NIERUCHOMOŚCI ARCHITEKTURA BUDOWNICTWO INFRASTRUKTURA FINANSE INWESTOR GAZETA INWESTYCYJNA NR INDEKSU 242187 nr 1 (48) Styczeń 2011 NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA UBIEGŁEGO ROKU WYPOWIEDZI EKSPERTÓW WROCŁAW WYDARZENIA INWESTYCYJNE I GOSPODARCZE ŚLĄSK NAJCIEKAWSZE INWESTYCJE WARSZAWA RYNEK POWIERZCHNI BIUROWEJ KRAKÓW UNIA OSŁODZIŁA SKUTKI KRYZYSU ISSN 1897-4694 nr 1 ( 48) Styczeń 2011 cena 10, 00 zł (w tym VAT 7%) NA OKŁADCE: Centrum Nauki Kopernik POZNAŃ 10-LECIE PRZEMIAN PODSUMOWANIE WYDARZEŃ W BRANŻY LOTNICZEJ PODSUMOWANIE INWESTYCJI DROGOWYCH W POLSCE PODSUMOWANIE ROKU 2010 TEMAT MIESIĄCA w w w. g a z e t a i n w e s t o r. p l
Miniony rok był czasem odbudowy nastrojów i koniunktury po fali bankructw z roku poprzedniego. Sytuacja zaczęła przypominać tę sprzed kryzysu, banki rozkręciły machinę kredytową, a deweloperzy kontynuowali wstrzymane inwestycje oraz rozpoczynali nowe. istotna była również stabilizacja cen transakcyjnych, towarzyszyła temu duża dynamika zawieranych transakcji, których było dwukrotnie więcej niż w 2009 r. łatwiej było również sprzedać mieszkanie, gdyż rosnąca podaż na rynku pierwotnym wymusiła spadek cen. W nowy 2011 r. wchodzimy w dobrych nastrojach, polityka kredytowa banków będzie zwiększała popyt na rynku, mimo wzrostu podatku VAT o 1 proc. Czas potrzebny na sprzedaż mieszkania jeszcze się skróci, liczba transakcji nadal będzie rosła, natomiast ceny bardziej się ustabilizują. Branża budowlana, która w 2010 r. miała powody do narzekań, odczuje w 2011 r. poprawę. Zleceń zacznie pojawiać się coraz więcej. Zwłaszcza fi rmy realizujące inwestycje infrastrukturalne będą miały pełne ręce roboty. Strumień gotówki z UE na inwestycje publiczne nadal będzie płynąć szeroko. Poprawia się również sytuacja na rynku komercyjnym, zwłaszcza biurowym. Zapraszam do lektury! Piotr Borowczyk redaktor naczelny
TEMAT MIESIĄCA w w w. g a z e t a i n w e s t o r. p l temat przewodni: PODSUMOWANIE ROKU 2010 nowości i zapowiedzi w wersji angielskiej Reklama w Inwestorze NR 11 (46) Listopad 2010 INWESTOR NIERUCHOMOŚCI ARCHITEKTURA BUDOWNICTWO INFRASTRUKTURA FINANSE ISSN 1897-4694 10,00 zł (w tym VAT 7%) DWORZEC POLSKI WARSZAWA OCZYSZCZALNIA CZAJKA POZNAŃ SZYBKA KOLEJ MIEJSKA ISSN 1897-4694 nr 11 (46) Listopad 2010 cena cena 10,00 10,00 zł zł (w tym VAT 7%) OBLICZA ŚLĄSKIEGO PZEMYSŁU NANOTECHNOLOGIA W BUDOWNICTWIE ZMIERZCH ERY LE CORBUSIERA? ISSN 1897-4694 nr 12 (47) Grudzień 2010 cena 10,00 zł (w tym VAT 7%) English version 13 page Prenumerata elektroniczna Teraz możesz zamówić prenumeratę w wersji elektronicznej! Wejdź na stronę www.gazetainwestor.pl i wypełnij formularz Wkrótce nowość! Prenumerata elektroniczna Inwestora w języku angielskim NR 12 (47) Grudzień 2010 NA OKŁADCE: nr 11 (46) Listopad 2010 INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE INWESTOR NIERUCHOMOŚCI ARCHITEKTURA BUDOWNICTWO INFRASTRUKTURA FINANSE GAZETA INWESTYCYJNA NR INDEKSU 242187 ENERGETYKA WIATROWA W POLSCE SMART GRID INTELIGENTNA SIEĆ ENERGETYCZNA ELEKTROWNIE ATOMOWE SPALARNIA ŚMIECI FARMY WIATROWE NA BAŁTYKU Malta Office Park w w w. g a z e t a i n w e s t o r. p l PRZEMYSŁ I TECHNOLOGIE TEMAT MIESIĄCA ENERGIA ODNAWIALNA nr 12 (47) Grudzień 2010 CZYSTE TECHNOLOGIE ZE ŚLĄSKA REKLAMA W INWESTORZE tel.61 860 22 88 e-mail: reklama@investpress.pl ZAPRASZAMY DO PRENUMERATY te.61 860 22 88 664 92 93 01 e-mail: prenumerata@investpress.pl nowy portal inwestycyjny Prenumeratę instytucjonalną można zamawiać w oddziałach fi rmy Kolporter na terenie całego kraju. Informacje pod numerem infolinii 0801-205-555 lub na stronie internetowej http://sa.kolporter.com.pl/ www.gazetainwestor.pl nieruchomości / architektura budownictwo / infrastruktura / finanse NR 1 (48) Styczeń 2011 ISSN 1897-4694 nr 1 (48) Styczeń 2011 cena 10,00 zł (w tym VAT 7%) NIERUCHOMOŚCI ARCHITEKTURA BUDOWNICTWO INFRASTRUKTURA FINANSE INWESTOR GAZETA INWESTYCYJNA NR INDEKSU 242187 nr 1 (48) Styczeń 2011 NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA UBIEGŁEGO ROKU WYPOWIEDZI EKSPERTÓW WROCŁAW WYDARZENIA INWESTYCYJNE I GOSPODARCZE ŚLĄSK NAJCIEKAWSZE INWESTYCJE NA OKŁADCE: Centrum Nauki Kopernik WARSZAWA RYNEK POWIERZCHNI BIUROWEJ KRAKÓW UNIA OSŁODZIŁA SKUTKI KRYZYSU POZNAŃ 10-LECIE PRZEMIAN PODSUMOWANIE WYDARZEŃ W BRANŻY LOTNICZEJ PODSUMOWANIE INWESTYCJI DROGOWYCH W POLSCE PODSUMOWANIE ROKU 2010 SALONY EMPIK-U, W KTÓRYCH NABYĆ MOŻNA INWESTORA BYDGOSZCZ Bydgoszcz DTC ul. Gdańska 15 GDAŃSK Gdańsk Galeria Bałtycka ul.grunwaldzka 141 Gdańsk Główny ul. Podwale Grodzkie 8 KATOWICE Katowice Centrum ul. P. Skargi 6 Katowice Silesia ul. Chorzowska 111 KRAKÓW Kraków Galeria Krakowska ul. Pawia 5 Kraków Kazimierz ul. Podgórska 34 Kraków Rynek ul. Rynek Główny 5 ŁÓDŹ Łódź Galeria Al. Marszałka J. Piłsudskiego 15/23 Łódź Manufaktura ul. Karskiego 5 POZNAŃ Poznań Plaza ul. Kaspra Drużbickiego 2 Poznań Ratajczaka ul. Ratajczaka 44 Poznań Stary Browar ul. Półwiejska 42 Rumia 7 Gdańsk 2 1 Bydgoszcz Poznań Galeria Malta ul. abpa A. Baraniaka 8 Poznań King Cross ul. Bukowska 156 RUMIA Rumia Port Handlowy ul. Grunwaldzka 108 WARSZAWA Warszawa Arkadia Al. Jana Pawła II 82 Warszawa Galeria Mokotów ul. Wołoska 12 Warszawa Junior ul. Marszałkowska 116/122 Warszawa Nowy Świat ul. Nowy Świat 15/17 Warszawa Wola Park ul. Górczewska 124 Warszawa Złote Tarasy ul. Złota 59 WROCŁAW Wrocław Bielany Czekoladowa 9 Wrocław Magnolia Park ul. Legnicka 58 Wrocław Pasaż Grunwaldzki Pl. Grunwaldzki 22 Wrocław Renoma ul. Świdnicka 40 Wrocław Rynek ul. Rynek 50 Partnerzy 6 Poznań 5 Łódź 8 Warszawa 9 Wrocław Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść nadesłanych reklam i ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo adiustacji nadesłanych tekstów. Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca. Wszystkie materiały publikowane w czasopiśmie Inwestor Gazeta Inwestycyjna są objęte ochroną prawa autorskiego. Wydawca ma prawo odmówić zamieszczenia ogłoszenia lub reklamy, jeśli ich treść lub forma są niezgodne z charakterem pisma. 3 Katowice 4 Kraków WYDAWCA: Investpress sp. z o.o., PGK Centrum, ul. Marcelińska 90, 60-324 Poznań, Tel: +48 61 860 22 88, Fax: + 48 61 860 21 20, offi ce@investpress.pl, www.gazetainwestor.pl, ISSN 1897-4694, REDAKTOR NACZELNY: Piotr Borowczyk piotr@investpress.pl AKTUALNOŚCI I PUBLICYSTYKA: Adam Adamczyk, Dominik Boniecki, Filip Dębowski, Krzysztof Koprowski, Sebastian Książkiewicz, Marek Kuraś, Łukasz Kuś, Janusz Ludwiczak, Agnieszka Michalak, Rafał Skrzatek, Mieczysław Starkowski, Piotr Stefański, Wiesława Stucka, Mariusz Szostak, Tomasz Witko ARCHITEKTURA: Dominik Banaszak, Julita Jaskulska, Tomasz Lewandowski, Wojciech Prastowski, Przemysław Walendzik INFRASTRUKTURA: Dominik Boniecki, Wojciech Makowski, Natalia Roj, Wojciech Witek FINANSE: Maksymilian Pawłowski, Krzysztof Waliszewski CZAS NA PRZYJEMNOŚCI: Ryszard Gloger, Monika Martini-Madej, Hanna Moryń, Wojciech Skrzydlewski TŁUMACZENIE: Wojciech Makowski SKŁAD I OPRAWA GRAFICZNA: Dominik Banaszak, Jacek Zienkowicz KOREKTA: Marta Tyczyńska-Lewicka FOTOGRAFIA: Wojciech Prastowski, Tomasz Lewandowski DRUKARNIA: VMG Print Sp. z o.o., ul. Unii Lubelskiej 1, 61-249 Poznań ZDJĘCIE NA OKŁADCE: Centrum Nauki Kopernik ŹRÓDŁO: Centrum Nauki Kopernik NAKŁAD: 7000 egz. 4 numer 1 (48) styczeń 2011
W W W. G A Z E T A I N W E S T O R. P L Spis treści numer 1 (48) styczeń 2011 47 52 56 NOWOŚCI I ZAPOWIEDZI 8 Inwestycje w kraju 13 News & Announcements TEMAT MIESIĄCA 16 Wypowiedzi ekspertów AKTUALNOŚCI 20 Rynek powierzchni biurowej w Warszawie 21 Najciekawsze inwestycje w 2010 roku na Śląsku 22 Unia osłodziła skutki kryzysu w Krakowie 24 Dziesięciolecie przemian, czyli pierwsza dekada XXI wieku w Poznaniu 30 Młode miasto Gdańsk à la London Docks 32 Kalendarium wrocławskich inwestycji w 2010 roku 35 Rynek powierzchni biurowej w Krakowie w 2010 roku 36 Kluczowe inwestycje zagraniczne w Poznaniu w 2010 roku 37 Wolf Bracka 38 Nowa jakość przestrzeni publicznej 39 Luksus nad zatoką 40 Wyborcze sukcesy 42 Inwestycje i zmiany w Krakowskim Porcie Lotniczym w Balicach w roku 2010 44 Wywiad Inwestora : Tomasz Hofman, prezes Zarządu PBG DOM SA 47 Getto czy świątynia? ARCHITEKTURA 48 Polowanie na architekturę: Centrum Nauki jako centrum kultury 52 Architektura infrastruktury nowy dworzec komunikacji autobusowej w Halle 56 SocHauz INFRASTRUKTURA 58 Branża lotnicza: Co się działo w 2010 roku, a co będzie charakteryzować rok 2011 60 2010 dobra passa w budowie autostrad i dróg ekspresowych trwa 61 Inwestycje drogowe w aglomeracji warszawskiej stały postęp 62 Wygodny dojazd do Hali Stulecia 63 Inwestycje w porty lotnicze korzyści dla wszystkich BUDOWNICTWO 64 Wieści z budowy 66 EkoOszczędni z firmą G-U FINANSE 68 Finansowanie nieruchomości przez banki hipoteczne i banki uniwersalne w Polsce analiza porównawcza 70 Zarządzać znaczy współpracować wywiad z Wojciechem Knawą 72 Dzisiaj już nic na hura CZAS NA PRZYJEMNOŚCI 74 Audiosfera: To był ro(c)k 76 Strefa sztuki: Ponad podziałami OGŁOSZENIA 79 Oferty nieruchomości styczeń 2011 numer 1 (48) 7
nowości i zapowiedzi GDAŃSK KRAKÓW ŁÓDŹ MIKOŁAJKI OSTRÓDA POZNAŃ WARSZAWA WROCŁAW źródło: CDF Architekci źródło: materiały prasowe Poznań Rewitalizacja zabytkowego dworu Zabytkowy kompleks dworsko-folwarczny w Poznaniu położony przy ul. Masztowej i Żorskiej (Starołęka) zostanie zrewitalizowany. Obszar o łącznej pow. 36,6 tys. mkw. zamierza zagospodarować spółka Zielony Dwór. W ramach projektu przygotowywanego przez pracownię CDF Architekci inwestor wybuduje zespół 11 budynków mieszkalnych wielorodzinnych oraz podda rewitalizacji istniejące zabudowania, które podlegają ścisłej ochronie konserwatorskiej, zgodnie ze wskazaniami Miejskiego Konserwatora Zabytków. Łącznie w jedenastu budynkach znajdować się będą 132 mieszkania o powierzchni: 7463,80 mkw. W pracowni CDF zaprojektowano również parking podziemny na 178 miejsc parkingowych oraz 16 miejsc postojowych na terenie, w tym 4 miejsca dla niepełnosprawnych. Rozpoczęcie prac budowlanych ma nastąpić w 2011 r. Ostróda Amfiteatr na 2,5 tysiąca osób Firma OPB Holding z Ostródy wygrała przetarg na budowę amfiteatru, który ma stanąć na nadbrzeżu Jeziora Drwęckiego w Ostródzie (warmińsko-mazurskie). Budowa rozpocznie się w styczniu 2011 r. Ostateczny termin zakończenia prac przewidziano na maj 2012 r. Całkowita wartość inwestycji to prawie 26 mln złotych, z czego 85 proc. stanowią pieniądze pozyskane z funduszy unijnych. Ostródzki amfiteatr będzie jednym z najnowocześniejszych źródło: materiały prasowe tego typu obiektów w kraju. Całość będzie zadaszona, co pozwoli wydłużyć sezon występów przynajmniej od maja do września. Na widowni będzie mogło zasiąść około 2,5 tys. osób. Scena będzie przystosowana do organizacji koncertów muzycznych, występów estradowych, tanecznych i teatralnych. Budowa amfiteatru to jeden z projektów realizowanych w Ostródzie mających służyć rewitalizacji nadbrzeża Jeziora Drwęckiego. Oprócz niego powstanie tu także promenada, ścieżki rowerowe, parking oraz umocniona zostanie linia brzegowa jeziora. Poznań Aztec International SA chce wybudować osiedle Poznańska spółka Aztec International SA, będąca polskim oddziałem Aztec Washer z Kalifornii, firmy produkującej podkłady uszczelniające oraz różne rodzaje mocowań, zleciła pracowni projektowej STM Architekci przygotowanie koncepcji osiedla mieszkaniowego zlokalizowanego na działce o powierzchni 1 ha przy ul. Bułgarskiej 63/65 w Poznaniu. Wykonana koncepcja zakłada powstanie 11 14-kondygnacyjnych budynków z 2-poziomową podziemną halą garażową. Ich powierzchnia zabudowy ma wynieść 4,1 tys. mkw., a powierzchnia użytkowa mieszkań 18 tys. mkw. Inwestycja jest na etapie oczekiwania na warunki zabudowy. Warszawa Kolejne mieszkania na Osiedlu Saska Dom Development SA wprowadza do sprzedaży pierwszą fazę II etapu osiedla zlokalizowanego przy ul. Bora-Komorowskiego w Warszawie, znajdującego się na granicy Saskiej Kępy i Gocławia. Rozpoczęcie sprzedaży kolejnych 190 mieszkań źródło: materiały prasowe oznacza, że liczba mieszkań w budowie na tym osiedlu wynosi obecnie 660. Mieszkania wybudowane w pierwszej fazie II etapu zostaną przekazane do użytku w IV kwartale 2012 roku. Średnia cena oferowanych w nowym projekcie mieszkań to 8024 zł/mkw. W drugim etapie osiedla Saska Kępa znajdzie się również 9 lokali użytkowych. Osiedle zostało zaprojektowane przez pracownię Hermanowicz Rewski Architekci, natomiast generalnym wykonawcą tego etapu jest firma UNIBEP SA. Osiedle Saska to największy projekt mieszkaniowy w dotychczasowej działalności Dom Development. Kompleks zostanie zbudowany na 6,5-hektarowej działce w kształcie trójkąta, na której powstanie łącznie 1585 mieszkań w 11 budynkach o wysokości od 7 do 14 kondygnacji. Inwestycja będzie projektem trzyetapowym: w I etapie powstanie w sumie 470 mieszkań, w II etapie 672 mieszkania, natomiast na III etap przewidziane są 443 mieszkania. Średnia powierzchnia planowanych mieszkań to 61,3 mkw. Warszawa Osiedle Wilno Dom Development SA rozpoczął budowę oraz sprzedaż dwóch kolejnych budynków Zaułka Bernardyńskiego i Zaułka Oranżeryjnego na osiedlu Wilno, które usytuowane jest w rejonie ul. Klukowskiej na warszawskim Targówku Elsnerowie, w bliskim sąsiedztwie Zacisza. Osiedle Wilno to kameralna inwestycja z 3-piętrowymi nowoczesnymi budynkami. Zaułek Bernardyński i Zaułek Oranżeryjny to 84 mieszkania, czyli łącznie z wprowadzonymi w październiku budynkami Zarzecze i Wilenka liczba mieszkań w budowie na tym osiedlu wynosi obecnie 214. Mieszkania wybudowane w drugiej fazie I etapu zostaną przekazane do użytku pod koniec I półrocza 2012 roku. Pod obecnym etapem inwestycji znajdzie się 1-poziomowa hala garażowa, do której 8 numer 1 (48) styczeń 2011
INWESTOR nowości zapowiedzi będą zjeżdżały windy bezpośrednio z pięter mieszkalnych. Przewidziano w niej w sumie 95 miejsc garażowych. Autorem projektu osiedla Wilno jest pracownia Hermanowicz Rewski Architekci, natomiast generalnym wykonawcą pierwszych budynków firma Erbud SA. Łódź Modernizacja MODGiK Firma Eiffage Budownictwo Mitex podpisała umowę na modernizację budynku Miejskiego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej przy ul. Traugutta w Łodzi. Przedmiotem umowy jest modernizacja budynku oraz zagospodarowanie terenów zewnętrznych działki, przebudowa instalacji wewnętrznej wraz z dociepleniem, przebudowa zjazdu i infrastruktury podziemnej, jak również remont nawierzchni komunikacji wewnętrznej dla Miejskiego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Łodzi. Wartość kontraktu wynosi ponad 40 mln zł netto. Prace potrwają do listopada 2012 roku. Inwestorem jest miasto Łódź i województwo łódzkie. Poznań Alterco wybuduje domy w Kiekrzu Warszawska spółka Alterco SA zakupiła 100 proc. udziałów w Cogilco Polonia Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, nabywając w ten sposób prawa do należącej do Cogilco działki o powierzchni 4,8 ha w Kiekrzu pod Poznaniem. Inwestor planuje postawić tam osiedle 50 domków jednorodzinnych oraz 6 rezydencji o łącznej powierzchni użytkowej 10,5 tys. mkw. Obecnie opracowywana jest koncepcja architektoniczno- -urbanistyczna, realizacja inwestycji ma nastąpić w latach 2011 2013. Nie jest to jedyna inwestycja wrocławskiej spółki w okolicy Poznania. W Gruszynie k. Swarzędza na działce o powierzchni 132,4 tys. mkw. powstać ma podobne osiedle ze 149 domkami jednorodzinnymi. Powierzchnia użytkowo-mieszkalna całości ma wynieść 28 tys. mkw., a powierzchnia usługowa 6,3 tys. mkw. Inwestycja znajduje się na podobnym etapie, tzn. opracowywana jest koncepcja architektoniczno-urbanistyczna, jej realizacja ma przypaść na lata 2011 2015. Poznań MPK kupi 28 nowych autobusów Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne w Poznaniu pozyskało 16 mln zł dofinansowania unijnego z Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. Kwota dofinansowania pokryje 80 proc. kosztów projektu, które mają wynieść 20,1 mln zł. Zakupionych zostanie 28 całkowicie niskopodłogowych autobusów, z czego 26 klasy midi (długości ok. 7,5 10,5 m) i 2 klasy mini (dł. ok. 6,5 7 m). Autobusy mają wyjechać na ulice Poznania do rozpoczęcia Euro 2012. Przypominamy, że w zeszłym roku MPK pozyskało 58 mln zł dofinansowania unijnego na zakup 75 niskopodłogowych autobusów o dł. 12 i 18 m. Przetarg na ich dostarczenie wygrał wtedy Solaris z podpoznańskiego Bolechowa. Mikołajki Luksus na wyspie Inpro SA z Gdańska wybuduje na Wyspie Ptasiej Jeziora Mikołajskiego luksusowy czterogwiazdkowy condohotel z 89 apartamentami i mariną jachtową z 64 miejscami do cumowania. Budowa hotelu apartamentowego rozpocznie się wiosną 2011 roku, a zakończy w 2013 r. Dodatkowo powstaną: restauracja z tarasem widokowym na jezioro, basen, SPA i kompleks saun. Łączna mieszkalna powierzchnia użytkowa condohotelu będzie wynosiła 3 820 mkw. Najbardziej ekskluzywne apartamenty z bezpośrednim wyjściem na taras prywatnej mariny będą kosztowały około 25 000 zł/mkw. J.W. Construction rusza w Polskę Jeden z największych polskich deweloperów, J.W. Construction, który operował dotychczas głównie na rynku warszawskim, planuje ekspansję na inne polskie miasta. Firma do sporego banku ziemi w stolicy dodała nowe lokalizacje w Łodzi, Gdyni, Szczecinie, Katowicach, Wrocławiu oraz Poznaniu. Innym sposobem na zdywersyfikowanie działalności firmy, która do tej pory specjalizowała się głównie w budowaniu mieszkań, ma być silniejsza obecność w segmencie powierzchni biurowych, hotelowych i handlowych. Po trzech kwartałach 2010 r. J.W. Construction osiągnęło 491 mln zł przychodów i 67,9 mln zł zysku netto. Gdańsk Kompleks biurowy Alchemia Przy ul. Grunwaldzkiej w Gdańsku spółka Torus zamierza wybudować kompleks biu- źródło: materiały prasowe REKLAMA styczeń 2011 numer 1 (48) 9
rowy Alchemia. W ramach inwestycji powstać ma zespół siedmiu dziesięciopiętrowych budynków biurowych z częścią usługowo-rekreacyjną o łącznej pow. ponad 80 tys. mkw. W pierwszym etapie, który zakończony zostanie na przełomie 2012 i 2013 r., powstaną dwa budynki o pow. 21 tys. mkw. Projekt przygotowuje pracownia APA Wojciechowski. Warszawa Kuryłowicz zaprojektował nowy apartamentowiec W pracowni APA Kuryłowicz & Associates na zlecenie spółki Kronos Kapital powstał projekt apartamentowca o pow. 16 tys. mkw., w którym zaplanowano 250 mieszkań. Pod budynkiem przewidziano parking na 108 samochodów. Obiekt ma zostać zrealizowany przy ul. Harfowej (Ochota). Wrocław Poprawili wodę We Wrocławiu zakończyła się realizacja projektu Poprawa jakości wody we Wrocławiu, który obejmował m.in. modernizację zakładu produkcji wody, odnowę 90 km sieci wodociągowej oraz budowę ponad 150 km sieci kanalizacyjnej. Ponadto dzięki nowoczesnym filtrom piaskowym REKLAMA źródło: materiały inwestora i węglowym poprawiły się jakość i smak wody, którą można pić prosto z kranu bez przegotowania. Dzięki przedsięwzięciu, którego koszt wyniósł ponad 183 mln euro, ok. 98 proc. mieszkańców Wrocławia ma już dostęp do sieci kanalizacyjnej. Kolejny etap rozbudowy sieci rozpocznie się w 2011 i potrwa do 2015 r., a swoim zasięgiem obejmie głównie osiedla w północnej części miasta. źródło: materiały prasowe INWESTOR nowości zapowiedzi Poznań MTP przebudują Centrum Kongresowe W 2011 roku ruszy przebudowa Centrum Kongresowego mieszczącego się w pawilonie nr 15 na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich. Nowy obiekt będzie przystosowany do organizacji konferencji do 12 000 osób. Wewnątrz zaplanowano jedną salą na 2000 osób oraz kilka mniejszych: od 800 do 1000 osób. Do pawilonu 14 zostanie poprowadzone nowe wejście od ul. Głogowskiej z 40 punktami rejestracyjnymi dla gości. Natomiast budynek zajmowany obecnie przez restaurację McDonald s zostanie wyburzony. W jego miejscu powstanie parking dla 800 samochodów. Pierwszy etap inwestycji kosztować będzie ponad 40 mln złotych i zakończy się w 2012 roku. W ciągu kolejnych dwóch lat powstanie sala konferencyjno- -widowiskowa na miejscu pawilonu 8A, który również zostanie wyburzony. Poznań Kolejne połączenie lotnicze do Barcelony Tanie linie lotnicze Wizzair od 27 marca 2011 r. uruchomią połączenie z poznańskiej Ławicy do głównego portu lotniczego Barcelony El Prat. Rejsy na nowej trasie odbywać się będą dwa razy w tygodniu w środy i niedziele. Przypomnijmy, że na podobnej trasie lata z Poznania już od kilku lat irlandzki Ryanair, który jednak korzysta z oddalonego od Barcelony o ok. 100 km lotniska w Gironie. Wrocław Etyczni deweloperzy Wrocławskie firmy deweloperskie stworzyły inicjatywę Budujemy Wrocław, która ma na celu poprawę lokalnego wizerunku branży deweloperskiej. Wrocławskie firmy razem stoją na straży dokumentów, Katalogu Zasad Umowy Deweloperskiej i Kodeksu Dobrych Praktyk, które zabezpieczają relacje na linii klient deweloper. Opracował je Polski Związek Firm Deweloperskich. Wrocław LCC wygrała przetarg Pod koniec 2010 roku spółka z Grupy LC Corp wygrała miejski przetarg na zakup działki budowlanej we Wrocławiu. Położona jest ona przy ulicy Potokowej na terenie Jesteś inwestorem? Zamów koniecznie nową edycję katalogu INWESTYCJE BUDOWLANE-murator To jedyny przewodnik po rynku inwestycji budowlanych w Polsce, zawiera prezentacje firm generalnych wykonawców, architektów, deweloperów, przegląd ostatnio zrealizowanych inwestycji w Polsce, raporty tematyczne i analizy rynku inwestycji budowlanych czyli skondensowaną wiedzę dla inwestorów. 216 prezentacji firm, 360 zrealizowanych inwestycji, 408 stron Zamów: tel. 22 590 51 73, e-mail: inwestycje@murator.com.pl styczeń 2011 numer 1 (48) 11
nowości zapowiedzi INWESTOR źródło: materiały inwestora REKLAMA Maślic Małych, a jej powierzchnia to ponad 18 tys. mkw. Na jej części powstaną budynki wielorodzinne o powierzchni mieszkalnej ponad 5 tys. mkw., a na pozostałej części budynki jednorodzinne. Przewidywana całkowita powierzchnia użytkowa inwestycji to ok. 9 tys. mkw. Projekt, którego przewidywany termin rozpoczęcia budowy to jesień 2011 roku, znajduje się w tej chwili na etapie opracowania koncepcji. Wrocław Prywatyzacja Polbus PKS Po wielu latach oczekiwania rusza prywatyzacja spółki Polbus PKS Wrocław. Jej dotychczasowy większościowy właściciel, Ministerstwo Skarbu Państwa, chce sprzedać posiadane akcje, które stanowią ponad 54 proc. udziałów firmy. Trwają negocjacje z chętnymi na zakup. Oferta prywatyzacji może być atrakcyjna dla wielu deweloperów, bowiem spółka jest właścicielem dużego gruntu, na którym znajduje się obecnie dworzec PKS. Istnieje możliwość zmiany zagospodarowania tego terenu i poprowadzenia na nim wielu inwestycji mieszkaniowych oraz usługowo-hotelowych. Kraków Apartamenty Kaskada Przy ul. Dobrego Pasterza w Krakowie spółka Super Krak zamierza wybudować apartamentowiec, w którym zaplanowano 197 mieszkań i 6 lokali usługowych. Budowa rozpocznie się w 2011 r. i zakończy w III kwartale 2012 r. Projekt powstał w pracowni Skoczek&Wojdacki. Wrocław Powrót Boscha Co się odwlecze, to nie uciecze. Bosch, który w czasie kryzysu zrezygnował ze swojej inwestycji w stolicy Dolnego Śląska, teraz do niej powraca. Produkcja w fabryce zlokalizowanej przy ul. Bierutowskiej ma się rozpocząć w maju przyszłego roku w istniejącej już hali produkcyjnej. Wkrótce mają ruszyć prace budowlane związane z dostosowaniem hali do produkcji oraz przyłączaniem prądu, wody i gazu. W fabryce znajdzie zatrudnienie około 400 osób, głównie na produkcji, ale koncern będzie szukał także pracowników z wyższym wykształceniem inżynierskim i średnim technicznym. Wrocław Irlandzki biurowiec obok dworca PKP Nowoczesny biurowiec z widokiem na jeden z najpiękniejszych dworców kolejowych w Polsce zbuduje we Wrocławiu irlandzka firma Logan Investments. Wrocławscy architekci z PM Group biorą udział w projektowaniu budynku przy ulicy Piłsudskiego. Sześciokondygnacyjny budynek stanie na działce przy ulicy Piłsudskiego 101, sąsiadującej z ulicą Peronową. Biurowiec zostanie tak zbudowany, by połączyć narożną kamienicę stojącą przy Piłsudskiego 99 oraz budynek Policealnej Szkoły Medycznej przy ul. Stawowej 24. W ten sposób zabudowana zostanie zachodnia pierzeja placu przed Dworcem PKP Wrocław Główny. Budynek, którego rzut przypominać ma literę C, będzie miał jedną kondygnację podziemną i pięć naziemnych. Na poziomie -1 powstaną parkingi, na parterze zaplanowano część handlowo-usługową, piętra zajmą biura na wynajem. W sumie na działce o powierzchni 1320 mkw. projektuje się biurowiec o łącznej powierzchni ok. 6700 mkw. Wstępna koncepcja budynku zostanie przedstawiona na początku 2011 roku. Projekt budynku w swoich założeniach będzie inspirowany architekturą Wrocławia lat 20. i 30. ubiegłego wieku. To wtedy we Wrocławiu powstawały najbardziej znane budynki biurowe. Prace projektowe, które firma PM Group prowadzi wraz z irlandzką pracownią architektoniczną RKD Architects, potrwają pół roku. Na obecnym etapie prowadzone są prace przygotowawcze związane z pomiarami geodezyjnymi działki, analizą wymogów planu miejscowego, a także analizą historyczną lokalizacji. Dla projektantów nie bez znaczenia może okazać się bowiem fakt, że przed II wojną światową parcela była zabudowana, znajdował się tam hotel Germania. Według planów inwestora, po zakończeniu części projektowej, latem 2011 roku zacznie się budowa biurowca. Czas realizacji szacowany jest na 12 16 miesięcy. Właścicielem działki i inwestorem jest irlandzka spółka Logan Investments, która kupiła teren od gminy. To spółka córka znanej w Irlandii firmy deweloperskiej Crownway Investments. Poznań Mieszkanie na żądanie w poznańskim salonie mieszkaniowym Spółka Gremedia uruchomiła swój pierwszy poznański salon sprzedaży nieruchomości deweloperskich. Salon został urządzony w klimacie komfortowego mieszkania, gdzie zainteresowanym przedstawiane są dostępne na rynku inwestycje. Oferta poznańskiego salonu mieszkaniowego to wyłącznie propozycja sprawdzonych i wyselekcjonowanych nieruchomości, czyli nowych mieszkań i domów, wraz z pobieżną bezpłatną analizą rynku. Zainteresowani dowiedzą się o dostępnych lokalizacjach, standardzie oraz porównają ceny. Pracownicy salonu na bieżąco śledzą poznański rynek nieruchomości: nowe inwestycje, planowane projekty, oferty mieszkań i domów gotowych do zamieszkania. Dobrze znają poznański rynek nieruchomości, a poznając oczekiwania kupujących, najlepiej pomogą w wyborze nieruchomości oraz bezpłatnie zaaranżują mieszkanie lub dom. W ofercie salonu znajdują się zarówno mieszkania, jak i domy znanych firm deweloperskich, innych firm zagranicznych, spółek giełdowych, mniejszych lokalnych deweloperów oraz zupełnie nieznanych spółek celowych, powstających w celu realizacji konkretnego zadania inwestycyjnego. Doradcy salonu zapowiadają, że bezpłatnie pomogą, wyjaśnią i skoordynują transakcję zakupu mieszkania na żądanie. Program mieszkanie na żądanie to propozycja dla klientów, którzy pomimo dotychczasowego wysiłku nie znaleźli odpowiadającego im mieszkania lub domu. 12 numer 1 (48) styczeń 2011
Poznań Revitalisation of a heritage mansion The heritage mansion and farm complex in Poznań located at Masztowa and Żorska (Starołęka district) streets will undergo revitalisation. The land with total area of 36,600 sqm will be developed by Zielony Dwór. As part of the project prepared by CDF Architekci studio, the project owner is going to build a complex of 11 multi-family residential buildings and to revitalise the existing structures which are under strict protection in accordance with the recommendations of the City Heritage Conservator. The eleven buildings will comprise 132 apartments in total with area of 7463.80 sqm. CDF studio has also designed an underground car park with 178 parking spaces and 16 spaces on the ground, including 4 spaces for the handicapped. The construction works will commence in 2011. Poznań Alterco to build houses in Kiekrz Warsaw-based Alterco SA has purchased 100 % shares in Cogilco Polonia Sp. z o.o. with its registered office in Poznań, thus acquiring the rights to the plot owned by Cogilco with area of 4.8 ha in Kiekrz near Poznań. The project owner intends to erect a housing estate comprising 50 detached housed and 6 residences with total usable floorage of 10,500 sqm. Currently the architectural and urban concept is being prepared, and the project will be implemented in 2011-2013. This is not the only project of the Wrocław-based company near Poznań. In Gruszyn near Swarzędz a similar housing estate with 149 detached houses is going to be constructed on a plot with 132,400 sqm. The usable and residential area is to amount to 28,000 sqm in total and the retail space - 6,300 sqm. The project is at the similar stage, i.e. the architectural and urban concept is being prepared, and the project will be implemented in 2011-2015. Warsaw Wilno housing estate Dom Development SA has commenced the construction and sales of two subsequent buildings of Zaułek Bernardyński and Zaułek Oranżeryjny within Wilno housing estate located in the vicinity of Klukowska street in Warsaw s Elsnerów district near Zacisze. The Wilno housing estate is a cosy and intimate project with modern 3-storey buildings. Zaułek Bernardyński and Zaułek Oranżeryjny comprise 84 apartments, i.e. together with the Zarzecze and Wilenka buildings launched in October the number of apartments under construction in this housing estate currently amounts to 214. The apartments built in the second phase of I stage will be placed into service at the INWESTOR nowości zapowiedzi news & announcements end of H1 2012. Under the current stage of the project a 1-storey garage hall will be created, to which lifts will go directly from the residential storeys. It will comprise 95 spaces in total. The author of the Wilno housing estate is Hermanowicz Rewski Architekci studio, while the general contractor of the future buildings is Erbud SA. Mikołajki Luxury on island Gdańsk-based Inpro SA is going to build a luxury four-star condohotel with 89 high-end apartments and a yacht marina with 64 docking spaces on the Wyspa Ptasia within Jezioro Mikołajskie lake. The construction of the apartment hotel will commence in spring 2011 and be finished in 2013. In addition, a restaurant with a terrace with a view on the lake, a swimming pool, a SPA and a sauna complex will be created. The total residential usable floorage of the condohotel will amount to 3,820 sqm. The most exclusive high-end apartments with direct entrance to the terrace of the private marina will cost ca 25,000 PLN/sqm. J.W. Construction moves into Poland One of the largest Polish developers, J.W. Construction, which operated mainly on the Warsaw market so far, is planning expansion onto other Polish cities. The REKLAMA Jesteś inwestorem? Zamów koniecznie nową edycję katalogu INWESTYCJE BUDOWLANE-murator To jedyny przewodnik po rynku inwestycji budowlanych w Polsce, zawiera prezentacje firm generalnych wykonawców, architektów, deweloperów, przegląd ostatnio zrealizowanych inwestycji w Polsce, raporty tematyczne i analizy rynku inwestycji budowlanych czyli skondensowaną wiedzę dla inwestorów. 216 prezentacji firm, 360 zrealizowanych inwestycji, 408 stron Zamów: tel. 22 590 51 73, e-mail: inwestycje@murator.com.pl styczeń 2011 numer 1 (48) 13
nowości zapowiedzi INWESTOR company has added new locations in Łódz, Gdynia, Szczecin, Katowice, Wrocław and Poznań to its big land bank in the capital city. Another way to diversify the activity of the company, which specialised mainly in building apartments so far, will be a stronger presence in the office, hotel and commercial space segment. After three quarters of 2010 J.W. Construction achieved 491 m PLN of revenue and 67.9 m PLN of net profit. Poznań PIF to alter the Congress Centre In 2011 the alteration of the Congress Centre located in the pavilion no. 15 within Poznań International Fair will commence. The new facility will be adapted for organising conferences for 12,000 persons. One room for 2,000 people and several smaller ones for 800-1,000 people are planned inside. A new entrance to pavilion no. 14 with 40 registration points for guests will be made at the side of Głogowska street. The building used currently by McDonald s will be demolished, in turn. At this place a car park for 800 cars will be created. The first stage of the undertaking will cost over 40 m PLN and be finished in 2012. In the next two years a conference and entertainment hall will be created in the place of pavilion no. 8A, which will also be demolished. Gdańsk Alchemia office complex Torus intends to construct an office complex, Alchemia, at Grunwaldzka street in Gdańsk. As part of the project, a complex of seven 10-storey office buildings with a retail and recreational part with total area exceeding 80,000 sqm will be created. In the first stage, which is to be completed at the turn of 2012/13, two buildings with area of 21,000 sqm, will be erected. The design is being prepared by APA Wojciechowski studio. Wrocław Bosch returns All is not lost that is delayed. Bosch, which abandoned its project in the Lower Silesian capital during the crisis, is coming back to it. The production in the factory located at Bierutowska street is to commence next May in the already existing production building. Construction works related to the adaptation of the building for production and to the connecting of power, water and gas are to begin soon. The factory will employ circa 400 people, mainly in production, but the group will also look for employees with higher education in engineering and secondary technical education. Warsaw Kuryłowicz designs new high-end apartment building On commission of Kronos Kapital, a design of a high-end apartment building with area of 16,000 sqm with 250 apartments has been prepared by APA Kuryłowicz & Associates studio. A car park with 108 spaces will be created under the building. The facility is to be erected at Harfowa street (Ochota district). Cracow Apartamenty Kaskada Super Krak is going to construct a high-end apartment building at Dobrego Pasterza street in Cracow, with 197 apartments and 6 retail premises. The construction will commence in 2011 and be finished in Q3 2012. The design was prepared by Skoczek&Wojdacki studio. REKLAMA 14 numer 1 (48) styczeń 2011
temat miesiąca INWESTOR Wypowiedzi ekspertów Karol Antkowiak, prezes Zarządu GANT Development SA Jakie było Pana zdaniem najważniejsze wydarzenie 2010 r.? Po 2009 roku, który był trudnym okresem dla rynku nieruchomości, wyczekiwaliśmy poprawy klimatu. Rozwój rynku zależy jednak od wielu czynników, w tym głównie od finansowania. Nowe inwestycje można rozpocząć, jeśli zdobędzie się środki finansowe na ich realizację i jeśli będzie rzeczywiste zapotrzebowanie na lokale. Popyt potencjalny na mieszkania jest w Polsce duży, ale ostatecznie wszystko rozbija się o finanse. Wyniki sprzedaży mieszkań w znacznym stopniu zależą od polityki kredytowej banków. Ta z kolei zależy w dużej mierze od ogólnej sytuacji makroekonomicznej. To, co działo się na rynku mieszkaniowym w 2010 roku, można określić mianem pokryzysowego odbicia. Pojawiło się wiele nowych inwestycji, które są lepiej dostosowane do potrzeb i możliwości klientów, zwiększyła się dostępność kredytów zarówno dla inwestorów, jak i nabywców mieszkań, ceny mieszkań, zwłaszcza nowo wprowadzanych, były niższe, co dodatkowo zachęcało do zakupów i poprawiło ogólną sprzedaż na rynku. Rynek mieszkaniowy jest coraz dojrzalszy, a klienci coraz bardziej wymagający i te zmiany jakościowe również są pozytywne dla rynku. Podsumowując 2010 rok w Gant Development SA, warto wspomnieć, że z dużym sukcesem weszliśmy na największy rynek lokalny w Polsce, czyli rynek warszawski. Inwestycja Kaskada na Woli od momentu uruchomienia sprzedaży cieszyła się dużym zainteresowaniem potencjalnych nabywców. Od połowy kwietnia, czyli od momentu wprowadzenia inwestycji do sprzedaży, do końca grudnia sprzedaliśmy ponad 200 mieszkań. Jest to najlepsza pod względem sprzedaży inwestycja na Woli i prawdopodobnie najlepsza w Warszawie. Dobra lokalizacja, przystępne ceny oraz funkcjonalne rozkłady mieszkań to główne czynniki decydujące o tak dużym zainteresowaniu inwestycją. W 2010 roku pobiliśmy także rekord sprzedaży z najlepszego jak dotąd 2008 roku, w którym sprzedaliśmy 764 mieszkania netto, a więc po uwzględnieniu rezygnacji. W 2010 roku sprzedaż oscylowała już w okolicach 900 mieszkań netto. W budowie mamy około 2000 mieszkań, planujemy kolejne inwestycje i liczymy na jeszcze większą sprzedaż w przyszłym roku. Warto wspomnieć o tym, że mamy bardzo duży udział sprzedanych mieszkań jeszcze przed zakończeniem budowy. Życzenie na 2011 r. Życzyłbym sobie jako inwestorowi, żeby 2011 rok był czasem, w którym sytuacja na rynku nieruchomości sprzyjać będzie realizacji naszych ambitnych planów inwestycyjnych i sprzedażowych. Natomiast osobom poszukującym wymarzonego mieszkania życzę przede wszystkim tego, aby dokonali wyborów, które w jak największym stopniu spełnią różne ich oczekiwania i żeby cały proces zakupu przebiegał sprawnie. Jednocześnie żeby pamiętali, że zakupu mieszkania nie dokonuje się na całe życie. Nasze potrzeby zmieniają się, a mieszkanie powinno być możliwie najbardziej do nich dopasowane. Patryk Frąckowiak, prezes Zarządu Celka & Frąckowiak sp. z o.o. Jakie było Pana zdaniem najważniejsze wydarzenie 2010 r.? Trochę przekornie i bardzo lokalnie, uznam za jedno z ciekawszych wydarzeń 2010 roku dobry rok dla Lecha Poznań. Okazuje się, że dobra gra piłkarzy okazała się armatą marketingową dla miasta. I wbrew pozorom, jest to również związane z lokalnym rynkiem nieruchomości. Silna marka Poznań (w promocji z dodatkiem know how ) jest ważna i bardzo pomocna w walce o nowych inwestorów dla Wielkopolski. Życzenie na 2011 r. Po długim okresie niepokoju i chaosu w gospodarce światowej, niestabilnej sytuacji w wielu krajach Zachodu, życzę nam wszystkim dobrego i owocnego roku. 16 numer 1 (48) styczeń 2011
INWESTOR temat miesiąca Colin Waddell, dyrektor zarządzający CB Richard Ellis Polska Jakie było Pana zdaniem najważniejsze wydarzenie 2010 r.? Najważniejszym wydarzeniem był wzrost zainteresowania inwestorów zagranicznych naszym rynkiem nieruchomości komercyjnych oraz wiara, że polski rynek to rynek dojrzały, stabilny. Polska jest już nie tylko liderem wśród krajów regionu Europy Środkowo Wschodniej, jeżeli chodzi o wartość lokowanego kapitału, ale jest wymieniana jako jeden z najważniejszych rynków w całej Europie (jest wśród np. wielkiej piątki jeśli chodzi o inwestycje w centra handlowe razem w Wielką Brytanią, Niemcami, Francją i Hiszpanią). Polski rynek powierzchni handlowych jest jednym z najbardziej interesujących i atrakcyjnych obszarów w całej Europie, oferując znakomite produkty inwestycyjne. Polska jest obecnie drugim najpopularniejszym rynkiem dla sieci handlowych w całym regionie EMEA (Europa, Bliski Wschód i Afryka) ponad 33 proc. pytanych detalistów ma zamiar otworzyć tu nowe sklepy lub rozszerzyć ofertę już istniejących. Polska jest głównym celem ekspansji sieci handlowych wśród rynków wschodzących, posiada pozycję lidera w Europie Środkowo Wschodniej. Nasz kraj w regionie wyróżnia przede wszystkim silna gospodarka oraz stosunkowo mało najlepszej jakości powierzchni handlowych. Życzenie na 2011 r. Chciałbym wszystkim życzyć determinacji i wiary, że wiele rzeczy może się udać. Nadziei, że będzie dobrze i że nowy rok przyniesie nam wiele miłych niespodzianek. Jarosław Szanajca, prezes Zarządu Dom Development SA Jakie było Pana zdaniem najważniejsze wydarzenie 2010 r.? Rok 2010 był rokiem przełomowym, w którym, po zastoju rynkowym, znacznie wzrosła sprzedaż nowych mieszkań i obecnie kształtuje się już na poziomie sprzed kryzysu. Taki poziom sprzedaży to niewątpliwie również wynik coraz szerszej akcji kredytowej prowadzonej przez banki oraz rozpoczęcia w 2010 roku wielu atrakcyjnych inwestycji, dzięki czemu znacznie poprawiła się oferta mieszkań dostępnych na rynku. Dom Development rozpoczął w mijającym roku sprzedaż i budowę aż 12 nowych projektów mieszkaniowych w Warszawie, w których w budowie mamy ponad 2150 mieszkań. Nowe inwestycje, oraz dobre wyniki sprzedaży w ciągu trzech kwartałów 2010 roku, dały nam pozycję lidera na rynku warszawskim, którą będziemy starać się utrzymać w kolejnych latach. Pozycja ta cieszy nas tym bardziej, że po tak trudnych czasach jakich doświadczyliśmy w branży, klienci doceniają naszą spółkę i kupują u nas mieszkania, obdarzając nas zaufaniem. Docenia nas również branża, ponieważ w tym roku otrzymaliśmy zaszczytny tytuł Mieszkaniowego Dewelopera Dekady przyznany przez jury, w skład którego wchodzili czołowi przedstawiciele rynku. Jest to dla przede wszystkim docenieniem naszych dotychczasowych dokonań, wysokiej jakości, dbałości o klientów oraz rzetelności w naszej codziennej pracy. Życzenie na 2011 r. Wszystkim Polakom chciałbym życzyć dobrych i efektywnych regulacji związanych z rynkiem mieszkaniowym i kredytowym, wspomagających zakup własnego mieszkania oraz interesujących ofert rynkowych. Wszystkim tym, którzy jeszcze nie posiadają zaś własnego mieszkania życzę, aby kolejne święta spędzili już we własnym M. Karol Fiedor, architekt, właściciel pracowni CDF Architekci Jakie było Pana zdaniem najważniejsze wydarzenie 2010 r.? Miniony rok to rok powrotów. Duże inwestycje, które zostały wstrzymane strachem związanym z kryzysem, wróciły tak niespodziewanie, jak zostały wstrzymane na przełomie lat 2008/2009. Projekty o dużym zaangażowaniu kapitału spowodują poprawę koniunktury na rynku budowlanym w drugiej połowie 2011 roku. Sytuacja firm świadczących usługi projektowe znacznie się poprawiła, to oznaka lepszych czasów dla firm wykonawczych. Życzenie na 2011 r. Chciałbym wszystkim życzyć udanego inwestycyjnie roku, bankom zaś zmiany polityki udzielania kredytów na bardziej liberalną, tak aby wspomogły działania inwestorów w ich nowych projektach. styczeń 2011 numer 1 (48) 17
INWESTOR temat miesiąca Zbigniew Zajączkowski, prezes Zarządu Eiffage Budownictwo Mitex SA Jakie było Pana zdaniem najważniejsze wydarzenie 2010 r.? Znaczącym wydarzeniem w 2010 roku była dywersyfikacja działalności grupy Eiffage w Polsce poprzez poszerzenie o aktywność w segmencie budownictwa kolejowego. We wrześniu ubiegłego roku staliśmy się właścicielem spółki Tchas Polska, która obecnie realizuje kilka projektów w budownictwie kolejowym, a jej przychody przekroczyły 100 mln zł. Spółka ta ma duże możliwości rozwoju. Drugim ważnym wydarzeniem było zwiększenie naszej aktywności w segmencie partnerstwa publiczno prywatnego. W przeszłości realizowaliśmy jeden z pierwszych tego typu projektów w kraju budowę parkingu podziemnego w Poznaniu, którym będziemy zarządzać jeszcze przez wiele lat. Aktualnie jesteśmy zainteresowani budową w tej formule stadionów piłkarskich. Zachęca nas do tego nasz właściciel, którego domeną jest działalność koncesyjna zarządza m.in. autostradami w Portugalii i Hiszpanii. Te dwa nowe elementy, które pojawiły się w naszej działalności w minionym roku, wyznaczają strategię dla grupy Eiffage w Polsce co najmniej na najbliższe dwa lata. Życzenie na 2011 r. Do złotej rybki mam trzy życzenia. Osobiste najważniejsze życzenie to zdrowie dla moich najbliższych, wszystkich znajomych, przyjaciół i siebie. Życzenie dla firmy konsekwentna, sukcesywna i dynamiczna realizacja założeń. Żebyśmy bardzo mocno weszli w obszar budownictwa kolejowego i PPP, jako alternatywy dla klasycznych przetargów. Życzenie dla branży aby podaż projektów na rynku w sensie ilościowym i wartościowym była zrównoważona przez realny potencjał wykonawczy. Magdalena Szulc, SEGRO Business Unit Director Jakie było Pani zdaniem najważniejsze wydarzenie 2010 r.? Każdy uczestnik rynku posiada własną, indywidualną ocenę mijającego roku i najważniejszych wydarzeń dotyczących sektora, w którym działa. Chociaż warunki rynkowe w 2010 roku w dalszym ciągu pozostawały wymagające, w przypadku branży nieruchomości biznesowych odnotowaliśmy ożywienie w porównaniu do analogicznego okresu w roku ubiegłym. Wyraźnie widoczne było także powracające zaufanie inwestorów do rynku, będące rezultatem polepszenia się ogólnej sytuacji makroekonomicznej. W ciągu ostatnich 12 miesięcy znacząco wzrosło również zainteresowanie najemców nowoczesną powierzchnią biznesową. Zgodnie z przyjętą strategią, w minionym roku w SEGRO skupiliśmy się przede wszystkich na rozwoju naszej działalności w kluczowych lokalizacjach biznesowych oraz na wynajmie wolnych modułów w ramach istniejących parków logistycznych. Za nasz największy sukces uważam znaczącą redukcję poziomu pustostanów w inwestycjach SEGRO do zaledwie 4 proc., a także rozpoczęcie nowych inwestycji zlokalizowanych w Łodzi oraz gminie Pruszcz Gdański. W trakcie 2010 roku ugruntowała się także tendencja dotycząca zapotrzebowania rynku na inwestycje typu BTS (build to suit) w pełni dopasowane do potrzeb i oczekiwań klientów z różnych branż. We wrześniu rozpoczęliśmy realizację tego typu projektu dla firmy HL Display w Gliwicach. Dla nas bardzo istotnym wydarzeniem mijającego roku było również otrzymanie prestiżowego tytułu Brytyjskiej Firmy Roku w branży nieruchomości przyznawanego przez czasopismo Estates Gazette. Życzenie na 2011 r. Chcielibyśmy życzyć sobie oraz wszystkim naszym kolegom i koleżankom z branży przede wszystkim ustabilizowania i polepszenia się koniunktury na rynku nieruchomości biznesowych, a także możliwości działania w stabilnym i przewidywalnym środowisku makroekonomicznym. Wojciech Pisz, dyrektor Grupy Rynków Kapitałowych, Cushman & Wakefield Jakie było Pana zdaniem najważniejsze wydarzenie 2010 r.? Moim zdaniem największym wydarzeniem 2010 roku jest zakup dwóch centrów handlowych w Warszawie (Arkadia i Wileńska) przez Unibail Rodamco. Życzenie na 2011 r. Życzę większej liczby transakcji i inwestorów chętnych do inwestowania w Polsce. styczeń 2011 numer 1 (48) 19
aktualności INWESTOR rynek powierzchni biurowej w warszawie popyt rośnie, podaż nie nadąża Popyt na rynku powierzchni biurowej w Warszawie zdecydowanie odbił w 2010 r. Podaż ma wzrosnąć dopiero w przyszłym roku. Deweloperzy się cieszą, najemcy znacznie mniej mieczysław t. starkowski Eksperci nie mają wątpliwości: to był dobry rok. Gdy przygotowywaliśmy ten materiał, nie były jeszcze znane ostateczne wyniki, ale wszelkie informacje pozwalały przyjąć takie założenie. Podsumowanie trzeciego kwartału ubiegłego roku potwierdza prognozowane wcześniej ożywienie rynkowe. Całkowita wynajęta powierzchnia biurowa w Warszawie przekroczyła 376 tysięcy mkw. Oznacza to wzrost o 33 proc. w porównaniu z całym 2009 rokiem. Nie będę zaskoczona, jeżeli po uwzględnieniu transakcji z czwartego kwartału okaże się, że popyt w całym 2010 roku zbliży się do poziomu sprzed trzech lat, czyli nastąpi wzrost o 70 proc. w porównaniu z 2009 rokiem mówi Paulina Misiak, dyrektor ds. reprezentacji najemców w dziale powierzchni biurowych w firmie Cushman & Wakefield. Jednocześnie znacznie spadła podaż, która prawdopodobnie nie przekroczy 193 tysięcy metrów kwadratowych, co oznacza spadek o 27 procent w porównaniu z 2009 rokiem, kiedy na rynku oddano 266 tysięcy mkw. nowoczesnej powierzchni. Wśród fachowców panuje zgoda co do oceny sytuacji. To był zdecydowanie rok mocnego odbicia jeżeli chodzi o popyt twierdzi Tomasz Buras, dyrektor działu wynajmu powierzchni biurowych w firmie King Sturge. Po trzech kwartałach było dużo lepiej niż rok wcześniej. Przewidywano też spore ożywienie w grudniu. Dlatego wyniki całego roku mogą się nawet zbliżyć do rekordowego 2008 roku. Obserwuje się wzmożoną aktywność w wielu branżach. Powierzchni biurowej w Warszawie poszukują między innymi towarzystwa ubezpieczeniowe, spółki związane z energetyką, firmy doradcze, farmaceutyczne, a także świadczące usługi związane z ochroną zdrowia. Obecna sytuacja charakteryzuje się dużym wzrostem popytu wciąż znaczną jego część generują renegocjowane kontrakty. Średni wskaźnik pustostanów utrzymuje się na poziomie 7,8 proc., ale w przyszłym roku zapewne Obecnie podaż jest za niska, by zaspokoić potrzeby najemców. Ta sytuacja utrzyma się do 2012 roku istotnie spadnie wobec ograniczonej podaży. Obecnie zawierane są umowy na lokale, które dopiero powstają. Bardzo dużo zależy od długoterminowych perspektyw rynkowych uważa Paulina Misiak. Utrzymująca się wciąż niepewność na rynkach finansowych ma niekorzystny wpływ na wyjście z impasu ze względu na niedostateczne finansowanie nowych inwestycji biurowych. W świetle pozytywnych informacji dotyczących stosunkowo wysokiego wzrostu PKB w Polsce popyt powinien utrzymać się na wysokim poziomie. Większym problemem będzie ograniczona podaż. Skorzystają na tym deweloperzy z własnym silnym zapleczem finansowym, którzy nie są zależni od warunków finansowania zewnętrznego, a więc będą w stanie samodzielnie uruchomić inwestycje. Projektów nie brakuje, problem dotyczy warunków finansowania i wymaganego minimum zawartych umów przednajmu. W dłuższej perspektywie jeżeli sytuacja dotycząca warunków finansowania nie zmieni się najemcy będą prawdopodobnie częściej zmuszeni do zawierania transakcji typu pre- let z dużym wyprzedzeniem czasowym. Mamy ciągle do czynienia z wyraźną nierównowagą między popytem a podażą. Obecnie podaż jest za niska, by zaspokoić potrzeby najemców. Ta sytuacja utrzyma się do 2012 roku. Efektem będzie stabilizacja oraz powolna presja na wzrost czynszów, szczególnie w rejonach cieszących się największym zainteresowaniem najemców. Zetkniemy się z tym zjawiskiem już na początku tego roku przewiduje Tomasz Buras. Największe transakcje najmu w Warszawie w 2010 roku pekao sa orange aviva pzu hewlett-packard deutsche bank 39 000 mkw. (renegocjacje) 17 405 mkw. (renegocjacje) 13 080 mkw. (pre-lease) 12 500 mkw. 10 500 mkw. 10 000 mkw. źródło King Sturge 20 numer 1 (48) styczeń 2011