Pieczęć szkoły/placówki ZGŁOSZENIE PRZYKŁADU DOBREJ PRAKTYKI Nazwa szkoły / placówki, w której realizowane jest działanie Szkoła Podstawowa w Raszówce Imię i nazwisko dyrektora szkoły/placówki Lucyna Szudrowicz Adres Ul. 1 Maja 10, 59-307 Raszówka Tel. 76-8448122 Fax. 76-8448122 e-mail sprasz@op.pl Imię i nazwisko osoby upoważnionej do kontaktu Zakres działania: Temat działania: Cel/cele działania: Lucyna Szudrowicz, Irena Wituszyńska dydaktyka x wychowanie opieka organizacja pracy szkoły inne obszary Zajęcia dydaktyczne prowadzone metodą eksperymentu pt. Tajemniczy świat eksperymentów dla grup uczniów klas VI szkół podstawowych gminy Lubin. Od dnia 03 lutego 2012 roku w Pracowni Przyrodniczej Szkoły Podstawowej w Raszówce prowadzone są zajęcia dydaktyczne metodą eksperymentu dla uczniów klas VI szkół podstawowych gminy Lubin (z Krzeczyna Wielkiego, Niemstowa, Siedlec oraz Szklar Górnych). Do prowadzenia zajęć służy nowoczesne wyposażenie otrzymane przez szkołę w ramach projektu Pracownia przyrodnicza w każdej gminie. Zajęcia finansowane są przez gminę Lubin, która także zapewnia materiały niezbędne do ich prowadzenia oraz dowóz uczniów do Raszówki. Na potrzeby zajęć nauczyciel prowadzący - Irena Wituszyńska opracowała program pt. Tajemniczy świat eksperymentów. Celem prowadzonych zajęć jest: zainteresowanie uczniów poznawaniem zjawisk przyrodniczych kształtowanie umiejętności prowadzenia samodzielnych obserwacji, doświadczeń i eksperymentów aktywizowanie uczniów do samodzielnej pracy i działania wdrażanie do prowadzenia logicznych rozumowań przyczynowo-skutkowych kształtowanie umiejętności prezentowania wyników swojej pracy rozwijanie umiejętności współdziałania w zespole doskonalenie umiejętności posługiwania się technologią informacyjną, programami multimedialnymi zapoznanie nauczycieli (opiekunów grup uczniów) ze sposobem prowadzenia zajęć 1
Opis działania: Na zajęcia dydaktyczne metodą eksperymentu Tajemniczy świat eksperymentów co tydzień przyjeżdża grupa uczniów klas VI z innej szkoły podstawowej gminy Lubin. Grupy uczniów liczą od 18 do 24 osób. Każde zajęcia trwają 90 minut. Uczniowie początkowo nieśmiało przekraczali progi pracowni przyrodniczej, lecz niepewność ustąpiła bardzo szybko i w dzieciach obudziły się prawdziwe pasje badawcze. Uczniowie uświadomili sobie różnice między obserwacjami a eksperymentami oraz to, jak należy je prowadzić. Zapoznali się z nowoczesnym wyposażeniem pracowni oraz dowiedzieli, że do wszystkich zaplanowanych eksperymentów otrzymają instrukcje rozsyłane (przy pomocy sieci bezprzewodowego Internetu i programu NetSupport School) na komputery znajdujące się na stanowiskach pracy. Każdorazowo przystępując do pracy zapoznają się z instrukcjami, dowiadują się, jaki problem badawczy będzie analizowany, a następnie: stawiają hipotezy przeprowadzają eksperymenty zapisują obserwacje wyciągają wnioski weryfikują hipotezy poszukują wyjaśnień Po zakończeniu pracy, grupy uczniów prezentują pozostałym swój eksperyment, przy czym ich wyniki pracy (opisane w instrukcjach w trakcie realizacji) wyświetlane są na tablicy interaktywnej. Aktywny charakter metody, którą prowadzone są zajęcia dydaktyczne, rozbudził u uczniów zainteresowania do poznawania zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie oraz ujawnił ich zdolności do analitycznego myślenia. Sposób i kolejne etapy przeprowadzania eksperymentów przedstawia zamieszczona poniżej przykładowa instrukcja dla ucznia. 2
INSTRUKCJA DLA UCZNIA EFEKT SOLANKI Ciśnienie hydrostatyczne. 1. Problem badawczy: Czy jajko może pływać w wodzie? 2. Hipotezy:.......... 3. Materiały: 3 szklanki, woda, sól, 3 surowe jajka, łyżka 4. Zadanie: a) Nalej wodę do połowy 1 szklanki. Połóż jajko na łyżce i ostrożnie zanurz w wodzie. Co obserwujesz?.. b) Nalej wodę do połowy 2 szklanki i wsyp do niej 10 łyżeczek soli, mieszaj, aż sól się rozpuści. Zanurz w niej jajko. Co obserwujesz?.. c) Nalej wodę do połowy 3 szklanki, wsyp do niej 10 łyżeczek soli, mieszaj, aż sól się rozpuści, a następnie powoli dolej wody do pełna (bez mieszania!). Włóż jajko do wody. Co obserwujesz?.. 5. Która hipoteza jest prawdziwa? Wyjaśnij, dlaczego tak się stało?.. Szklanka 1 -.. Szklanka 2 -.. Szklanka 3 -... Opis sprawdzonych efektów, rezultatów, wyników, skutków działania: W ciągu roku przeprowadzili wiele badań, doświadczeń i eksperymentów, a wśród nich: doświadczalnie wykazywali istnienie powietrza wykazywali, że ogrzane powietrze rozszerza się i unosi do góry wykazywali, że oziębione powietrze kurczy się i opada na dół badali oddziaływania ciśnienia atmosferycznego badali własności przewodzące substancji przy użyciu prostego obwodu elektrycznego 3
dzielili substancje ze względu na przewodnictwo elektryczne ustalali metody tworzenia i rozdzielania mieszanin pobierali próbki gleby w okolicy szkoły badali próbki gleb, opisywali ich wygląd i właściwości, rozpoznawali ich składniki, określali żyzność, wilgotność, zawartość powietrza, rodzaj badali odczyn gleby wykazywali własności magnetyczne niektórych substancji badali wpływ różnych substancji na wskazania kompasu uczyli się posługiwania się mikroskopem i zasad mikroskopowania porównywali sposoby prowadzenia obserwacji: przez lupę i przy pomocy mikroskopu oglądali pod mikroskopem preparaty trwałe wykonywali własne preparaty świeże, obserwowali je pod mikroskopem badali zjawiska odbicia światła od zwierciadeł, analizowali powstałe obrazy badali zjawiska powstawania cienia, półcienia, wielu cieni modelowali zjawiska zaćmienia Słońca, Księżyca przeprowadzali doświadczenia wykazujące zjawisko rozszerzalności cieplnej gazów porównywali zjawisko dyfuzji w cieczach i gazach przeprowadzili eksperyment wykazujący wpływ rozpuszczania soli na temperaturę wody poznali wpływ stężenia roztworu wody z solą na unoszenie się w nim ciał stałych wykonywali pomiary własnego tętna i ciśnienia krwi wykrywali zawartość cukrów, tłuszczów w wybranych produktach spożywczych badali wpływ alkoholu na białko wyjaśniali negatywny wpływ alkoholu na białko oglądali prezentacje multimedialne PP: Mikroskop, Kilka słów o paleniu papierosów przeprowadzili eksperyment z zestawem doświadczalnym Szkodliwość palenia papierosów, a następnie badali osady na filtrze powstałe po wypaleniu 1 papierosa poznali negatywny wpływ nikotyny na zdrowie człowieka 4
Udział uczniów w zajęciach dydaktycznych metodą eksperymentu pt. Tajemniczy świat eksperymentów umożliwił realizację nowoczesnej edukacji przyrodniczej we wszystkich szkołach podstawowych gminy Lubin. Uczniowie cieszą się, że mogą dotykać eksponatów i samodzielnie wykonywać na nich eksperymenty. Obserwują przebieg doświadczeń oraz ich rezultaty i bez problemu są w stanie zrozumieć nawet skomplikowane zjawiska. Dzięki temu mają możliwość rozwijania wielu umiejętności, przydatnych zarówno w dalszym przebiegu procesu uczenia się, jak i w późniejszym życiu codziennym. Nie mniej ważnym efektem zajęć jest: wzbudzenie u uczniów zaciekawienia światem przyrody, rozwijanie pasji poznawczych, kształtowanie refleksji, kreatywności i umiejętności współpracy z innymi. Wnioski z realizacji: Metoda eksperymentu daje możliwość aktywizowania uczniów, wzbudzania w nich naturalnej ciekawości do poznawania zjawisk i procesów zachodzących w przyrodzie oraz podejmowania wysiłku do zrozumienia ich. Wdrażanie uczniów do myślenia analityczno - porównawczego jest tym cenniejsze, że może również mieć zastosowanie w innych dziedzinach procesu dydaktycznego. Uwagi, komentarze dotyczące działania: * Na ostatnich zajęciach w roku 2012 została przeprowadzona ankieta ewaluacyjna, w której uczniowie udzielili następujących odpowiedzi na pytania: 1. Czy tematyka eksperymentów i doświadczeń: procesie dydaktycznym zainteresowała Cię? TAK TRUDNO POWIEDZIEĆ NIE 96% 4% -- poszerzyła lub uporządkowała Twoje wiadomości? TAK TRUDNO POWIEDZIEĆ NIE 92% 8% -- 2. Czy na zajęciach panowała atmosfera sprzyjająca wspólnej pracy i odpowiedniej komunikacji? TAK TRUDNO POWIEDZIEĆ NIE 95% 5% -- 3. Co na zajęciach podobało Ci się najbardziej? wszystkie eksperymenty i to, że sami je wykonywaliśmy 83% uczniów a szczególnie: eksperymenty ze światłem i magnesami 31 % uczniów mierzenie ciśnienia krwi 29% uczniów eksperyment z przewodzeniem prądu 25% uczniów wykrywanie składników pokarmowych - 23% uczniów zajęcia z ogniem 15% uczniów badanie kwasowości gleby 8% uczniów doświadczenia z wodą 4% uczniów eksperyment z zestawem doświadczalnym Szkodliwość palenia papierosów - 3% uczniów 4. Jak czułeś/łaś się podczas wykonywania eksperymentów? -96% uczniów -4% uczniów - 0% uczniów Trudności w realizacji: * Nauczyciel prowadzący: Irena Wituszyńska Nie wystąpiły. 5
Wykaz załączników :* Zał. 1. Instrukcja do eksperymentu: Duch w butelce INSTRUKCJA DLA UCZNIA Duch w butelce 1. Problem badawczy: Co dzieje się z powietrzem podczas ogrzewania i schładzania? 2. Hipotezy: a).. b).. c). 3. Materiały: 2 szklane butelki, 2 balony, 2 miski, lód, czajnik z gorącą wodą, papierowy ręcznik 4. Zadanie: Do pierwszej butelki nalej gorącej wody. Po kilku minutach wylej wodę z butelki, a na jej szyjkę natychmiast naciągnij balon. Wstaw butelkę do miski i wlej obok butelki gorącą wodę. 5. Obserwacja: Co się działo? W pierwszej butelce. Do drugiej butelki nalej gorącej wody. Po kilku minutach wylej wodę z butelki, a na jej szyjkę natychmiast naciągnij balon. Wstaw butelkę do miski, obok butelki wlej zimną wodę i wrzuć kilka kostek lodu. 6. Obserwacja: Co się działo? W drugiej butelce. 7. Co możesz wnioskować ze swoich obserwacji? Która hipoteza jest prawdziwa? Prawdziwe są hipotezy:. 8. Uzasadnienie wnioskowania: Zał. 2. Instrukcja do doświadczenia: Ustalamy, czy gleba w naszej okolicy jest kwaśna INSTRUKCJA DLA UCZNIA Ustalamy, czy gleba w naszej okolicy jest kwaśna Materiały: 3 słoiki z zakrętkami, 3 papierki lakmusowe, 3 kartki białego papieru A4, nalepki do oznaczania, przybory do pisania. Zadanie 1 Pobierz do słoika próbki gleby (po ½ słoika) z 3 różnych miejsc. Starannie oznakuj słoiki, żeby nie pomylić próbek gleby. Do 3 słoików z próbkami gleby dolej taką samą ilość wody destylowanej, zakręć słoiki i dobrze wymieszaj. Następnie w roztworze powstałym w każdym słoiku namocz papierek lakmusowy (w każdym inny) i przyklej go do ścianki naczynia. 6
Po kilkudziesięciu sekundach papierki zmienią kolor. Wtedy papierki wyjmij, połóż na kartki białego papieru i porównaj ich barwę z kolorową skalą ph. Skala ph Gleby zasadowe Gleby kwaśne Skala ph przedstawiana jest za pomocą skali barw, którym przypisywane są odpowiednie wartości ph. To, jaki odczyn ma gleba, ocenić można po kolorze, na jaki zabarwiają się wskaźniki ph. Im bardziej zakwaszona gleba, tym ciemniejszy odcień czerwonego przybiera wskaźnik; im ciemniejszy odcień niebieskiego tym bardziej gleba jest alkaliczna (czyli ma odczyn zasadowy). Jeśli wskaźnik nie zmienia koloru, odczyn gleby jest neutralny. gleby kwaśne - ph od 0-6,5 gleby neutralne ph od 6,6 7,2 gleby zasadowe ph od 7,2 14,0 Zapisz obserwacje: Numer badanej próbki Barwa odczynnika i ph gleby Próbka nr 1 Próbka nr 2 Próbka nr 3 Wniosek: Najkwaśniejsza gleba jest w próbce nr.., a najmniej kwaśna w próbce nr Wyrażam zgodę na opublikowanie na stronie internetowej Kuratorium Oświaty we Wrocławiu przedstawionego przykładu dobrej praktyki. Raszówka, 10.01.2013 r.. Miejscowość, data (*) pola nieobowiązkowe Podpis dyrektora szkoły/placówki 7
INSTRUKCJA DLA UCZNIA Ustalamy, czy gleba w naszej okolicy jest kwaśna Materiały: 3 słoiki z zakrętkami, 3 papierki lakmusowe, 3 kartki białego papieru A4, nalepki do oznaczania, przybory do pisania. Zadanie 1 Pobierz do słoika próbki gleby (po ½ słoika) z 3 różnych miejsc. Starannie oznakuj słoiki, żeby nie pomylić próbek gleby. Do 3 słoików z próbkami gleby dolej taką samą ilość wody destylowanej, zakręć słoiki i dobrze wymieszaj. Następnie w roztworze powstałym w każdym słoiku namocz papierek lakmusowy (w każdym inny) i przyklej go do ścianki naczynia. Po kilkudziesięciu sekundach papierki zmienią kolor. Wtedy papierki wyjmij, połóż na kartki białego papieru i porównaj ich barwę z kolorową skalą ph. Skala ph Gleby zasadowe Gleby kwaśne Skala ph przedstawiana jest za pomocą skali barw, którym przypisywane są odpowiednie wartości ph. To, jaki odczyn ma gleba, ocenić można po kolorze, na jaki zabarwiają się wskaźniki ph. Im bardziej zakwaszona gleba, tym ciemniejszy odcień czerwonego przybiera wskaźnik; im ciemniejszy odcień niebieskiego tym bardziej gleba jest alkaliczna (czyli ma odczyn zasadowy). Jeśli wskaźnik nie zmienia koloru, odczyn gleby jest neutralny. gleby kwaśne - ph od 0-6,5 gleby neutralne ph od 6,6 7,2 gleby zasadowe ph od 7,2 14,0 Zapisz obserwacje: Numer badanej próbki Barwa odczynnika i ph gleby Próbka nr 1 Próbka nr 2 Próbka nr 3 Wniosek: Najkwaśniejsza gleba jest w próbce nr.., a najmniej kwaśna w próbce nr 8