIOM KRAJOWY KSRR i inne strategie sektorowe Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju Strategia Ponadregionalna Krajowe Programy Operacyjne Wieloletnie Programy Rozwoju POZIOM REGIONALNY Regionalne Programy Operacyjne Strategia Rozwoju Województwa Wojewódzkie Programy Rozwoju Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa POZIOM LOKALNY Programy branżowe Strategia Rozwoju Lokalnego Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Źródło: Oprac. własne DPR, Lublin 2012 Strona 8
2.1. DOKUMENTY UNII EUROPEJSKIEJ Wraz z przystąpieniem do Unii Europejskiej, Polska przyjęła dorobek prawny, a takŝe priorytety wynikające z podstawowych dokumentów strategicznych. W sferze programowania strategicznego oznacza to, Ŝe wszystkie dokumenty opracowywane przez poszczególne państwa członkowskie powinny zapewnić zgodność z kierunkami rozwojowymi wyznaczonymi dla całego obszaru UE. Dla następnej perspektywy programowania, dokumentem kierunkującym prace oraz wyznaczającym cele i politykę w wymiarze wspólnotowym jest Strategia na rzecz inteligentnego i zrównowaŝonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Europa 2020. 11 Dokument ten został przyjęty przez Komisję Europejska 3 marca 2010 roku i stanowi swego rodzaju kontynuację dotychczas obowiązującej Strategii Lizbońskiej. W dokumencie tym zaproponowano trzy podstawowe, wzajemnie wzmacniające się priorytety: - rozwój inteligentny (smart growth) rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacjach, - rozwój zrównowaŝony (sustainable growth) promowanie gospodarki zrównowaŝonej efektywniej wykorzystującej zasoby, bardziej przyjaznej środowisku, a zarazem konkurencyjnej, - rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive growth) wzmacnianie gospodarki charakteryzującej się wysokim zatrudnieniem oraz spójnością ekonomiczną, społeczną i terytorialną. W ramach trzech głównych priorytetów przewidziano realizację siedmiu inicjatyw przewodnich, w których zaproponowano szereg waŝnych działań na poziomie wspólnotowym i krajowym, które mają przyczyniać się do realizacji priorytetów. Są to: - Unia innowacji projekt na rzecz poprawy warunków ramowych i dostępu do finansowania badań i innowacji; - MłodzieŜ w drodze projekt na rzecz poprawy wyników systemów kształcenia oraz ułatwiania młodzieŝy wejścia na rynek pracy; - Europejska agenda cyfrowa projekt na rzecz upowszechnienia szybkiego Internetu, umoŝliwienia gospodarstwom domowym i przedsiębiorstwom czerpania korzyści z jednolitego rynku cyfrowego; - Europa efektywnie korzystająca z zasobów projekt na rzecz uniezaleŝnienia wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów, przejścia na gospodarkę niskoemisyjną, większego wykorzystania odnawialnych źródeł energii, modernizacji transportu oraz propagowania efektywności energetycznej; - Polityka przemysłowa w erze globalizacji projekt na rzecz poprawy otoczenia biznesu szczególnie w odniesieniu do MŚP oraz wspierania rozwoju silnej 11Do pobrania ze strony: http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=com:2010:2020:fin:pl:pdf Strona 9
i zrównowaŝonej bazy przemysłowej, przygotowanej do konkurowania na rynkach światowych; - Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia projekt na rzecz modernizacji rynków pracy i wzmocnienia pozycji obywateli poprzez rozwój kwalifikacji przez całe Ŝycie w celu zwiększenia współczynnika aktywności zawodowej i lepszej dopasowania popytu do podaŝy na rynku pracy, między innymi dzięki mobilności siły roboczej; - Europejski program walki z ubóstwem projekt na rzecz zapewnienia spójności społecznej i terytorialnej. Strategia Europa 2020 wraz pakietem rozporządzeń wykonawczych stanowią podstawowe odniesienie w kierunkowaniu prac nad strategią rozwoju województwa i wykorzystaniu środków pomocowych w nowej perspektywie finansowej 2014-2020. 2.2. DOKUMENTY KRAJOWE W ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju określone zostały dokumenty o charakterze strategicznym dla Polski, nakreślona została ich systematyka, a takŝe wskazane podmioty odpowiedzialne za ich opracowanie. Ze względu na podmiot prowadzący politykę rozwoju w Polsce wyróŝniamy trzy poziomy programowania: - krajowy, w ramach którego opracowanie dokumentów o charakterze programowym i strategicznym naleŝy do kompetencji Rady Ministrów - regionalny, gdzie opracowanie dokumentów strategicznych naleŝy do właściwości samorządu województwa - lokalny, gdzie dokumenty strategiczne opracowywane są przez samorządy powiatowe i gminne. Na kaŝdym z tych poziomów opracowywane są dwa podstawowe rodzaje dokumentów: - strategie dokumenty kierunkowe, długo- lub średniookresowe, określające główne trendy, wyzwania i scenariusze rozwoju społeczno-gospodarczego oraz podstawowe uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju w odniesieniu do danego terytorium bądź dziedziny 12 - programy - dokumenty o charakterze operacyjno-wdroŝeniowym, opracowywane w celu realizacji strategii 13. Programy operacyjne są współfinansowane środkami UE, natomiast programy rozwoju są finansowane wyłącznie środkami krajowymi. 12 Szczegółowe zapisy dotyczące zasad opracowania strategii zawarte zostały w art. 9 oraz Rozdziale 2. Strategie rozwoju, Ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. 13 Szczegółowe zapisy dotyczące zasad opracowania programów zawarte zostały w Rozdziale 3 Programy operacyjne i programy rozwoju Ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju Strona 10
Rys. 2 Docelowy układ dokumentów Źródło: ZałoŜenia systemu zarządzania rozwojem Polski, MRR, Warszawa 2009r., s.31 Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju określa główne trendy, wyzwania, i scenariusze rozwoju społeczno-gospodarczego kraju oraz kierunki przestrzennego zagospodarowania kraju, z uwzględnieniem zasady zrównowaŝonego rozwoju. Dokument ten wyznacza główne trendy i wyzwania, wynikające zarówno z rozwoju wewnętrznego kraju, jak i zmian w jego otoczeniu zewnętrznym. Przedstawia kompleksową koncepcję rozwoju kraju w perspektywie długookresowej z uwzględnieniem wymiaru społecznego, gospodarczego, środowiskowego, terytorialnego i instytucjonalnego, scenariusze rozwoju społecznogospodarczego uwzględniające cele i zasady zrównowaŝonego rozwoju, jak równieŝ cele, kierunki i priorytety oraz uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne przestrzennego rozwoju i zagospodarowania kraju oraz sposoby ich realizacji.. Długookresowa strategia rozwoju kraju w zakresie rozwoju przestrzennego określa równieŝ w szczególności podstawowe elementy struktury przestrzennej kraju, zasady realizacji i koordynacji polityk zmierzających do zapewnienia ładu przestrzennego, rekomendacje do uwzględnienia w średniookresowej strategii rozwoju kraju, w tym wskazania obszarów problemowych o znaczeniu krajowym. Uwzględnia ona równieŝ uwarunkowania wynikające z członkostwa w Unii Europejskiej. Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju stanowi dokument określający podstawowe uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju kraju w wymiarze społecznym, gospodarczym, regionalnym i przestrzennym, realizowany przez strategie rozwoju oraz przy pomocy programów. Jest jednym z najwaŝniejszych dokumentów określających kierunki rozwoju społeczno- Strona 11
gospodarczego Polski. Wyznacza priorytetowe cele oraz identyfikuje najwaŝniejsze obszary, w których koncentrują się działania państwa. Jest dokumentem stanowiącym bazę odniesienia dla innych strategii i programów rządowych oraz samorządowych. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju jest nadrzędnym, strategicznym dokumentem rządowym stanowiącym podstawę do prowadzenia krajowej polityki przestrzennej państwa. Jest to równieŝ kluczowy dokument dla opracowania (aktualizacji) Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego. Zgodnie z Planem uporządkowania strategii rozwoju liczba opracowanych na poziomie kraju strategii i polityk została zmniejszona z 42 dokumentów do 9 nowych zintegrowanych strategii rozwoju, realizujących średnio- i długookresową strategię rozwoju kraju. Są to następujące dokumenty: Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020. Regiony, Miasta, Obszary wiejskie 14 (oprac.: Minister Rozwoju Regionalnego) Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki na lata 2012-2020 Dynamiczna Polska 15 (oprac. Minister Gospodarki) Strategia rozwoju kapitału ludzkiego 16 (oprac. Przewodniczący SKRM) Strategia rozwoju transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku) 17 (oprac. Minister Infrastruktury) Strategia Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko Perspektywa 2020 r 18 (oprac. Minister Gospodarki) Strategia Sprawne państwo 2020 19 (oprac. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji) Strategia rozwoju kapitału społecznego 2011-2020 20 (oprac. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego) Strategia bezpieczeństwa narodowego RP 2011-2022 21 (oprac. Minister Obrony Narodowej) 14 Dokument do poprania ze strony: www.mrr.gov.pl/aktualnosci/rozwoj_regionalny/documents/ksrr_13_07_2010.pdf 15 Projekt dokumentu z dnia 17.02.2012 do pobrania ze strony: http://bip.mg.gov.pl/files/upload/15509/mg_dap_resorty_sieg_kons.mi%c4%99dz_120217.pdf 16 Projekt dokumentu z dnia 15.11.2011 do pobrania ze strony: http://zds.kprm.gov.pl/sites/default/files/pliki/srkl_-_wersja_z_15_listopada.pdf 17 Projekt dokumentu z dnia 30.03.2011 do pobrania ze strony: http://www.transport.gov.pl/files/0/1793934/srtdo2020rzperspektywdo2030rprojekt.pdf 18 Projekt dokumentu z dnia 16.10.2011 do pobrania ze strony: http://www.mos.gov.pl/g2/big/2011_09/7eb2e9da4e849c0282f755ffaaf32944.pdf 19 Projekt dokumentu z dnia 10.10.2011 do pobrania ze strony: http://www.msw.gov.pl/download/1/13700/projekt_staregii_sprawne_panstwo_2020_.pdf 20 Projekt dokumentu z dnia 21.12.2011 do pobrania ze strony: http://ks.mkidn.gov.pl/media/download_gallery/20120112_strategia_rozwoju_kapitalu_spolecznego_po_uzgodnieniach_ miedzyresortowych_%e2%80%93_tekst_glowny_21-12-11.pdf Strona 12
Strategia ZrównowaŜonego Rozwoju Wsi i Rolnictwa 22 (oprac. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi) NajwaŜniejszym dokumentem z poziomu krajowych dokumentów strategicznych odnoszących się wprost do Strategii Rozwoju Województwa jest Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020. Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie (KSRR). Dokument ten został przyjęty przez Radę Ministrów 13 lipca 2010 r. KSRR uwzględnia nowe rozwiązania, podejście oraz kierunki myślenia o polityce regionalnej. Strategia ta określa uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju regionalnego, politykę państwa wobec regionów, grup regionów lub obszarów problemowych. KSRR ma równieŝ wyraźne ukierunkowanie terytorialne. Definiuje główne zasady oraz mechanizmy współpracy i koordynacji działań podejmowanych przez Radę Ministrów na poziomie krajowym, z działaniami podejmowanymi przez samorząd terytorialny na poziomie regionu. W dokumencie tym wyznaczone zostały trzy cele strategiczne: konkurencyjność - wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów, spójność budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie procesom marginalizacji na obszarach problemowych, sprawność tworzenie warunków dla skutecznej, efektywnej i partnerskiej realizacji działań rozwojowych ukierunkowanych terytorialnie. Główne załoŝenia KSRR to przede wszystkim: odejście od polityki regionalnej stanowiącej przede wszystkim kanał redystrybucji środków na rzecz polityki ukierunkowanej na wykorzystanie potencjałów endogenicznych wszystkich terytoriów dla osiągania celów rozwoju kraju - kreowania wzrostu zatrudnienia i spójności, stworzenie jednej, wspólnej polityki określającej cele dla wszystkich podmiotów publicznych w odniesieniu do terytorium, stymulowanie konkurencyjności w skali regionalnej, krajowej i międzynarodowej, oraz wspomaganie rozprzestrzeniania procesów rozwoju z ośrodków najszybciej rozwijających się na pozostałe obszary kraju, zwiększanie spójności terytorialnej zarówno w skali krajowej, jak i regionalnej, budowanie powiązań funkcjonalnych, ograniczanie dysproporcji rozwojowych, skoncentrowanie interwencji polityki regionalnej na wybranych obszarach tematycznych i przestrzennych (obszarach strategicznej interwencji) zwiększenie efektywności polityki regionalnej odejście od silnie scentralizowanego modelu sprawowania władzy (top-down), na rzecz wzmocnienia wieloszczeblowego systemu zarządzania (multi-level governance) m.in. poprzez wprowadzenie nowego instrumentu partnerstwa i koordynacji działań ukierunkowanych terytorialnie kontraktu terytorialnego, 21 Projekt dokumentu z dnia 20.06.2011 do pobrania ze strony: http://www.wp.mil.pl/pliki/file/strategia_rozwoju_bezp/strategia_rozwoju.pdf 22 Projekt dokumentu z dnia 14.12.2010 do pobrania ze strony: http://bip.minrol.gov.pl/desktopmodules/announcement/viewannouncement.aspx?moduleid=1446&taborgid=1619&la ngid=0&announcementid=14166&modulepositionid=2016 Strona 13
zwiększenie efektywności polityki regionalnej m.in. przez wprowadzenie zasady warunkowości oraz mechanizmów konkurencji ncji w dostępie do środków publicznych w oparciu o realizację załoŝonych wskaźników rzeczowych, przemodelowanie systemu finansowania polityki regionalnej przez oparcie go o Wieloletni Plan Finansowy Państwa i kontrakty terytorialne. Rys. 3 Ideowy schemat układu dokumentów strategicznych Poziom UE Strategia UE Wytyczne i rozporządzenia Poziom krajowy Poziom regionalny Strategie krajowe Programy krajowe Strategie regionalne Programy regionalne Polityka rozwoju Poziom lokalny Strategie lokalne Programy lokalne Źródło: Oprac. własne DPR, Lublin 2012 Urząd Marszałkowski ałkowski Województwa Lubelskiego Strona 14
II. DIAGNOZA SYTUACJI W ZAKRESIE ORGANIZACJI PROGRAMOWANIA W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM Podstawowym dokumentem określającym kierunki rozwoju regionu jest Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006-2020 23. Uszczegółowieniem i uzupełnieniem jej zapisów powinny być strategie i programy sektorowe w najwaŝniejszych dla rozwoju regionu kierunkach oraz programy rozwoju 24. Sejmik Województwa Lubelskiego przyjął 33 dokumenty o charakterze strategicznym i operacyjnym 25, przy czym: 19 ma charakter obligatoryjny 14 stanowią dokumenty nieobligatoryjne. Okres obowiązywania części z nich juŝ wygasł, część dokumentów wymaga aktualizacji bądź gruntownego przemodelowania ich zapisów. Od momentu ich opracowania zmieniły się uwarunkowania prawne, które obecnie systematyzują wiele kwestii związanych z wprowadzeniem niezbędnych działań korygujących i zmian. Rozwiązanie tych problemów powinno odbywać się przy ścisłej współpracy wszystkich komórek organizacyjnych 26 Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego oraz odpowiednich jednostek organizacyjnych. wszystkim zainteresowanym zapewni niezbędne konsultacje oraz pomoc merytoryczno-doradczą w tym zakresie. Aktualnie występujące w województwie lubelskim problemy dotyczące opracowywanych dokumentów strategicznych oraz moŝliwości ich przełoŝenia na grunt realizacyjny skutkują stosunkowo niską efektywnością podejmowanych działań rozwojowych. Do najwaŝniejszych problemów w tym zakresie naleŝą: ogólny charakter zapisów oraz brak koncentracji i ukierunkowania na podstawowe i najwaŝniejsze problemy; mało przejrzysta metodologia oraz częsty brak spójności wewnętrznej dokumentów (np. nadmiernie rozbudowana część diagnostyczna w stosunku do części prognostycznej, brak jasno określonych celów, brak klarownego systemu monitorowania i oceny); nie zawsze zapewniona spójność zewnętrzna (brak zgodności i komplementarności poszczególnych programów z dokumentami strategicznymi, w tym niewystarczające powiązania ze strategią rozwoju województwa); 23 Uchwała Nr XXXVI/530/05.Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 4 lipca 2005 r., Uchwała Nr XXXI/545/09 Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 27 kwietnia 2009 r. 24 Zaleski J. Strategiczne wybory oraz formalno-prawne uwarunkowania programowania rozwoju regionalnego, materiał z konferencji Strategiczne kierunki rozwoju województwa lubelskiego wobec nowych wyzwań, Lublin, 6 lipca 2009r. 25 Wykaz w załączniku nr 1 wg. Stanu na koniec 2011 roku. 26 Zgodnie z Regulaminem organizacyjnym Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego pod pojęciem komórki organizacyjnej naleŝy rozumieć departament, kancelarie, biuro., oddział, zespół, filie. Strona 15
brak bieŝącej oraz systemowej aktualizacji niektórych dokumentów; niewystarczające powiązanie programowania strategicznego z planowaniem przestrzennym; niewystarczające podejście strategiczne w budowaniu programów rozwoju poszczególnych obszarów tematycznych (przejawiające się m.in. w niedostatecznej wiedzy o programach i działaniach prowadzonych przez jednostki niezaleŝne od Samorządu Województwa); dublowanie zapisów w niektórych dokumentach; nieskuteczne metody i mechanizmy oceny efektów wynikających z wdraŝania dokumentów programowych; brak pełnego wykorzystania potencjału wynikającego z realizacji zasady partnerstwa. Zmiany i poprawy wymagają mechanizmy współpracy pionowej (samorząd lokalny samorząd regionalny centrum) oraz poziomej (samorząd regionalny partnerzy w regionie). WdroŜenie idei wieloszczeblowego zarządzania (multi level governance), jest warunkiem usprawnienia i poprawy efektywności działań na etapie realizacyjnym. Strona 16
III. RAMOWY SYSTEM ORGANIZACJI PROGRAMOWANIA STRATEGICZNEGO W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM Zgodnie z ustawą o samorządzie województwa za opracowanie strategii rozwoju województwa odpowiedzialny jest samorząd województwa 27, zaś przygotowanie projektów dokumentów strategicznych i operacyjnych naleŝy do zadań Zarządu Województwa (Tab.1). W związku z tym naleŝy przyjąć, Ŝe w proces opracowania i monitorowania dokumentów strategicznych, a w szczególności strategii rozwoju województwa, zaangaŝowane są wszystkie komórki organizacyjne Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego 28, adekwatnie do zakresu kompetencji danej jednostki. Tab. 1 Podział zadań w ramach prac nad dokumentami strategicznymi Rodzaj dokumentu Przygotowanie Zatwierdzenie Strategia rozwoju województwa Plan zagospodarowania przestrzennego Regionalny program operacyjny 29 Zarząd Województwa Zarząd Województwa Zarząd Województwa we współpracy z ministrem właściwym ds. rozwoju regionalnego Sejmik Województwa Sejmik Województwa Zarząd Województwa Program rozwoju Zarząd Województwa Zarząd Województwa Nowy ład i logika systemu programowania strategicznego uzasadnia konieczność silniejszej koordynacji polityki rozwoju prowadzonej zarówno przez władze centralne, regionalne jak i lokalne. Ścisłe określenie pełnego zakresu działań strategicznych jest procesem złoŝonym i wymaga stałego odnoszenia się do zmieniających się warunków otoczenia. Programowanie, zwłaszcza długookresowe, powinno być elastyczne, poniewaŝ od tego zaleŝy aktualność dokumentów w perspektywie średnio- i krótkookresowej. Pozwala to równieŝ na dostosowywanie dokumentów do zmieniającej się sytuacji społeczno-gospodarczej danej jednostki administrującej. Filarem Ramowego systemu organizacji programowania strategicznego jest oparcie jego budowy o nowy paradygmat polityki rozwoju uwzględniający najnowsze trendy i tendencje (zgodny z polityką europejską np. UE 2020, jak równieŝ krajową określoną m.in. w KSRR, KPZK, strategiach sektorowych, Strategii Rozwoju Kraju 2020, Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju Polska 2030 i innych). Do najwaŝniejszych kwestii naleŝą: 27 Art. 11 ustawy o samorządzie województwa 28 Zgodnie z art. 45 ustawy o samorządzie województwa Zarząd województwa wykonuje zadania województwa przy pomocy urzędu marszałkowskiego i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych lub wojewódzkich osób prawnych 29 NaleŜy przez to rozumieć jeden lub kilka programów operacyjnego realizowanego na terenie województwa. Strona 17
zwiększenie konkurencyjności regionu przez pełniejsze wykorzystanie przewag konkurencyjnych i endogenicznych potencjałów rozwojowych specyficznych dla danego terytorium; podejście terytorialne we wszystkich działaniach rozwojowych (dostrzeganie róŝnorodności, programowanie interwencji z uwzględnieniem uwarunkowań i obszarów funkcjonalnych); wprowadzanie zintegrowanych przedsięwzięć rozwojowych sprzyjających powstawaniu efektu synergii. 1. SZEŚĆ ZASAD RAMOWEGO SYSTEMU ORGANIZACJI PROGRAMOWANIA STRATEGICZNEGO Sześć zasad programowania strategicznego i zintegrowanego zarządzania w województwie lubelskim: Zasada zgodności wewnętrznej i nadrzędności Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego stanowi dokument nadrzędny w stosunku do innych dokumentów strategicznych na poziomie regionalnym. ZałoŜenie to determinuje konieczność zapewnienia zgodności wszystkich typów dokumentów opracowywanych na szczeblu regionalnym o charakterze strategicznym i operacyjnym. Zasada spójności zewnętrznej Konieczność zapewnienia spójności z dokumentami wyŝszego rzędu (poziomu krajowego, UE) oraz spójności pomiędzy poszczególnymi dokumentami opracowywanymi przez Samorząd Województwa. Zasada integracji planowania społeczno-gospodarczego z planowaniem przestrzennym Zasada ta polega na wzajemnym respektowaniu ustaleń dokumentów z zakresu planowania społeczno-gospodarczego z zapisami Planu Zagospodarowania Przestrzennego oraz uwzględnienie podejścia terytorialnego w planowaniu interwencji. Zasada partnerstwa Zasada ta zakłada bezpośredni udział partnerów społecznych i gospodarczych oraz zaangaŝowanie moŝliwie wszystkich komórek organizacyjnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego w procesie tworzenia, wdraŝania i monitorowania dokumentów strategicznych. Zasada parametryzacji Przyjmuje opisanie zamierzonych efektów za pomocą wskaźników, ich monitorowanie, a następnie jakościową ocenę skuteczności wdraŝania przyjętych celów i zadań. Strona 18
Zasada ciągłości programowania Stosowanie tej zasady zapewni, aby następujące po sobie okresy obowiązywania poszczególnych dokumentów uwzględniały analizy, ewaluacje oraz wnioski i rekomendacje z okresu poprzedzającego. Zasady te obowiązują wszystkie komórki organizacyjne Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego i jednostki organizacyjne. 2. ORGANIZACJA PRAC NAD DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI W URZĘDZIE MARSZAŁKOWSKIM WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Kompetencje województwa w zakresie opracowywania dokumentów strategicznych określają: ustawa o samorządzie województwa oraz ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Określenie kierunków programowania strategicznego poprzez opracowanie odpowiednich dokumentów umoŝliwia realizację zadań na rzecz rozwoju społecznogospodarczych województwa. Oprócz sześciu zasad programowania strategicznego w województwie naleŝy przyjąć kilka rozwiązań o charakterze organizacyjnym. 1. Wykorzystanie w pracach nad dokumentami w moŝliwie największym stopniu opracowanych dotychczas badań, analiz i ekspertyz W tym celu stworzona zostanie jednolita baza danych, pozwalająca na systemowe gromadzenie aktualnych danych, opracowań dotyczących regionu, w tym równieŝ wszystkie strategie i programy rozwoju. KaŜdy departament oraz jednostki organizacyjne przez niego nadzorowane będą systematycznie przekazywać do Departamentu Polityki informacje na temat planowanych, opracowanych bądź zleconych analiz, ekspertyz i opracowań przez daną jednostkę. Proces ten zostanie systemowo uregulowany m.in. w formie określonych, zestandaryzowanych formatów. Katalog opracowań zostanie udostępniony na dysku sieciowym Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego. Docelowo przewiduje się uruchomienie narzędzia informatycznego, które poprzez intuicyjny interfejs umoŝliwi dostęp do opracowań 30. 2. WaŜną rolę w pracach nad dokumentami strategicznymi w województwie lubelskim będą spełniać wszystkie komórki organizacyjne Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego. 30 Prace nad bazą danych o opracowaniach dot. województwa lubelskiego toczą się w ramach projektu Regionalny System Zarządzania Zmianą Gospodarczą w Departamencie Gospodarki i Innowacji Strona 19
W celu zapewnienia integracji planowania społeczno-gospodarczego z planowaniem przestrzennym niezbędny jest merytoryczny udział Biura Planowania Przestrzennego. 3. W kaŝdym z Departamentów wyznaczona zostanie osoba (lub osoby), której zadaniem będzie zajmowanie się w sposób ciągły zagadnieniami strategicznymi. Osoby te będą tworzyły swego rodzaju sieć łączników pomiędzy departamentami w zakresie przygotowania dokumentów, ich monitorowania, gromadzenia i dzielenia się informacjami o duŝym znaczeniu strategicznym (np. zmiany w prawie branŝowym). 4. Szczegółowa organizacja prac nad opracowaniem bądź aktualizacją dokumentów strategicznych określana jest przez departament wiodący 31, odpowiedzialny za opracowanie danego dokumentu. Zarys organizacji proces został przedstawiony w pkt. 2.1 i 2.2. 5. Departament wiodący jest zobowiązany do współpracy z Departamentem Promocji i Turystyki odpowiedzialnym za System Identyfikacji Wizualnej Województwa. 2.1. PRACE NAD STRATEGIĄ ROZWOJU WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Prace nad Strategią Rozwoju Województwa Lubelskiego koordynuje Departament Polityki. W pracach nad Strategią uczestniczą wszystkie departamenty UMWL i jednostki organizacyjne, w tym takŝe Biuro Planowania Przestrzennego. zapewnia obsługę toku formalno-prawnego, a takŝe pełni funkcję punktu kontaktowego dla podmiotów zaangaŝowanych w proces. ETAP PRAC Przygotowanie wniosku o przystąpienie do prac/aktualizację strategii Decyzja o przystąpieniu do prac nad opracowaniem/aktualizacją Strategii Przekazanie informacji dyrektorom departamentów merytorycznych o podjęciu prac nad opracowaniem/aktualizacją Strategii Opracowanie i przyjęcie sposobu organizacji prac nad dokumentem Opracowanie ZałoŜeń do Strategii JEDNOSTKA ODPOWIEDZIALNA/ REALIZUJĄCA ZADANIE Zarząd Województwa Lubelskiego Sejmik Województwa Lubelskiego 31 Departament wiodący tj. departament, który będzie koordynował/opracowywał strategię/sektorowy dokument strategiczny i/lub dokument operacyjny. Strona 20
Opracowanie wizji rozwoju Prace zespołów tematycznych, grup roboczych Opracowanie diagnozy Opracowanie celów rozwojowych Konsultacje społeczne - Propozycja wizji rozwoju Departamenty/jednostki organizacyjne - Formułowanie wizji rozwoju - Formułowanie wizji rozwoju ZWL - Uczestnictwo w pracach - Uczestnictwo i koordynacja prac - zbieranie i udostępnianie danych do diagnozy - opracowanie diagnozy w zakresie tematycznym danego departamentu - synteza diagnoz tematycznych - zaproponowanie celów rozwojowych uwzględniających uwarunkowania wewnętrzne i potencjały województwa oraz zapisy i ustalenia sektorowych dokumentów strategicznych, a takŝe obowiązujące ramy prawne - zaproponowanie celów rozwojowych do projektu Strategii uwzględniających uwarunkowania wewnętrzne i potencjały województwa - Udział w konsultacjach Redakcja projektu dokumentu - przeprowadzenie i koordynacja procesu Przeprowadzanie procedury OOŚ oraz opracowanie innych niezbędnych dokumentów Uchwalenie dokumentu Monitoring - bieŝące analizy tematyczne - monitorowanie wskaźników realizacji celów w zakresie kompetencji danego departamentu, prowadzenie i aktualizacja bazy danych - ewidencjonowanie postępu wdraŝanych przedsięwzięć, w tym rejestr inicjatyw własnych Województwa podejmowanych w obszarach realizacji strategii - Tematyczna Baza Przedsięwzięć (Projektów) - monitorowanie sytuacji i zdarzeń mających wpływ na rozwój regionu w danej dziedzinie - zapewnienie bieŝącego dostępu do danych monitoringowych - opracowanie monitoringowych raportów cząstkowych - bieŝące analizy - monitorowanie wybranych wskaźników realizacji Strategii nie monitorowanych przez departamenty merytoryczne - prowadzenie i aktualizacja bazy danych - zapewnienie bieŝącego dostępu do danych monitoringowych - ewidencjonowanie postępu przedsięwzięć wdraŝanych w ramach strategii, w tym rejestr inicjatyw własnych Województwa podejmowanych w obszarach realizacji strategii Zbiorcza Baza Przedsięwzięć (Projektów) - zbiorcze raporty strategiczne, monitoringowe Departamenty/ jednostki organizacyjne Departamenty/ jednostki organizacyjne Departamenty/ jednostki organizacyjne Departamenty/ jednostki organizacyjne Zarząd Województwa Lubelskiego Sejmik Województwa Lubelskiego Departamenty/ jednostki organizacyjne Strona 21
2.2. PRACE NAD SEKTOROWYMI DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI ROZWOJU WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Departamenty mogą opracowywać sektorowe dokumenty strategiczne oraz dokumenty operacyjne wynikające z przepisów ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, ustawy o samorządzie województwa lub innych ustaw, a takŝe z własnej inicjatywy. Podejmując inicjatywę opracowania lub zmiany dokumentu kaŝdy departament (wiodący) oraz jednostka organizacyjna jest zobowiązana do powiadomienia o tym oraz Biuro Planowania Przestrzennego. Współpraca w tym zakresie pozwoli na uniknięcie niespójności zapisów opracowywanych dokumentów strategicznych. Zadaniem DPR jest zapewnienie zgodności opracowywanego przez departament merytoryczny dokumentu ze Strategią Rozwoju Województwa Lubelskiego. Departament wiodący zapewnia obsługę toku formalno-prawnego, a takŝe pełni funkcję punktu kontaktowego dla podmiotów zaangaŝowanych w proces. ETAP PRAC Przekazanie informacji dyrektorom departamentów merytorycznych o podjęciu prac nad opracowaniem/aktualizacją dokumentu Rekomendacje lub weryfikacja potrzeb w zakresie podjęcia prac nad opracowaniem lub aktualizacją dokumentu Przygotowanie wniosku o przystąpienie do prac/aktualizację dokumentu Decyzja o przystąpieniu do prac nad opracowaniem/aktualizacją dokumentu Opracowanie i przyjęcie sposobu organizacji prac nad dokumentem JEDNOSTKA ODPOWIEDZIALNA/ REALIZUJĄCA ZADANIE Departament wiodący Departament wiodący Zarząd Województwa Lubelskiego i/lub Sejmik Województwa Lubelskiego Departament wiodący Opracowanie ZałoŜeń do dokumentu Opracowanie wizji rozwoju Prace zespołów tematycznych, grup roboczych Opracowanie diagnozy Departament wiodący - Propozycja wizji rozwoju Departamenty/ jednostki organizacyjne - Formułowanie wizji rozwoju Departament wiodący - Uczestnictwo w bieŝących pracach Departamenty/ jednostki organizacyjne - Uczestnictwo i koordynacja prac Departament wiodący - zbieranie i udostępnianie danych do diagnozy - opracowanie diagnozy w zakresie tematycznym danego departamentu Departamenty/ jednostki organizacyjne - diagnoza Departament wiodący Opracowanie celów rozwojowych - zaproponowanie celów rozwojowych uwzględniających uwarunkowania wewnętrzne i potencjały województwa oraz zapisy i ustalenia SRWL, sektorowych dokumentów strategicznych, a takŝe obowiązujących ram prawnych - weryfikacja pod kątem zgodności z SRWL Departament wiodący Strona 22
Konsultacje społeczne - Udział w konsultacjach - przeprowadzenie i koordynacja procesu Departamenty/ jednostki organizacyjne Departament wiodący Redakcja projektu dokumentu Przeprowadzanie procedury OOŚ oraz opracowanie innych niezbędnych dokumentów Uchwalenie dokumentu - bieŝące analizy tematyczne - monitorowanie wskaźników realizacji celów w zakresie kompetencji danego departamentu, prowadzenie i aktualizacja bazy danych - ewidencjonowanie postępu wdraŝanych przedsięwzięć - zapewnienie bieŝącego dostępu do danych Monitoring monitoringowych - opracowanie raportów monitoringowych - bieŝące analizy - monitorowanie wybranych wskaźników realizacji - prowadzenie i aktualizacja bazy danych - zapewnienie bieŝącego dostępu do danych monitoringowych Departament wiodący Departament wiodący Zarząd Województwa Lubelskiego i/lub Sejmik Województwa Lubelskiego Departament wiodący Departamenty/ jednostki organizacyjne W świetle nowego podejścia oraz uwarunkowań wynikających m.in. z zapisów KSRR, KPZK oraz innych strategii sektorowych zasadne jest, aby w Ramowy system programowania strategicznego włączone zostały strategie regionalne i inne, np. dla obszarów funkcjonalnych. Strategie te powinny być hierarchicznie podporządkowane Strategii Województwa Lubelskiego i tym samym stanowić uszczegółowienie jej zapisów, odnosząc się do konkretnych obszarów. Rys. 4 Układ dokumentów w relacji SRWL dokumenty uszczegóławiające dokumenty operacyjne DOKUMENT KIERUNKOWY SRWL PZPWL DOKUMENTY USZCZEGÓŁAWIAJĄCE Strategie sektorowe Strategie obszarów funkcjonalnych PZP OF DOKUMENTY O CHARAKTERZE OPERACYJNYM Plany i programy rozwoju Urząd Marszałkowski ałkowski Województwa Lubelskiego Strona 23
Rys. 5 Model organizacji prac nad dokumentami strategicznymi w UMWL INSTYTUCJE ZEWNĘTRZNE EKSPERCI ZEWNĘTRZNI THINK-TANK DEPARTAMENTY JEDNOSTKI PODLEGŁE źródło pomysłów realizacyjnych źródło danych do monitorowania konsultacje społeczne weryfikacja dokumentów pod względem spełnienia wymagań ustawowych (np. RDOŚ OOŚ) metodologia prac decyzje w sprawie zmian (doradztwo) - zbieranie informacji do diagnozy - opracowanie diagnozy w zakresie danego departamentu, analizy wewnętrzne - uczestnictwo w zespołach roboczych - monitorowanie wskaźników danej osi priorytetowej - monitorowanie sytuacji i zdarzeń globalnych mających wpływ na rozwój regionu - Regionalne Obserwatorium Terytorialne DEPARTAMENT WIODĄCY DEPARTAMENT POLITYKI REGIONALNEJ obsługa toku formalno- prawnego zbieranie danych (bieżące analizy) organizacja prac zespołów roboczych diagnoza wspomaganie przedsięwzięć o dużym wpływie na rozwój gospodarki zbiorcze raporty monitoringowe Zapewnienie spójności ze Strategią Rozwoju Woj. Lub. BIURO PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO Zapewnienie spójności z PZP WL ZARZĄD WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO ETAP DECYZYJNY Podjęcie decyzji przystąpieniu do prac zatwierdzenie projektów strategii zatwierdzenie programów rozwoju podejmowanie bieżących decyzji zarządczych SEJMIK WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO uchwała o przyjęciu prac uchwalenie strategii uchwalenie budżetu i Wieloletniego Planu Inwestycyjnego informacja o postępach wdrażania strategii inne informacje Strona 24
3. WSPÓŁPRACA Z INSTYTUCJAMI ZEWNĘTRZNYMI W trakcie prac nad dokumentami strategicznymi niezbędne jest nawiązanie współpracy z podmiotami i instytucjami zewnętrznymi. W zaleŝności od obszaru działań, jednostki te będą miały moŝliwość udziału, bezpośredniego konsultowania zapisów i decyzji uwzględnianych podczas prac nad opracowaniem dokumentów strategicznych, a takŝe współpracy na zasadzie wsparcia merytorycznego w bieŝących pracach. Część z współpracujących jednostek i podmiotów będzie równieŝ zaangaŝowana w system monitoringu wdraŝania zarówno Strategii Rozwoju Województwa jak i pozostałych regionalnych dokumentów strategicznych. Specyfika tej współpracy będzie mogła mieć róŝny charakter wynikający przede wszystkim z rodzaju dokumentu oraz specyfiki danej jednostki (w formie np. przesyłanych raportów, udostępniania gromadzonych danych, wykonywania prac analitycznych, badawczych, itp.) W trakcie opracowywania dokumentów strategicznych niezbędne są równieŝ zewnętrzne opinie ekspertów. W tym celu, powinna być, w miarę potrzeb nawiązywana współpraca z ekspertami ze środowiska naukowego oraz praktykami z danej dziedziny. Ich rola i zadania określane są na indywidualnych zasadach w zaleŝności od charakteru i tematyki dokumentu, a takŝe w miarę bieŝących potrzeb. W tym zakresie zlecane będą m.in. ekspertyzy doraźne czy analizy tematyczne. Dotychczasowa forma współpracy w ramach cyklicznie organizowanych spotkań zespołu ekspertów regionalnych Think-Tank będzie nadal rozwijana jako wyraz nowoczesnego podejścia eksperckiego w procesie formułowania dokumentów strategicznych. Strona 25
4. ZADANIA OPERACYJNE 1. Dokonanie przeglądu oraz ewentualnej aktualizacji wszystkich dokumentów strategicznych będących w kompetencjach poszczególnych departamentów UMWL oraz w jednostkach organizacyjnych w terminie 3 miesięcy od daty przyjęcia Systemu. 2. Wyznaczenie osób odpowiedzialnych w danym Departamencie UMWL/jednostce organizacyjnej za zagadnienia strategiczne. 3. Sporządzenie i prowadzenie rejestrów: regionalnych strategii, programów i planów, gromadzących dane dotyczące wszystkich kategorii dokumentów planistycznych i programowych, których horyzont wykracza poza perspektywę jednego roku innych istotnych inicjatyw własnych Województwa Lubelskiego, ewidencjonujący przedsięwzięcia inne niŝ wdraŝane w ramach regionalnych strategii, programów i planów, których realizacja przyczynia się do osiągania celów strategicznych programów i przedsięwzięć zewnętrznych, których wdraŝanie wpływa istotnie na realizację Strategii, m.in.: - krajowe programy operacyjne lub ich komponenty, - projekty samorządów lokalnych, przedsiębiorstw, organizacji społecznych i gospodarczych. Zakres i tryb zasilania i aktualizacji rejestrów zostanie opracowany w terminie późniejszym przez. Strona 26